AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ WYDZIAŁ BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO INSTYTUT BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA ZAKŁAD ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO STOWARZYSZENIE RUCH WSPÓLNOT OBRONNYCH FUNKCJONOWANIE UCZELNI I INSTYTUTÓW BADAWCZYCH W SYTUACJI KRYZYSOWEJ ORAZ W STANIE ZEWNĘTRZNEGO ZAGROŻENIA PAŃSTWA I W CZASIE WOJNY płk dr inż. Zbigniew PIĄTEK MINISTERSTWO NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO Warszawa, 8 i 15 październik 2010 r.
ZDARZENIE RUTYNOWE A SYTUACJA KRYZYSOWA Zdarzenia rutynowe to takie zdarzenia ze skutkami których można sobie poradzić przy użyciu własnych sił i środków lub pojedynczych służb, które są odpowiedzialne za reagowanie na tego typu zdarzenia. Natomiast gdy skutki zdarzenia są poważne lub bardzo poważne, własne siły i środki są nieadekwatne, wymagany jest udział wielu służb oraz innych podmiotów, których działania wymagają koordynacji mamy do czynienia z sytuacją kryzysową.
KRYZYS A SYTUACJA KRYZYSOWA KRYZYS - sytuacja ekstremalna, jaka powstała w toku działalności organizacji (systemu), powodująca utratę inicjatywy i możliwość zaistnienia zmiany systemowej, wymagająca podjęcia zdecydowanych, wszechstronnych kroków zaradczych; - specyfika jakiejkolwiek sytuacji; - przełom między dwiema fazami jakiegoś procesu. SYTUACJA KRYZYSOWA zespół okoliczności zewnętrznych i/lub wewnętrznych, w jakich się znajduje państwo, jego część, lub określona dziedzina jego funkcjonowania, wpływających na jego funkcjonowanie w taki sposób, iż zaczyna się w nim i jest kontynuowany proces zmienny, w rezultacie czego dochodzi do zachwiania równowagi i utraty możliwości kontroli nad przebiegiem wydarzeń albo eskalacji zagrożenia interesów narodowych (np. integralności terytorialnej, interesów ekonomicznych, politycznych, społecznych oraz porządku publicznego, życia, zdrowia, mienia, dziedzictwa kulturowego i środowiska.
CECHY KRYZYSU ZASKOCZENIE, DEFICYT INFORMACJI, SPÓŹNIONE REAKCJE, WZRASTAJĄCA LICZBA ZDARZEŃ, UTRATA KONTROLI, ZAGROŻENIE WAŻNYCH INTERESÓW, WZROST NAPIĘCIA PSYCHICZNEGO, ZBIOROWA PSYCHOZA, TŁUM (PANIKA).
P r KRYZYS A SYTUACJA KRYZYSOWA Max. natężenie sytuacji kryzysowej KRYZYS G r N a Symptomy sytuacji kryzysowej Stan normalny - akceptowalny T (czas ) Legenda: N a - stan normalny - akceptowalny P r - poziom ryzyka G r granica ryzyka na podstawie W. Kitler
MODEL ZARZĄDZANIA W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH
KRYZYS = SYTUACJA KRYZYSOWA WSZYSTKIE ZAGROŻENIA (SRZECZNOŚCI, KONFLIKTY, PATOLOGIE), KTÓRE POMIMO NAWET NAJBARDZIEJ KATASTROFALNYCH SKUTKÓW NIE ZMIENIAJĄ LUB NIE PROWADZĄ DO ZMIANY ISTOTY ORGANIZACJI, NIE MOGĄ BYĆ UZNANE ZA KRYZYS
ZARZĄDZANIE KRYZYSOWE Zarządzanie kryzysowe - działalność organów administracji publicznej będąca elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym, która polega na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu zasobów i infrastruktury krytycznej. Kwestie zarządzania kryzysowego reguluje ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz.U.07.89.590 z późn. zm.).
SZCZEBLE ORGANÓW PAŃSTWA Szczebel nadrzędny - określa misje i cele bezpieczeństwa państwa (RADA GABINETOWA, PREZYDENT, RADA MINISTRÓW; PREMIER, KOMITET RADY MINISTRÓW, RZĄDOWE CENTRUM BEZPIECZEŃSTWA) Szczebel centralny (koordynacyjno-wykonawczy) - ministrowie (równorzędni), oraz kierownicy urzędów centralnych Szczebel roboczy (realizacyjny) - transformuje decyzje na konkretne działania (operacje)
ORGANIZACJA ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO W POLSCE Zarządzanie kryzysowe organizują organy władzy publicznej we współdziałaniu z istniejącymi specjalistycznymi instytucjami i organizacjami oraz ogółem społeczeństwa. Szczebel administracyjny Krajowy Organ zarządzania kryzysowego Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów Organ opiniodawczodoradczy * Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego Centrum Zarządzania Kryzysowego Rządowe Centrum Bezpieczeństwa Reagowanie na zagrożenia zaczyna się według schematu od dołu do góry. Resortowy Minister kierujący działem administracji rządowej, Kierownik organu centralnego Zespół Zarządzania Kryzysowego (ministerstwa, urzędu centralnego) Centrum Zarządzania Kryzysowego (ministerstwa, urzędu centralnego). Wymóg tworzenia Centrum dotyczy ministrów wskazanych w Wojewódzki Wojewoda Wojewódzki Zespół Zarządzania Kryzysowego Powiatowy Starosta powiatu Powiatowy Zespół Zarządzania Kryzysowego Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego Gminny Wójt, Burmistrz, Prezydent miasta Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego Mogą być tworzone (nie ma obowiązku utworzenia) gminne (miejskie) centra zarządzania kryzysowego * Ministrowie kierujący działami administracji rządowej, kierownicy urzędów centralnych, wojewodowie, starostowie i wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast mogą powoływać ekspertów do udziału w pracach właściwych zespołów zarządzania kryzysowego.
PLANOWANIE CYWILNE Całokształt przedsięwzięć organizacyjnych mających na celu przygotowanie administracji publicznej do zarządzania kryzysowego to Planowanie Cywilne. Spójność z Planami operacyjnymi funkcjonowania uczelni, instytutu badawczego
USTAWA Z DNIA. 2009 R. O ZMIANIE USTAWY O ZARZĄDZANIU KRYZYSOWYM PLAN ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO 1) Plan główny zawierający: a) charakterystykę zagrożeń oraz ocenę ryzyka ich wystąpienia, w tym dla infrastruktury krytycznej oraz mapy ryzyka i mapy zagrożeń, b) Zadania i obowiązki uczestników zarządzania kryzysowego w formie siatki bezpieczeństwa, c) Zestawienie sił i środków planowanych do wykorzystania w sytuacjach kryzysowych; 2) Procedury reagowania kryzysowego, określające zespół przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowych w tym: a) zadania w zakresie monitorowania zagrożeń, b) tryb uruchamiania niezbędnych sił i środków uczestniczących w realizacji planowanych przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowej, c) Współdziałanie pomiędzy siłami, o których mowa w lit.b; 3) załączniki funkcjonalne planu głównego określające: a) Procedury organizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego, b) organizację łączności, c) organizację systemu monitorowania zagrożeń, ostrzegania i alarmowania, d) zasady informowania ludności o zagrożeniach i sposobach postępowania na wypadek zagrożeń, e) organizację ewakuacji z obszarów zagrożonych, f) organizację ratownictwa, opieki medycznej,pomocy społecznej oraz pomocy psychologicznej, g) organizację ochrony przed zagrożeniami charakterystycznymi dla danego obszaru, h) wykaz zawartych umów i porozumień związanych z realizacją zadań zawartych w planie zarządzania kryzysowego, i) zasady oraz tryb oceniania i dokumentowania szkód, j) procedury uruchamiania rezerw państwowych, k) wykaz infrastruktury krytycznej znajdującej się na terenie danej jednostki podziału administracyjnego kraju, l) charakterystykę zagrożeń związanych z infrastruktura krytyczna, m) zadania związane z ochrona infrastruktury krytycznej, n) priorytety w zakresie ochrony oraz odtwarzania infrastruktury krytycznej
ZARZĄDZANIE KRYZYSOWE NA POZIOMIE MINISTERSTWA Zgodnie z ustawą z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym ministrowie kierujący działaniami administracji rządowej realizują, zgodnie z zakresem swojej działalności, zadania dotyczące zarządzania kryzysowego. Ustawa nakłada na ministrów obowiązek opracowania Raportu o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego oraz planów zarządzania kryzysowego. Na potrzeby realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego ministrowie tworzą zespoły zarządzania kryzysowego.
PLANY ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO Organy właściwe w sprawach zarządzania kryzysowego mają prawo żądania udzielenia informacji, gromadzenia i przetwarzania danych niezbędnych do realizacji zadań określonych w ustawie o zarządzaniu kryzysowym.
RAPORT O ZAGROŻENIACH BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA
NAJWAŻNIEJSZE ZAGROŻENIA W DZIAŁACH NAUKA I SZKOLNICTWO WYŻSZE Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego w działach administracji Nauka i Szkolnictwo Wyższe W raporcie cząstkowym wyszczególniono zagrożenia, których skutki będą oddziaływać na funkcjonowanie obszarów administracji Nauka i Szkolnictwo Wyższe. Są to: Zagrożenia lokalne, w tym akt terroru: akt terrorystyczny w uczelni lub jednostce naukowej, cyberatak, katastrofy naturalne, klęski żywiołowe, katastrofy przemysłowe, Odpływ zasobów ludzkich, wiedzy i technologii: wypływ wiedzy i technologii (niedostateczna ochrona własności intelektualnej), emigracja naukowców, emigracja wykształconej kadry.
WNIOSKI LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ DO OSIĄGNIĘCIA CELÓW STRATEGICZNYCH Wnioski ujęte w raporcie to: Zasadnicze elementy systemu szkolnictwa i nauki, jakimi są uczelnie i instytuty badawcze funkcjonują niezależnie od siebie w dużym rozproszeniu terytorialnym (duża dywersyfikacja systemu). Różnorodność w zakresie potencjału oraz dziedzin i kierunków prowadzonej działalności badawczej oraz dydaktycznej wypływa znacząco na zwiększenie odporności systemu nauki i szkolnictwa wyższego na ewentualne zakłócenia w funkcjonowaniu. Uwzględniając zasadę subsydiarności w zarządzaniu kryzysowym należy stwierdzić, że wypracowywanie konkretnych procedur z zakresu zarządzania kryzysowego powinno odbywać się na szczeblu lokalnym. Autonomia szkół wyższych i instytutów badawczych oraz duża niezależność od organu nadzorującego, a także lokalny charakter odpowiedzialności i kompetencji ich organów stanowiących w kwestiach bezpieczeństwa umożliwiają bieżące reagowanie na zagrożenie bez konieczności podejmowania decyzji na szczeblu centralnym (ministerstwa). W ocenie MNiSW w uczelniach i instytutach badawczych powinny zostać wypracowane procedury postępowania w ramach zarządzania kryzysowego z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań i zagrożeń również w postaci katastrof naturalnych lub przemysłowych. W tym zakresie jednostki powinny zostać potraktowane przez organy administracji publicznej jak wszystkie inne podmioty w systemie zarządzania kryzysowego na szczeblu lokalnym. Istotnym jest aby w działalności organów zarządzania kryzysowego (na poziomie gminy, powiatu lub województwa) zostały uwzględnione lokalne zagrożenia (w szczególności katastrofy naturalne lub przemysłowe) również w odniesieniu instytutów badawczych oraz uczelni jako dużych skupisk ludzi lub zakładów (laboratoriów, instytutów) stosujących substancje niebezpieczne.
STANY NADZWYCZAJNE KRYZYS POLITYCZNO-MILITARNY Rozporządzenie Prezydenta RP Konstytucja RP - art. 229 STAN WOJENNY Rozporządzenie Prezydenta RP Konstytucja RP - art. 230 KRYZYS NIEMILITARNY Rozporządzenie RM Konstytucja RP - art. 232 STAN WYJĄTKOWY STAN KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ
USTAWA z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej (DzU nr 107. poz. 1135 z 2004 roku) Stan wojenny generalnie wiąże się z zagrożeniem istnienia państwa. Może być wprowadzony wyłącznie w trzech sytuacjach 1) zewnętrznego zagrożenia państwa (także przez działania terrorystyczne), 2) zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 3) jeżeli z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji.
UPRAWNIENIA W REAGOWANIU NA ZAGROŻENIA Ustawa o zarządzaniu kryzysowym oraz ustawy o stanach nadzwyczajnych nie uchylają ustawy o szkolnictwie wyższym i ustawy o instytutach badawczych. Brak jest więc podstaw do ograniczania uprawnień reagowania na zagrożenia organów uczelni i instytutów badawczych w sytuacji kryzysowej, w stanie zewnętrznego zagrożenia państwa i w czasie wojny.
UPRAWNIENIA W REAGOWANIU NA ZAGROŻENIA Artykuł 70 Konstytucji zapewnia autonomię szkół wyższych na zasadach określonych w ustawie z uwzględnieniem określonej w art. 7 Konstytucji zasady działania organów władzy publicznej na podstawie i w granicach prawa. Autonomię szkół wyższych przyznaną w Konstytucji RP doprecyzowano zapisami art. 4 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, a mianowicie zapisano, że uczelnia jest autonomiczna we wszystkich obszarach swojego działania na zasadach określonych w ustawie. W konsekwencji autonomii przyznanej uczelniom zdecydowano w ustawie, że organy administracji rządowej i organy jednostek samorządu terytorialnego mogą podejmować decyzje dotyczące uczelni tylko w przypadkach przewidzianych w ustawach. W odniesieniu do przepisów dotyczących zarządzania kryzysowego, nadzór ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego nie może ograniczać kompetencji organów uczelni poza ustawowo określone zadania i kompetencje przyznane ministrowi właściwemu do spraw szkolnictwa wyższego.
UPRAWNIENIA W REAGOWANIU NA ZAGROŻENIA W sytuacji zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego stosownie do rodzaju zagrożeń, główny wysiłek zamierza skupić na: sprawowaniu nadzoru nad zgodnością działań uczelni z przepisami prawa i statutem, uwzględniając autonomię szkół wyższych we wszystkich obszarach ich działania, w ramach przyznanych im kompetencji ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 z późn. zm.) koordynacji nad wykonywaniem zadań operacyjnych, przez nadzorowane jednostki na zasadach określonych w przepisach o powszechnym obowiązku obrony RP, oraz w planach operacyjnych funkcjonowania danej uczelni.
UPRAWNIENIA W REAGOWANIU NA ZAGROŻENIA W art. 66 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym przyznano kompetencje i uprawnienia organom uczelni, które umożliwiają reagowanie w sytuacji zagrożenia. Zapisano, że rektor kieruje działalnością uczelni i reprezentuje ją na zewnątrz, jest przełożonym pracowników, studentów i doktorantów uczelni. Rektor uczelni publicznej podejmuje decyzje we wszystkich sprawach dotyczących uczelni, z wyjątkiem spraw zastrzeżonych przez ustawę lub statut do kompetencji innych organów uczelni lub kanclerza, w szczególności dba o przestrzeganie prawa oraz zapewnienie bezpieczeństwa na terenie uczelni.
UPRAWNIENIA W REAGOWANIU NA ZAGROŻENIA W ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym w art. 227 zobowiązano rektora, do utrzymania porządku i bezpieczeństwa na terenie uczelni. Jedynie na wezwanie rektora, służby państwowe odpowiedzialne za utrzymanie porządku publicznego i bezpieczeństwa wewnętrznego, mogą wkroczyć na teren uczelni. W sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia ludzkiego lub klęski żywiołowej służby te mogą wkroczyć z własnej inicjatywy, zawiadamiając o tym niezwłocznie rektora uczelni. Zgodnie z art. 229 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym Rektor, w razie powstania okoliczności uniemożliwiających normalne funkcjonowanie uczelni, może czasowo zawiesić zajęcia w uczelni lub w jej jednostkach organizacyjnych albo zarządzić czasowe zamknięcie uczelni lub jej jednostki organizacyjnej. Decyzję podjętą w powyższej sprawie rektor niezwłocznie przedstawia senatowi uczelni do zatwierdzenia. W przypadku odmowy zatwierdzenia tej decyzji przez senat, rektor zarządza wznowienie zajęć lub otwarcie uczelni lub jej jednostki organizacyjnej albo przedstawia sprawę do rozstrzygnięcia ministrowi właściwemu do spraw szkolnictwa wyższego, który podejmuje decyzję w ciągu siedmiu dni
UPRAWNIENIA W REAGOWANIU NA ZAGROŻENIA Rektorzy mogą zawierać porozumienia z właściwymi organami służb państwowych odpowiedzialnych za utrzymanie porządku publicznego i bezpieczeństwa wewnętrznego [art. 227 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 164, poz. 1365 z późn. zm.)] i w ten sposób nawiązywać współpracę w zakresie zarządzania kryzysowego. Przedstawiciele organów samorządu terytorialnego mogą wchodzić w skład konwentu uczelni publicznej [ Art. 63-64 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 164, poz. 1365 z późn. zm.)], który może stanowić forum współpracy również w zakresie zarządzania kryzysowego, jeśli takie kompetencje konwentu zostałyby określone w statucie uczelni publicznej.
UPRAWNIENIA W REAGOWANIU NA ZAGROŻENIA W ustawie z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych, respektując konstytucyjną wolność prowadzenia badań naukowych oraz publikowania ich wyników, przyznano, w art. 6 ust. 2 kompetencję radzie naukowej instytutu badawczego do uchwalania statutu oraz określania przedmiotu i zakresu działania. Statut instytutu badawczego podlega zatwierdzeniu przez ministra nadzorującego. Instytuty badawcze, zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o instytutach badawczych, występują w obrocie we własnym imieniu i na własny rachunek. Zgodnie art. 37 ust 1 Minister nadzorujący może nałożyć na instytut obowiązek wprowadzenia do jego planu zadania lub wyznaczyć zadanie poza planem, zgodnie z zakresem działania określonym w statucie instytutu, jeżeli jest to niezbędne ze względu na potrzeby obronności i bezpieczeństwa publicznego, w przypadku stanu klęski żywiołowej lub w celu wykonania zobowiązań międzynarodowych. W przypadku nałożenia tych zadań, minister nadzorujący zapewnia instytutowi środki do wykonania zadania chyba, że wykonanie zadania następuje odpłatnie na podstawie umowy ze stroną finansującą wykonanie zadania.
UPRAWNIENIA W REAGOWANIU NA ZAGROŻENIA Instytut badawczy, zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o instytutach badawczych, może otrzymać status państwowego instytutu badawczego, jeżeli zaistnieje potrzeba zlecenia mu zadań, szczególnie ważnych dla planowania i realizacji polityki państwa, których wykonanie jest niezbędne dla zapewnienia obronności i bezpieczeństwa publicznego. Do zadań państwowego instytutu badawczego należy m.in. wykonywanie zadań szczególnie ważnych dla planowania i realizacji polityki państwa, których wykonanie jest niezbędne dla zapewnienia obronności i bezpieczeństwa publicznego, działania wymiaru sprawiedliwości, ochrony dziedzictwa narodowego, rozwoju edukacji i kultury, kultury fizycznej i sportu oraz poprawy jakości życia obywateli, dotyczących monitoringu i zapobiegania skutkom zjawisk i wydarzeń mogących stwarzać zagrożenie publiczne, w tym zapobiegania skutkom katastrof naturalnych lub technicznych, noszących znamiona klęski żywiołowej. Status państwowego instytutu badawczego może być nadany instytutowi na wniosek ministra nadzorującego, po uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw nauki oraz ministrem właściwym do spraw finansów publicznych. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, nadaje instytutowi status państwowego instytutu badawczego, oraz określa zakres zadań tego instytutu, źródła finansowania i wskazuje dysponentów środków budżetowych przeznaczonych na realizację tych zadań.
UPRAWNIENIA W REAGOWANIU NA ZAGROŻENIA Minister właściwy do spraw nauki w oparciu o art. 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki dysponuje środkami finansowymi na naukę, ze środków finansowych ustalanych na ten cel w budżecie państwa, ujmowanych w wyodrębnionej części budżetu państwa Nauka. Środki finansowe na naukę, zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy o zasadach finansowania nauki przeznacza min. na badania naukowe lub prace rozwojowe na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa prowadzone w ramach strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych oraz innych zadań. Wysokość środków finansowych na naukę w zakresie badań naukowych lub prac rozwojowych na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa, zgodnie z art. 6 ust. 2, minister właściwy do spraw nauki ustala, po zasięgnięciu opinii Ministra Obrony Narodowej i ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Ministrowie kierujący działami administracji rządowej, lub kierownicy centralnych organów administracji rządowej oraz Prezes Polskiej Akademii Nauk (PAN) mają również możliwość uzyskania środków finansowych, na podstawie złożonych wniosków, na sporządzanie ekspertyz, opinii i ocen naukowych, również z zakresu bezpieczeństwa, w tym zarządzania kryzysowego w ramach finansowania działalności wspomagającej badania, o której mowa w art. 14 ust.1 i 2 ww. ustawy.
PODSUMOWANIE Dla działów administracji rządowej szkolnictwo wyższe i nauka należy wyróżnić następujące zagrożenia: brak możliwości realizacji ustawowych zadań ministra właściwego do spraw nauki i szkolnictwa wyższego, spowodowane wstrzymaniem finansowania, odpływ zasobów ludzkich, wiedzy i technologii, akt terroru, cyberatak, katastrofy naturalne, klęski żywiołowe, katastrofy przemysłowe, zagrożenia lokalne. W działalności organów zarządzania kryzysowego (na poziomie gminy, powiatu lub województwa) powinny zostać uwzględnione lokalne zagrożenia w odniesieniu instytutów badawczych oraz uczelni jako dużych skupisk ludzi lub zakładów (laboratoriów, instytutów) stosujących substancje niebezpieczne. W ocenie MNiSW w uczelniach i instytutach badawczych powinny zostać wypracowane procedury postępowania w ramach zarządzania kryzysowego z uwzględnieniem lokalnych zagrożeń i uwarunkowań. Rektorzy powinni zawierać porozumienia z właściwymi organami służb państwowych odpowiedzialnych za utrzymanie porządku publicznego i bezpieczeństwa wewnętrznego w ten sposób nawiązywać współpracę w zakresie zarządzania kryzysowego. Ustawa o zarządzaniu kryzysowym oraz ustawy o stanach nadzwyczajnych nie uchylają ustawy o szkolnictwie wyższym i ustawy o instytutach badawczych w związku z tym organy uczelni i instytutów badawczych reagują na zagrożenia w zakresie uprawnień i obowiązków przyznanych im w tych ustawach.
Rzeczypospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Obrona Ojczyzny jest sprawą i obowiązkiem wszystkich obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawa o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ tel. 022 6 81 31 39 e-mail: z.piatek@aon.edu.pl piatekzbigniew@interia.pl