Zasadność projektowania poszczególnych systemów wentylacji O zasadności projektowania poszczególnych systemów wentylacji Naturalna, mechaniczna, a może hybrydowa? Szeroko stosowany system wentylacji naturalnej od dawna zakorzeniony w naszym budownictwie ma szereg zalet, ma jednak również i wady. Są chwile, gdy nie spełnia swej funkcji. Co wtedy? Wentylacja mechaniczna - odpowiedź wydaje się prosta. Prosta, ale z różnych przyczyn kosztowna. Dodajmy więc nieco finezji" i praktycznie wykorzystajmy system mieszany, czyli wentylację hybrydową. Przyszłość pokaże, który z tych trzech systemów wentylacyjnych przeważy na rynku. Na pewno każdy z nich - grawitacyjny, mechaniczny czy hybrydowy będzie miał swoich zwolenników i zaciekłych adwersarzy. Normy higieniczne dla wentylacji grawitacyjnej Zadaniem takiego układu jest zapewnienie norm higienicznych wymiany powietrza w pomieszczeniach w ilościach odpowiednio: kuchnia z oknem zewnętrznym z kuchenką gazową lub węglową - 70 m 3 /h; kuchnia z oknem zewnętrznym z kuchenką elektryczną: w mieszkaniu do 3 osób - 30 m 3 /h, dla więcej niż 3 osób - 50 m 3 /h; kuchnia bez okna zewnętrznego z kuchenką elektryczną -50 m 3 /h; kuchnia bez okna zewnętrznego z kuchenką gazową, obowiązkowo z mechaniczną wentylacją wywiewną - 70 m 3 /h; łazienka z w.c. lub bez - 50 m 3 /h; oddzielny w.c.-30 m 3 /h; pomieszczenie bezokienne (garderoba) -15 m 3 /h; pokój mieszkalny oddzielony od pomieszczeń kuchni, łazienki i w.c. z więcej n iż dwojgiem drzwi lub pokój znajdujący się na wyższym poziomie w wielopoziomowym domu jednorodzinnym bądź w wielopoziomowym mieszkaniu domu wielorodzinnego -30 m3/h. Wymiana powietrza w ciągu godziny powinna być równa co najmniej kubaturze pokoju. Czy wystarczy wentylacja grawitacyjna? W wielu domach zarówno jednorodzinnych, jak i wielorodzinnych, obiektach biurowych i w halach produkcyjnych zwykle stosowany jest system wentylacji naturalnej, zwanej również grawitacyjną. System ten składa się z kratki wentylacyjnej w pomieszczeniu wentylowanym, kanału wentylacyjnego wykonanego z różnych materiałów: od cegieł począwszy, poprzez pustaki wentylacyjne, kształtki metalowe, przewody spiro, na specjalnych bloczkach ceramicznych oferowanych przez producentów systemów kominowych kończąc oraz nasady wentylacyjnej, która wieńczy tak zbudowany system. Czy jednak wentylacja grawitacyjna zapewnia należytą wymianę powietrza? Należy zdawać sobie sprawę ze zmiennej skuteczności jej działania. Użytkownicy czasami skarżą się na brak przepływu powietrza w kanałach wentylacyjnych, a w skrajnych przypadkach ciągi wsteczne, podczas których kratka wentylacyjna wywiewna zamienia się nagle w nawiewną i nieprzyjemne chłodne powietrze z
różnymi zapachami w sposób niekontrolowany rozchodzi się po pomieszczeniu. Odpowiada za to wiele czynników: usytuowanie budynku względem najczęściej występujących kierunków wiatru, jego wysokość, umiejscowienie wywietrznika na dachu (często wywietrznik zabudowany jest w strefie zawirowań powietrznych), temperatura powietrza zewnętrznego, temperatura pomieszczenia, jak również sposób doprowadzenia powietrza do budynku czy pomieszczenia. Oczywiście problemom tym można zaradzić, spełniając wszystkie kryteria odpowiedniego doboru i właściwego podejścia do wentylacji naturalnej na etapie projektowym. Jednak w naszej świadomości mamy zakorzenioną termomodernizację, toteż stosujemy ciepłą, wręcz hermetyczną stolarkę okienną i trudno jest nas przekonać do zaprojektowania nawiewnej kratki wentylacyjnej. A przecież nawet Konstrukcje wywietrzników Dach ozdobiony" nasadami. Przykład zastosowania grupy wentylatorów dachowych najlepiej zaprojektowany wywietrznik nie wytworzy w optymalnych dla jego pracy warunkach pogodowych takiego podciśnienia, które wystarczy by przeciągnąć powietrze z pomieszczenia na zewnątrz. Skąd bowiem na jego miejsce ma napłynąć powietrze świeże, przecież nie ma możliwości przedostać się przez szczelną stolarkę, a mikroszczeliny okienne są zazwyczaj niewystarczające. Producenci wywietrzników prześcigają się w pomysłach. Modele Zefir, Bora, Bryza, Sir, każdy z nich odpowiednio użyty, potrafi zapewnić normatyw wentylacyjny w pomieszczeniu, ale nie sam. Konieczny jest odpowiednio skonstruowany, o dużym przekroju kanał wentylacyjny, odpowiednio zaizolowany, niskooporowa kratka wentylacyjna zamontowana w pomieszczeniu wentylowanym i właściwie rozwiązany sposób dopływu powietrza zewnętrznego do pomieszczenia. Negatywne skutki niespełnienia tych wymagań widoczne są bardzo szybko. Skraplająca się wilgoć na ścianach tworzy na początku zacieki, woda strużkami płynie po wewnętrznych szybach okna, a wkrótce na ścianach, na których niedawno było mokro, pojawiają się czarne punkty, początkowo małe, tworząc z czasem całą kolonię czarnych plam - zarodniki pleśni i grzybów. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) od dawna ma na to definicję - ten budynek jest chory, a mieszkający w nim ludzie stają się mimowolnie ofiarami syndromu chorego budynku". Ogólna apatia, częste bóle głowy, niezadowolenie z występującego w pomieszczeniu mikroklimatu. Należy dodać, że wilgotność w pomieszczeniu już od 70%, powoduje kłopoty z dotlenieniem organizmu, człowiek czuje się zmęczony, rozkojarzony i ma wrażenie duszności". Kiedy stosować wentylację mechaniczną? W pomieszczeniach należy zapewnić właściwą wymianę powietrza. Najlepiej już na etapie projektowym, kiedy jest jeszcze przestrzeń i możliwość zaplanowania systemu wentylacyjnego tak, by powietrze mogło swobodnie przepływać przez pomieszczenia, zapewniając higieniczne normatywy. Jeśli wystarcza wentylacja naturalna, to mamy zysk w postaci niskiej ceny eksploatacyjnej i komfort
wynikający z jej bezgłośnej pracy. Co jednak, gdy mimo starań projektowych ten typ wentylacji nie jest optymalny? Przejść na wentylację mechaniczną, chciałoby się powiedzieć - uwaga jak najbardziej trafna. Ciągła praca wentylatorów stworzy właściwe strumienie powietrza w kanałach wentylacyjnych. Jeśli więc projektant przeliczył dokładnie opory sieci i właściwie dobrał wentylatory, system ten spełni normatywy higieniczne dotyczące ilości powietrza wywiewane-go. Pojawia się jednak problem hałasu i zasilania elektrycznego. Czynniki te zmuszają do instalowania nowoczesnych urządzeń z energooszczędnymi silnikami, a wentylatory nierzadko muszą być wyposażane w tłumiki akustyczne zarówno od strony wlotowej, jak i wylotowej. Mogą się jednak pojawić inne problemy, jak np. zatrzymanie pracy koła wirnikowego wentylatora. Do czasu usunięcia usterki, pomieszczenia są całkowicie zakorkowane". Wirnik wentylatora wraz z całą jego konstrukcją skutecznie blokuje drogę dla ruchu powietrza w kanale wentylacyjnym i wentylacja w sposób naturalny ustaje. Wentylacja hybrydowa, co to takiego? Może więc warto rozważyć zastosowanie systemu wentylacji hybrydowej. Stanowi Wentylatory dachowe Automatyka systemu hybrydowego on swoisty znak czasu w rozwoju technik wentylacyjnych, wykorzystujący zalety działania obu systemów - mechanicznego i naturalnego. System taki działa wykorzystując: siły natury, gdy potrafią być na tyle wydolne, by zapewnić poprawną jakość powietrza w budynku lub mechanikę pracy wirnika wentylatora, stwarzającego w tej sytuacji warunki podobne jak siły natury. Wentylacja hybrydowa działa więc naprzemiennie w sposób mechaniczny lub naturalny. Pozwala to użytkownikowi korzystać z zalet tych systemów w sposób jednoczesny, minimalizując zarazem koszty wynikające z uciążliwości pracy mechanicznej wentylatora. Jeśli dodamy do tego układ automatyki sterującej, otrzymamy system, który w zależności od wybranego sposobu kontroli będzie nadzorował poziom i kierunek przepływu powietrza w kanale wentylacyjnym lub poziom wilgotności względnej w pomieszczeniach, z zamontowanym czujnikiem.
Wentylatory Fenko zamontowane na kominie Wentylator Fenko Wentylatory hybrydowe są urządzeniami energooszczędnymi np. dwubiegowy silnik wentylatora Fenko zużywa odpowiednio 9,5 lub 6,2 W, w zależności od wybranego biegu pracy silnika. Zapewnia dla jednego pomieszczenia wydajność na poziomie 180 m 3 /h lub odpowiednio na niższym biegu 120 m 3 /h. Pro ste prze li cze nie cen po kazuje, że nawet gdyby wentylator pracował ciągle na wyższym biegu, łączny koszt zużytej energii elektrycznej wynosiłby nieco ponad 30 zł rocznie. Niebagatelną zaletą jest również jego cicha praca 41 lub 33 db(a) bezpośrednio przy urządzeniu, co powoduje, że praktycznie nie słychać go w pomieszczeniu. Może być montowany na przewodach wentylacyjnych różnej konstrukcji: kanale tradycyjnym z cegły, pustaku wentylacyjnym typ P, rurze wentylacyjnej średnicy 160 mm. Istnieją też adaptacje na dachówkę typu Braas, jak również bloczki wentylacyjne produkowane przez firmę Schiedel, na które w zależności od konfiguracji budowlanej stworzono kilka odmian wentylatora. Pracę wentylatora najlepiej reguluje system Higster. Pozwala on automatycznie wybrać między pracą mechaniczną a grawitacyjną urządzenia. Jego działanie polega na ciągłym pomiarze wilgotności względnej panującej w pomieszczeniu. Przekroczenie progu nastawionego przez użytkownika, powoduje automatyczne włączenie pracy mechanicznej. Dodatkową funkcją jest wykorzystanie czujnika światła, w który wyposażony jest Higster. W tym przypadku wentylator pracuje mechanicznie. Tak długo jak czujnik światła wychwytuje" działające oświetlenie, Sterownik Higster
nie jest aktywna funkcja pomiaru wilgotności. Wilgoć przejmuje kontrolę nad pracą wentylatora w chwili, gdy oświetlenie jest wyłączone. Gdy próg wilgotności względnej nie jest przekroczony, wentylator hybrydowy Fenko pracuje jako nasada wentylacyjna grawitacyjna, gdyż tak w swoim zamyśle projektowym został stworzony przez konstruktorów. Źródło: Polski Instalator autor: Krzysztof Nowak foto: Uniwersal Wentylator Fenko w różnorodnych wykonaniach KONTAKT Uniwersal E-mail: office@uniwersal.com.pl WWW: www.uniwersal.com.pl Tel: +48 32 757 28 51 Fax: +48 32 203 87 20 Adres: Zakopiańska 1a 40-219 Katowice