Wykład 3 Procesy geodezyjno-prawne pośrednio związane z gospodarką nieruchomościami Rozgraniczenie nieruchomości I. Przepisy prawne regulujące rozgraniczenie nieruchomości Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16 poz 93 z późniejszymi zmianami) artykuły 152-154 Ustawa z 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Ne 193 poz 1287) artykuły 29-39 Rozporządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 14 kwietnia 1999r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości (Dz. U. z 1999 r. Nr 45 poz 453) II. Rozgraniczenie według Prawa geodezyjnego i kartograficznego podstawowe informacje Rozgraniczenie nieruchomości jest procesem podstawowym pośrednio związanym z gospodarką nieruchomościami. Warunkuje niekiedy wykonanie procesów bezpośrednio związanych z gospodarką nieruchomościami. Głównym celem rozgraniczenia jest określenie zasięgu praw do nieruchomości gruntowej. Rozgraniczenie nieruchomości znajduje się pod rządami prgik i tam również określone są warunki dla jego przeprowadzania wraz z Rozporządzeniem MSWiA z 1999 roku w sprawie rozgraniczania nieruchomości. Dodatkowo ~ kc, ~ pw. Definicja według prgik: ~ Rozgraniczenie nieruchomości ma na celu ustalenie przebiegu ich granic przez określenie położenia punktów i linii granicznych, utrwalenie tych punktów znakami granicznymi na gruncie oraz sporządzenie odpowiednich dokumentów. Rozszerzona definicja rozgraniczenia nieruchomości. ~ Jest to proces geodezyjno-prawny prowadzący do określenia zasięgu prawa własności do nieruchomości, który polega na: wyznaczeniu i zastabilizowaniu punktów załamania granicy, pomiędzy dwoma lub więcej nieruchomościami gruntowymi, sporządzeniu operatu rozgraniczenia i przekazaniu go do ODGiK, przyjęciu operatu rozgraniczenia przez ODGK i opatrzeniu go w klauzulę, wydaniu decyzji o rozgraniczeniu przez OAP lub wydaniu orzeczenia o rozgraniczeniu przez sąd na podstawie przyjętego operatu.
III. Dygresja: w wyniku rozgraniczenia powstają granice prawne. Rozgraniczenie to proces, który dotyczy wyznaczenia w terenie istniejącej granicy pomiędzy dwoma lub więcej przyległymi nieruchomościami, przy czym granica ta jest z różnych powodów albo niewidoczna w terenie, albo jest przedmiotem sporu. Rozgraniczenie składa się z dwóch procedur ~ procedura geodezyjna, w której ustalane są: granice, numer działki, powierzchnia ~ procedura prawna określenie zasięgu prawa poprzez decyzję OAP lub orzeczenie sądu, ujawnienie tego faktu w dziale I-o (oznaczenie nieruchomości) istniejącej Kw. Rozgraniczenia ( poza pewnymi wyjątkami) dokonują: ~ OAP (wójt, burmistrz lub prezydent), ~ sądy powszechne. Dygresja: czynności geodety rozgraniczenia, choć bardzo ważne, są tylko czynnościami technicznymi. Geodeta jest istotnym uczestnikiem postępowania administracyjnego, jednak to nie on dokonuje rozgraniczenia. Czyni to bowiem organ albo sąd, na podstawie zgromadzonych przez geodetę dowodów, zamieszczonych i opisanych w operacie rozgraniczeniowym. Geodeta nie ma mocy urzędowej. Tryby rozgraniczenia ~ tryb administracyjny, podstawowy, ~ tryb sądowy, w przypadku: gdy ma miejsce sprawa o własność, gdy tryb administracyjny nie przyniósł rozstrzygnięcia. Czynności trybu administracyjnego Wszczęcie postępowania w formie postanowienia dokonywanego przez OAP, na wniosek strony lub z urzędu. Stronom w tym przypadku nie służy jednak zażalenie na postanowienie o wszczęciu postępowania. Wyznaczenie i upoważnienie GU. Dokonanie przez GU wstępnych czynności kameralnych i terenowych. Wezwanie stron przez upoważnionego geodetę, do stawienia się na gruncie celem odbycia rozprawy granicznej. pisemna forma wezwań za zwrotnym poświadczeniem odbioru dostarczenie nie później niż 7 dni przed ustalonym terminem treść wezwania: w jakiej sprawie osoba jest wzywana, w jakim charakterze i w jakim celu, datę stawienia się na gruncie oraz skutki niestawiennictwa: nieusprawiedliwione niestawiennictwo strony nie wstrzymuje czynności geodety, w razie usprawiedliwionego niestawiennictwa strony, czynności postępowania w sprawie ustalenia granicy na gruncie mogą być wstrzymane do czasu ustania przeszkody (nie dłużej jednak niż na okres jeden miesiąc).
Odbycie rozprawy granicznej, którą przeprowadza GU z udziałem stron, podczas której wyznaczana jest granica, według kryteriów, którymi są: zebrane dowody, zgodne oświadczenia stron. Tryb administracyjny rozgraniczenia zasadniczo kończy się decyzją. gdy jest podstawa do wydania takiej decyzji strony nie zawarły ugody, Decyzja o rozgraniczeniu jest poprzedzona przez następujące czynności: sporządzenie dokumentacji przez geodetę protokół graniczny, podpisany na gruncie, przez strony w obecności geodety, ocena prawidłowości przeprowadzenia czynności wyznaczenia granic przez geodetę, dokonywana przez OAP (geodeta gminny) czy nie nastąpiło nieformalne przeniesienie prawa własności pasa przygranicznego pomiędzy stronami. przekazanie dokumentacji do ODGiK przyjęcie do zasobu klauzula, Brak decyzji o rozgraniczeniu nie ma podstaw do wydania decyzji; materiały rozgraniczenia, sporządzone przez geodetę są niewystarczające do wydania decyzji, bądź też wystąpiły nieprawidłowości nie do usunięcia ; postępowanie umarzane, sprawa kierowana do sądu, strony zawarły ugodę; wówczas postępowanie jest umarzane jako bezprzedmiotowe. Ugoda spór graniczny kończy się pozytywnie, zawierana na gruncie w obecności geodety, akt ugody, ma moc ugody sądowej, może być obalona/wzruszona tylko przed sądem, nie może być zatwierdzana przed OAP. zawarcie ugody (wygaśnięcie sporu granicznego, w tym ustalenie przebiegu granicy) skutkuje umorzeniem postępowania administracyjnego. Czynności GU w przypadku braku ugody lub braku podstaw do wydania decyzji o rozgraniczeniu wyznaczenie, tymczasowe utrwalenie i opisanie punktów granicy przez GU według: dokumentów, wskazań stron, ostatniego spokojnego stanu posiadania, przekazanie przez geodetę dokumentacji do OAP, umorzenie postępowanie przez OAP i skierowanie sprawy do sądu powszechnego,
wydanie orzeczenia o rozgraniczeniu nieruchomości przez sąd. IV. Wszczęcie postępowania - postanowienie o wszczęciu postępowania Podstawą wszczęcia przez organ postępowania jest jednoznacznie sprecyzowane żądanie wnioskodawcy - jednej ze stron postępowania. O wszczęciu postępowania (z urzędu lub na żądanie jednej ze stron) organ ma obowiązek zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie. Na organie spoczywa obowiązek ustalenia wszystkich stron postępowania w sprawie. Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 lutego 1999 r. (II SA 750/98, OSP 2000/4/61) nawet śmierć zapisanego w księdze wieczystej właściciela nieruchomości podlegającej rozgraniczeniu nie stanowi powodu zawieszenia postępowania rozgraniczeniowego na podstawie. W przypadku gdy strona postępowania nie żyje a postępowanie spadkowe nie zostało zakończone jako strony działają osoby sprawujące zarząd majątkiem masy spadkowej, a w ich braku - kurator wyznaczony przez sąd na wniosek organu administracji publicznej. Kurator powinien zostać wyznaczony także w przypadku braku możliwości ustalenia strony lub jej adresu. Na wydane w sprawie przez organ postanowienie nie przysługuje zażalenie. Gdy wniosek w sprawie złoży osoba niebędąca stroną, wówczas organ wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania, na które w tym przypadku służy zażalenie (art. 61a Kpa). Przepisy ustawy Pgik, rozporządzenia w sprawie rozgraniczania nieruchomości oraz KPA nie wymagają załączania do wniosków w sprawie rozgraniczenia jakichkolwiek dokumentów przez wnioskodawcę. Jeżeli we wniosku nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możliwości ustalenia tego adresu na podstawie danych posiadanych przez organ, wniosek można pozostawić bez rozpoznania. Żądanie od wnioskodawcy np. kopii mapy ewidencyjnej, wypisów z rejestru gruntów dotyczących rozgraniczanej nieruchomości i nieruchomości sąsiednich, dokumentów stwierdzających tytuł prawny do nieruchomości będących przedmiotem postępowania, wskazania geodety uprawnionego oraz jego zgody na wykonanie czynności technicznych rozgraniczenia, itp. jest nieuprawnione - nie wynika bowiem z przepisów prawa. Prowadzący postępowanie organ, posiadając ustawowy dostęp do rejestrów publicznych ma możliwość ustalenia i pozyskania niezbędnych danych ewidencyjnych. Wybór geodety uprawnionego do wykonania czynności technicznych (terenowych i kameralnych) związanych z ustaleniem przebiegu granic rozgraniczanych nieruchomości - z zastosowaniem przepisów ustawy o zamówieniach publicznych - leży w kompetencjach organu prowadzącego postępowanie. W/B/P może w upoważnieniu określić wiążący (uzgodniony z geodetą) termin opracowania niezbędnej dokumentacji. W/B/P działa w tym przypadku jako zleceniodawca niezbędnej w sprawie dokumentacji, a w związku z tym jest jedynym zobowiązanym do wypłaty geodecie wynagrodzenia, które traktować należy jako koszty postępowania administracyjnego.
Postępowanie o rozgraniczenie nieruchomości przeprowadza się z urzędu przy scaleniu gruntów, a także, jeżeli jest brak wniosku strony, a potrzeby gospodarki narodowej lub interes społeczny uzasadniają przeprowadzenie rozgraniczenia Postanowienie o wszczęciu postępowania w sprawie scalenia gruntów zastępuje postanowienie o wszczęciu postępowania o rozgraniczenie nieruchomości. Warunki uwzględnienia żądania o wszczęciu rozgraniczenia: powstał spór co do przebiegu linii granicznej między właścicielami (użytkownikami wieczystymi) sąsiednich nieruchomości, nastąpiło zatarcie granic powodujące wątpliwości co do jej przebiegu, istnieje rozbieżność pomiędzy stanem prawnym i faktycznym granicy. V. Strony postępowania stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek (art. 28 k.p.a.), stronami mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, a gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne - również jednostki nie posiadające osobowości prawnej (art. 29 k.p.a.). Uprawnieni do wnioskowania o rozgraniczenie : właściciel nieruchomości lub jej użytkownik wieczysty, współwłaściciel lub współużytkownik wieczysty, jeżeli żądanie rozgraniczenia ma na celu zachowanie wspólnego prawa według art. 209 k.c., posiadacz samoistny, jeżeli przemawia za nim domniemanie posiadania zgodne ze stanem prawnym (art. 341 k.c.), posiadacz zależny: użytkownik, dzierżawca, najemca, korzystający z określonej powierzchni gruntu. Postępowanie rozgraniczeniowe nie może się odbyć bez udziału właściciela (użytkownika wieczystego, posiadacza samoistnego) nieruchomości sąsiedniej. Strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności prawnej wymaga jej osobistego działania (art. 32 k.p.a.), W przypadku gdy postępowanie jest wszczynane z urzędu - organ zawiadamia wszystkie osoby, będące stronami w sprawie. Datą wszczęcia postępowania rozgraniczeniowego jest data doręczenia postanowienia adresatowi, VI. Dokumentacja rozgraniczenia Dokumentację rozgraniczenia nieruchomości dzielimy na: dokumentacji rozgraniczenia nieruchomości, w szczególności są to:
postanowienie organu o wszczęciu postępowania rozgraniczeniowego, upoważnienie geodety do przeprowadzenia czynności ustalenia przebiegu granic, zgłoszenie pracy do ośrodka dokumentacji, dowody doręczenia stronom wezwań do stawienia się na gruncie, pisemne pełnomocnictwa udzielone przez strony, dokumenty dotyczące przebiegu granic, protokół graniczny, którego elementem jest szkic graniczny, akt ugody, opinia geodety dotycząca przebiegu w przypadku wystąpienia sporu granicznego, ostateczna decyzja o rozgraniczeniu nieruchomości (lub umorzeniu postępowania przypadku sporu granicznego). dokumentacji technicznej rozgraniczenia nieruchomości, na którą składają się: szkice osnowy geodezyjnej i wykazy współrzędnych uzyskane w ośrodku dokumentacji, opisy topograficzne punktów osnowy, szkice polowe i dzienniki z bezpośredniego pomiaru granic, obliczenia i wykazy współrzędnych punktów granicznych, obliczenie powierzchni (w przypadku rozgraniczenia całej nieruchomości), wykaz zmian danych ewidencyjnych oraz inne dokumenty uzasadniające wprowadzenie zmian do operatu ewidencji gruntów i budynków. Kontrola w/w elementów dokumentacji z rozgraniczenia nieruchomości należy do dwóch różnych organów administracji publicznej: Ocena zgodności dokumentacji rozgraniczenia ( 19 rozporządzenia w sprawie Rn) z przepisami oraz prawidłowości wykonania czynności ustalenia przebiegu granic nieruchomości (przed wydaniem decyzji), zgodnie z art. 33 ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, należy do kompetencji wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Natomiast, dokumentację techniczną ( 24 w/w rozporządzenia) przed wydaniem decyzji o rozgraniczeniu należy przyjąć do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. W związku z tym ta dokumentacja podlega sprawdzeniu w trybie obowiązujących przepisów przez starostę (upoważnionego pracownika powiatowego ośrodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej). W trybie nadzoru geodezyjnego i kartograficznego ocenę powyższej dokumentacji może również prowadzić wojewódzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego - w przypadku konieczności rozstrzygnięcia ewentualnych w powyższym zakresie wątpliwości. Zakres kontroli wszelkich opracowań przyjmowanych do zasobu, w tym również dokumentacji technicznej dotyczącej rozgraniczenia nieruchomości, obejmuje:
sprawdzenie przestrzegania zasad wykonywania prac, osiągnięcia wymaganych dokładności, zgodności opracowania ze standardami technicznymi (instrukcjami technicznymi dotyczącymi geodezji i kartografii), spójności topologicznej informacji przekazanej przez wykonawcę z informacjami uzyskanymi z ośrodka dokumentacji w ramach zgłoszenia pracy, kompletności przekazywanych materiałów. VII. Decyzja Organ prowadzący postępowanie (wójt, burmistrz, prezydent miasta) po dokonaniu oceny materiału dowodowego w zakresie wymaganym przepisami wydaje decyzje: o rozgraniczeniu gruntów (art. 33 ust. 1); ustalono przebieg granicy na podstawie zebranych dowodów, czyli wznowiono granice prawną, ustalono przebieg granicy na podstawie zgodnego oświadczenia stron lub jednej strony, gdy druga strona w toku postępowania oświadczenia nie składa i nie kwestionuje przebiegu granicy. o umorzeniu postępowania administracyjnego, w przedmiocie rozgraniczenia nieruchomości, w związku z zawarciem przez strony ugody przed upoważnionym geodetą (art. 105 1 k.p.a. w związku z art. 31 ust. 4 ustawy); o umorzeniu postępowania i przekazaniu sprawy z urzędu do rozpatrzenia sądowi, jeżeli wyniknie spór graniczny, który nie skończy się ugodą. (zamarkowanie granic, opinia) VIII. Zaskarżanie Postępowania administracyjne, zgodnie z art. 15 KPA, są dwuinstancyjne. Według tej zasady pierwsza decyzja w sprawie nie jest ostateczna i przysługuje od niej odwołanie do organu drugiej instancji, z wyjątkami określonymi przepisami KPA oraz przepisami szczególnymi. Organem drugiej instancji dla decyzji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) jest właściwe samorządowe kolegium odwoławcze (SKO), zgodnie z art. 17 pkt 1 KPA. Postępowanie w sprawie o rozgraniczenie nieruchomości prowadzone przed organem administracyjnym jest postępowaniem w pierwszej instancji. W tym przypadku przepis szczególny - art. 33 ust. 3 ustawy Pgik - wskazuje na sąd powszechny, jako "drugą instancję" w sprawie, cyt. Strona niezadowolona z ustalenia przebiegu granicy może żądać, w terminie 14 dni od dnia doręczenia jej decyzji w tej sprawie, przekazania sprawy sądowi. Samorządowe kolegia odwoławcze natomiast, będące w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego organami wyższego stopnia, rozstrzygają kwestie proceduralne wynikające w trakcie toczących się postępowań administracyjnych, dotyczące przewlekłego prowadzenia postępowania (art. 37 Kpa), a także dotyczące wydanej przez organ decyzji ostatecznej; nie rozstrzygają jednak o istocie sprawy, a więc o rozgraniczeniu nieruchomości.
Wznowienie znaków granicznych Przesłanką wznowienia znaków granicznych jest niesporny przebieg granicy i potrzeba ich zabezpieczenia przed zatarciem w celu zapobieżenia wątpliwościom, co do granic i sporów o nie w przyszłości." (R. Czarnecki) Jeżeli jednak wyniknie spór co do położenia znaków, to spór ten może być rozstrzygany tylko przez sąd, w postępowaniu procesowym (art. 13 1 k.p.c.) - sprawa o własność", gdyż będzie dotyczyła stanu prawnego nieruchomości i jej granic wcześniej ustalonych, na co istnieją stosowne dokumenty. (należy odróżniać znak graniczny od punktu granicznego i wznowienie granic od wznowienia znaków granicznych) Według art. 39 PGiK przesunięte, uszkodzone lub zniszczone znaki graniczne, ustalone uprzednio, mogą być wznowione bez przeprowadzenia postępowania rozgraniczeniowego, jeżeli istnieją dokumenty pozwalające na określenie ich pierwotnego położenia Wznowienie granic nieruchomości to ustalenie granicy nieruchomości w przypadku, gdy została ona zatarta lub przesunięta, a zgromadzona dokumentacja geodezyjna umożliwia bezproblemowe, ponowne wyznaczenie tej granicy, z żądaną dokładnością. Wznowienie granic nie jest przeprowadzane ani w trybie administracyjnym ani sądowym. Jest to bowiem jedynie techniczna procedura geodezyjna stwarzająca możliwości uniknięcia kłopotliwego procesu rozgraniczenia. Dla przeprowadzenia wznowienia granic nie może być zatem wszczynane postępowanie rozgraniczeniowe. Warunkiem koniecznym dla dokonania wznowienia granic jest: ~ posiadanie stosownej, wiarygodnej dokumentacji, dotyczącej granic nieruchomości, ze współrzędnymi punktów granicznych zatartej granicy, ~ istnienie osnowy geodezyjnej, od której będzie można powtórnie wyznaczyć położenie punktów granicznych, ~ zgłoszenie pracy geodezyjnej do ODGiK, ~ posiadanie przez geodetę, który dokonuje wznowienia granic nieruchomości, uprawnień zawodowych z dziedziny geodezji i kartografii, z zakresu 2. W trakcie czynności wznowienia granic, stronom okazywane są te granice. Sporządzany jest także protokół okazania wznowionych granic, podpisany przez strony wezwane do uczestnictwa na gruncie w procesie wznowienia granic, oraz przez geodetę. Po dokonanym wznowieniu granic N, nie zmienia się informacja o terenie ani w zakresie geodezyjnym ani też w zakresie prawnym. Nie zmienia się zatem informacja dotycząca N, w EGiB oraz w Kw. W przypadku wznowienia granic nieruchomości zasadniczo nie ma możliwości zaistnienia sporu pomiędzy stronami, na okoliczność przebiegu wznowionej granicy. Gdyby jednak taki spór zaistniał jest on rozstrzygany wyłącznie w trybie sądowym.
Regulacja stanu prawnego nieruchomości Nieuregulowany stan prawny N, to taki przypadek, w którym ani na podstawie Kw ani na podstawie ZD lub innych dokumentów, nie jest możliwym ustalenie właściciela przedmiotowej nieruchomości. Za nieruchomość o nieuregulowanym stanie prawnym przyjmuje się także nieruchomość której właściciel nie żyje a postępowanie spadkowe nie zostało przeprowadzone lub jest w toku. Regulacja stanu prawnego (w sensie literalnym) jest rozwiązywana poprzez ustalenie osoby właściciela, a następnie wpisanie go do działu II Kw. W zakresie gogn spotykamy również ten termin, chociaż na określenie innego procesu. Jest on dokonywany wówczas, gdy występują rozbieżności nie do usunięcia pomiędzy granicami nieruchomości ujawnionymi w EGiB i w dziale I-o Kw dotyczącym oznaczenia nieruchomości. Należy wówczas, drogą pomiarów terenowych ustalić prawidłowy zasięg prawa własności do N, czyli wyznaczyć granice N, które najbardziej odpowiadają stanowi faktycznemu istniejącemu w terenie. Należy także ustalić powierzchnie regulowanych nieruchomości. Po określeniu nowego oznaczenia nieruchomości, wszystkich nieruchomości biorących udział w procesie regulacji granic, dokonywane jest sprostowanie wpisów w dziale I-o właściwych Kw. Nie zmieniają się same prawa, natomiast zmienia się ich zasięg. Tak więc termin regulacja stanu prawnego nieruchomości, używany powszechnie na określenie jednego z procesów geodezyjno-prawnych, nie oddaje do końca istoty samego problemu regulacji. Proces regulacji dotyczy bowiem zasadniczo granic nieruchomości, czyli wyznaczenia zasięgu prawa własności, a nie zaś określania samego stanu prawnego nieruchomości. Rodzaje niezgodności, jakie dotyczą N w zakresie jej stanu faktycznego i prawnego ~ Nie można wskazać właściciela regulacja stanu prawnego N (regulacja prawna). ~ ON (EGiB) ON (Kw - dział I-o) wykaz synchronizacyjny. ~ Stan faktyczny używania N (granice i powierzchnia) stanu wykazanego w EGiB i Kw regulacja stanu prawnego N (regulacja geodezyjna ). Ustanawianie służebności gruntowej Proces ten jest przeprowadzany wówczas, gdy sąd określa tak zwaną drogę konieczną dla nieruchomości, która nie ma dostępu do drogi publicznej. W tym procesie konieczny jest udział geodety, który sporządza dla potrzeb sądu wszelkie niezbędne dokumenty geodezyjne dotyczące przedmiotowego zagadnienia.
W służebności gruntowej w postaci drogi koniecznej, mamy zawsze do czynienia z prawem (dostępem do drogi publicznej) oraz z obowiązkiem spełniania tego prawa (umożliwieniem dostępu do drogi publicznej). Mamy tu zatem do czynienia z nieruchomością władnącą i z nieruchomością obciążoną. Nieruchomość władnąca to ta, która nie ma dostępu do drogi publicznej i której właściciel posiada prawo do przejazdu przez nieruchomość, która ma dostęp do drogi publicznej, przez którą biegnie droga konieczna. Nieruchomość obciążona zaś to ta, która ma dostęp do drogi publicznej na której wyznaczana jest droga konieczna (rys. 3.6 Właściciel nieruchomości obciążonej ma obowiązek udostępniania swej nieruchomości dla przejazdu lub przejścia każdorazowemu właścicielowi nieruchomości władnącej. Dla sądu, do ustanowienia służebności drogi koniecznej, niezbędny jest wyrys z mapy ewidencyjnej z podanymi oznaczeniami nieruchomości władnącej i obciążonej wraz ze sposobem określenia przebiegu pasa służebności przechodzącego przez nieruchomość obciążoną. Dokumentacja taka jest sporządzana przez geodetę, na podstawie danych pochodzących z EGiB. Podawane są także numery ksiąg wieczystych dotyczące wspomnianych nieruchomości, uzyskiwane z Kw. Ustanawianie odrębnej własności lokalu czyli odrębnej nieruchomości lokalowej, ma miejsce wówczas, gdy w budynku wzniesionym na gruncie stanowiącym własność lub będącym w uw, zostaje wydzielony lokal, zgodnie z wymogami przepisów ustawy o własności lokali. W takim przypadku musi być sporządzona stosowna dokumentacja geodezyjna dla określenia tak zwanej nieruchomości wspólnej i wielkości udziałów właściciela w tej nieruchomości. Nieruchomość wspólna to grunt na którym stoi budynek, w którym wyodrębniono lokal, urządzenia które służą zaspokojeniu potrzeb wszystkich mieszkańców budynku oraz części wspólne budynku. Aby dokonać ustanowienia nieruchomości wspólnej, koniecznym jest wydzielenie w budynku zespołu izb oraz pomieszczeń przynależnych, które będą stanowiły samodzielny lokal, w myśl przepisu o wł lok. Tę czynność wykonuje organ administracji architektoniczno-budowlanej. Udział właściciela lokalu w nieruchomości wspólnej (oblicza się jako iloraz powierzchni użytkowej wyodrębnionego lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich lokali wraz z powierzchnią pomieszczeń do nich przynależnych. Nieruchomość wspólna jest szczególnym rodzajem współwłasności, z uwagi na fakt, że jest ona ściśle związana z własnością lokalu. Z tego też powodu nazywana jest współwłasnością przymusową. Dokumentacja geodezyjna dla potrzeb sporządzenia aktu notarialnego, ustanawiającego prawo odrębnej własności lokalu, to wyrys z mapy ewidencyjnej, przedstawiający granice i numer działki ewidencyjnej na której wzniesiono budynek oraz wypis z rejestru gruntów i rejestru budynków. Konieczny jest także numer Kw, dotyczący albo nieruchomości budynkowej albo nieruchomości zabudowanej. Po ustanowieniu odrębnej własności lokalu, jako nieruchomości stanowiącej odrębną własność, zostaje założona dla tego lokalu Kw, zgodnie z treścią sporządzonego aktu notarialnego. W przypadku zaś, gdy ograniczone prawo rzeczowe jakim jest prawo do lokalu mieszkalnego (lub użytkowego) w M, zostaje
przekształcone w prawo własności, co jest równoznaczne z wyodrębnieniem lokalu, Kw założona dla tego prawa staje się Kw dla nieruchomości.