EGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI
Numer zadania Wymagania ogólne (z podstawy programowej) 1. II. Analiza i interpretacja 2. II. Analiza i interpretacja 3. I. Chronologia II. Analiza i interpretacja Wymagania szczegółowe (z podstawy programowej) 1. Najdawniejsze dzieje człowieka. 1) porównuje koczowniczy tryb życia z osiadłym i opisuje skutki przyjęcia przez człowieka trybu osiadłego. 3. Starożytny Izrael. 2) wyjaśnia różnicę pomiędzy politeizmem a monoteizmem, odwołując się do przykładów. 9. Początki cywilizacji zachodniego chrześcijaństwa. 1) umiejscawia w czasie i przestrzeni monarchię Karola Wielkiego, Państwo Kościelne oraz Cesarstwo w Europie Zachodniej. Strona 2 z 9
4. II. Analiza i interpretacja 5. II. Analiza i interpretacja 6. II. Analiza i interpretacja 7. I. Chronologia oraz porządkuje je i ustala związki 9. Początki cywilizacji zachodniego chrześcijaństwa. 4) opisuje relacje pomiędzy władzą cesarską a papieską w X XI w. 15. Polska w dobie unii z Litwą. 1) wyjaśnia przyczyny i ocenia następstwa unii Polski z Litwą. 15. Polska w dobie unii z Litwą. 1) wyjaśnia przyczyny i ocenia następstwa unii Polski z Litwą. 15. Polska w dobie unii z Litwą. 3) charakteryzuje rozwój uprawnień stanu szlacheckiego. Strona 3 z 9
8. II. Analiza i interpretacja III. Tworzenie narracji historycznej. Uczeń tworzy narrację historyczną, integrując informacje pozyskane z różnych źródeł; tworzy krótkie wypowiedzi: plan, notatkę, rozprawkę, prezentację; przedstawia argumenty uzasadniające własne stanowisko. 9. I. Chronologia II. Analiza i interpretacja 12. Kultura materialna i duchowa łacińskiej Europy. 3) rozpoznaje zabytki kultury średniowiecza, wskazując różnice pomiędzy stylem romańskim a stylem gotyckim, z uwzględnieniem przykładów z własnego regionu. 17. Humanizm i renesans. 1) wyjaśnia źródła rozwoju kultury renesansu oraz opisuje jej charakterystyczne cechy. 20. Społeczeństwo i ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów. 5) rozpoznaje charakterystyczne cechy kultury baroku, odwołując się do przykładów architektury i sztuki we własnym regionie. 20. Społeczeństwo i ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów. 1) wymienia instytucje ustrojowe demokracji szlacheckiej i charakteryzuje ich kompetencje. Strona 4 z 9
10. I. Chronologia II. Analiza i interpretacja 11. I. Chronologia II. Analiza i interpretacja 12. II. Analiza i interpretacja źródeł i formułuje wnioski; 20. Społeczeństwo i ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów. 1) wymienia instytucje ustrojowe demokracji szlacheckiej i charakteryzuje ich kompetencje. 20. Społeczeństwo i ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów. 1) wymienia instytucje ustrojowe demokracji szlacheckiej i charakteryzuje ich kompetencje; 2) wyjaśnia okoliczności uchwalenia oraz główne założenia konfederacji warszawskiej i artykułów henrykowskich; 3) przedstawia zasady wolnej elekcji. 21. Rzeczpospolita Obojga Narodów i jej sąsiedzi w XVII w. 1) wyjaśnia główne przyczyny wojen Strona 5 z 9
13. I. Chronologia 14. II. Analiza i interpretacja 15. II. Analiza i interpretacja Rzeczypospolitej ze Szwecją, Turcją i Rosją. 27. Walka o utrzymanie niepodległości w ostatnich latach XVIII w. 1) sytuuje w czasie I, II i III rozbiór Rzeczypospolitej i wskazuje na mapie zmiany terytorialne po każdym rozbiorze; 2) przedstawia cele i następstwa powstania kościuszkowskiego. 29. Epoka napoleońska. 2) wyjaśnia okoliczności utworzenia Legionów Polskich i Księstwa Warszawskiego oraz opisuje cechy ustrojowe i terytorium Księstwa Warszawskiego. 26. Rzeczpospolita w dobie stanisławowskiej. 3) wyjaśnia okoliczności zawiązania konfederacji targowickiej i ocenia jej następstwa. 5. Cywilizacja rzymska. 1) umiejscawia w czasie i charakteryzuje system sprawowania władzy oraz organizację społeczeństwa w Rzymie republikańskim i cesarstwie. 13. Polska pierwszych Piastów. 2) wskazuje, na przykładzie państwa pierwszych Piastów, charakterystyczne cechy monarchii patrymonialnej. Strona 6 z 9
16. II. Analiza i interpretacja 17. II. Analiza i interpretacja 18. II. Analiza i interpretacja dostrzega w narracji historycznej warstwę informacyjną, wyjaśniającą 22. Formy państwa nowożytnego. 1) charakteryzuje, na przykładzie Francji Ludwika XIV, ustrój monarchii absolutnej; 2) wymienia, odwołując się do przykładu Anglii, główne cechy monarchii parlamentarnej; 3) porównuje monarchię parlamentarną z monarchią absolutną, uwzględniając zakres władzy monarszej, prawa i obowiązki poddanych, rolę instytucji stanowych (parlamentu). 33. Ziemie polskie po kongresie wiedeńskim. 2) charakteryzuje ustrój Królestwa Polskiego; 3) ocenia osiągnięcia Królestwa Polskiego w gospodarce, kulturze i szkolnictwie. 34. Społeczeństwo dawnej Rzeczypospolitej w okresie powstań narodowych. 3) rozróżnia bezpośrednie i długofalowe następstwa powstańczych ruchów narodowych. 31. Rozwój cywilizacji przemysłowej. 3) identyfikuje najważniejsze wynalazki i odkrycia XIX w. oraz wyjaśnia następstwa ekonomiczne i społeczne ich zastosowania. 35. Życie pod zaborami. 3) porównuje warunki życia społeczeństwa w trzech zaborach w II połowie XIX w., uwzględniając możliwości prowadzenia działalności społecznej i rozwoju narodowego. Strona 7 z 9
III. Tworzenie narracji historycznej. Uczeń tworzy narrację historyczną, integrując informacje pozyskane z różnych źródeł; tworzy krótkie wypowiedzi: plan, notatkę, rozprawkę, prezentację; przedstawia argumenty uzasadniające własne stanowisko. 19. II. Analiza i interpretacja 20. II. Analiza i interpretacja 21. I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat życia publicznego; wyraża własne zdanie w wybranych sprawach publicznych i uzasadnia je; jest otwarty na odmienne poglądy. 35. Życie pod zaborami. 4) przedstawia główne nurty życia politycznego pod zaborami w końcu XIX w. 39. Sprawa polska w I wojnie światowej. 1) charakteryzuje stosunek państw zaborczych do sprawy polskiej oraz opisuje poglądy zwolenników różnych orientacji politycznych; 2) ocenia wysiłek zbrojny Polaków. 14. Władza wykonawcza. 1) wskazuje najważniejsze zadania prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i wyszukuje w środkach masowego przekazu informacje o działaniach urzędującego prezydenta. 19. Relacje Polski z innymi państwami. Strona 8 z 9
V. Znajomość podstaw ustroju Rzeczypospolitej Polskiej. Uczeń opisuje sposób działania władz publicznych i innych instytucji; wykorzystuje swoją wiedzę o zasadach demokracji i ustroju Polski do rozumienia i oceny wydarzeń życia publicznego. 22. V. Znajomość podstaw ustroju Rzeczypospolitej Polskiej. Uczeń opisuje sposób działania władz publicznych i innych instytucji; wykorzystuje swoją wiedzę o zasadach demokracji i ustroju Polski do rozumienia i oceny wydarzeń życia publicznego. 23. I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat życia publicznego; wyraża własne zdanie w wybranych sprawach publicznych i uzasadnia je; jest otwarty na odmienne poglądy. 24. I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń znajduje i wykorzystuje informacje na temat życia publicznego; wyraża własne zdanie w wybranych sprawach publicznych i uzasadnia je; jest otwarty na odmienne poglądy. 4) wyjaśnia, czym się zajmują ambasady i konsulaty. 20. Integracja europejska. 5) wskazuje na mapie członków Unii Europejskiej i uzasadnia swoją opinię na temat jej dalszej integracji i rozszerzania. 4. Być obywatelem. 2) podaje przykłady uprawnień i obowiązków wynikających z posiadania polskiego obywatelstwa. 5. Udział obywateli w życiu publicznym. 3) przedstawia przykłady działania organizacji pozarządowych i społecznych (od lokalnych stowarzyszeń do związków zawodowych i partii politycznych) i uzasadnia ich znaczenie dla obywateli. 23. Problemy współczesnego świata. 4) rozważa, jak jego zachowania mogą wpływać na życie innych ludzi na świecie (np. oszczędzanie wody i energii, przemyślane zakupy). 1. Podstawowe umiejętności życia w grupie. 3) przedstawia i stosuje podstawowe sposoby rozwiązywania konfliktów w grupie i między grupami. Strona 9 z 9