Diagnostyka i leczenie nowotworów nerki, pęcherza moczowego i gruczołu krokowego Zarys Projektu Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, Centrum Onkologii Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Czynniki ryzyka związane z chorobami nowotworowymi układu moczowo-płciowego Diagnostyka i leczenie chorób nowotworowych układu moczowo-płciowego
Behawioralne czynniki ryzyka Palenie tytoniu: Palacze tytoniu mają 2-krotnie wyższe ryzyko rozwoju nowotwór pęcherza niż osoby niepalące Około 48% zgonów z powodu nowotworu pęcherza u mężczyzn wynika z palenia tytoniu Tytoń odpowiada za około 20-30% wszystkich zachorowań na nowotwór nerki u mężczyzn
Otyłość: Behawioralne czynniki ryzyka Szacuje się, że otyłość i nadwaga odpowiada za rozwój około 30%-40% nowotworów nerki i w mniejszym stopniu za rozwój nowotwór gruczołu krokowego Nowotwór nerki wzrost ryzyka o 24% na każde 5kg/m 2 przyrostu BMI Nowotwór gruczołu krokowego wzrost ryzka o 5% na każde 5kg/m 2 przyrostu BMI
Zawodowe czynniki ryzyka Nowotwór pęcherza moczowego: Aminy aromatyczne» Benzydyna(sole), beta-naftyloamina, MOCA (4, 4 -metylenbis 2-choloranilina) Oleje mineralne, płyny/smary do obróbki metali Produkty niepełnego spalania substancji organicznych Metale ciężkie Kreozoty» Benzo[a]piren» Arsen» Smoły, sadze, paki węglowe, smołowe IARC
Zawodowe czynniki ryzyka Nowotwór nerki: Rozpuszczalniki»Trójchloroetylen (TCE) Metale ciężkie (kadm, arsen i ołów) Pestycydy IARC
Zawodowe czynniki ryzyka Nowotwór gruczołu krokowego: Aminy aromatyczne» Poly-chlorinated-biphenyl, stosowany jako smar Metale ciężkie (kadm) Oleje mineralne, płyny/smary do obróbki metali Pestycydy IARC
Inne: Czynniki ryzyka Nowotwór nerki: zaawansowane choroby nerek wymagające dializ, czynniki genetyczne, długotrwałe nadciśnienie tętnicze Nowotwór pęcherza moczowego: infekcje układu moczowego i zakażenia pasożytnicze Nowotwór gruczołu krokowego: wiek i czynniki genetyczne, infekcje układu moczowo-płciowego
Profilaktyka NIE PAL UNIKAJ EKSPOZYCJI NA PEWNE ZWIĄZKI CHEMICZNE W MIEJSCU PRACY: Jeśli masz kontakt ze związkami chemicznymi należącymi do grupy amin aromatycznych, rozpuszczalników, metali ciężkich, stosuj się do odpowiednich wymagań BHP. JEDZ DUŻO WARZYW I OWOCÓW I DBAJ O ZACHOWANIE PRAWIDŁOWEJ WAGI PIJ DUŻO PŁYNÓW
Badania przesiewowe Badania przesiewowe nie mają zastosowania w chorobach nowotworowych układu moczowopłciowego Nie stwierdzono, aby regularne wykonywanie badań Nie stwierdzono, aby regularne wykonywanie badań obrazowych czy laboratoryjnych obniżyło odsetek zgonów
Świadomość zdrowotna Wiedza w zakresie przyczyn i objawów chorób nowotworowych układu moczowo-płciowego Świadomość o istotności kontroli lekarskiej Zdrowy styl życia, zapobieganie przewlekłym chorobom cywilizacyjnym, w tym rozwojowi chorób nowotworowych układu moczowo-płciowego (m. in. zaniechania palenia papierosów, redukcja nadwagi, aktywny tryb życia) Przełamywanie barier związanych ze stereotypami postaw i zachowań
Badanie lekarskie Wywiad Subiektywne dolegliwości IPSS Badanie fizykalne Badanie per rectum (ocena stercza) Badanie ogólne moczu (krwiomocz, białkomocz) Określenie czynności nerek Stężenie kreatyniny we krwi i/lub USG górnych dróg moczowych
LECZENIE
LECZENIE Najskuteczniejszym postępowaniem jest leczenie operacyjne. Co raz częściej stosowanymi metodami są techniki małoinwazyjne. W wybranych sytuacjach można zastosować leczenie organooszczędzające.
PROGRAM
CEL OGÓLNY PROGRAMU Celem ogólnym projektu jest zwiększenie stanu wiedzy oraz pozytywna zmiana zachowań w zakresie przyczyn i objawów chorób nowotworowych w obrębie układu moczowo-płciowego u aktywnych zawodowo mężczyzn po 45. roku życia
CELE SZCZEGÓŁOWE Wzrost świadomości mężczyzn o chorobach nowotworowych układu moczowo-płciowego Podniesienie motywacji do zmiany zachowań mężczyzn na tle: czynników ryzyka zdrowego stylu życia corocznej kontroli urologicznej Wzrost stanu wiedzy lekarzy medycyny rodzinnej, lekarzy medycyny pracy oraz urologów dotyczącej zagadnień chorób układu moczowo-płciowego, w szczególności na temat wpływu czynników środowiskowych
GRUPA DOCELOWA Projekt adresowany jest do pracujących mężczyzn w wieku 45+, w szczególności wykonujących zawody, co do których istnieje wyższe prawdopodobieństwo narażenia na czynniki wywołujące choroby układu moczowopłciowego. Wybór grupy docelowej (M 45+) podyktowany jest najwyższą zachorowalnością na przedmiotowe choroby nowotworowe w populacji.
GRUPA DOCELOWA Projekt kierowany jest także do lekarzy medycyny rodzinnej, lekarzy medycyny pracy, urologów. Wybór lekarzy wynika z faktu pełnienia przez nich istotnej funkcji w diagnostyce i początkowym etapie leczenia omawianych chorób.
ETAPY DZIAŁAŃ Opracowanie programu profilaktycznego Przeprowadzenie pogłębionej analizy epidemiologicznej Identyfikacja aglomeracji, branż i zawodów związanych ze zwiększonym narażeniem na choroby nowotworowe układu moczowo-płciowego Badanie świadomości zdrowotnej mężczyzn oraz lekarzy medycyny rodzinnej, lekarzy medycyny pracy (badanie wstępne i końcowe)
ETAPY DZIAŁAŃ c.d. Opracowanie rekomendacji, wytycznych postępowań, algorytmów działań dla lekarzy w zakresie profilaktyki, diagnostyki i leczenia chorób nowotworowych
ETAPY DZIAŁAŃ c.d. Przeprowadzenie szkoleń wśród 6000 lekarzy medycyny rodzinnej, medycyny pracy oraz urologów mające na celu uaktualnienie stanu wiedzy w zakresie wczesnego wykrywania, diagnostyki i leczenia nowotworów układu moczowopłciowego
ETAPY DZIAŁAŃ c.d. Przeprowadzenie spotkań informacyjnych dla mężczyzn wykonujących zawody związane z wyższym narażaniem na czynniki karcinogenne
ETAPY DZIAŁAŃ c.d. Kampania medialna: Poprawa stanu wiedzy w zakresie przyczyn i objawów chorób nowotworowych układu moczowo-płciowego Poprawa świadomości pacjenta o istotności kontroli lekarskiej Promocja zdrowego stylu życia, zapobiegającego przewlekłym chorobom cywilizacyjnym, w tym rozwojowi chorób nowotworowych układu moczowopłciowego (m. in. zaniechania palenia papierosów, redukcja nadwagi, aktywny tryb życia) Edukacja w zakresie przełamywania barier związanych ze stereotypami postaw i zachowań
PLATFORMA INTERNETOWA Platforma będzie wiarygodnym źródłem wiedzy dla lekarzy i dla społeczeństwa na temat: Nowotworów układu moczowo-płciowego zawierać będzie informacje dotyczące epidemiologii, etiologii, profilaktyki, diagnostyki, leczenia i rehabilitacji nowotworów układu moczowo-płciowego, ze szczególnym uwzględnieniem informacji dotyczących czynników środowiskowych predysponujących do występowania tych chorób
Lider projektu: Ministerstwo Zdrowia Departament Polityki Zdrowotnej ul. Miodowa 15, 00-952 Warszawa tel. 022 63 49 572 fax. 022 633 93 76 Partner projektu: Centrum Onkologii-Instytut Marii Skłodowskiej-Curie ul. Roentgena 5, 02-781 Warszawa tel. 022 54 62 000 fax. 022 54 63 053 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego