Ćwiczenia dla każdego



Podobne dokumenty
Mudry - Tajemnicze Gesty

PROGRAM KURSU ONLINE PRACA Z CZAKRAMI I CZAKROTERAPIA

ĆWICZENIA W ZAPOBIEGANIU OSTEOPOROZY

Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu.

PODSUMOWANIE LEKCJI MASAŻ LECZNICZY ELEMENTY SHIATSU - Szkoła Medycyny Naturalnej SHIATSU

Scenariusz zajęć ruchowych wg Sivananda Jogi

Opracowała Katarzyna Sułkowska

W zdrowym ciele zdrowy duch

Ćwiczenie 3 PUNKTY NA MYŚLENIE. Zanim zacznę się uczyd lub czytad książkę.

Marian Bartkowiak Nastawienia 1

FUNDACJA DANTIAN DANTIAN BA DUAN JIN OSIEM KAWAŁKÓW BROKATU NA SIEDZĄCO SPÓJNIE Z PRZEKAZEM MISTRZA LAM KAM CHUEN. Jan Gliński & Marzena Rostkowska

Spis treœci. Wprowadzenie Przedmowa... 9

UCZĘ POBIERANIA ENERGII, NATUROTERAPII POMAGAJĄCEJ SZYBKO ODZYSKAĆ UZYSKAĆ DOBRE ZDROWIE, SZCZĘŚCIE JAK ODZYSKAĆ UZYSKAĆ ZDROWIE

JOGA ŚMIECHU. czyli Coaching Radości

Z tego rozdziału dowiesz się:

JIJINJING I QI GONG JIJINJING

PROGRAM KURSU ONLINE Wizualizacje i twórcza wyobraźnia

Czy warto stosować elementy kinezjologii edukacyjnej Dennisona w pracy z dziećmi w przedszkolu?

nieżycie nosa i innych alergiach. ( TMCh )

Utrzymać formę w ciąży Skuteczna gimnastyka żył

Zestaw ćwiczeń dla dzieci WYPROSTUJ SIĘ!

Kominki - Kolor we wnętrzu

Shaolin Chi Kung Shaolin Yi Gin Jing

jest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz

Reiki Uniwersalna energia yciowa. Spis treœci

Ćwiczenia na mięśnie brzucha, płaski brzuch

Spis treœci. Czêœæ I. Czêœæ II. Słowo wstępne Wprowadzenie. Powrót medycyny energetycznej... 19

Mali Jogini. Program autorski. Zajęcia ruchowe. z elementami jogi. Koordynatorzy: Magdalena Adamczyk, Żaneta Piskorz

NIE NARAŻAJ SWOJEGO ZDROWIA! STOP PRZEDSTAWIAMY RECEPTĘ NA SKUTECZNĄ PROFILAKTYKĘ

Po co rehabilitacja w chorobie Alzheimera?

Ogólnopolska akcja Ministra Edukacji Narodowej "Ćwiczyć każdy może" organizowana w ramach Roku Szkoły w Ruchu.

MASAŻU. Niezależnie od tego czy są Państwo gośćmi konferencji, spotkania biznesowego czy spędzają czas w naszym hotelu indywidualnie.

5 kroko w do poprawy szybkos ci uderzeń i wytrzymałos ci rąk

ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE

Thera Band ćwiczenie podstawowe 1.

Poniżej prezentujemy przykładowe pozycje ręki w czasie odpoczynku i do ćwiczeń.

2. Zwiększa siłę mięśni, w szczególności mięśni brzucha, dolnej części pleców, bioder i pośladków

Konspekt lekcji wychowania fizycznego dla klasy I Gimnazjum. Temat lekcji: Nauka techniki marszu Nordic Walking. Spacer po najbliższej okolicy.

ĆWICZENIA PO CESARSKIM CIĘCIU

Depresja wyzwanie dla współczesnej medycyny

SAMODZIELNE BADANIE PIERSI to najprostszy, bezpłatny sposób zadbania o własne zdrowie.

Temat lekcji: Nauka techniki marszu Nordic Walking. Spacer po najbliższej okolicy.

Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u dorosłych

Anatomia i Fizjologia Ćwiczenie 9a. Badanie siły chwytu dłoni

Dlaczego promocja zdrowia i profilaktyka jest opłacalną inwestycją?

Stres - Co to jest, i z sk d wiem, e go czuj?

TIENS Tytanowa bransoletka wzmacniająca radość życia-olśniewające złoto kategoria: BIŻUTERIA > Bransoletki

Promocja zdrowia i edukacja prozdrowotna

MĄDROŚCI NIEPRZEMIJAJĄCE

SCENARIUSZ ZAJĘĆ TERAPEUTYCZNYCH Z WYKORZYSTANIEM PROGRAMU WZORY I OBRAZKI M. FROSTIG, D. HORNE

Plan. Co to jest emocja

Kinezjologia Edukacyjna metoda Dennisona

ZESTAW ĆWICZEŃ ĆWICZENIA MIĘŚNI RAMION ĆWICZENIA MIĘŚNI UD I POŚLADKÓW ĆWICZENIA MIĘŚNI BRZUCHA ĆWICZENIA ROZCIĄGAJĄCE

W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego

Firma EDU-INNOWACJA. zaprasza Państwa na Warsztaty. Uwolnij swój stres - znajdź pokłady relaksu. Jesteśmy przekonani, iż

Temat lekcji: Nauka techniki marszu Nordic Walking. Spacer po najbliższej okolicy.

Leczenie bezdechu i chrapania

Temat lekcji: Nauka techniki marszu Nordic Walking. Spacer po najbliższej okolicy.

Mata do ćwiczeń Jogi Fitness Antypoślizgowa

Bieganie. Moda czy sposób na zdrowie? mgr Wojciech Brakowiecki Kraśnik 2014 r.

Wszystkie znaki pokazujemy ręką w której nie ma broni (w tym wypadku jest to prawa).

Lp. Zakres świadczonych usług i procedur Uwagi

CZYLI JAK POPRAWIC TECHNIKE I PRZYGOTOWAC SIE FIZYCZNIE DO SEZONU

Spis treści. Na dobry początek. Dlaczego każdy człowiek (przynajmniej raz w życiu) miał do czynienia z duchowym uzdrawianiem 15

Beata Bąk nauczyciel terapii pedagogicznej. A oto niektóre, najciekawsze fragmenty naszych zajęć:

Ćwiczenia lekarstwem na jesienną chandrę

Dziecko potrafi leżąc na brzuchu na płaskiej powierzchni oderwać nos od materaca, nisko unosi głowę.

OMEGA TEST BADANIE PROFILU KWASÓW TŁUSZCZOWYCH

ZMIERZYĆ SIĘ Z KALKULATOREM

Rośliny lecznicze występujące na Kaszubach. Zapraszamy na seans!!!

KINEZJOLOGIA NA CO DZIEŃ!

na bezpieczne i zdrowe wakacje sposobów

Opisy współczesnych uzdrowień znajdziesz tutaj

Żel antycellulitowy ŻEL ANTYCELLULITOWY. Czym jest cellulit? INFORMACJE OGÓLNE

Pe łna Rewitalizacja w 7Dni

Dobór zabiegów terapeutycznych

26 punktów energetycznych oraz ich punkty poboczne Całościowy przegląd punktów energetycznych... 65

Stres jego przyczyny i wpływ na funkcjonowanie całego organizmu, przeciwdziałanie.

TERAPIE, KTÓRE MOŻEMY POPROWADZIĆ SAMI

2. Plan wynikowy klasa druga

Masaż. Warianty usługi: estetyka.luxmed.pl

Europejski Tydzień Walki z Rakiem

Copyright for the text by Jadwiga Górnicka, Warszawa 2013 Copyright by Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, 2013

KONTROLA CZYNNOŚCI ŻYCIOWYCH. - kontrola przytomności, - kontrola drożności dróg oddechowych, - kontrola oddychania, - kontrola krążenia krwi.

Ćwiczenia rozciągające z wykorzystaniem technik relaksacji poizometrycznej (PIR)

lek. psychiatra Dariusz Galanty Wypalenie zawodowe

pozycja i ruchy ciała

SZKOLENIE PODSTAWOWE STRAŻAKÓW RATOWNIKÓW OSP. TEMAT: 36 Wydawanie sygnałów i poleceń uczestnikom ruchu lub innym osobom znajdującym się na drodze

Sport i odżywianie. sport. odżywianie

Profilaktyka upadków i aktywność fizyczna seniora Debata w Oświęcimiu

Physiotherapy & Medicine Zestaw ćwiczeń po mastektomii

Do tych pierwszych przynależą anioły - istoty, uznane wszystkimi religiami świata.

Ćwiczenia ogólnorozwojowe- parszywa trzynastka!

Choroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych

Kolory zdrowia Marwit. Pomarańczowy to promienna cera!

SUPLEMENTY ODŻYWCZE FIRMY "DR. NONA"

Transformacja do nowej rzeczywistości

Od najmłodszych lat dziecko powinno być wprowadzone w świat muzyki. Sposób, w jaki zostanie zachęcone w przedszkolu i w domu do słuchania muzyki,

Transkrypt:

PORADY LEKARZA RODZINNEGO JOGA MUDRY JOGA MUDRY MAŁA JOGA DŁONI Ćwiczenia dla każdego leczą dolegliwości fizyczne poprawiają samopoczucie ułatwiają koncentrację i zapamiętywanie uwalniają od stresu i zmęczenia podwyższają sprawność seksualną

Wydawnictwo LITERAT ul. Łazienna 28 87-100 Toruń tel.: 56 6539540 e-mail: wyd.literat@lit.com.pl www.ksiegarnia-najtaniej.pl Opracowanie: Zespół redakcyjny Zdjęcia: Dominika Jurkiewicz Modelka: Karolina Chlebowska Skład komputerowy: Monika von Basse Copyright by Literat, Toruń ISBN 978-83-7774-441-3

MUDRY Czym są mudry? To specjalne pozycje dłoni i układy palców, które mają działanie energetyzujące, wzmacniające i profilaktyczne. Stosowanie mudr jest całkowicie bezpieczne dla ćwiczącego niezależnie od tego, na jakie schorzenia cierpi. Na dłoniach znajduje się dużo punktów przepływu energii ożywiającej nasz organizm. Znajomość tych punktów pozwoliła starożytnym Hindusom znaleźć sposób pobudzania ich do pracy. Zauważyli oni, że pewne pozycje rąk i palców usprawniają działanie organizmu, szybko regenerują siły, a jednocześnie przynoszą zapał, radość i pewność siebie. Mudry leczą nerwice, szybko uwalniają od stresu i jego skutków, doskonale poprawiają samopoczucie, ułatwiają zapamiętywanie i koncentrację oraz podwyższają sprawność seksualną. W przeciwieństwie do ćwiczeń jogi klasycznej mudry jeszcze do niedawna okryte były tajemnicą i znane tylko nielicznym. Przez kilka tysięcy lat praktykowali je tylko hinduscy joginowie, dopiero w ostatnim czasie spopularyzowane zostały w szerszym gronie sympatyków jogi. Nie ma przeciwwskazań do stosowania prezentowanych tu technik. Ćwicząc codziennie, bardzo szybko odczujemy ich uzdrawiający wpływ. Jednak aby osiągnąć pełny efekt leczniczy, trzeba uzbroić się w cierpliwość, choroby rozwijają się latami i aby je wyleczyć, potrzebne są chęć, czas i wytrwałość. Bardzo ważne jest systematyczne wykonywanie mudr; aby je poprawnie stosować, wystarczy jeden do trzech kwadransów dziennie. W tym czasie możemy odpoczywać, spacerować, podróżować. Podczas wykonania mudry najlepiej zwrócić się twarzą ku wschodowi, nie jest to jednak bezwzględnie konieczne. Przedstawione ćwiczenia nie wymagają naprężenia mięśni, wysiłku ani też sprawności fizycznej. Nie jest nam potrzebne specjalne pomieszczenie czy otoczenie. Tak prosto wyglądające techniki mogą początkowo budzić nasze wątpliwości, ale wypróbujmy je, a przekonamy się, że ich systematyczne stosowanie przynosi znakomite rezultaty! Każda mudra jest ściśle określona kanonem i ma swój symboliczny sens. Znawcy wiedzą, że mudry mają setki różnych znaczeń w kombinacjach i figurach przedstawianych palcami. Zawierają w sobie objawienie, które potrafią w pełni odczuć tylko nieliczni istnieją gesty symbolizujące miłość, pewność, nauczanie, rozmyślanie, zagrożenie, koło nirwany i inne. W sanskrycie mudrą nazywa się rytualny gest, ale termin ten ma więcej znaczeń: pieczęć, gest, ułożenie palców. Ma też wiele interpretacji, z których jednak podstawową jest realizacja określonych stanów ducha poprzez gesty archetypalne, tj. wywodzące się z prastarych wzorców. Wzory te są wspólne niemal wszystkim kulturom i religiom, a ich znaczenie zachowane jest do dziś, m.in. w buddyzmie i chrześcijaństwie. Pierwszą reakcją ludzi, którzy dowiadują się o mudrach, jest zawsze sceptycyzm. Jak można poprawić swoje zdrowie, kiedy nic nie robimy, poza nietypowym układaniem palców? Te techniki są jednak nadzwyczaj cennym prezentem, który został nam przekazany przez oświeconych jogą mistrzów. Nasze zdrowie leży w naszych rękach potraktujmy te słowa dosłownie. Starożytne sposoby na zachowanie oraz poprawienie zdrowia duszy i ciała są współcześnie analizowane przez naukowców. W ostatnich latach potwierdzili oni, że pole 1

elektromagnetyczne wokół człowieka zmienia się w wyniku każdego ruchu dłoni. Specjalne układy dłoni i palców działają więc na nas na poziomie energetycznym, a ich pozytywny wpływ polega na usprawnianiu przepływu energii i likwidowaniu blokad chorobotwórczych. Znajdujące się w naszych rękach kanały energetyczne połączone są z narządami, do których biegną. Starożytni indyjscy lekarze, proponując określoną kombinację palców, zamykają odpowiedni kanał, tym samym wywołują potrzebny efekt leczniczy. Poszczególne palce pełnią całkiem osobne, własne funkcje i sprawują władzę wewnątrz organizmu. Kto zada sobie niewielki trud wykorzystania tej wiedzy, może zachować cielesne zdrowie i duchową radość. Naukę o mudrach współcześnie opracował Keshav Dev, słynny mistrz jogi z New Delhi. Założył on w tym mieście centrum terapeutyczne Vivekanada Yoga Ashram, w którym leczy, wykorzystując mudry i przyrodolecznictwo. Zdaniem Deva, podczas leczenia mudrami należy przestrzegać następującej reguły: jeśli czubkiem któregoś z palców dotkniemy opuszki kciuka przy równoczesnym delikatnym nacisku kciuka na ten palec, to element odpowiadający poszczególnym palcom w organizmie zostanie zredukowany. Jeśli natomiast chcemy któryś z elementów wzmocnić, postępujemy odwrotnie: kciukiem dotykamy opuszki odpowiedniego palca. Istnieje jeden wyjątek: palec serdeczny (ziemia) i mały palec (woda) nie wpływają na siebie wzajemnie. Dodatkowa rada Deva: wykonujmy ćwiczenia świadomie, bo połączenie myśli i gestu daje najlepsze rezultaty. Pamiętajmy, że energia podąża za myślą! Mudry lecznicze wywodzą się z dwóch systemów: hata-jogi i ayurvedy. Ayurveda to starożytna medycyna indyjska. Ayu znaczy żyć lub życie codzienne, a veda wiedza, której korzenie sięgają w tak daleką przeszłość, że trudno ją ogarnąć. Zgodnie ze starożytną indyjską legendą bóg uzdrawiania i leczenia, Dchanwantari wyszedł z morza, niosąc na rękach drogocenną czarę z eliksirem nieśmiertelności amritą. Jest on uważany za mitycznego autora Ayurvedy, która zawiera wiedzę nadzwyczaj trudną dla Europejczyków nieznających subtelności wschodniej ezoteryki. Ayurveda rozpatruje człowieka jako całość, a nie tylko jako zbiór organów, wymagających wyspecjalizowanej wiedzy (oczy, płuca, serce itp.). Traktuje nas jako część natury i wszechświata. Opiera się na tym, co współczesna medycyna z wielkimi oporami dopiero zaczyna zauważać, że nasze środowisko, związki z innymi ludźmi, zawód, dieta, pogoda i pora roku mają wpływ na nasz stan i koniecznie trzeba je brać pod uwagę przy stawianiu diagnozy i ustalaniu leczenia! Zatem ayurveda traktuje każdego człowieka jako istotę jedyną w swoim rodzaju, mającą niepowtarzalną budowę fizyczną i psychiczną oraz unikalny ciąg okoliczności życiowych. Głównym celem ayurvedy jest nie tylko osiągnięcie stanu pełnego zdrowia przez każdego człowieka, ale też uwaga! przez całe społeczeństwa. Zakłada ona, że nasze życie przenika energia pięciu podstawowych elementów, jakimi są niebo, powietrze, ogień, woda i ziemia, a zdrowie zależy od zachowania równowagi między nimi. 2

Hata-joga jest łączona z imieniem jednego z ascetów, Gorakhnatha, założyciela reguły kanphathajoginów. Uchodzi on za autora zaginionego dziś traktatu Hathayoga. Stworzona przezeń dyscyplina szybko zyskała uznanie jako zbiór przepisów, dzięki którym można doskonale opanować ciało. Wielkie znaczenie przypisywane jest oczyszczającemu działaniu praktyk i zdumiewającym możliwościom uzyskiwanym przez jogina m.in. jest to kontrola układu nerwowego, wegetatywnego i wpływ na rytm serca i oddechu. Osiągają to osoby bardzo zaawansowane w ćwiczeniach, zaś przeciętni uczniowie jogi po zastosowaniu asan, pranayamy, mudr czy medytacji szybko uzyskują zdrowie, spokój, energię i radość życia. Hata-joga jest zbiorem technik i metod doskonalenia zdrowia i równowagi psychicznej, umysłowej i fizycznej. To ścieżka ćwiczeń fizycznych i oczyszczenia się. Abyśmy mogli odczuwać wewnętrzny spokój i radość, przepływ życiodajnej energii przez nasze ciało i duszę musi być niezakłócony. Jak, według starożytnych dalekowschodnich wyobrażeń, wygląda owa budowa energetyczna człowieka? Ciało fizyczne i subtelne zarazem jest utworzone przez pewną liczbę nadi (dosł. kanałów, naczyń, żył albo arterii, ale także nerwów ) i czakr (dosł. kół, kręgów, jednak na ogół tłumaczonych jako ośrodki energetyczne). Upraszczając, można powiedzieć, że energia życiowa w postaci oddechów krąży przez nadi, a energia kosmiczna i boska wiruje utajona w czakrach. Istnieje znaczna liczba nadi, tak wielka, że właściwie są niepoliczalne, niemniej teksty klasyczne podają kilka liczb: 300 000 do potęgi 100, 200 000 do potęgi 102, 80 000 do 102, ale najczęściej pada liczba 72 000 do 103. Siedemdziesiąt dwie z nich posiadają szczególne znaczenie, a większość tekstów podaje dziesięć kluczowych docierają one m.in. do prawego nozdrza, lewego nozdrza, lewego oka, prawego oka, prawego ucha, lewego ucha, narządu płciowego i odbytu. Czakry W tradycji hinduistycznej człowiek ma siedem głównych ośrodków energetycznych: 1. czakra podstawy 2. czakra seksualna najniższa z czakr głównych, znajduje się u podstawy kręgosłupa, pomiędzy nogami. Związana jest z materialną stroną naszego istnienia, z siłą przebicia i siłą fizyczną, a ponadto z zapachami i dźwiękami. Różne źródła zawierają odmienne informacje na temat barw poszczególnych czakr. Kolorem czakry podstawy, podawanym najczęściej jako zasadniczy, jest czerwień. znajduje się w okolicy wzgórka łonowego, np. u mężczyzn u podstawy penisa. Jej funkcjonowanie wiąże się z siłami seksualnymi, pożądaniem, płodnością, zmysłem smaku, żywiołem wody. Dominujący kolor pomarańczowy. 3

3. czakra splotu słonecznego 4. czakra serca 5. czakra gardłowa 6. czakra trzeciego oka 7. czakra korony mieści się na wysokości lędźwi, w okolicach pępka. Wiąże się z emocjonalnością (np. zazdrością, złością, rozpaczą, egzaltowanym zachwytem), żywiołem ognia, słońcem, krwawieniem menstruacyjnym, oddechem, zmysłem wzroku. Podstawowa barwa żółta. znajduje się na wysokości serca, związana jest z uczuciami wyższymi (jak miłość, bezinteresowne współczucie), żywiołem powietrza, zmysłem dotyku, zdolnością poruszania się, systemem krwionośnym. Kolor zasadniczy zieleń. na wysokości szyi, przy połączeniu kręgosłupa z rdzeniem przedłużonym. Jej sprawne funkcjonowanie odpowiada m.in. za zdolność otwartego, głośnego wyrażania siebie, swoich myśli, przekazywania wiedzy. Związana z przestrzenią, dźwiękiem, skórą. Kolor niebieski. znajduje się między brwiami. Jest siedzibą zdolności poznawczych, poprawnego funkcjonowania zmysłów. Jej rozwinięcie prowadzi do rozkwitu poznania pozazmysłowego, czyli intuicji. Barwa podstawowa fiolet. mieści się na czubku głowy, nie należy już do poziomu ciała, lecz do poziomu transcendentnego. U ludzi, którzy spędzają dużo czasu na modlitwie lub medytacji, czyli wznoszeniu swego ducha ku Bogu, następuje rozwój tej czakry i przybiera ona świetlisty, białozłotawy kolor. Istnieje wiele ukrytych powiązań między hinduizmem a chrześcijaństwem, tu warto zauważyć zbieżność złotego koloru aureoli nad głowami naszych świętych z hinduskim obrazem złotej, okrągłej czakry nad głowami tych najbardziej uduchowionych. Istnieje ponadto wielka liczba pośledniejszych czakr. Te opisane wyżej, przy spoglądaniu na człowieka z góry, tworzą mandalę, której centrum oznaczone jest przez brahmarandhrę. Czym jest mandala? To rysunek na planie koła, tworzony w stanie zbliżonym do medytacji. Gotowa mandala odzwierciedla stan psychiczny autora, odkrywając m.in. to, co ukryte jest przed świadomością. Podobnie jak sny przemawia językiem barw i symboli, stanowi jakby obraz duszy swego twórcy. Proces tworzenia mandali od czasów Junga zaczął być traktowany jako technika terapii problemów emocjonalnych, depresji, nerwic i psychoz; mandala porządkuje nasz świat wewnętrzny, pozwalając treściom z podświadomości przemieścić się w obszar świadomy. W ten sposób pomaga odnaleźć siebie i swoje miejsce w świecie zewnętrznym. 4

1. M U D R A W I E D Z Y Jest jedną z najważniejszych i najprostszych do zastosowania. Gdybyśmy spośród wszystkich mudr chcieli wybrać królową, zostałaby nią właśnie mudra wiedzy. Zastosowana osobno ma wielką siłę oddziaływania, w połączeniu z innymi mudrami znacząco wzmacnia ich lecznicze skutki. Starożytni myśliciele często przedstawiani są z tym właśnie gestem. Mudrę tę zobaczyć możemy również na sakralnych malowidłach chrześcijańskich często pomiędzy palcem wskazującym a kciukiem w dłoni świętego delikatnie trzymany jest ważny symbol, np. niewiędnąca róża w ręku Marii, matki Chrystusa (różą Kościół chrześcijański nazywa Syna Bożego). Na innym malowidle św. Patryk trzyma w taki sposób koniczynę, symbol Irlandii. Ten i inne gesty wykonuje także Budda. W indyjskich medycznych dacynach (klasztorach) zwisają z sufitu duże wizerunki Buddy, władcy uzdrawiania, nauczyciela i opiekuna lam lekarzy, przedstawionego z jedną otwartą dłonią nad drugą jest to mudra, która zapewnia medytację. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : palec wskazujący lekko dotyka opuszki kciuka. Pozostałe trzy palce są wyprostowane, lecz nie napięte. Mudrę wykonujemy jednocześnie obiema dłońmi. Z A S T O S O WA N I E : jest uniwersalnym środkiem leczniczym przeciwko wewnętrznemu nieporządkowi i napięciom. Usuwa niepokój, przygnębienie, poprawia myślenie i umiejętność koncentracji, wzmacnia pamięć, doskonale pomaga przy zaburzeniach snu oraz depresjach i wysokim ciśnieniu krwi. Podstawą prawie wszystkich naszych problemów zdrowotnych są problemy duchowo-psychiczne, a systematyczne wykonywanie tej mudry wzmacnia duchowo. Działa też regenerująco na organizm i sprzyja podwyższeniu naszego potencjału energetycznego. Jednym słowem, odradza nas. 5

2. M U D R A Z I E M I W tradycji hinduskiej ziemia to jeden z pierwotnych elementów, z których zbudowane jest ciało człowieka, a jednocześnie jeden z żywiołów określających typ osobowości. Mudra ziemi należy do trzech gestów dłoni, z którymi przedstawiany jest Chrystus na najstarszych malowidłach sakralnych. Często trzyma on trzy palce, wskazując w górę lub na dół. W tym przypadku ma palce zwrócone ku górze. Jest to także ćwiczenie wykonywane przez ortodoksyjnych kapłanów. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : łączymy opuszkami palec serdeczny i kciuk, lekko je przyciskając. Pozostałe palce są swobodnie wyprostowane. Mudrę wykonujemy jednocześnie obiema dłońmi. Z A S T O S O WA N I E : poprawia stan psychofizyczny organizmu, szczególnie dobrze przeciwdziała słabościom psychicznym i stresom. Dzięki jej stosowaniu można podnieść własną samoocenę, zaufanie do siebie samego, pozbyć się kompleksów oraz wzmocnić poczucie stabilności i pewności. Ułatwia obiektywną ocenę własnej osobowości, a także chroni przed skutkami wszelkich negatywnych zewnętrznych wpływów energetycznych. 6

3. M U D R A M O R S K I G R Z E B I E Ń Ta mudra jest symbolem życia, dostatku. Grzebień w mitologii indyjskiej symbolizuje bogactwo, moc oraz pewność postrzegania i odczuwania energii. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : kciuki obu rąk stykają się opuszkami. Pozostałe palce są splecione do wewnątrz dłoni. Z A S T O S O WA N I E : zalecana ludziom cierpiącym na brak łaknienia, astenicznym, chudym, chorym z zaburzeniami procesów wchłaniania w przewodzie pokarmowym. Jej regularne wykonywanie zwiększa apetyt, sprzyja normalizacji procesów trawiennych, co ma korzystny wpływ także na nasz wygląd. UWAGA! Na zdjęciu przedstawiono widok od zewnątrz, odbicie lustrzane naszych rąk. 7

4. M U D R A W O D Y W mitologii indyjskiej bóg wody ma na imię Varuna, zatem jest to mudra boga Varuny. Woda jest jednym z pięciu praelementów tworzących ciało człowieka i naszą planetę. W sensie szerszym woda symbolizuje podstawę życia, jest pierwiastkiem życiodajnym. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : zginamy mały palec prawej ręki tak, żeby dotykał podstawy prawego kciuka. Kciukiem dociskamy lekko mały palec. Palce: serdeczny, środkowy i wskazujący są wyprostowane, lecz nie napięte. Lewa ręka obejmuje prawą od spodu, przy czym kciuk lewej ręki kładziemy na kciuku prawej. Z A S T O S O WA N I E : zalecana dla osób, które w żołądku lub płucach mają dużo śluzu bądź innych wydzielin. Nadmiar śluzu powoduje blokadę krążenia krwi oraz płynów ustrojowych. Ćwiczenie tej mudry pomaga też przy schorzeniach wątrobowych: kolkach i wzdęciach. 8

5. M U D R A W I A T R U W medycynie wschodniej wiatr określa się jako zewnętrzny czynnik szkodliwy dla organizmu człowieka. Wiatr jest naturalną pochodną żywiołu powietrza wchodzącego w strukturę wszechświata i naszego ciała jednak, jak bywa najczęściej, każdy nadmiar okazuje się szkodliwy. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : palec wskazujący zginamy tak, aby opuszką dotknął podstawy kciuka. Kciukiem przyciskamy ów palec lekko w miejscu stawu, a pozostałe palce są wyprostowane, rozluźnione. Mudrę wykonujemy obiema dłońmi równocześnie. Z A S T O S O WA N I E : przy reumatyzmie, rwie kulszowej, drżeniu głowy, szyi i często spotykanym drżeniu rąk. Już po kilkunastu godzinach od przeprowadzenia ćwiczeń można zauważyć poprawę. Przy schorzeniach przewlekłych mudra ta powinna być wykonywana na zmianę z mudrą życia. Ćwiczenia kończymy po ustąpieniu objawów choroby. 9

6. M U D R A S Ł O Ń C A Pierwsze religie, wyznawane przez poszczególne społeczności ludzi, były tzw. kultami solarnymi oddającymi cześć Słońcu. Od zarania dziejów ludzkość była zafascynowana jaśniejącą na niebie kulą światła. Także hinduizm dostrzegł wyjątkową, życiodajną moc słonecznej energii. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : kciuk i mały palec prawej dłoni stykają się opuszkami. Pozostałe palce są swobodnie wyprostowane. W lewej dłoni palce również pozostają wyprostowane, łączymy tylko kciuk i palec wskazujący. Z A S T O S O WA N I E : pomaga szybko zwiększyć aktywność. Jest bardzo zalecana w stanach przemęczenia. 10

7. M U D R A K S I Ę Ż Y C A Księżyc jest bladym zwierciadłem Słońca. Jego królestwem jest mrok, dlatego energia Księżyca stanowi przeciwieństwo aktywizującej energii Słońca. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : łączymy opuszkami kciuk i palec wskazujący prawej ręki. W lewej dłoni łączymy opuszki kciuka i małego palca. Pozostałe palce obu dłoni wyprostowane. Z A S T O S O WA N I E : w stanach wewnętrznego niepokoju, nadmiaru energii. Jest wypróbowanym sposobem zwalczającym bezsenność, zwłaszcza jeśli zaburzenie snu dotyczy pierwszej fazy zasypiania (w odróżnieniu od częstego wybudzania w nocy lub zbyt wczesnego budzenia się o świcie). 11

8. M U D R A T R Z E C I E G O O K A Większość z nas, podejmując decyzje życiowe, często zdaje się na intuicję. Wyostrzona intuicja pozwala unikać nieszczęść i chorób, jest jak pomocna dłoń, prowadząca nas przez życie drogą najlepszą z możliwych. Dlatego tzw. trzecie oko, oko jasnowidzące, od tysiącleci fascynowało ludzi i próbowali oni dociec, jak wzmocnić jego działanie. Nawet jeśli nie urodziliśmy się z darem przewidywania przyszłości, możemy go w sobie rozwinąć. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : dłoń trzymamy otwartą, wszystkie palce przylegają do siebie i są wyprostowane. Rękę trzymamy na wysokości nosa. Z A S T O S O WA N I E : poprawia pracę naszego umysłu, niezwykle wzmacnia intuicję i rozwija zdolności parapsychiczne, w tym jasnowidzenie. Pomaga doskonalić się duchowo. Leczy choroby nosa, zatok, oczu oraz uszu i związa ne z nimi bóle głowy. Wpływa pobudzająco na funkcjonowanie przysadki mózgowej. 12

Życie bez energii jest niemożliwe. Pola energetyczne i promieniowania przenikają wszechświat, współdziałając ze sobą i pochłaniając się wzajemnie. Starożytni Hindusi nazwali strumień energii praną, Chińczycy qi (czi), Japończycy cy. Skoncentrowana i ukierunkowana energia może tworzyć i leczyć, ale również niszczyć. Biegunowość ener gii stanowi podstawę ru chu i życia, odpowiadając równowadze dobra i zła. Poniższa mudra służy wyzwalaniu pozytywnej, leczniczej energii. 9. M U D R A E N E R G I I S P O S Ó B W Y K O N A N I A : łączymy opuszki palców: środkowego, serdecznego i kciuka, pozostałe palce są swobodnie wyprostowane. Mudrę wykonujemy jednocześnie obiema dłońmi. Z A S T O S O WA N I E : przeciwdziała bólowi oraz oczyszcza i wydala z organizmu szkodliwe substancje. Zaleca się ją wszystkim ludziom narażonym na działanie toksyn, ale świetnie sprawdza się ona także w nagłych przypadłościach, jak zatrucie żołądkowe. Leczy schorzenia układu moczowo-płciowego, a pamiętajmy, że prawidłowe funkcjonowanie nerek ważne jest dla stanu kości ku naszemu zaskoczeniu może się więc poprawić stan naszego kręgosłupa (w zależności od przyczyn jego niedomagań). Uogólniając, wykonywanie tej mudry prowadzi do oczyszczenia organizmu. 13

1 0. M U D R A R A T U J Ą C A Ż Y C I E PIERWSZA POMOC PRZY ATAKU SERCA Wykonywania tej mudry powinniśmy nauczyć się wszyscy, bo jej znajomość może pomóc w uratowaniu życia nam samym, naszym bliskim i znajomym. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : palec wskazujący zginamy tak, by czubkiem dotknął podstawy kciuka. Równocześnie łączymy opuszkami palec środkowy, serdeczny i kciuk. Mały palec pozostaje wyprostowany. Mudrę wykonujemy jednocześnie obiema dłońmi. Z A S T O S O WA N I E : Stosowanie tej mudry zaleca się przy różnego rodzaju atakach, zawałach i mniej groźnych niedomaganiach serca. Gdy coś takiego nastąpi, należy szybko wykonać tę mudrę obiema dłońmi, a przyniesie to natychmiastową ulgę. 14

11. M U D R A Ż Y C I A To jeden z gestów, które odnajdujemy na malowidłach sakralnych. Najczęściej wykonuje go Chrystus, łączący razem trzy palce skierowane w górę lub na dół. Jest to symbol Świętej Trójcy Ojca, Syna i Ducha Świętego. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : opuszki palców serdecznego, małego i kciu ka są połączone, a pozostałe palce swobodnie wyprostowane. Mudrę wykonujemy obiema dłońmi jednocześnie. Z A S T O S O WA N I E : wyrównuje potencjał energetyczny organizmu, znacznie wzmacnia naszą witalność i likwiduje objawy senności. Stosowanie jej jest wskazane w stanach wyczerpania i zmęczenia. Ponadto doskonale wpływa na wzrok, polepszając jego ostrość i lecząc wiele chorób oczu. Zalecana jest też osobom niestabilnym emocjonalnie, gdyż korzystnie wpływa na samopoczucie psychiczne. 15

1 2. M U D R A Ż Y C Z E Ń Taki układ dłoni określany jest jako wzmacniacz życzeń, bowiem wzmacnia nasze podświadome moce sprawcze, pomagając w materializacji powtarzanego w myśli marzenia. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : kciuk, palec wskazujący i środkowy łączymy opuszkami. Palce: mały i serdeczny chowamy w dłoni. Mudrę wykonujemy obiema dłońmi. Z A S T O S O WA N I E : jeśli chodzi o oddziaływanie tej mudry na nasz organizm, jest niezwykle pomocna w oczyszczeniu zatok. Podczas jej wykonania należy głęboko oddychać. 16

1 3. M U D R A M U S Z L A Muszla (szankha) to atrybut boga Sziwy. Mudra ta wykorzystywana była w licznych rytuałach religijnych, m.in. podczas otwarcia wrót świątyni. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : dwie złączone ręce przypominają muszlę. Cztery palce prawej ręki obejmują kciuk lewej ręki. Kciuk prawej ręki dotyka wystającego środkowego palca lewej ręki. Z A S T O S O WA N I E : wpływa leczniczo na wszelkie dolegliwości gardła i krtani, na chrypkę i bezgłos. Wzmacnia i polepsza brzmienie głosu. Mudra ta jest szczególnie zalecana osobom, których narzędziem pracy jest głos, a więc aktorom, śpiewakom czy nauczycielom. UWAGA! Na dole przedstawiono widok od zewnątrz, odbicie lustrzane naszych rąk. 17

14. M U D R A K R O W A W Indiach krowa uważana jest za zwierzę święte. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : mały palec lewej ręki dotyka serdecznego palca prawej ręki, a mały palec prawej ręki dotyka serdecznego palca lewej ręki. Równocześnie łączymy palec środkowy prawej ręki z palcem wskazującym lewej ręki, a palec środkowy lewej ręki z palcem wskazującym prawej. Kciuki pozostają oddalone od siebie. Z A S T O S O WA N I E : za pomocą tej mudry można z powodzeniem leczyć dolegliwości reumatyczne, schorzenia stawów oraz bóle korzonkowe. UWAGA! Na zdjęciach przedstawiono widok od zewnątrz, odbicie lustrzane naszych rąk. 18

1 5. M U D R A Ż Ó Ł W Według mitologii indyjskiej, żółw pomógł bogom wydobyć z oceanu amritę, święty napój nieśmiertelności. Żółw jest jednak przede wszystkim stworzeniem mocno związanym z ziemią, a charakteryzuje go niemożliwy do zmącenia spokój. Zamykając dziesięć palców, pokrywamy podstawy wszystkich kanałów energetycznych ręki. Tworzymy zamknięte koło i w ten sposób zapobiegamy ucieczce energii. Skorupa żółwia tworzy jakby tarczę energetyczną, z której organizm korzysta zgodnie ze swoimi aktualnymi potrzebami. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : palce prawej i lewej ręki splecione ze sobą. Kciuki obu rąk przyciśnięte do siebie opuszkami tworzą głowę żółwia. Z A S T O S O WA N I E : osłabienie, przemęczenie, zaburzenia układu krążenia. Wykonywanie tej mudry pomaga nam panować nad swoimi emocjami i uczynkami. UWAGA! Na zdjęciu przedstawiono widok od zewnątrz, odbicie lustrzane naszych rąk. 19

1 6. M U D R A G Ł O W A S M O K A Głowa to centrum postrzegania i myślenia. W Tybecie głowa kojarzy się ze znakiem smoka, ale także ze światłem spływającym na nas z góry. Natomiast światło z góry zawsze symbolizuje duchowość i kontakt z Bogiem. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : środkowy palec prawej ręki obejmuje i uciska paliczek dalszy palca wskazującego tej samej ręki. Analogicznie w lewej ręce. Łączymy obie ręce. Kciuki obu rąk są połączone ze sobą bocznymi powierzchniami. Pozostałe palce są skrzyżowane ze sobą. Z A S T O S O WA N I E : przede wszystkim przy chorobach związanych z wiatrem schorzeniach płuc, górnych dróg oddechowych i jamy nosowo-gardłowej. Zalecana w profilaktyce i leczeniu przeziębień, zatem warto nauczyć swoje dzieci wykonywania tej mudry. UWAGA! Zdjęcie przedstawia widok od zewnątrz, odbicie lustrzane naszych rąk. 20

1 7. M U D R A Z Ą B S M O K A W symbolice wschodniej ząb smoka oznacza siłę i moc. Wykonując tę mudrę, człowiek nabywa i rozwija te cechy. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : palce wskazujące są wyprostowane i skierowane ku górze. Zgięte kciuki obu rąk dociśnięte do wewnętrznych powierzchni dłoni. Pozostałe palce (środkowy, serdeczny i mały) zgięte i przyciśnięte do dłoni. Z A S T O S O WA N I E : zaburzenia świadomości oraz koordynacji ruchu, stres, emocjonalna niestabilność. 21

1 8. M U D R A Ś W I Ą T Y N I A S M O K A W mitologii wschodniej smok jest symbolem połączenia pięciu żywiołów ziemi, ognia, metalu, drewna i wody. Jak powiedzieliśmy wcześniej, smok stanowi ucieleśnienie siły i zwinności, a także długowieczności i mądrości. Świątynia natomiast jest odzwierciedleniem myśli, rozumu, świętości i dyscypliny. Łącząc to wszystko w całość, otrzymujemy jedność myśli, przyrody i kosmosu. Wykonanie tej mudry kieruje nas na drogę poznania intuicyjnego oraz robienia dobrych uczynków. Pomaga nam stać się szlachetniejszymi. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : palce środkowe obu rąk są zgięte i przyciśnięte do wewnętrznych powierzchni dłoni. Pozostałe palce lewej i prawej ręki są wyprostowane i połączone ze sobą. Przy tym palce wskazujące i serdeczne łączą się ze sobą nad zgiętymi palcami środkowymi. Wskazujące i serdeczne palce symbolizują dach świątyni, kciuki tworzą głowę smoka, a małe palce jego ogon. Z A S T O S O WA N I E : choroba niedokrwienna serca, uczucie dyskomfortu w okolicy serca, zaburzenia rytmu serca. Ta mudra sprzyja koncentracji energii i myśli, osiągnięciu spokoju wewnętrznego. UWAGA! Zdjęcie po prawej przedstawia widok od zewnątrz, odbicie lustrzane naszych rąk. 22

19. M U D R A M U L A D H A R A Mudra ta wykazuje pewne podobieństwo do mudry ziemi. Jej działanie związane jest z przepływem przez nasz organizm energii ziemskiej (w odróżnieniu od boskiej), czyli z podstawami naszej siły witalnej i dobrego samopoczucia fizycznego. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : zginamy kciuk, a pozostałe palce lekko zaciskamy w pięść tak, żeby kciuk został schowany pod zgięte palce. Z A S T O S O WA N I E : przy wszelkiego typu niedomaganiach jelit, nerek, odbytnicy oraz prostaty. Poprawia także wydzielenie hormonów nadnerczy adrenaliny i noradrenaliny, których prawidłowy poziom we krwi jest istotnym warunkiem naszego dobrego samopoczucia. Wykonywanie tej mudry wzmacnia dolne partie kręgosłupa, daje poczucie stabilności i pomaga pozbyć się strachu. 23

2 0. M U D R A M A N I P U R A Jest to mudra, która reguluje przepływ energii na poziomie naszego splotu słonecznego. Splot słoneczny to szczególne miejsce w budowie energetycznej człowieka, centrum wszystkich emocji, które są ewolucyjnie starsze od uczuć. Współczesna psychologia uczy, że to emocje leżą u podstaw wszelkich działań, dążeń, wyborów i marzeń, zatem stanowią źródło naszej woli. Jeśli ponoszą nas złe emocje lub, przeciwnie, nie potrafimy uzewnętrzniać swych przeżyć, to znak, że nasz splot słoneczny wymaga pomocy. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : mały, serdeczny oraz środkowy palec prawej dłoni nieco zginamy. Palec wskazujący prostujemy i kierujemy do przodu, jak w geście wskazywania kierunku. Kciuk dotyka zgiętego palca środkowego na jego bocznej powierzchni przy paznokciu. Z A S T O S O WA N I E : przy zaburzeniach nerwowych i stresie, niezależnie od jego przyczyn przyniesie nam ulgę, łagodząc i stabilizując napięcia. Poprawia też pracę przewodu pokarmowego, zmniejsza np. bóle żołądka, świadczące o blokadzie splotu słonecznego. Reguluje działanie trzustki produkującej insulinę i enzymy trawienne. UWAGA! Na zdjęciu obok przedstawiono widok od dołu. 24

2 1. M U D R A S Z Y B U J Ą C Y L O T O S Lotos jest rośliną wodną, symbolizującą religię, szczególnie w Indiach i Egipcie. Lotos wchodzi swoimi korzeniami w ziemię, jego łodyga przechodzi przez wodę, a kwiat rozkwita na powietrzu pod promieniami słońca. Tak przenikając kolejno przez wszystkie żywioły, staje się symbolem ich połączenia. Kwiat lotosu nie dotyka wody i nie dotyka ziemi, dlatego jest symbolem ducha. Służy on jako tron bogom, symbolizując boskie pochodzenie i związek z Buddą. Uosabia czystość, mądrość, urodzaj, a przynosi szczęście, dobrobyt, wieczną młodość i świeżość. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : kciuki obu rąk są połączone. Palce wskazujące i środkowe są wyprostowane i połączone ze sobą opuszkami. Palce serdeczne i małe obu rąk skrzyżowane między sobą, leżą u podstawy palców środkowych. Z A S T O S O WA N I E : stany zapalne kobiecych narządów rodnych, schorzenia narządów pustych (żołądek, jelita, macica, woreczek żółciowy). Regularne stosowanie pomaga pozbyć się także schorzeń narządów płciowych. UWAGA! Na dole przedstawiono widok od zewnątrz, odbicie lustrzane naszych rąk. 25

2 2. M U D R A F L E T M A N T E J S K I Flet Buddy Majtrei oznajmia nadejście wszystkiego, co świetliste i duchowe. Oznacza zwycięstwo sił światła nad siłami ciemności. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : kciuki obu rąk przylegają do siebie opuszkami. Palec wskazujący lewej ręki leży u podstawy palca środkowego ręki prawej, który znajduje się nad palcem środkowym, serdecznym i małym lewej ręki. Palec serdeczny lewej ręki leży pod środkowym i serdecznym palcem prawej ręki. Mały palec prawej ręki znajduje się na paliczku górnym środkowego palca lewej ręki. Z A S T O S O WA N I E : zaleca się wykonanie w godzinach porannych przy wszystkich chorobach płuc i przeziębieniach, a także gdy towarzyszy nam uczucie smutku i tęsknoty. UWAGA! Na dole przedstawiono widok od zewnątrz, odbicie lustrzane naszych rąk. 26

2 3. M U D R A T A R C Z A S Z A M B A Ł Y Legendarna Szambała to kraj wysokiej duchowości, rozkwitu, cnoty i szczęścia. Szambała uosabia długowieczność, dobro i osiągnięcie szczytu duchowości. Tarcza natomiast symbolizuje obronę życia, zdrowia i dostatku. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : dłoń lewej ręki jest wyprostowana i moc no przylega do grzbietowej powierzchni prawej ręki zaciśniętej w pięść. Kciuk lewej ręki dotyka podstawy palca wskazującego prawej dłoni. Z A S T O S O WA N I E : osłania jak tarcza nasze życie i zdrowie przed niekorzystnymi wpływami obcej energii. Jeśli nie jesteśmy chronieni własną rozwiniętą duchowością, mogą być one poważne i zgubne. 27

24. M U D R A S T R Z A Ł A W A D Ż R A Wadżra strzała grzmotu jest bronią boga grzmotu, Indry. To siła mistyczna sprzyjająca wyzwoleniu. Piorun symbolizuje moc ducha. Strzała Wadżra jest skoncentrowanym ładunkiem energii. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : kciuki obu rąk są połączone bocznymi powierzchniami i przylegają do palców wskazujących, które są wyprostowane i połączone. Pozostałe place są skrzyżowane między sobą i dotykają zewnętrznej strony dłoni. Z A S T O S O WA N I E : dla osób cierpiących na zaburzenia układu naczyniowego, z nadciśnieniem i niewydolnością krążenia. Wykonanie tej mudry koncentruje uzdrawiającą energię kanałów i kieruje ją do normalizacji zaburzeń naczyniowych. UWAGA! Na dole przedstawiono widok od zewnątrz, odbicie lustrzane naszych rąk. 28

2 5. M U D R A G A R U D A W staroindyjskiej tradycji Garuda jest władcą powietrza. Jego imieniem nazwano mudrę, w której ułożenie palców przywodzi na myśl skrzydła ptaka. S P O S Ó B W Y K O N A N I A : kładziemy na piersiach prawą dłoń, a na nią dłoń lewą. Palce rozstawione szeroko w jednej płaszczyźnie. Ręce łączymy zahaczonymi o siebie kciukami i oddalamy od klatki piersiowej. Podczas wykonania tej mudry zaleca się głębokie, spokojne oddechy. Z A S T O S O WA N I E : jedna z mudr zalecanych w stanach wyczerpania. Wpływa bardzo energetyzująco na cały organizm, a przy tym harmonizuje energię prawej i lewej strony ciała. Jest skuteczna w łagodzeniu wahań nastroju. Poleca się jej stosowanie także w chorobach układu krążenia, ponieważ mobilizuje pracę układu krwionośnego. UWAGA! Na zdjęciu przedstawiono widok od zewnątrz, odbicie lustrzane naszych rąk. 29

POLECAMY

POLECAMY

P O L E C A M Y Nordic Walking Nerki Alergia Pierwsza pomoc Grypa i przeziębienie Serce i układ krążenia Cholesterol Układ krążenia Atlas anatomiczny Odchudzanie. Ćwiczenia Pamięć doskonała Refleksoterapia stóp Zdrowy tryb życia, aby uniknąć nowotworu Analiza i interpretacja wyników badań laboratoryjnych i inne

P O L E C A M Y www.ksiegarnia-najtaniej.pl wyd.literat@lit.com.pl