(stan z: 09.09.2015) Integracja europejska sprawiła, że zachód Polski i wschód Niemiec utraciły swe peryferyjne położenie i znalazły się w sercu Unii Europejskiej. Żeby wykorzystać tę szansę, oba regiony powinny postrzegać się jako obszar wspólny. Uwolnienie wynikających stąd potencjałów wymaga poprawy wzajemnej dostępności przygranicznych gmin oraz dużych miast Berlina, Szczecina, Wrocławia, Poznania i Drezna. Kolej jest w tym kontekście nie tylko najtańszym, najbezpieczniejszym i najbardziej ekologicznym środkiem transportu. Może ona ponadto szybko, niezawodnie i wygodnie zapewnić mobilność również ludziom o ograniczonej sprawności fizycznej oraz osobom podróżującym z rowerami. Niektóre niedogodności polsko-niemieckiej komunikacji kolejowej wynikają nadal z przebiegu granic i wzajemnego odgradzania się od siebie w XX wieku. Należy je przezwyciężyć w duchu zrastania się regionów i integracji ludzi w Europie. Aby zapewnić sprawną i stabilną polsko-niemiecką kolejową komunikację pasażerską, niezbędne są inwestycje w infrastrukturę oraz sfinansowanie transgranicznego ruchu pociągów w komunikacji regionalnej i międzynarodowej komunikacji dalekobieżnej. Punktem orientacyjnym dla rozwoju infrastruktury i realizacji ruchu transgranicznego nie może być wyłącznie obecne obłożenie połączeń. Oferty kolei muszą mieć charakter konkurencyjny wobec innych środków transportu pod względem czasu przejazdów i cen biletów. Modernizowana bądź reaktywowana infrastruktura oraz atrakcyjne połączenia kolejowe, zakrojone na długotrwałą eksploatację, to warunek wyjściowy, dzięki któremu może rosnąć popyt, a dopiero w dłuższej perspektywie zostać osiągnięta zadowalająca rentowność. Z uwagi na to, że Wrocław będzie w 2016 roku Europejską Stolicą Kultury, należy priorytetowo potraktować przywrócenie połączeń kolejowych z tym miastem. Kursowanie dwóch ważnych pociągów, łączących Wrocław z niemieckimi ośrodkami, zostało wstrzymane w grudniu 2014 i w marcu 2015 roku. W przypadku Regioekspresu Drezno Wrocław nie pojawiło się nic na jego miejsce obecnie nie ma już żadnych transgranicznych pasażerskich przewozów kolejowych między Saksonią i Rzeczpospolitą Polską. Inicjatywa Polsko-Niemieckiej Kolei Pasażerskiej opowiada się za: Poprawą ramowych warunków oferowania transgranicznych połączeń dalekobieżnych i regionalnych - Z uwzględnieniem odmiennych w obu krajach podstaw prawnych trzeba znaleźć ukierunkowane na podróżnych rozwiązania w zakresie finansowania i zamawiania transgranicznych połączeń kolejowych. - Należy sprawdzić możliwość realizowania w komunikacji dalekobieżnej połączeń oferowanych dotychczas w ruchu regionalnym. Należy umożliwić ich finansowanie przez odpowiedzialne za transport ministerstwa obu krajów. - Trzeba szybko tworzyć rozwiązania techniczne oraz z zakresu prawa dopuszczenia do ruchu w odniesieniu do odmiennych systemów zasilania i bezpieczeństwa pociągów. W ten sposób 1
można ułatwić ruch regionalny na odcinkach transgranicznych i wprowadzić bezprzesiadkowe połączenia między sąsiednimi miastami. - W celu zapewnienia równouprawnienia transgranicznej komunikacji kolejowej z ruchem krajowym oraz ruchu kolejowego z innymi środkami transportu pożądane są ułatwienia w zakresie opłat za korzystanie z infrastruktury. Rychłym przywróceniem wstrzymanych połączeń kolejowych - Do końca 2015 roku należy przywrócić bezpośrednie połączenie kolejowe Drezno < > Görlitz < > Wrocław z co najmniej trzema parami pociągów dziennie. Ponadto należy nadać wysoki priorytet działaniom na rzecz całkowitej elektryfikacji tego odcinka również w federalnym planie szlaków komunikacyjnych na rok 2015. - Do początku 2016 roku należy przywrócić połączenie kolejowe Berlin < > Cottbus < > Wrocław z bardziej atrakcyjnymi czasami przejazdów i kilkoma parami pociągów dziennie, np. dzięki wykorzystaniu dopuszczonego do ruchu w obu krajach taboru spalinowego. Rozbudową i modernizacją infrastruktury kolejowej między Niemcami i Polską - Trzeba szybko wypełnić luki w elektryfikacji na trasach dalekobieżnych Berlin < > Wrocław, Drezno < > Wrocław, Berlin < > Szczecin. - Na bazie stanu odnośnej infrastruktury, również niezależnie od elektryfikacji, powinny być tworzone sprawne, w miarę możliwości bezprzesiadkowe połączenia dalekobieżne. Poprawą dostępności miast i regionów metropolitalnych na pograniczu polskoniemieckim - Należy dążyć do wprowadzenia kursujących kilka razy dziennie pociągów pomiędzy regionalnymi ośrodkami Berlinem, Szczecinem, Wrocławiem, Poznaniem i Dreznem oraz stworzyć koncepcję zintegrowanego rozkładu jazdy opartego na regularnych połączeniach. - Należy stworzyć atrakcyjne możliwości połączeń przesiadkowych oraz przedłużyć niektóre połączenia kolejowe wzdłuż europejskich korytarzy transportowych. W tym celu należy dążyć do przywrócenia bezprzesiadkowych pociągów nocnych. - Ośrodki w zachodniej Polsce powinny otrzymać połączenia z przyszłym portem lotniczym w Berlinie. Ośrodki takie jak Cottbus, Frankfurt nad Odrą, Görlitz, Zielona Góra, Gorzów Wielkopolski, Jelenia Góra oraz inne, mniejsze ośrodki muszą być intensywniej włączane do transgranicznej sieci transportowej. Należy przy tym również uwzględnić integrowanie kolei z innymi środkami transportu, tak aby powstawał zrównoważony zintegrowany system transportu. Poprawą sytuacji na następujących trasach: Trasy o znaczeniu ponadregionalnym Berlin < > Cottbus < > Wrocław: Po zakończeniu gruntownej modernizacji odcinka Hoyerswerda < > Horka należy zrealizować na całej trasie elektryczne połączenie dalekobieżne, obejmujące Cottbus jako ośrodek regionalny oraz lotnisko Berlin-Brandenburg. Celem musi być obsługiwanie całej relacji Berlin < > Wrocław < > Kraków bez przesiadek i z atrakcyjnymi czasami przejazdów. Drezno < > Görlitz < > Wrocław: Należy szybko zrealizować elektryfikację niemieckiego odcinka trasy oraz pozostałej części odcinka dolnośląskiego. Oferta transportowa musi zostać w dalszej perspektywie rozszerzona 2
o połączenia bezpośrednie i przesiadkowe w komunikacji regionalnej i dalekobieżnej, umożliwiając połączenie takich miast jak Lipsk i Kraków. Berlin < > Angermünde < > Szczecin: W celu osiągnięcia możliwości przejazdów składów elektrycznych na całej trasie należy przeprowadzić jak najszybszą elektryfikację oraz dwutorową rozbudowę odcinka Passow < > Szczecin. Należy dążyć do wprowadzenia bezprzesiadkowych połączeń dalekobieżnych i regionalnych w rytmie godzinnym oraz przedłużenie tras poszczególnych par pociągów do regionu Gdańska oraz do Drezna i Pragi (CZ). Berlin < > Gdańsk: Należy dążyć do zwiększenia częstotliwości kursowania pociągów na trasie przez Poznań i Bydgoszcz. Ponadto po modernizacji odcinka Berlin < > Szczecin można poprowadzić tę trasę przez Szczecin i Kołobrzeg wzdłuż wybrzeża Bałtyku. Berlin < > Gorzów Wielkopolski < > Piła < > Toruń/ Gdańsk: Między Berlinem i Gorzowem Wielkopolskim powinny zostać szybko wprowadzone połączenia bezpośrednie zapewniające konkurencyjne czasy przejazdów. W dalszej perspektywie należy zapewnić również przedłużenie tej trasy w kierunku Bydgoszczy, Torunia i Gdańska. Berlin < > Warszawa: Pożądane jest rozszerzenie oferty połączeń między Poznaniem i Berlinem w godzinach rannych i popołudniowych oraz zwiększenie ich częstotliwości, tak aby kursowały wtedy co dwie godziny, w celu podniesienia ich atrakcyjności dla osób dojeżdżających do pracy oraz podróżujących służbowo. Berlin < > Świnoujście/ Heringsdorf: Należy dążyć do reaktywacji i elektryfikacji dwutorowego odcinka między Ducherow i Świnoujściem w celu połączenia wyspy Uznam i regionu urlopowego województwa zachodniopomorskiego z ruchem dalekobieżnym do Berlina. Trasy o znaczeniu regionalnym: Görlitz < > Żary < > Zielona Góra i Görlitz < > Jelenia Góra: Po prawnym i technicznym wyjaśnieniu możliwości wjazdu polskiego taboru kolejowego na dworzec w Görlitz należy wprowadzić bezpośrednie połączenia na tych trasach. Pożądana jest pełna elektryfikacja odcinków po stronie polskiej. Forst < > Żary < > Żagań <-> Legnica: Należy zwiększyć częstotliwość kursów. Pożądane jest przedłużenie trasy do Cottbus i Wrocławia. Cottbus < > Guben < > Zielona Góra: Trzeba przywrócić regularną komunikację pasażerską między Guben a Zieloną Górą. Frankfurt nad Odrą < > Poznań: Konieczne jest przywrócenie połączenia regionalnego z pociągami kursującymi codziennie. Ponadto należy sprawdzić rozwiązania umożliwiające transgraniczny ruch pociągów elektrycznych na zelektryfikowanym już odcinku. 3
Berlin < > Frankfurt nad Odrą < > Zielona Góra: Należy dążyć do wprowadzenia połączeń bezpośrednich, a przynajmniej możliwości przesiadek z tego samego peronu we Frankfurcie nad Odrą przy zapewnieniu dalszych połączeń. Ponadto po modernizacji odcinka między Rzepinem i Zieloną Górą należy zwiększyć częstotliwość kursowania pociągów. Lübeck < > Neubrandenburg < > Szczecin: Konieczna jest modernizacja linii w celu podwyższenia prędkości handlowej. Przyjaznym dla podróżnych i przejrzystym systemem cen biletów oraz poprawą systemu sprzedaży ofert przejazdów - Bilety powinny podlegać bezproblemowej rezerwacji w obu krajach, a ich ceny powinny być przystępne dla ludności w obu krajach. - W celu zwiększenia rentowności należy dążyć do intensywniejszego promowania transgranicznych ofert przejazdów, także pod kątem celów podróży i atrakcji turystycznych. Inicjatywa KolejDEPL apeluje do decydentów politycznych oraz do osób odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji w przedsiębiorstwach transportowych i ich związkach w obu krajach o opartą na równouprawnieniu współpracę ukierunkowaną na rozwiązania. Celem musi być znajdowanie w razie potrzeby w interesie podróżnych i wspólnego rozwoju regionalnego także niekonwencjonalnych rozwiązań prawnych, technicznych i eksploatacyjnych. Obecna sytuacja polsko-niemieckiej kolei pasażerskiej wymaga pilnej poprawy! 4
5