OCENA STANU BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO POWIATU SZCZECIN ZA 2015 r.

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szczecinie 71-342 Szczecin, ul. Wincentego Pola 6, tel.: 091-4870313, fax: 091-4861141 OCENA STANU BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO POWIATU SZCZECIN ZA 2015 r.

SPIS TREŚCI ZAGADNIENIA Z ZAKRESU EPIDEMIOLOGII 7 I. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych 7 1. Sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób zakaźnych.. 7 1.1. Zatrucia i zakażenia pokarmowe 7 1.1.1. Ogniska chorób przenoszonych drogą pokarmową, które wystąpiły w okresie od 01.01.2015 r. Do 31.12.2015 r... 7 1.2. Decyzje administracyjne wydane w 2015 r. Na podstawie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008r. O zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.. 10 1.3. Wirusowe zapalenie wątroby. 10 1.3.1. Wirusowe zapalenie wątroby typu B.. 11 1.3.2. Wirusowe zapalenie wątroby typu C.. 12 1.3.3. Wirusowe zapalenie wątroby typu B + C 13 1.3.4. Wirusowe zapalenie wątroby typu E.. 13 1.4. Grypa sezonowa i zakażenia grypopodobne.. 14 1.5. Choroby wieku dziecięcego.. 14 1.5.1. Ospa wietrzna. 15 1.5.2. Różyczka. 16 1.5.3. Nagminne zapalenie przyusznic świnka.. 16 1.5.4. Płonica (szkarlatyna).. 18 1.5.5. Odra 19 1.6. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i/lub mózgu 19 1.6.1. Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i / lub mózgu 19 1.6.2. Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych 19 1.6.3. Wirusowe zapalenie mózgu 20 1.7. Inwazyjna choroba meningokokowa.. 20 1.8. Borelioza z Lome.. 20 1.9. Styczność, narażenie na wściekliznę potrzeba szczepień.. 21 1.10. Choroby przenoszone drogą płciową.. 25 1.11. Gruźlica 26 1.12. Zakażenie HIV / choroba AIDS.. 27 2

1.13. Krztusiec.. 27 1.14. Malaria. 28 1.15. Choroba Creutzfelda-Jcoba.. 28 2. Realizacja szczepień ochronnych.. 28 2.1. Niepożądane odczyny poszczepienne 29 Podsumowanie i wnioski.. 29 II. Stan sanitarny podmiotów działalności leczniczej.. 31 1. Decyzje administracyjne wydane na podmioty działalności leczniczej, z wyodrębnieniem decyzji dot. opiniowania pomieszczeń. 31 2. Podmioty działalności leczniczej.. 31 2.1. Szpitale.. 31 2.2. Zakażenia szpitalne i ocena działalności szpitalnych zespołów ds. Zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych. 71 3. Przychodnie, ośrodki zdrowia, poradnie i ambulatoria. 72 3.1. Indywidualne, indywidualne specjalistyczne i grupowe praktyki lekarskie, lekarzy dentystów oraz pielęgniarek i położnych... 74 ZAGADNIENIA Z ZAKRESU ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU.. 77 1. Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia i materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz kosmetyków (ogólna ocena obiektów) 77 2. Nadzór nad produkcją pierwotną.. 104 3. Jakość zdrowotna środków spożywczych, oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością.. 104 4. Współpraca z innymi inspekcjami, instytucjami organami samorządowymi podejmowana w ramach określonych akcji.. 106 5. Ocena sposobu żywienia i podejmowane działania związane z edukacją dotyczącą prawidłowego żywienia 111 6. Nadzór nad suplementami diety, środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego, środkami spożywczymi wzbogacanymi witaminami lub składnikami mineralnymi oraz nową żywnością 112 7. Nadzór nad przebiegiem imprez masowych. 115 ZAGADNIENIA Z ZAKRESU HIGIENY PRACY 119 1. Nadzór bieżący nad zakładami pracy 119 2. Ocena narażenia na czynniki rakotwórcze lub mutagenne.. 123 3. Ocena narażenia na szkodliwe czynniki biologiczne 123 4. Nadzór nad substancjami chemicznymi i ich mieszaninami oraz produktami biobójczymi 124 3

5. Choroby zawodowe.. 125 6. Środki zastępcze 125 ZAGADNIENIA Z ZAKRESU HIGIENY KOMUNALNEJ.. 127 1. Liczba obiektów pod nadzorem 127 2. Ogólna liczba kontroli.. 127 3. Liczba załatwionych interwencji.. 127 4. Liczba decyzji.. 129 5. Liczba zamknięć / unieruchomień / wyłączeń z użytkowania obiektu lub jego części 130 6. Zmiany w infrastrukturze nadzorowanych obiektów (wodnych, stałych, środków transportu).. 130 7. Charakterystyka obiektów informacje uzupełniające do danych zawartych w tabelach Excel będących załącznikami do druku MZ-46.. 135 7.1. Jakość wody przeznaczonej do spożycia.. 135 7.2. Baseny kąpielowe.. 137 7.3. Kąpieliska i miejsca wykorzystywane do kąpieli.. 138 7.4. Stan sanitarny obiektów. 138 7.4.1. Ustępy publiczne 138 7.4.2. Domy pomocy społecznej (DPS) 139 7.4.3. Inne jednostki organizacyjne pomocy społecznej.. 139 7.4.4. Noclegownie i domy dla bezdomnych 140 7.4.5. Obiekty świadczące usługi hotelarskie skategoryzowane i nie objęte kategoryzacją 140 7.4.6. Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu, odnowy biologicznej oraz świadczące łącznie wybrane z powyższych usług pod kątem zachowania wymogów procesów mycia i dezynfekcji oraz, gdy zachodzi taka potrzeba, procesów sterylizacji; narzędzi wykorzystywanych podczas świadczenia usług.. 142 7.4.7.Obiekty komunikacji publicznej - dworce autobusowe, dworce i stacje PKP, środki transportu osobowego. 145 7.4.8. Środki transportu osobowego.. 147 7.4.9. Przystanie jednostek pływających rekreacyjnych i sportowych, w tym wędkarskie.. 149 7.4.10. Tereny rekreacyjne 150 7.4.11. Zakłady karne i areszty śledcze 150 7.4.12. Apteki 151 7.4.13. Magle i pralnie.. 151 7.4.14. Obiekty kultury. 151 7.4.15. Stacje paliw.. 152 4

7.4.16. Punkty zlewne.. 152 7.4.17. Targowiska 152 7.4.18. Izby wytrzeźwień.. 152 7.4.19. Obiekty sportowe.. 152 7.4.20. Parkingi strzeżone. 153 7.4.21. Punkty zbiórki odpadów problemowych (Ekoporty) 153 8. Cmentarze i zakłady pogrzebowe w kontekście nadzoru nad postępowaniem ze zwłokami i szczątkami ludzkimi 153 9. Stan sanitarny zakładów opieki zdrowotnej szpitale. 155 9.1. Zaopatrzenie Szpitali w wodę 155 9.2. Postępowanie z bielizną szpitalną i pralnictwo.. 156 9.3. Postępowanie z odpadami medycznymi w aspekcie ochrony zdrowia ludzkiego z uwzględnieniem spełnienia wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi. 165 9.4. Postępowanie ze zwłokami w aspekcie ochrony zdrowia ludzkiego, prosektoria. 177 9.5. Postępowanie z odpadami komunalnymi.. 181 10. Liczba i zabezpieczenie imprez masowych.. 183 11. Inne informacje o podjętych działaniach i przedsięwzięciach 183 12. Krótkie podsumowanie wnioski.. 184 ZAGADNIENIA Z ZAKRESU HIGIENY DZIECI I MŁODZIEŻY.. 185 1. Szkoły i inne placówki oświatowo-wychowawcze oraz wypoczynek dzieci i młodzieży 185 2. Higiena procesu nauczania 186 3. Warunki wypoczynku dzieci i młodzieży. 188 4. Działalność pokontrolna w placówkach nauczania, wychowania i opieki... 188 5. Warunki do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego w szkołach.. 189 6. Warunki do utrzymania higieny osobistej w placówkach nauczania i wychowania 190 7. Szkolenia i narady organizowane przez OHDiM WSSE.. 190 8. Warunki sanitarno-higieniczne dla dzieci 5 i 6 letnich w tzw. Oddziałach Zerowych w Placówkach Oświatowych. 190 9. Warunki do utrzymania higieny osobistej w żłobkach i klubach malucha.. 190 10. Zapewnienie uczniom miejsca na pozostawienie w szkole części podręczników i przyborów szkolnych.. 190 11. Inne dane. 190 5

Podsumowanie.. 193 ZAGADNIENIA Z ZAKRESU ZAPOBIEGAWCZEGO NADZORU SANITARNEGO. 194 ZAGADNIENIA Z ZAKRESU OŚWIATY ZDROWOTNEJ I PROMOCJI ZDROWIA. 196 I Główne programy prozdrowotne realizowane na terenie powiatu. 196 1. Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce. 196 Spis tabel.. 212 Spis rycin.. 213 6

ZAGADNIENIA Z ZAKRESU EPIDEMIOLOGII I. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych 1. Sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób zakaźnych Opracowanie przedstawia zasadnicze dane dotyczące kształtowania się sytuacji epidemiologicznej wybranych chorób zakaźnych na terenie Szczecina w roku 2015, w odniesieniu do roku 2014. Raport przygotowano na podstawie rocznych sprawozdań o zachorowaniach na choroby zakaźne, zakażeniach i zatruciach sporządzonych dla Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie. W 2015 roku zarejestrowano wzrost zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu C wg definicji 2014. Znaczny wzrost zachorowań wynika między innymi, ze zmiany klasyfikacji przypadku, w którym nie uwzględniane są już, jak w latach poprzednich objawy chorobowe. W roku 2015 zarejestrowano zachorowania na odrę, rok 2014 był bez rejestracji tej choroby. Od 1 stycznia 2015 roku Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Szczecinie przejęła nadzór epidemiologiczny nad HIV i chorobą AIDS. W związku ze spadkiem odsetka wyszczepialności p/chorobom zakaźnym, prowadzono nadzór nad osobami uchylającymi się od obowiązkowych szczepień ochronnych zgodnie z Programem Szczepień Ochronnym. Ściśle współpracowano z Zachodniopomorskim Urzędem Wojewódzkim w Szczecinie w sprawie prowadzenia postępowań egzekucyjnych wobec rodziców uchylających się od szczepień swoich dzieci. 1.1. Zatrucia i zakażenia pokarmowe 1.1.1. Ogniska chorób przenoszonych drogą pokarmową, które wystąpiły w okresie od 01.01.2015 r. Do 31.12.2015 r. W Polsce za ognisko zbiorowego zatrucia i zakażenia pokarmowego uważa się zachorowanie co najmniej 2 osób po spożyciu tej samej żywności, w tym samym czasie w określonym środowisku. Zatrucia i zakażenia pokarmowe Na terenie PSSE w Szczecinie w 2015r. odnotowano łącznie 12 zbiorowych zatruć pokarmowych. Wśród zgłoszonych ognisk chorób przenoszonych drogą pokarmową w 7 przypadkach czynnikiem etiologicznym były rotawirusy oraz w 1 przypadku Salmonella Enteritidis. W 4 przypadkach zatrucia czynnik etiologiczny nie został ustalony. Odnotowane ogniska chorób przenoszonych drogą pokarmową miały miejsce w 6 przypadkach w domach rodzinnych, w 2 przypadkach w placówkach opieki zdrowotnej, w 2 przypadkach w placówkach opiekuńczych oraz w 2 przypadkach w placówkach opiekuńczo- wychowawczych. Na terenie PSSE w Szczecinie w 2014r. odnotowano łącznie 17 zbiorowych zatruć pokarmowych. W roku 2015 wśród ww. zgłoszeń, najliczniejsze zachorowania miały miejsce w placówce opieki zdrowotnej oraz w placówce opiekuńczej: Jedno zarejestrowane w listopadzie 2015r.; liczba osób narażonych 397, w tym dzieci do 14-go roku życia 0; liczba osób chorych 16, w tym dzieci do 14-go roku życia 0; liczba osób hospitalizowanych 0, w tym dzieci do 14-go roku życia 0; liczba zgonów 0; 7

przeważające objawy luźne stolce, wymioty, nudności; źródło zakażenia nie ustalono. Drugie zarejestrowane w grudniu 2015r.: liczba osób narażonych 159, w tym dzieci do 14-go roku życia 0; liczba osób chorych 47, w tym dzieci do 14-go roku życia 0; liczba osób hospitalizowanych - 30, w tym dzieci do 14-go roku życia 0; liczba zgonów 0; przeważające objawy luźne stolce, stan podgorączkowy, biegunka, wymioty, bóle brzucha; źródło zakażenia nie ustalono. W obu przypadkach ognisk przenoszonych drogą pokarmową czynnik etiologiczny nie został ustalony. Ponadto w 2015 r. zarejestrowano 243 zachorowania na biegunkę wywołaną rotawirusami (współczynnik zapadalności 59,7/100 tys. mieszkańców), z czego hospitalizowano 95,1% przypadków. W 2014r. zarejestrowano 356 przypadki biegunki rotawirusowej (współczynnik zapadalności 87,2/100 tys. mieszkańców), hospitalizowano 99,7 % przypadków zachorowań. Rys. 1. Rotawirusy- liczba przypadków zachorowań mieszkańców Szczecina w latach 2014-2015 Zachorowania na biegunkę wywołaną przez rotawirusy w latach 2014-2015 liczba przypadków 400 300 200 100 0 356 243 2014 2015 rok Rys.2. Rotawirusy- współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców Szczecina w latach 2014-2015 Zachorowania na biegunkę wywołaną przez rotawirusy w latach 2014-2015 współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 87,2 59,7 2014 2015 rok 8

Wśród wirusowych zakażeń jelitowych w 2015r. zarejestrowano 17 przypadków biegunki wywołanej przez adenowirusy (współczynnik zapadalności 4,2/100 tys. mieszkańców), a 16 przypadków zachorowań było hospitalizowanych. W 2014r. zarejestrowano 29 przypadków biegunki adenowirusowej (współczynnik zapadalności 7,1/100 tys. mieszkańców), wszystkie osoby chore były hospitalizowane. W 2015 r. nie zarejestrowano przypadków zachorowań na nieżyt żołądkowo-jelitowy wywołany przez norowirusy, zaś w 2014 r. zarejestrowano 11 zakażeń tym wirusem (współczynnik zapadalności 2,7/100 tys. mieszkańców), z czego hospitalizowano 18,1% przypadków zachorowań. W 2015 r. odnotowano ogółem 257 przypadków bakteryjnych zakażeń pokarmowych (współczynnik zapadalności 63,0/100 tys. mieszkańców), w roku 2014 zgłoszono łącznie 245 podobnych zachorowań (współczynnik zapadalności 60,0 na 100 tys. mieszkańców). Najwięcej zachorowań, bo aż 193 przypadki (współczynnik zapadalności 47,3/100 tys. mieszkańców), spowodowanych było obecnością bakterii Clostridium difficile, w roku 2014r. zarejestrowano podobna liczbę tych zakażeń - 191 (współczynnik zapadalności 46,8/100 tys. mieszkańców). Drugim co do wielkości czynnikiem etiologicznym powodującym zakażenia pokarmowe była Salmonella spp. W roku 2015 odnotowano 44 przypadki zachorowań (współczynnik zapadalności 10,8/100 tys. mieszkańców), zaś w 2014r. odnotowano 35 przypadków zachorowań (współczynnik zapadalności 8,6/100 tys. mieszkańców). W 2014r. potwierdzono, iż bakteryjne zatrucia pokarmowe wywoływane były między innymi również przez: Escherichia coli w 6 przypadkach oraz Campylobacter w 3 przypadkach. Rys. 3. Salmonella spp. - liczba przypadków zachorowań mieszkańców Szczecina w latach 2014-2015 Salmonella spp. liczba przypadków 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 35 2014 2015 44 rok 9

Rys.4. Salmonella spp. - współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców Szczecina w latach 2014-2015 Salmonella spp. 12 współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 10 8 6 4 2 0 10,8 8,6 2014 2015 rok W roku 2015 r. podobnie jak w roku poprzednim 2014 nie odnotowano żadnego zachorowania na czerwonkę bakteryjną oraz zachorowań na dur brzuszny, dury rzekome i zatruć jadem kiełbasianym. W ubiegłym roku zgłoszono również 64 przypadki wirusowych zakażeń jelitowych nieokreślonych (współczynnik zapadalności 15,7/100 tys. mieszkańców) oraz 677 przypadków biegunki i zapalenia żołądkowojelitowego o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu (współczynnik zapadalności 165,9/100 tys. mieszkańców), które w zdecydowanej większości nie zostały potwierdzone badaniami ani nie wymagały hospitalizacji. W 2014r. zgłoszono kolejno 214 (współczynnik zapadalności 52,4/100 tys. mieszkańców) i 684 (współczynnik zapadalności 167,6/100 tys. mieszkańców) przypadki zachorowań na ww. jednostki chorobowe. 1.2. Decyzje administracyjne wydane w 2015 r. Na podstawie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008r. O zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi W 2015 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szczecinie wydał 16 decyzji administracyjnych nakazujących osobom przebywającym na terytorium RP poddanie się obowiązkom wynikającym z art. 5 ust.1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Wszystkie decyzje administracyjne zostały wydane w związku ze stwierdzeniem obecności pałeczek Salmonella w badaniach kału, w tym 14 decyzji odsuwających dzieci od uczęszczania do przedszkola i 2 decyzje odsunięcia od wykonywania pracy w miejscach, gdzie może dojść do przeniesienia zakażenia na inne osoby. Wydano również 1 decyzję administracyjną nakazującą poddanie się obowiązkowej hospitalizacji w związku z przerwanym leczeniem p/prątkowym w przebiegu gruźlicy płuc, gdzie zalecenia zostały wykonanie, osoba chora stawiła się na leczenie szpitalne. 1.3. Wirusowe zapalenie wątroby Wirusowe zapalenie wątroby wywoływane jest przez szereg nie spokrewnionych ze sobą wirusów. Ogólnie można podzielić je na wirusy pierwotnie hepatotropowe, wśród których znamy następujące typy: wirus zapalenia wątroby typu A wirus zapalenia wątroby typu B 10

wirus zapalenia wątroby typu C wirus zapalenia wątroby typu D wirus zapalenia wątroby typu E wirus zapalenia wątroby typu G SENV Wirusowe zapalenie wątroby może być pełnoobjawowe, skąpoobjawowe i bezobjawowe. Objawy prodromalne, czyli zwiastujące chorobę, często są niezbyt charakterystyczne. Po okresie inkubacji choroby (trwającego od kilku tygodni do kilku miesięcy, w zależności od typu WZW), mogą pojawić się: objawy grypopodobne, niestrawność, nudności. Dopiero po takich zwiastunach pojawia się żółtaczka oraz towarzyszące jej objawy: ciemny kolor moczu, jasny kolor stolca, podwyższona temperatura, osłabienie, brak apetytu, podwyższenie enzymów wątrobowych we krwi. Zapalenie wątroby, w zależności od wirusa wywołującego chorobę, ma różne nasilenie, przebieg i możliwe powikłania. Wśród mieszkańców Szczecina roku 2015 zarejestrowano zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu B, typu C, typu B + C oraz typu E. 1.3.1. Wirusowe zapalenie wątroby typu B Do zakażenia wirusem żółtaczki wszczepiennej wystarcza niezauważalna gołym okiem ilość krwi (0,0004 ml). Wirus może przetrwać poza organizmem długie lata. Ryzyko zachorowania stwarza każdy, niekoniecznie medyczny zabieg powodujący nawet niewielkie naruszenie ciągłości tkanek, wykonywany narzędziami, które nie zostały poddane właściwym procesom dezynfekcji i sterylizacji. Wirusowe zapalenie wątroby typu B wywołuje wirus HBV. Do zakażenia dochodzi drogą naruszenia ciągłości tkanek, które może być związane z zabiegiem medycznym, na skutek źle wysterylizowanego sprzętu medycznego. Możliwe są pozamedyczne drogi zakażenia tj.: zabiegi fryzjerskie, kosmetyczne czy tatuaże, a także drogą kontaktów seksualnych. Do zakażenia wirusem żółtaczki wszczepiennej wystarcza niezauważalna gołym okiem ilość krwi (0,0004 ml). Wirus może przetrwać poza organizmem długie lata. Ryzyko zachorowania stwarza każdy, niekoniecznie medyczny zabieg powodujący nawet niewielkie naruszenie ciągłości tkanek, wykonywany narzędziami, które nie zostały poddane właściwym procesom dezynfekcji i sterylizacji. W 2015r. zarejestrowano 40 przypadków zachorowań na WZW typu B (współczynnik zapadalności 9,8/100 tys. mieszkańców), w tym wszystkie zachorowania miały charakter przewlekły i BNO. Nie odnotowano zachorowań na WZW typu B ostre. W 2014 r. zgłoszono 6 przypadków zachorowań na WZW typu B (współczynnik zapadalności 1,47/100 tys. mieszkańców). Zwiększona ilość rejestrowanych przypadków zachorowań na WZW typu B w 2015 r. jest wynikiem zmiany kryteriów kwalifikacyjnych w definicji 11

zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu B stosowanej na potrzeby nadzoru epidemiologicznego, na podstawie której przypadki podlegają rejestracji przez Powiatową Stację Sanitarno- Epidemiologiczną. W 2015 r. zarejestrowano 54 przypadki zidentyfikowanych po raz pierwszy nosicieli wirusa zapalenia wątroby typu B (współczynnik zapadalności 13,24/100 tys. mieszkańców). W 2014 r. wykryto 46 przypadków nosicieli wirusa zapalenia wątroby typu B (współczynnik zapadalności 11,28/100 tys. mieszkańców). Tab. 1. Wirusowe zapalenia wątroby typu B. Liczba zachorowań i wskaźnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców w latach 2014-2015 Zarejestrowane wirusowe zapalenia wątroby typu B WZW B rok 2014 2015 Liczba zachorowań 6 40 Wskaźnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 1,5 9,8 Tab. 2. Nosicielstwo wirusowego zapalenia wątroby typu B. Liczba zachorowań i wskaźnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców w latach 2014-2015 Nosicielstwo WZW typu B Zarejestrowani nosiciele HBs Ag rok 2014 2015 Liczba zachorowań 46 54 Wskaźnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 11,3 13,2 1.3.2. Wirusowe zapalenie wątroby typu C W 2015 roku zarejestrowano 86 przypadków zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu C wg definicji 2014 (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 21,12). Odnotowano znaczny wzrost zachorowań, z uwagi na zmianę klasyfikacji przypadku, w którym nie uwzględniane są objawy chorobowe. W odniesieniu do roku 2014, gdzie zarejestrowano 45 przypadków zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu C, w tym 26 przypadków wg definicji z 2014r. (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 6,37) i 19 przypadków wg definicji 2005r. (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 4,65). Z uwagi na zmianę klasyfikacji zachorowań od 2015 roku rejestrowane są wszystkie przypadki spełniające definicję z 2014, dlatego też trudno jest się odnieść miarodajnie do danych wg definicji 2009. Tab. 3. Wirusowe zapalenia wątroby typu C. Liczba zachorowań i wskaźnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców w latach 2014-2015 Zarejestrowane wirusowe zapalenia wątroby typu C WZW C rok 2014 2015 Liczba zachorowań 45* 86 współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 11,02 21,12 * liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typy C z uwzględnieniem obu obowiązujących definicji zachorowania Na podstawie przeprowadzonej analizy wywiadów epidemiologicznych ustalono następujące prawdopodobne drogi narażenia na zakażenie: 12

duże operacje chirurgiczne (17 wskazań), w tym 5 przed 1993 r. małe zabiegi chirurgiczne (6 wskazań), uzależnienie od alkoholu (2 wskazania), transfuzja przed 1993 r. (25 wskazań), transfuzja po 1993 r. (4 wskazań), przyjmowanie narkotyków (9 wskazań), narażenie zawodowe (2 wskazań), przypadkowe kontakty seksualne (2 wskazania), inne: zabiegi stomatologiczne (1 wskazanie), tatuaże (3 wskazania), hospitalizacja przed 1993r.(4 wskazania), kontakt z osobą zakażoną (1 wskazanie), iniekcje (1 wskazanie), W 2015 roku zarejestrowano 160 przypadków nosicielstwa przeciwciał anty - HCV (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 39,29), w porównaniu z rokiem 2014 (147) widoczny jest wzrost nosicielstwa (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 36,01.) Tab. 4. Nosicielstwo wirusa zapalenia wątroby C. Liczba zachorowań i wskaźnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców w latach 2014-2015 Nosicielstwo WZW C Rok 2014 2015 Zarejestrowani nosiciele HCV Liczba zachorowań 147 160 współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 36,01 39,29 1.3.3. Wirusowe zapalenie wątroby typu B + C W roku 2015 odnotowano 2 przypadki zachorowań na mieszane wirusowe zapalenie wątroby typu B i C (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców wyniósł 0,49). W poprzednim roku nie zarejestrowano żadnego przypadku zachorowań na tą jednostkę chorobową. W 2015 roku zarejestrowano również 6 osób, u których wykryto nosicielstwo jednocześnie antygenu HBs i przeciwciał anty HCV. W porównaniu z rokiem 2014 widoczny jest znaczny wzrost nosicielstwa. 1.3.4. Wirusowe zapalenie wątroby typu E Wirusowe zapalenie wątroby typu E to choroba zakaźna przewodu pokarmowego wywoływana przez HEV, wirus RNA należący do rodziny Caliciviridae. Do zakażenia dochodzi przez zanieczyszczoną wodę i żywność. Pierwszy przypadek zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu E zarejestrowano w Szczecinie w 2014roku. W roku 2015 również odnotowano 1 przypadek zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu E (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców wyniósł 0,24) u pacjenta, który nie wskazywał na potencjalne źródło zakażenia. Tab. 5. Wirusowe zapalenia wątroby typu E. Liczba zachorowań i wskaźnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców w latach 2014-2015 WZW E rok 2014 2015 Zarejestrowane wirusowe Liczba zachorowań 1 1 13

zapalenia wątroby typu E Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 0,24 0,24 1.4. Grypa sezonowa i zakażenia grypopodobne Grypa jest ostrą, bardzo zakaźną chorobą wirusową, mającą szczególne powinowactwo do układu oddechowego. Źródłem zakażenia jest chory człowiek. Zakażenie szerzy się drogą kropelkową. Zachorowania mogą występować w formie cyklicznych epidemii i pandemii. Grypa może być również przyczyną zapalenia mięśnia sercowego, zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, zaostrzenia chorób przewlekłych, a nawet zgonu. Liczba zachorowań oraz podejrzeń zachorowań na grypę na terenie miasta Szczecin w okresie od 01.01.2015 r. do 31.12.2015 r. wyniosła 26311 (zapadalność 6448/100 tys. mieszk.), a w 2014 r. - 24326 (zapadalność 5959/100 tys. mieszk.) w tym: w przedziale wiekowym 0-4 lat zachorowało 8096 dzieci, (w 2014 r. 7944) od 5-14 lat- 5751 dzieci (w 2014 r.- 5249), od 15-64 r. ż.- 10391 osób (w 2014 r.- 9406) oraz powyżej 65 r. ż. - 2073 osób (w 2014r.- 1727). W 2015 r. 75 osób zostało skierowanych do szpitala, w 2014 r. były to 33 osoby. W porównaniu z rokiem ubiegłym zaobserwowano nieznaczny wzrost podejrzeń i zachorowań na grypę. W 2015 r. zarejestrowano ogółem 72 przypadki, w tym 65 hospitalizowanych, grypy potwierdzonej laboratoryjnie bądź epidemiologicznie z czego: 47 przypadków grypy typu A, 15 przypadków grypy typu B, 5 przypadków grypy typu AH1N1 2 przypadki AH3N2. Odnotowano 3 zgony z powodu grypy: 2 z powodu grypy typu AH1N1 oraz 1 typu A. W 2014 r. zarejestrowano ogółem 22 przypadki grypy potwierdzonej badaniami laboratoryjnymi w tym: 18 przypadków grypy typu AH1N1, 4 przypadki grypy typu A z czego 17 osób było hospitalizowanych. Odnotowano 1 zgon z powodu grypy AH1N1 u kobiety 52 lata. W ramach nadzoru epidemiologicznego i wirusologicznego zachorowania na grypę monitorowane były podobnie jak w ubiegłych latach, również w oparciu o system SENTINEL. W systemie tym nadzór epidemiologiczny, jak i wirusologiczny prowadzony jest w tej samej populacji osób i realizowany jest od kilku lat przez wybranych lekarzy. W nadzorze epidemiologicznym SENTINEL w roku 2015 uczestniczyło 31 lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej z 7 podmiotów leczniczych z terenu Szczecina. 1.5. Choroby wieku dziecięcego W roku 2015 podobnie jak w latach ubiegłych nie odnotowano zachorowań na błonicę, poliomyelitis i tężec. W grupie chorób zakaźnych wieku dziecięcego, przeciwko którym prowadzi się systematyczne szczepienia ochronne, utrzymuje się dość dobra sytuacja epidemiczna. 14

1.5.1. Ospa wietrzna Ospa wietrzna jest ostrą, wirusową, wysoce zaraźliwą choroba zakaźną, przenoszoną drogą kropelkową. Na ospę wietrzną chorują głównie dzieci. W analizowanym okresie obserwowano tendencję wzrostową liczby odnotowanych przypadków ospy wietrznej. Wysoka zapadalność na ospę wietrzną, ryzyko wystąpienia powikłań u dzieci immunologicznie kompetentnych, bez obciążeń zdrowotnych w wywiadzie oraz koszty finansowe z tym związane wydają się uzasadniać zapobieganie powikłaniom ospy wietrznej poprzez uodpornienie czynne. Jest, więc słuszne i wskazane dalsze rozpropagowywanie stosowania szczepień przeciwko ospie wietrznej wśród lekarzy rodzinnych, pediatrów i ich pacjentów. Na przestrzeni ostatnich lat odnotowano naprzemienny spadek i wzrost zachorowań na ospę wietrzną. W 2015 r. do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szczecinie zgłoszono 1292 przypadki ospy (współczynnik zapadalności 317,3 na 100 tys. mieszkańców), zaś w 2014 zgłoszono 2239 przypadków ospy (współczynnik zapadalności 549,9 na 100 tys. mieszkańców). W porównaniu do roku 2014, w roku 2015 odnotowano duży spadek zachorowań na ospę wietrzną o 947 zachorowania. W roku 2015 najwięcej zachorowań odnotowano w przedziale wiekowym 1-4 lat. Dotyczy to zachorowań zarówno u kobiet jak i u mężczyzn. Rys. 5. Liczba przypadków zachorowań na ospę wietrzną w Szczecinie w latach 2014-2015 ospa wietrzna 2500 liczba przypadków 2000 1500 1000 500 2239 1292 0 2014 2015 rok Rys. 6. Zachorowania na ospę wietrzną w Szczecinie w latach 2014-2015 współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców ospa wietrzna 600 współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 500 400 300 200 100 549,9 317,3 0 2014 2015 rok 15

1.5.2. Różyczka Wirus różyczki przenoszony jest drogą kropelkową. Zachorowanie na różyczkę u kobiet w ciąży może spowodować bardzo poważne zmiany rozwojowe płodu. Najskuteczniejszą ochroną przed różyczką są szczepienia ochronne. W 2015 r. odnotowano 23 (współczynnik zapadalności 5,7 na 100 tys. mieszkańców) zachorowania na różyczkę. W stosunku do roku poprzedniego gdzie odnotowano 36 (współczynnik zapadalności 8,2 na 100 tys. mieszkańców) zachorowań, nastąpił spadek zachorowań. Należy nadmienić, iż największą liczbę zgłoszonych zachorowań odnotowano u mężczyzn. Rys.7. Liczba przypadków zachorowań w Szczecinie w latach 2014-2015 różyczka liczba przypadków 40 35 30 25 20 15 10 5 0 36 23 2014 2015 rok Rys. 8. Zachorowania na różyczkę w Szczecinie w latach 2014-2015. Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców różyczka współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 8,2 5,7 2014 2015 rok 1.5.3. Nagminne zapalenie przyusznic świnka Nagminne zapalenie przyusznic, tzw. świnka (łac. parotitis epidemica, ang. mumps) jest to stan zapalny ślinianek przyusznych wywołanych przez wirusa świnki. Choroba zaczyna się nagle. Świnka może 16

wywoływać wiele powikłań, które występują u dzieci starszych lub osób dorosłych są to: zapalenie ucha środkowego prowadzące czasem do głuchoty, zapalenie trzustki, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych a u około 20% mężczyzn bóle i obrzęk jąder, co może prowadzić do bezpłodności. W latach 2014-2015 odnotowano naprzemienny spadek i wzrost zachorowań wśród mieszkańców Szczecina. W roku 2015 zarejestrowano o 3 zachorowania mniej niż w roku 2014. Rok 2015 to rejestracja 27 zachorowań na świnkę (współczynniki zapadalności 6,6/ 100 tys. mieszkańców), rok 2014 to rejestracja 30 zachorowań (współczynnik zapadalności 7,4/100 tys. mieszkańców). Można wnioskować, iż spadek zachorowań związany jest m. in. ze zwiększeniem wyszczepialności przeciw odrze, śwince, różyczce, które to szczepienia zostały wprowadzone w 1994 r. dla dzieci w 13-14 miesiącu życia. Rys.9. Liczba przypadków zachorowań na świnkę (nagminne zapalenie przyusznic) w Szczecinie w latach 2014-2015 nagminne zapalenie przyusznic liczba przypadków 30 29,5 29 28,5 28 27,5 27 26,5 26 25,5 30 27 2014 2015 rok Rys. 10. Zachorowania na świnkę (nagminne zapalenie przyusznic) w Szczecinie w latach 2014-2015. Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców nagminne zapalenie przyusznic współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkanców 7,4 7,2 7 6,8 6,6 6,4 6,2 6 5,8 5,6 7,4 6,3 2014 2015 rok 17

1.5.4. Płonica (szkarlatyna) Płonica jest to ostrą chorobą zakaźną wieku dziecięcego, która występuje wśród dzieci młodszych w przedziale wiekowym 3 7 lat. Do zakażenia dochodzić może poprzez przedmioty (typu zabawki, smoczki) ubranie, pościel i żywność zawierającą te bakterie, zwłaszcza mleko i jego przetwory, niekiedy jajka, ale także przez wodę i kurz. Płonica wymaga wczesnego podania antybiotyku, aby nie doszło do groźnych w skutkach powikłań, którymi mogą być: zapalnie mięśnia sercowego, zapalenie ucha środkowego, zapalenie nerek i stawów. W przypadku płonicy nie ma możliwości podnoszenia odporności poprzez szczepienia. W latach 2014-2015 odnotowano naprzemienny spadek i wzrost zachorowań na płonicę wśród mieszkańców Szczecina. W 2015 r. zanotowano wzrost zachorowań - 438 zachorowań (współczynniki zapadalności 107,7/100 tys. mieszkańców) w stosunku do 2014 roku, gdzie odnotowano 303 zachorowania (współczynniki zapadalności 74,2/100 tys. mieszkańców). Rys.11. Liczba przypadków zachorowań na płonicę w Szczecinie w latach 2014-2015 płonica liczba przypadków 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 438 303 2014 2015 rok Rys.12. Zachorowania na płonicę w Szczecinie w latach 2014-2015. Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców płonica 120 współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 100 80 60 40 20 0 107,7 74,2 2014 2015 rok 18

1.5.5. Odra Odra (łac.morbili) wysoce zaraźliwa choroba zakaźna wieku dziecięcego wywoływana przez należący do rodziny paramyksowirusów wirusa odry. Jedynym źródłem zakażenia jest chory człowiek. Zakażenie szerzy się głównie drogą kropelkową oraz przez bezpośrednią styczność z wydzieliną jamy nosowo-gardłowej. Bardzo rzadko zakażenie następuje drogą pośrednią przez przedmioty świeżo zanieczyszczone wydzieliną z jamy nosowo-gardłowej. Wirusy odry dostają się do organizmu przez usta lub nos oraz przez spojówki. Po namnożeniu w błonach śluzowych przedostają się do różnych organów, tj.: skóry, nerek, żołądka, jelit, wątroby. Okres wylęgania wynosi najczęściej od 10 do 12 dni. Powikłania w przebiegu odry występują u ok. 30% osób chorych, większość z nich występuje u dzieci do 5 r.ż. oraz dorosłych powyższej 20 lat. W 2015 roku zarejestrowano 8 przypadków odry, z czego 6 to przypadki potwierdzone badaniami laboratoryjnymi a pozostałe 2 przypadki zarejestrowano jako możliwe. Należy nadmienić, iż największą liczbę zachorowań odnotowano u mężczyzn (6 przypadków) w przedziale wiekowym 20-29 lat (5 przypadków). W roku 2014 nie odnotowano zachorowań na odrę. 1.6. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i/lub mózgu Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i/lub mózgu jest neuroinfekcją spowodowaną przekroczeniem bariery krew- płyn mózgowo- rdzeniowy, przez różne czynniki infekcyjne m.in.: bakterie, wirusy, pierwotniaki i grzyby. Typowymi objawami klinicznymi jest zespół objawów oponowych z bólami głowy, wymiotami, gorączką często z utratą przytomności, a w przypadku zajęcia mózgu z towarzyszącymi objawami neurologicznymi. 1.6.1. Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i / lub mózgu W analizowanym okresie zgłoszono 20 zachorowań na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (współczynnik zapadalności 4,9/100tys. mieszk.) w tym w 12 przypadkach wyizolowano bakterie Zarejestrowano 3 zachorowania w przebiegu inwazyjnej choroby meningokokowej czynnikiem etiologicznym były meningokoki typu B (2 przypadki ) oraz meningokoki typu Y (1 przypadek); 1 przypadek wywołany przez Listerię monocytogenes; 2 przypadki wywołane przez Haemophilus influenzae, 1 przypadek wywołany przez Haemophilus parainfluenzae u niemowlęcia poniżej 1 m-ca, 1 przypadek wywołany przez Streptococcus aureus; oraz 4 przypadki wywołane przez Streptococcus pneumoniae. W porównaniu z rokiem 2014 odnotowano o 3 przypadki więcej zachorowań na bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Wszystkie osoby były hospitalizowane. W porównaniu z rokiem 2014 w analizowanym okresie nastąpił wzrost zachorowań na posocznicę wywołaną przez Streptococcus pneumoniae. Zarejestrowano 23 przypadki (zapadalność 5,6/100 tys. mieszk.), zachorowania dotyczyły głównie osób po 35 rż Natomiast w 2014 r. zarejestrowano 15 przypadków (zapadalność 3,7/100 tys. mieszk.). 1.6.2. Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych W roku 2015 zarejestrowano 19 przypadków zachorowań zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych, które miały etiologię wirusową. W porównaniu z rokiem 2014 na terenie Szczecina odnotowano o 4 przypadki więcej zachorowań na wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. 19

1.6.3. Wirusowe zapalenie mózgu W roku 2015 zarejestrowano 2 przypadki wirusowego zapalenia mózgu, w tym jeden przypadek kleszczowego zapalenia mózg, a drugi opryszczkowego zapalenia mózgu. Obaj pacjenci byli hospitalizowani. W roku 2014 odnotowano jedno zachorowanie na wirusowe zapalenie mózgu. Osoba była hospitalizowana. 1.7. Inwazyjna choroba meningokokowa Inwazyjna choroba meningokokowa (skr. ICHM) to określenie zaplenia opon mózgowo-rdzeniowych i posocznicy wywołana przez bakterie Neisseria meningitidis. Ze względu na różnice antygenowe wielocukrów otoczki wyróżnia się 13 grup serologicznych Neisseria meningitidis, z czego 5 serotypów jest chorobotwórczych: A, B, C, W135, Y. W Polsce zachorowania są powodowane głównie przez serotyp B i serotyp C. W 2015r. do PSSE w Szczecinie zgłoszono 5 przypadków zachorowań na posocznicę meningokokową. Wszyscy pacjenci byli hospitalizowani. Po zakończeniu leczenia 4 pacjentów, w stanie dobrym wypisano do domu, zaś u jednej osoby nastąpił zgon. Osoby z otoczenia chorych objęto nadzorem epidemiologicznym. W 3 przypadkach wyhodowano Neisserię meningitidis z grupy B, natomiast w 2 przypadkach wyhodowano Neisserię meningitidis z grupy C. W 2015r. do PSSE w Szczecinie zgłoszono 3 przypadki choroby meningokokowej inwazyjnejzapalenie opon mózgowych lub/i mózgu. 1.8. Borelioza z lyme W roku 2015 w Szczecinie zarejestrowano 131 przypadków zachorowań na boreliozę (współczynnik zapadalności 32,1/100 tys. mieszkańców), z czego hospitalizowano 15 osób (11,5% przypadków), w tym 4 pacjentów z neuroboreliozą pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. W porównaniu z rokiem 2014 w Szczecinie zgłaszalność zachorowań na boreliozę zwiększyła się od roku 2015 o 23 przypadki zachorowań i wyniosła w 2014 roku - 108 przypadków (współczynnik zapadalności 26,5 / 100 tys. mieszkańców), z czego hospitalizowano 10 osób (9,2% przypadków), w tym również 4 pacjentów z neuroboreliozą pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Rys.13. Liczba przypadków zachorowań na boreliozę w Szczecinie w latach 2014-2015 borelioza liczba przypadków 140 120 100 80 60 40 20 0 131 108 2014 2015 rok 20

Rys.14. Borelioza - współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców Szczecina w latach 2014-2015 borelioza współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 35 30 25 20 15 10 5 0 32,1 26,5 2014 2015 rok 1.9. Styczność, narażenie na wściekliznę potrzeba szczepień Wścieklizna (lyssa) jest chorobą zakaźną o ostrym przebiegu i niemalże światowym zasięgu. Wywołuje ją wirus atakujący ośrodkowy układ nerwowy ssaków (mózgowie, rdzeń kręgowy) w tym również ludzi. Do zakażenia wścieklizną dochodzi wskutek ugryzienia przez zainfekowane zwierze, a także poprzez kontakt z jego śliną, gdy kontakt ten następuje w miejscu skaleczenia, zadrapania. Nieleczona wścieklizna prawie zawsze prowadzi do śmierci. W latach 2014-2015 liczba zgłoszonych i zarejestrowanych pokąsanych zmieniała się. W roku 2015 liczba pokąsanych ludzi przez zwierzęta wyniosła 303 przypadki (współczynnik zapadalności wynosił 74,4/100 tys. mieszkańców). Rys.15. Pokąsania ludzi w Szczecinie w latach 2014-2015. Liczba przypadków Pokasania ludzi przez zwierzęta w latach 2014-2015 współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 100 80 60 40 20 0 98,5 74,4 2014 2015 rok mieszkańców). Zaś w roku 2014 zarejestrowano 402 przypadki (współczynnik zapadalności wynosił 98,5/100 tys. 21

Rys.16. Pokąsania ludzi w Szczecinie w latach 2014-2015. Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców Pokąsania ludzi przez zwierzęta w latach 2014-2015 współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 100 80 60 40 20 0 98,5 74,4 2014 2015 rok Tab. 6. Zestawienie liczby pokąsań ludzi przez zwierzęta chore lub podejrzane o wściekliznę w Szczecinie w latach 2014-2015 Ogółem Rok 2014 2015 Gatunek zwierząt Liczba przypadków ogółem za lata 2012-2015 Pokąsania w % Liczba przypadków Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców Pokąsania w % Liczba przypadków Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców ogółem 1102 100 402 98,7 100 303 74,4 pies 830 203,8 309 75,9 75,25 228 55,9 kot 228 55,9 78 19,2 22,44 68 22,5 szczur 14 3,4 7 1,7 0 0 0 nietoperz 8 1,9 4 0,9 0,33 1 0,25 tchórzofretka 5 1,2 0 0 0,33 1 0,25 inne zwierzęta 17 4,2 4 0,9 1,65 5 1,2 Według gatunku zwierząt, które pokąsały poszkodowanych w 2015 r. dominowały pokąsania przez psy 228 przypadków pokąsań (stanowi to 75,2% ogółu pokąsanych), na drugim miejscu znalazły się koty 68 przypadków pokąsań (stanowi to 22,5% ogółu pokąsanych), następne 7 przypadków to pokąsania przez: nietoperza, wiewiórkę, lisa, mysz polną, kunę oraz lisa (stanowi to 1,7 % ogółu). 22

Rys.17. Pokąsania ludzi przez zwierzęta w roku 2015. Udział % wg gatunku zwierząt Pokąsania ludzi przez zwierzęta w 2015r. Udział % wg gatunku zwierząt 22,44% 0,33% 0,33% 1,65% pies kot nietoperz trzórzofretka 75,25% inne zwierzęta W przypadku pokąsania lub oślinienia przez zwierzę podejrzane lub chore na wściekliznę, przed zachorowaniem chroni podana jak najszybciej po zakażeniu szczepionka przeciw wściekliźnie. Wzorem lat ubiegłych, szczepienia ludzi również w roku 2015 prowadzone były w Poradni Profilaktyki Wścieklizny Samodzielnego Publicznego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Szczecinie przy ul. Arkońskiej 4. Lekarze pracujący w Poradni oceniali stopień narażenia pacjenta na zakażenie wścieklizną i kwalifikowali do ewentualnych szczepień. Tab. 7. Liczba szczepionych osób p/w wściekliźnie w Szczecinie w latach 2014-2015 Ogółem Rok w latach 2014-2015 2014 2015 Liczba osób zakwalifik owanych do szczepień Liczba przypadków Liczba przypadków Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców Liczba przypadków Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 182 99 24,31 83 20,38 W związku z powyższym w analizowanym okresie od 2014-2015 r. wdrożono szczepienia przeciw wściekliźnie łącznie 182 poszkodowanym, co stanowi 25,82 % ogółu pokąsanych (705 pokąsanych). Pomimo zmieniającej się liczby rejestracji pokąsań w latach 2014-2015, w roku 2015 liczba zaszczepionych pokąsanych wynosiła 83 (wskaźnik zapadalności 20,4/100 tys. mieszkańców) zaszczepiono, więc o 16 osób mniej niż w roku 2014 (99 pokąsanych zaszczepionych). W 74 przypadkach podjęto szczepienia przeciwko wściekliźnie pokąsanym przez zwierzęta domowe zaś w 9 przypadkach przez zwierzęta dzikie. W 2015 r. jeden przypadek wymagał hospitalizacji, wdrożono zarówno surowicę jak i szczepienia z powodu pokąsania przez nietoperza. W pozostałych 82 przypadkach pogryzieni leczeni byli ambulatoryjnie, podano u nich szczepienia p/wściekliźnie. 23

W myśl art. 24 poz. 4 i 5 ustawy z 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2013r., poz. 947 z późn. zm.) organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej współdziałają w zakresie zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych, które mogą być przenoszone ze zwierząt na ludzi. W związku z powyższym Powiatowy Inspektor Weterynarii nakazał decyzją administracyjną obserwacje zwierząt. Na podstawie przeprowadzonego dochodzenia epizootycznego oraz badań klinicznych zwierząt przez urzędowego lekarza weterynarii wyniki wszystkich obserwacji wykluczały wystąpienie choroby zakaźnej zwierząt. Rys.18. Pokąsania ludzi w Szczecinie w latach 2014-2015. Liczba przypadków Pokasania ludzi przez zwierzęta w latach 2014-2015 500 liczba przypadków 400 300 200 100 0 402 303 2014 2015 rok Rys.19. Pokąsania ludzi w Szczecinie w latach 2014-2015. Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców Pokąsania ludzi przez zwierzęta w latach 2014-2015 500 liczba przypadków 400 300 200 100 0 402 303 2014 2015 rok 24

Rys.20. Liczba szczepionych osób pokąsanych przez zwierzęta p/w wściekliźnie w latach 2014-2015 szczepienia p/wściekliźnie osób pokasanych przez zwierzęta w latach 2014-2015 100 liczba przypadków 95 90 85 80 99 83 75 2014 2015 rok Rys.21. Szczepienia p/w wściekliźnie osób pokąsanych przez zwierzęta w latach 2014-2015. Współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców szczepienia p/wściekliźnie osób pokąsanych przez zwierzęta w latach 2014-2015 25 współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 24 23 22 21 20 19 18 24,3 20,4 2014 2015 rok 1.10. Choroby przenoszone drogą płciową W roku 2015 roku zarejestrowano ogółem 20 przypadków chorób przenoszonych drogą płciową (współczynnik zapadalności 4,9/100 tys. mieszkańców) w tym: 16 przypadków kiły (3 osoby hospitalizowane), oraz 4 przypadki rzeżączki. W porównaniu z rokiem 2014 w analizowanym okresie odnotowano spadek zgłoszonych zachorowań na kiłę (4 przypadki mniej) oraz na rzeżączkę (18 przypadków mniej). Nie odnotowano zachorowań na inne choroby wywołane przez chlamydie. Tab. 8. Zachorowania na choroby przenoszone drogą płciową wśród mieszkańców Szczecina w roku 2015 Wyszczególnienie Choroby przenoszone drogą płciową A50 Kiła wrodzona Kiła A 54 A 55 Ziarnica A 56 Inne choroby N 34.1 Inne 25

A51.0-2 pierwotna A51.3-4 wtórna A51.5 utajona wczesna A52.8 utajona późna A51.9; A52.0-7; A52.9; A53 inna i nie określona Powiat Szczecin 0 3 4 6 0 3 4 0 0 0 w tym: 0 0 Miasto 0 3 4 6 0 3 4 0 0 0 Wieś 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mężczyźni 0 3 4 6 0 3 4 0 0 0 Kobiety 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Wg grup wiekowych: 0 0 0-14 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 15-19 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 20-29 0 3 1 1 0 1 1 0 0 0 30-44 0 0 3 3 0 2 2 0 0 0 45-64 0 0 0 2 0 0 1 0 0 0 65 i więcej 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Liczba osób objętych nadzorem: ogółem 20 1.11. Gruźlica W 2015 roku zarejestrowano 80 zgłoszeń podejrzeń/zachorowań na gruźlicę, z czego potwierdzono zachorowania u 63 pacjentów (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców wyniósł 15,47 ), w tym 41 przypadków gruźlicy zakaźnej (prątkującej) i 22 przypadków gruźlicy niezakaźnej. W porównaniu z rokiem poprzednim, gdzie zarejestrowano 37 pacjentów (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców wyniósł 9,07), widoczny jest znaczny wzrost zachorowań. Wykluczono zachorowanie na gruźlicę u 9 osób, u których zdiagnozowano mykobakteriozę oraz w przypadku 8 osób nie zakończono diagnostyki szpitalnej w roku 2015. W przeciwieństwie do roku 2014 wystawiono decyzję administracyjną dotyczącą osoby, która samowolnie opuściła szpital przed zakończeniem leczenia p/prątkowego. Najwięcej przypadków zachorowań na gruźlicę w 2015 roku odnotowano również w grupie wiekowej 45-64 lata tj. u 32 osób. Większość zachorowań na gruźlicę stanowili mężczyźni 44 przypadki. Dane szczegółowe dotyczące zachorowań na gruźlicę wśród mieszkańców Szczecina prezentuje tabela poniżej. W 2015 roku zarejestrowano 10 zgonów, których przyszczypną było zachorowanie na gruźlicę, w porównaniu z poprzednim rokiem (7) zauważalny jest nieznaczny wzrost zgonów Tab. 9. Zachorowania na gruźlicę w 2015 r. (w rozbiciu na płeć i grupy wiekowe) Gruźlica w tym Wyszczególnienie wszystkie postacie razem płucna zakaźna ( prątkująca) niezakaźna innych narządów Powiat: Szczecin 63 63 41 22 0 w tym: Miasto 63 63 41 22 0 26

Wieś 0 0 0 0 0 Mężczyźni 44 44 31 13 0 Kobiety 19 19 10 9 0 Wg grup wiekowych: 0-14 1 1 0 1 0 15-19 0 0 0 0 0 20-29 1 1 0 1 0 30-44 15 15 11 4 0 45-64 32 32 23 9 0 65 i więcej 14 14 9 5 0 Liczba osób objętych nadzorem: ogółem 100 1.12. Zakażenie HIV / choroba AIDS W 2015 roku po raz pierwszy rozpoczęto rejestrację na potrzeby nadzoru epidemiologicznego zakażeń HIV i zachorowań AIDS. Do PSSE W Szczecinie zgłoszono 27 nowo wykrytych przypadków zakażeń HIV, z czego 7 pacjentów było hospitalizowanych. W 2015 roku zarejestrowano 4 przypadki AIDS- zespołu nabytego upośledzenia odporności, z czego wszyscy pacjenci byli hospitalizowani. 1.13. Krztusiec W analizowanym okresie zgłoszono 35 przypadków krztuśca w tym 26 dzieci do 16 r. ż. (współczynnik zapadalności 8,6/100 tys. mieszk.). Ustalono, iż troje dzieci nie było szczepionych p/ krztuścowi. Hospitalizowano 16 osób. W porównaniu z rokiem 2014 nastąpił bardzo znaczny wzrost zachorowań. (w 2014 r. odnotowano 4 zachorowania w tym u 1 dziecka 14 letniego). Rys.22. Zachorowanie na krztusiec wśród mieszańców Szczecina w latach 2014-2015 Krztusiec liczba przypadków 35 30 25 20 15 10 5 0 35 4 2014 2015 rok 27

1.14. Malaria W 2015 r. do PSSE zgłoszono 4 przypadki malarii wywołane przez Plasmodium falciparum, Wszyscy chorzy byli hospitalizowani, ustalono iż osoby przebywały na terenach Afryki. Przed wyjazdem nie stosowały profilaktyki p/ malarycznej. 1.15. Choroba Creutzfelda-Jcoba Podobnie jak w roku 2014, również w roku 2015 zgłoszono 1 przypadek zachorowania na chorobę Creutzfelda- Jacoba. 2. Realizacja szczepień ochronnych W 2015 r. Program Szczepień Ochronnych na terenie miasta Szczecina realizowany był przez 67 świadczeniodawców (w roku 2014 66 świadczeniodawców) w 110 gabinetach szczepień (w roku 2014 - w 106 gabinetach szczepień), które obejmowały swoją opieką 228543 osób, z czego 160404 stanowiły osoby powyżej 19 roku życia. W roku 2015 przeprowadzono 221 kontroli punktów szczepień, w tym 21 tematycznych, o dwie kontrole mniej w porównaniu do roku 2014. Kontrole gabinetów szczepień przeprowadzono w następujących tematach: wykonawstwo szczepień ochronnych; bieżący stan sanitarny; procedury sanitarno-higieniczne immunizacji warunki przechowywania szczepionek; sposób postępowania ze sprzętem jednorazowego użytku; zachowanie łańcucha chłodniczego; przepływu kart uodpornienia (dokumentowanie przychodzących i wychodzących kart), postępowanie z osobami uchylającymi się od obowiązku szczepień ochronnych, postępowania z odpadami medycznymi terminowa realizacja obowiązkowego PSO, Ponadto w czasie kontroli przeprowadzane były działania edukacyjne w zakresie: działań edukacyjnych o postępowaniu z osobami uchylającymi się od szczepień ochronnych działań edukacyjnych w zakresie podniesienia odsetka wyszczepienia populacji działań edukacyjnych o postępowaniu w przypadku podejrzenia, że produkt leczniczy nie odpowiada ustalonym dla niego wymaganiom jakościowym, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 12.03.2008r. w sprawie określenia szczegółowych zasad i trybu wstrzymania i wycofania z obrotu produktów leczniczych i wyrobów medycznych (Dz. U. z 2008r. Nr 57, poz. 347). Nadzorem objęto zgłoszonych przez punkty szczepień 38 osób uchylających się od obowiązku szczepień ochronnych, co skutkowało, wysłaniem 47 upomnień (do rodziców matki/ojca). Wystawiono 40 wniosków do wojewody zachodniopomorskiego o egzekucję administracyjną obowiązku szczepień oraz 40 tytułów wykonawczych. Obowiązek szczepień ochronnych dopełniło 5 osób. W okresie od 01.01.2015r. do 31.12.2015r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szczecinie przesłał do świadczeniodawców realizujących Program Szczepień Ochronnych 69 pism, które dot. m. in. objęcia szczepieniami osób po zranieniach, u których rozpoczęto szczepienia p/tężcowi. W ramach obowiązkowych szczepień ochronnych w placówkach objętych nadzorem, wykonano niżej wymienione szczepienia finansowane ze środków znajdujących się w budżecie Ministra Zdrowia, (dane na 28

podstawie sprawozdania z przeprowadzonych obowiązkowych szczepień ochronnych suma liczb (wynikająca ze sprawozdania za I, II, III, IV kwartał 2015r.) w ramach tych działań wykonano: 4448 szczepień przeciwko błonicy-tężcowi-krztuścowi u populacji w 1 i 2 r.ż. 2857 szczepień przeciwko błonicy-tężcowi-krztuścowi zawierająca bezkomórkowy komponent krztuśca u populacji w 6 r.ż. 5578 szczepień przeciwko błonicy -tężcowi u populacji w 14 i 19 r.ż. 3880 szczepień przeciwko gruźlicy u noworodków 9250 szczepień przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B u dzieci w 1 i 2 r.ż. w cyklu 0,1,6 zgodnie ze wskazaniami wynikającymi z programu szczepień ochronnych 6733 szczepienia przeciwko odrze śwince -różyczce u dzieci w 13-14m-cu życia i 10 r.ż. 1530 szczepień szczepionką polio żywą u dzieci w 6 r.ż. 5337 szczepień szczepionką inaktywowaną polio u dzieci w 1 i 2 r.ż. 4992 szczepienia przeciw Haemophilus influenzae typu b w 1 i 2 r.ż. 2314 szczepienia przeciwko Streptococcus pneumoniae u dzieci z grup ryzyka 1329 szczepień przeciwko ospie wietrznej u dzieci z grup ryzyka 1174 szczepienia przeciwko wściekliźnie zgodnie z zaleceniami lekarskimi 2840 szczepień przeciwko tężcowi zgodnie ze wskazaniami lekarskimi 1804 szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B u osób dorosłych w cyklu 0, 1, 6 zgodnie ze wskazaniami wynikającymi z programu szczepień ochronnych. W roku 2015 na terenie działania Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szczecinie nie wydano żadnej decyzji o wstrzymaniu lub wycofaniu z obrotu preparatów szczepionkowych według zaleceń Głównego Inspektora Farmaceutycznego 2.1. Niepożądane odczyny poszczepienne W okresie od 01 stycznia do 31 grudnia roku 2015 do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej Szczecin zgłoszono 7 odczynów poszczepiennych z czego 3 zostały wycofane. Decyzje o wycofaniu NOP podejmowane były przez lekarzy. Zgodnie z decyzjami lekarskimi u 3 osób, gdzie zostały wycofane NOP były przeprowadzone badania diagnostyczne, które nie potwierdziły, że była to reakcja na podany preparat szczepionkowy. Podsumowanie i wnioski 1.Sytuację epidemiologiczną chorób zakaźnych w Szczecinie w roku 2015 można uznać za dobrą. W Szczecinie nie obserwowano epidemicznego wystąpienia chorób zakaźnych, zaś wzrost zachorowań na niektóre choroby zakaźne miał podobnie jak w latach ubiegłych charakter sezonowy lub był kontynuacją trendów wieloletnich, obserwowanych wcześniej. 2. W roku 2015 zarejestrowano spadek wystąpienia zbiorowych zatruć pokarmowych. W większości ognisk czynnikiem etiologicznym były rotawirusy. 3. Nie zarejestrowano przypadków zachorowań na nieżyt żołądkowo-jelitowy wywołany przez norowirusy. 4.Rejestracja bakteryjnych zakażeń pokarmowych a wśród nich zachorowań spowodowanych obecnością bakterii Clostridium difficile i Salmonella spp. utrzymywała się w stosunku do roku 2014 na zbliżonym poziomie. 29