RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (21) Numer zgłoszenia: 319401 (22) Data zgłoszenia: 28.09.1995 (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: 28.09.1995, PCT/DK95/00388 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: 04.04.1996, W096/09869, PCT Gazette nr 15/96 (1) 178488 (13) B1 (51) IntCl6: A63H 33/08 (54) Zespół klocków do układania (30) Pierwszeństwo: 29.09.1994,DK,1120/94 (73) Uprawniony z patentu: LEGO A/S, Billund, DK (43) Zgłoszenie ogłoszono: 04.08.1997 BUP 16/97 (72) Twórca wynalazku: Jesper B. Frederiksen, Nykφbing Falster, DK (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.05.2000 WUP 05/00 (74) Pełnomocnik: Szafruga Anna, POLSERVICE PL 178488 B1 (57) 1. Zespół klocków do układania, składający się z klocków w postaci pudełka i obejmujący klocki, których górna strona jest wyposażona w jedną główkę sprzęgającą oraz klocki, których górna strona jest wyposażona w co najmniej dwie główki sprzęgające ułożone w jednolity wzór z wzajemnie stałą modułową odległością, przy czym dolna strona klocków zawiera dopełniające środki sprzęgające, znamienny tym, że główki sprzęgające (2, 9, 10, 14) co najmniej częściowo tworzą obrotową powierzchnię, która ma na górze zaokrąglony, lub stożkowy kształt tworząc powierzchnie prowadzące dla dopełniających środków sprzęgających (5, 11, 12), przy czym największy wymiar poprzeczny powierzchni klocka (1) zawierającego tylko jedną główkę sprzęgającą (2) jest mniejszy, lub równy różnicy pomiędzy największą średnicą główek sprzęgających (2, 9, 1 0, 14) i dwukrotną odległością modułową. Fig. 1
Zespół klocków do układania Zastrzeżenia patentowe 1. Zespół klocków do układania, składający się z klocków w postaci pudełka i obejmujący klocki, których górna strona jest wyposażona w jedną główkę sprzęgającą oraz klocki, których górna strona jest wyposażona w co najmniej dwie główki sprzęgaj ące ułożone w jednolity wzór z wzajemnie stałą modułową odległością, przy czym dolna strona klocków zawiera dopełniające środki sprzęgające, znamienny tym, że główki sprzęgające (2, 9, 10, 14) co najmniej częściowo tworzą obrotową powierzchnię, która ma na górze zaokrąglony, lub stożkowy kształt tworząc powierzchnie prowadzące dla dopełniających środków sprzęgających (5, 11, 12), przy czym największy wymiar poprzeczny powierzchni klocka (1) zawierającego tylko jedną główkę sprzęgającą (2) jest mniejszy, lub równy różnicy pomiędzy największą średnicą główek sprzęgających (2, 9, 1 0, 14) i dwukrotną odległością modułową. 2. Zespół według zastrz. 1, znamienny tym, że główki sprzęgające (2, 9, 10, 14) są ułożone we wzór kwadratu. 3. Zespół według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że główki sprzęgające (2, 9, 10, 14) w górnej części mają w przybliżeniu kształt kulisty. 4. Zespół według zastrz. 3, znamienny tym, że dolna część główek sprzęgających (2, 9, 10, 14) zasadniczo tworzy powierzchnię cylindryczną. 5. Zespół według zastrz. 1, znamienny tym, że dopełniające środki sprzęgające (5, 11, 12) są utworzone przez zasadniczo cylindryczną powierzchnię sprzęgającą, która rozciąga się we wnętrzu klocka (1, 8,13) od dolnej powierzchni klocka w górę. 6. Zespół według zastrz. 5, znamienny tym, że cylindryczna powierzchnia sprzęgająca jest utworzona przez kołnierz sprzęgający, a ścianki boczne klocka są utworzone przez kołnierze, które rozciągają się od dolnej powierzchni klocka w górę w przybliżeniu równolegle do kołnierza sprzęgającego. 7. Zespół według zastrz. 6, znamienny tym, że pomiędzy kołnierzami, które tworzą ścianki boczne klocka oraz kołnierzem sprzęgającym znajdują się żebra podtrzymujące (7). 8. Zespół według zastrz. 1 albo 2, albo 4, znamienny tym, że główki sprzęgające (2, 9, 10, 14) mają średnicę większą niż 2 cm i mniejszą niż 5 cm. * * * Przedmiotem wynalazku jest zespół klocków do układania. Ze stanu techniki znane są zespoły klocków do układania składające się z klocków w postaci pudełka i obejmujące klocki, których górna strona jest wyposażona w jedną główkę sprzęgającą oraz klocki, których górna strona jest wyposażona w co najmniej dwie główki sprzęgające ułożone w jednolity wzór z wzajemnie stałą modułową odleglością, przy czym dolna strona klocków zawiera dopełniające środki sprzęgające. Zespoły klocków do układania są dzisiaj dostępne w różnych licznych przykładach wykonania, w szczególności mających na celu budowanie konstrukcji za pomocą klocków. W większości znanych zespołów, główki sprzęgające klocków są najczęściej płaskie na powierzchni, co utrudnia zamocowanie jednego klocka na górze drugiego, ponieważ oba klocki muszą być umieszczone względnie dokładnie jeden w stosunku do drugiego w celu połączenia główki sprzęgającej z dopełniającymi środkami sprzęgającymi. Z niemieckiego opisu patentowego DE 42 12 492 oraz europejskiego opisu patentowego EP Al 0 045 963 znane sązespoły klocków budowlanych, w których klocki są wyposażone na górze w główki sprzęgające zaokrąglone na powierzchni, tworząc przez to powierzchnię pro-
178 488 3 wadzącą, która zapewnia łatwe ustawienie klocków jeden względem drugiego podczas ich łączenia. Zespół klocków według wynalazku charakteryzuje się tym, że główki sprzęgające co najmniej częściowo tworzą obrotową powierzchnię, która ma na górze zaokrąglony, lub stożkowy kształt tworząc powierzchnie prowadzące dla dopełniających środków sprzęgających, przy czym największy wymiar poprzeczny powierzchni klocka zawierającego tylko jedną główkę sprzęgającą jest mniejszy lub równy różnicy pomiędzy największą średnicą główek sprzęgających i dwukrotną odległością modułową. Korzystnie główki sprzęgające są ułożone we wzór kwadratu. Korzystnie główki sprzęgające w górnej części mają w przybliżeniu kształt kulisty. Korzystnie dolna część główek sprzęgających zasadniczo tworzy powierzchnię cylindryczną. Korzystnie dopełniające środki sprzęgające są utworzone przez zasadniczo cylindryczną powierzchnię sprzęgającą, która rozciąga się we wnętrzu klocka od dolnej powierzchni klocka w górę. Korzystnie cylindryczna powierzchnia sprzęgająca jest utworzona przez kołnierz sprzęgający, a ścianki boczne klocka są utworzone przez kołnierze, które rozciągają się od dolnej powierzchni klocka w górę w przybliżeniu równolegle do kołnierza sprzęgającego. Korzystnie pomiędzy kołnierzami, które tworzą ścianki boczne klocka oraz kołnierzem sprzęgającym znajdują się żebra podtrzymujące. Korzystnie główki sprzęgające mają średnicę większą niż 2 cm i mniejszą niż 5 cm. Zespół klocków do układania według wynalazku, w większym stopniu niż obecnie znane zespoły, dostarcza klocków łatwych do składania, w szczególności dla małych dzieci, tj. dzieci poniżej 2-3 lat. Klocki nie muszą być składane, ani rozdzielane przy użyciu ciernej siły sprzęgającej, zaś łagodnie zaokrąglone główki klocków, nie zawierające żadnych ostrych krawędzi, gwarantują bezpieczeństwo w czasie zabawy. Ponadto, odpowiednio dobrane wymiary główek sprzęgających klocków zapewniają powierzchnię chwytającą odpowiednią do rączki dziecka w określonej powyżej grupie wiekowej. Rozwiązanie według wynalazku zapewnia wiele różnych stopni trudności pod względem łączenia, lub układania klocków jeden na drugim. Należy również podkreślić, że klocek do układania według wynalazku może być wytwarzany w prosty sposób w formie wtryskowej. Przedmiot wynalazku w przykładzie wykonania jest przedstawiony na rysunku, na którym fig. 1 jest widokiem perspektywicznym z góry pierwszego rodzaju klocka do układania według wynalazku z jedną główką sprzęgającą, fig. 2 jest widokiem perspektywicznym od dołu klocka do układania z fig. 1, fig. 3 jest widokiem perspektywicznym z góry drugiego rodzaju klocka do układania według wynalazku mającego dwie główki sprzęgające, fig. 4 jest widokiem perspektywicznym od dołu klocka do układania z fig. 3, zaś fig. 5 jest widokiem z góry trzeciego typu klocka do układania według wynalazku, który ma osiem główek sprzęgających i na którym są ustawione klocki z fig. 1 i fig. 3. Zespół klocków zawiera klocek 1 (fig. 1) mający jedną główkę sprzęgającą 2. Główka sprzęgająca 2 jest umieszczona na środku kwadratowej powierzchni górnej 3. Kwadratowa powierzchnia górna 3 jest określona przez cztery powierzchnie boczne 4 tak, że kwadratowa powierzchnia górna 3 i powierzchnie boczne 4 tworzą bryłę klocka 1 w postaci pudełka. Główka sprzęgająca 2 jest w dolnej części ukształtowana jako kolisty symetryczny walec, opcjonalnie tworząca stożek o niewielkim kącie nachylenia powierzchni stożkowej, zwężający główkę 2 ku górze. Górna powierzchnia główki sprzęgającej 2 w pokazanym wykonaniu jest ukształtowana jako część powłoki kulistej, nadając przez to główce 2 bardzo okrągłe kształty. Bardzo okrągłe kształty główki sprzęgającej 2 zapewniają dobrą powierzchnię chwytającą dla rączki dziecka i nie zawierają ostrych krawędzi, które mogą być nieprzyjemne przy nastąpnięciu na klocek, upadku itp.
4 178 488 Figura 2 przedstawia taki sam klocek 1 do układania, jak pokazano na fig. 1 Jednakże widziany w perspektywie od dołu, w celu zilustrowania wewnętrznego kształtu klocka 1. Jak pokazano, klocek 1 posiada wewnętrzny rurowy kołnierz 5, który rozciąga się od kwadratowej powierzchni górnej 3 klocka 1 w dół i biegnie przez wnętrze klocka 1. Rurowy kołnierz 5 ma w środku otwór 6 oraz ma średnicę nieco większą, niż średnica główki sprzęgającej 2, co umożliwia układanie klocków jeden na drugim przez przesunięcie rurowego kołnierza 5 w dół nad główką sprzęgającą 2, dzięki czemu dwa klocki przedstawionego rodzaju są ustawione jeden względem drugiego. W czasie układania, zaokrąglony kształt górnej powierzchni główki sprzęgającej 2 powoduje naprowadzenie w dół rurowego kołnierza 5 nad główkę sprzęgającą 2 do położenia, w którym dwa klocki, które m ają być złożone, są ustawiane w prosty sposób jeden względem drugiego. Dalej, jak pokazano n a fig. 2, klocek 1 może być wyposażony w usztywniające żebra 7, które usztywniają rurowy kołnierz 5 względem ścianek bocznych 4. To gwarantuje, że element ma dużą wytrzymałość jeżeli chodzi o zużycie materiału. Jak pokazano na fig. 2, ścianki boczne 4, rurowy kołnierz 5 oraz usztywniające żebra 7 mogą rozciągać się równolegle w tym samym kierunku tak, że klocek 1 jest wyjątkowo prosty i niedrogi w produkcji w formie wtryskowej z tworzywa sztucznego, gdyż żaden rdzeń lub tym podobny element nie jest potrzebny. W skład zespołu klocków wchodzi klocek 8 (fig. 3), który różni się od klocka 1 pokazanego na fig. 1 i 2 w szczególności tym, że jest wyposażony w dwie główki sprzęgaj ące 9 i 10 oraz tym, że ma w przybliżeniu dwa razy większy rozmiar niż klocek 1 według fig. 1 i 2. Tak więc, klocek 8 jest w rzeczywistości podwojonym klockiem 1 według fig. 1 i 2, co jest powszechne w np. konstrukcyjnych zestawach budowlanych posiadających klocki budowlane. Tak więc, według wynalazku, jest możliwe wytwarzanie klocków do układania mających wiele różnych kształtów i wymiarów odnoszących się do szerokości, długości, jak również wysokości. Figura 4 przedstawia ten sam klocek do układania jak pokazany na fig. 3, jednakże widziany w widoku perspektywicznym od dołu. Klocek 8 jest wyposażony w dwa identyczne rurowe kołnierze 11 i 12, spełniające te same funkcje co rurowy kołnierz 5 z fig. 2. Zespół klocków zawiera również klocek 13 (fig. 5) stanowiący element płytowy, który jest wyposażony w osiem główek sprzęgających 14, ułożonych we wzór kwadratu w dwóch rzędach po cztery główki sprzęgające 14. Klocek 1 z fig. 1 oraz klocek 8 z fig. 3 są umieszczone na górze klocka 13. Jak widać, jest możliwe umieszczenie klocka 1 z jedną główką sprzęgającą 2 na klocku 13 w dowolnym kierunku. Zaokrąglone powierzchnie główek sprzęgających 14 dodatkowo zapewniają, że ustawienie klocka 1 nie musi być szczególnie dokładne, ponieważ klocek 1 jest automatycznie naprowadzany we właściwe położenie i ustawiony odpowiednio w procesie układania. Tak więc, małe dzieci muszą wykonać niewielki wysiłek ruchowy podczas układania klocka I na innym elemencie według wynalazku. Jednakże, ustawienie klocka 8 posiadającego dwie główki sprzęgające 9 i 10, jak pokazano na fig. 5, wymaga większej precyzji ustawiania zanim klocek 8 zostanie umieszczony na górze płytowego elementu 13. Do jego ustawienia są wymagane większe zdolności ruchowe, tak więc zespół klocków do układania według wynalazku zapewnia zmienny stopień trudności przy układaniu klocków. Dodatkowo, wymóg odnoszący się do zdolności motorycznych dziecka wzrasta, gdy do układania używa się klocków posiadających trzy główki sprzęgające, cztery, pięć itd. Nie występuje siła sprzęgająca pomiędzy sprzęganymi elementami, tj. główkami sprzęgającymi i rurowymi kołnierzami uzupełniającego kształtu, co w szczególności oznacza, że klocki 1 posiadające jedną główkę sprzęgającą 2 są wyjątkowo łatwe do obracania na swoich miejscach po ułożeniu tak, że wymagania co do właściwego ustawienia kilku klocków 1 z jedną główką sprzęgającą 2 obok siebie na innym elemencie, są stosunkowo małe, ponieważ w większości sytuacji dany klocek 1 mający jedną główkę sprzęgającą2 będzie obracał się w miejscu sam i w ten sposób przyjmie właściwe położenie, jeżeli dodatkowy klocek zostanie umieszczony z boku pierwszego.
178.488 5 Największy wymiar poprzeczny powierzchni klocka 1 zawierającego tylko jedną główkę sprzęgającą 2 jest mniejszy, lub równy różnicy pomiędzy największą średnicą główek sprzęgających i dwukrotną odległością modułową. Jak widać z powyższego opisu, obecny wynalazek jest zaprojektowany szczególnie dla małych dzieci i dlatego korzystne wymiary zespołu są takie, że odległość modułowa, tj. odległość pomiędzy dwoma przeciwległymi bokami 4 klocka 1 zjednągłówkąsprzęgającą2 jest w zakresie od 3 do 7 cm, a średnica główek sprzęgających klocków jest w zakresie od 2 do 5 cm. Zatem, z powodu swojego rozmiaru, główki sprzęgające zapewniają wyjątkowo dobrą powierzchnię chwytającą dla rączki dziecka tak, że łatwo jest podnieść klocek poprzez uchwycenie główki sprzęgającej, nawet jeżeli klocek jest otoczony po bokach przez inne klocki lub tym podobne. Dodatkowo, główki sprzęgające oraz rurowe kołnierze uzupełniającego kształtu mogą być ustawione w inny wzór niż pokazany, na przykład trójkątny, bez odchodzenia od zasadniczej idei obecnego wynalazku.
178 488 Fig. 3
178 488 F i g. 6
178 488 Fig. 1 Fig. 2 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 60 egz. Cena 2,00 zł.