Banki i towarzystwa ubezpieczeniowe przygotowały ofertę dla beneficjentów funduszy europejskich. Na myśl o kolejnych funduszach, które Polska dostaje z UE na lata 2007-2013, wszyscy się cieszą: i inwestorzy, i wykonawcy. Ręce zacierają też banki i towarzystwa ubezpieczeniowe. Czasami można poradzić sobie samemu, nie trzeba sięgać po kredyt. Na przykład jeśli firma stara się o niewielką dotację unijną. Tak jak pracownia architektoniczna ASA z Rzeszowa. Dostała ze ZPORR 65 tys. zł dofinansowania na projekt Nowoczesne metody projektowania architektoniczno-budowlanego szansą na rozwój regionu". - Program pozwolił nam zatrudnić dwoje pracowników i aktywizować działalność firmy. W czasie trwania programu nie korzystaliśmy jednak ze wsparcia banku, posiłkowaliśmy się dochodami firmy. Konieczne było jedynie zabezpieczenie bankowe na kwotę pozyskiwanych funduszy - opowiada Stanisław Hałabuz z ASA. A co, jeśli beneficjent stara się o duże dofinansowanie z UE? Wówczas często sięga po kredyt bankowy. Przez najbliższe lata banki liczą na duże zainteresowanie ich ofertą. - Dotacja przyznawana jest prawie wyłącznie w formie refundacji już poniesionych wydatków, po zrealizowaniu inwestycji. Niezbędne jest więc zapewnienie sobie finansowania własnego czy też zewnętrznego na całą wartość inwestycji już na etapie ubiegania się o dotację. Przy większych projektach inwestycyjnych bez kredytu bankowego czy leasingu właściwe trudno sobie wyobrazić prawidłową i terminową realizację inwestycji - zaznacza Dariusz Kucharczyk, menedżer ds. funduszy unijnych w Departamencie Bankowości Korporacyjnej Kredyt Banku. - Szacuje się, że wolumen kredytów unijnych udzielonych przez banki komercyjne i spółdzielcze w latach 2008-2016 może wynieść nawet 60 mld zł - dodaje. Doradzą, jak wydać pieniądze 1 / 10
Po kredyty sięgają głównie przedsiębiorcy zarówno ci najwięksi, jak i ze średnich, małych i mikro firm. - Zainteresowanie kredytami pod inwestycje unijne jest duże. Do oceny zdolności kredytowej klienta ubiegającego się o kredyt unijny podchodzimy tak samo, jak w przypadku klienta, który stara się o standardowy kredyt inwestycyjny. A to dlatego, że bierzemy pod uwagę ewentualność, że beneficjentowi może nie zostać przyznana dotacja - zaznacza Joanna Sonntag, specjalista od funduszy i kredytów unijnych w ING. - Z kredytów bankowych, choć w mniejszym stopniu, korzystają także rolnicy, fundacje, szpitale, szkoły wyższe czy jednostki samorządowe - dodaje Dariusz Kucharczyk z Kredyt Banku. Banki oczywiście wyszły klientom naprzeciw z ofertą. PKO BP proponuje dla najlepszych klientów banku kredyt pod dotację" z uproszczoną dokumentacją kredytową (bank do oceny zdolności kredytowej wymaga zasadniczo jedynie dokumentacji wymaganej od beneficjenta przez Instytucję Wdrażającą) oraz możliwość ograniczenia liczby zabezpieczeń do cesji praw z umowy o dofinansowanie i weksla in blanco. BZ WBK ma na przykład trzy propozycje finansowania przedsięwzięć refinansowanych z funduszy unijnych: Kredyt Biznes Expres Unijny, Kredyt Inwestycyjny na inwestycje refinansowane dotacjami unijnymi oraz leasing maszyn i urządzeń. Bank powołał nawet sieć doradców europejskich. To około 200 osób, specjalistów od montażu finansowego inwestycji i ich oceny ekonomiczno-finansowej. Doradcy posiadają specjalistyczną wiedzę o programach unijnych i wymogach związanych z finansowaniem inwestycji refinansowanych środkami unijnymi. Zresztą tacy doradcy to już norma w bankach, które konkurują o inwestorów właśnie wsparciem doradczym, szkoleniowym, jak również szybkością podejmowania decyzji. - Klienci są zainteresowani nie tylko wsparciem finansowym, ale również pomocą w doborze odpowiedniego programu operacyjnego i doradztwem na każdym etapie ubiegania się o dofinansowanie - podkreśla Joanna Sonntag z ING. Dariusz Kucharczyk z Kredyt Banku: - 2 / 10
Wspieramy klientów bezpłatną weryfikacją projektu pod kątem szans na uzyskanie dotacji oraz licznymi, organizowanymi przy współpracy profesjonalnych firm doradczych, szkoleniami, konferencjami i warsztatami dotyczącymi funduszy europejskich i praktycznych sposobów ubiegania się o dotacje. Banki lubią kredyty unijne Kredyty na inwestycje dofinansowane przez UE są często lepiej traktowane przez banki, niż kredyty komercyjne. - Są traktowane preferencyjnie w pięciu podstawowych obszarach: warunków cenowych - atrakcyjniejsze warunki finansowania niż w zwykłych kredytach komercyjnych; ułatwień związanych z dokumentacją kredytową - wniosek kredytowy plus wniosek o pomoc i biznesplan złożony do instytucji przyznającej pomoc, bez konieczności sporządzania dodatkowego biznesplanu wyłącznie dla potrzeb banku; rozszerzonego katalogu zabezpieczeń akceptowanych przez bank; oceny projekcji finansowych oraz dodatkowego doradztwa świadczonego przez pracowników banku w zakresie identyfikacji źródła dotacji po uzyskaniu informacji o planowanej inwestycji - wymienia Maciej Majewski z Departamentu Finansowania Agrobiznesu w banku BGŻ. Ale już procedura oceny zdolności kredytowej jest taka sama jak przy kredytach komercyjnych. Maciej Majewski z BGŻ: - Liczą się twarde dane ekonomiczne zapisane w złożonym do banku wniosku i biznesplanie. Oceniana jest historia działalności podmiotu oraz założone projekcje finansowe, w szczególności pod kątem rentowności projektu, zdolności do zwiększania/utrzymywania płynności i regulowania zobowiązań kredytowych. Dodatkowo oceniana jest jakość przedstawianych zabezpieczeń kredytowych. Szczególną wartością w przypadku kredytów pomostowych jest możliwość uwzględnienia w projekcjach finansowych wpływów z tytułu otrzymanych dotacji, co oddziałuje na poprawę wskaźników finansowych i tym samym wynik oceny kredytowej. Dotyczy to jednak tych przypadków, kiedy klient banku zamierza spłacić część lub całość kredytu z otrzymanej dotacji. 3 / 10
Jak się zabezpieczyć Przy podpisaniu umowy na kredyt bank wymaga zabezpieczenia, które dopasowane jest do możliwości klienta. Przy doborze zabezpieczenia brany jest pod uwagę moment uruchomienia kredytu - przed lub po przyznaniu dotacji. - Katalog zabezpieczeń stosowanych przez bank jest rozszerzony w stosunku do kredytów komerycjnych - podkreśla Maciej Majewski z BGŻ. Typowe zabezpieczenia to hipoteka, zastaw rejestrowy, przewłaszczenie, cesja z polisy ubezpieczeniowej, poręczenia, gwarancje, lokata, zastaw na papierach wartościowych, wekslach, poręczenia według prawa cywilnego. - Klienci realizujący projekty z dofinansowaniem unijnym mogą przedstawić dwa dodatkowe rodzaje zabezpieczeń: przelew wierzytelności z tytułu dofinansowania oraz poręczenie lub gwarancję ze środków Funduszu Poręczeń Unijnych. Zabezpieczenia te są łatwo dostępne i bardzo popularne - zaznacza Majewski. Fundusz pomoże Państwo powołało Fundusz Poręczeń Unijnych, aby ułatwić finansowanie inwestycji z kredytów i zwiększyć dostępność środków unijnych. Z zabezpieczeń z FPU mogą skorzystać wszystkie podmioty realizujące projekty dofinansowane przez Unię: przedsiębiorcy, jednostki samorządu terytorialnego i ich związki. Zalety? Dostęp do finansowania projektów z udziałem środków z UE przy braku wystarczających zabezpieczeń; możliwość ustanowienia wiarygodnego i pewnego 4 / 10
zabezpieczenia do 80 proc. wartości kredytu-przedsięwzięcia, dzięki czemu beneficjent może swobodnie dysponować własnym majątkiem na inne cele; uzyskanie dostępu do kredytowania pomimo krótkiej historii kredytowej, posiadania aktywów o małej wartości nie akceptowanych jako wiarygodne zabezpieczenie kredytu; oszczędność czasu - dzięki przyjaznej procedurze wszelkie formalności dotyczące zabezpieczeń z FPU załatwiane są w banku współpracującym z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. PKO BP także zachęca klientów do skorzystania z poręczeń i gwarancji z Funduszu Poręczeń Unijnych. W trybie portfelowym zabezpieczenie w formie poręczenia z FPU w kwocie do 500 tys. euro może być ustanowione w bardzo krótkim czasie. Podstawowym zabezpieczeniem poręczenia-gwarancji spłaty kredytu jest weksel własny in blanco z klauzulą bez protestu". BGK może wystąpić o dodatkowe zabezpieczenie, jeśli ryzyko wypłaty zobowiązania jest wysokie (nie dotyczy to jednostek samorządu terytorialnego i ich związków). BGK pobiera prowizję - od 0,4 proc. do 1,5 proc. wielkości poręczenia. Zagwarantowane usunięcie usterek Dużym zainteresowaniem inwestorów, którzy realizują projekty dofinansowane przez UE są gwarancje ubezpieczeniowe. W 2006 r. według danych Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych (dziś KNF) przedsiębiorcy na gwarancje ubezpieczeniowe wydali ponad 136 mln zł. W zeszłym roku o kilka procent więcej. - Celem gwarancji jest zabezpieczenie kontraktu na każdym etapie realizowanej inwestycji: od ogłoszenia przetargu - czyli gwarancja zapłaty wadium aż do zakończenia inwestycji, a nawet jeszcze dalej, bo wymagana jest gwarancja na usunięcie wad i usterek - wyjaśnia Elwira Ostrowska-Graczyk, dyrektor Biura Obsługi Ubezpieczeń Finansowych PZU S.A. 5 / 10
Korzystają wszyscy: i inwestor, i wykonawca i towarzystwo ubezpieczeniowe. - Inwestorzy, to głównie jednostki samorządu terytorialnego, bo są głównymi wydawcami środków unijnych. Ubezpieczyciel przed wydaniem gwarancji jest w stanie zweryfikować i podmiot, który się o gwarancję ubiega, i daną transakcję pod względem możliwości realizacji danego projektu. Jeśli towarzystwo ubezpieczeniowe wyda gwarancję, to jest to potwierdzenie dla inwestora, że podmiot poradzi sobie z inwestycją. To go uwiarygodnia - tłumaczy dyr. Ostrowska-Graczyk. Ubezpieczyciel sprawdza też wykonawcę, czy uda mu się w terminie zakończyć projekt. W takim przypadku liczy się doświadczenie, ale TU bierze też pod uwagę to, czy dany wykonawca nie bierze na swoje barki zbyt dużo, bo może w jednym czasie wygrać przetargi na zbudowanie drogi, chodnika, kanalizacji. - Służymy też pomocą prawną, czy doradztwem dla wykonawców. Nam też zależy, żeby inwestycja zakończyła się bez problemów i w terminie. Więc nasz klient, starając się o gwarancję, zyskuje w nas poważnego partnera. Z pieniędzy unijnych realizowane są potężne, nieraz miliardowe inwestycje. Na polskim rynku jest tylko kilka dużych firm, które mogą sobie z tym poradzić. Inne mają albo za mało doświadczenia, albo kapitałowo nie poradzą sobie z takim wyzwaniem. Dlatego takim firmom trzeba pomóc - mówi Elwira Ostrowska-Graczyk. Ubezpieczyciel może wówczas wykonawcy wskazać, które obszary przy realizacji inwestycji powinny być dobrze zorganizowane i doradzić, jak proces realizacji takiego kontraktu powinien wyglądać. Dla wykonawcy projektu ważne jest też to, że dzięki złożeniu zabezpieczenia w formie gwarancji nie musi blokować na długi czas własnych pieniędzy, a może je przeznaczyć na rozwój firmy, czy inwestycje. Od czego zależy cena gwarancji? Oczywiście od wydolności finansowej wykonawcy i ryzyka związanego z realizacją kontraktu. - Jeśli mamy jakiś projekt drogowy i wiemy, że są kłopoty z wykupieniem ziemi pod inwestycję, to z góry możemy założyć, że taki projekt w terminie się nie zakończy 6 / 10
- zaznacza dyrektor Ostrowska-Graczyk z PZU. Cena gwarancji zależy więc od długości trwania zabezpieczenia - im krótszy, tym cena jest niższa. Im dłuższy, tym wyższa, bo Ubezpieczyciel musi wziąć też pod uwagę, że za rok, dwa mogą zmienić się warunki gospodarcze w kraju, na przykład ceny materiałów budowlanych skoczyć w górę. Liczy się też doświadczenie inwestora. - Bardzo dużo firm bierze się za inwestycje dofinansowywane przez UE. Na przykład zakłady mięsne zaczynają budować mieszkania. I to musimy też brać pod uwagę - wyjaśnia Elwira Ostrowska-Graczyk. - Wa rto zaznaczyć, że przedsiębiorcy korzystający z gwarancji zwracają uwagę nie tylko na koszty, ale także na oferowane teksty gwarancji, dostępność i szybkość obsługi. Dlatego oferta firm ubezpieczeniowych jest dla nich atrakcyjna, bo te mają bardziej liberalne podejście do udzielania gwarancji niż banki - zaznacza dyrektor. Autorka jest dziennikarką,,gazety Wyborczej'' 7 / 10
Dotacje z kredytem W przypadkach niektórych programów operacyjnych i działań na zainteresowanie kredytami unijnymi mają wpływ warunki aplikowania o fundusze Unii Europejskiej określone przez instytucje pośredniczące, jak np. - w działaniu 4.4. PO Innowacyjna Gospodarka - zwolnienie beneficjenta z oceny finansowej w przypadku złożenia promesy bankowej lub leasingowej na wzorze określonym przez PARP lub wstępnej umowy kredytowej na kwotę co najmniej 30 proc. wartości kosztów kwalifikowanych projektu, - w działaniu 1.2.2. i 1.2.3. RPO Województwa Śląskiego - wprowadzenie obowiązku finansowania projektu inwestycyjnego o wartości powyżej 400 tys. zł środkami pochodzącymi z kredytu bądź funduszu inwestycyjnego, funduszu pożyczkowego, w kwocie nie mniejszej niż 25 proc. wartości wnioskowanego wsparcia, - we wszystkich działaniach - nałożenie na beneficjentów obowiązku zapewnienia płynności finansowej projektu i potwierdzenia posiadania środków finansowych na realizację projektu w momencie składania wniosku czy podpisania umowy o dofinansowanie. Źródło: informacja z PKO BP Oferta obowiązkowa Mariusz Nowak z Departamentu Strategii Małych i Średnich Przedsiębiorstw Fortis Banku: - Rynek kredytów pod dotacje jest rynkiem wymagającym, co wynika m.in. z wielkości nakładów, jakie muszą ponosić banki chcące na nim funkcjonować. Są to m.in. wydatki 8 / 10
przeznaczone na szkolenia pracowników, przygotowanie oferty, działania promocyjne. Rynek kredytów pod dotacje należy ocenić jako atrakcyjny. Wynika to m.in. ze skali środków, jakie będą napływać z funduszy strukturalnych, a także z faktu, że przedsiębiorcy i jednostki samorządu terytorialnego dysponują ograniczonymi środkami własnymi, które są niezbędne do realizacji planowanych projektów. Ze względu na duże zainteresowanie ze strony przedsiębiorców,,oferta unijna" staje się dla banków poniekąd obowiązkowa. Przedsiębiorca oczekuje wsparcia w tym zakresie ze strony banku, w którym prowadzony jest jego rachunek. Jeśli go nie znajdzie, to będzie szukał tej pomocy w banku konkurencyjnym. Oferta unijna ma zatem również wpływ na relacje banków z ich obecnymi klientami, ale także daje im możliwość dotarcia do przedsiębiorców, z którymi dotychczas nie współpracowały. Wzrost dzięki Unii Dariusz Kucharczyk, menedżer ds. funduszy unijnych w Departamencie Bankowości Korporacyjnej Kredyt Banku - Ze względu na skalę przewidywanych na lata 2008-2013 środków dedykowanych na wsparcie przedsiębiorców, wynoszących ok. 14 mld euro, należy oczekiwać, iż rynek kredytów unijnych przez najbliższe minimum 5 lat będzie podlegał stałemu wzrostowi. Przyznane na ten okres środki są pięciokrotnie wyższe niż otrzymane w latach 2004-2006. Upusty na zabezpieczenie 9 / 10
Artur Pieńkowski, specjalista od oferty zabezpieczeniowej Funduszu Poręczeń Unijnych w ING: - W swojej ofercie posiadamy produkty zabezpieczeniowe FPU, dzięki którym klienci w znacznej mierze nie muszą się martwić, jakie dostarczyć zabezpieczenie bankowi. Wszelkich formalności z tym związanych dopełnią na miejscu. Standardowy koszt poręczenia udzielanego na okres jednego roku wynosi jedynie 0,5 proc. kwoty poręczenia, jednakże kredytobiorcy mogą liczyć na duże upusty w tym zakresie, sięgające nawet 70 proc. tej kwoty 10 / 10