ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 253 SECTIO D 2003



Podobne dokumenty
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 252 SECTIO D 2003

ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 2. ZATRUDNIENIE NA CZĘŚĆ ETATU LUB PRZEZ CZĘŚĆ OKRESU OCENY

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 243 SECTIO D 2005

Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)

1) TUnŻ WARTA S.A. i TUiR WARTA S.A. należą do tej samej grupy kapitałowej,

WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH LECZENIA UZALEŻNIEŃ ORAZ WARUNKI REALIZACJI TYCH ŚWIADCZEŃ

Diagnoza psychologiczna: podstawowe kompetencje (II część - decyzje diagnostyczne) Rola intuicji w diagnozie

I.1.1. Opiekunka dziecięca 513[01]

Regulamin i cennik Promocji TV+INTERNET NA PRÓBĘ

WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ

SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: AGRESJA I STRES. JAK SOBIE RADZIĆ ZE STRESEM?

Załącznik nr 4 UMOWA O REALIZACJI PRAKTYKI STUDENCKIEJ

REGULAMIN przeprowadzania okresowych ocen pracowniczych w Urzędzie Miasta Mława ROZDZIAŁ I

PRACOWNIA ZARZĄDZANIA, DIAGNOZY EDUKACYJNEJ I SZKOLNICTWA ZAWODOWEGO ODN W ZIELONEJ GÓRZE

Magurski Park Narodowy

FUNDUSZ STYPENDIALNY IKEA FAMILY, ROK SZKOLNY 2013/2014

Satysfakcja pracowników 2006

Procedura nadawania uprawnień do potwierdzania Profili Zaufanych w Urzędzie Gminy w Ryjewie

Warszawa, dnia 16 stycznia 2014 r. Poz. 79 ROZPORZĄDZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW. z dnia 10 stycznia 2014 r.

Podstawowe pojęcia: Populacja. Populacja skończona zawiera skończoną liczbę jednostek statystycznych

UCHWALA NR XXXIXI210/13 RADY MIASTA LUBARTÓW. z dnia 25 września 2013 r.

U S T AWA. z dnia 2015 r. Art. 1.

UCHWAŁA NR VI/133//15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO z dnia 23 marca 2015r.

Eksperyment,,efekt przełomu roku

REGULAMIN Programu Pakiet dietetyczny badania z konsultacją dietetyczną i zaleceniami

UMOWA O DZIEŁO PRACA NAUKOWA, PRACA USŁUGOWA*

Wykres 1. Płeć respondentów. Źródło: opracowanie własne. Wykres 2. Wiek respondentów.

ZAPYTANIE OFERTOWE PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA: DOSTAWA UŻYWANEGO SAMOCHODU DOSTAWCZEGO DLA ZAKŁADU WODOCIĄGÓW I KANALIZACJI W PACZKOWIE

Regulamin programu "Kredyt Hipoteczny Banku BPH. Obowiązuje od dnia: r.

TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp

Poddziałanie Poprawa zdolności do zatrudnienia oraz podnoszenie poziomu

Obowiązek wystawienia faktury zaliczkowej wynika z przepisów o VAT i z faktu udokumentowania tego podatku.

Podręcznik ćwiczeniowy dla pacjenta

Regulamin Zarządu Pogórzańskiego Stowarzyszenia Rozwoju

USTAWA. z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. 1) (tekst jednolity)

. Wiceprzewodniczący

Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności wydaje:

Wsparcie dla osób niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi szansą na rozwój lokalnej gospodarki społecznej. Lublin,

Piotr Błędowski Instytut Gospodarstwa Społecznego Szkoła Główna Handlowa. Warszawa, r.

ZAPYTANIE OFERTOWE. 1) Przedmiot zamówienia:

Fundusz Pracy. Zwolnienia z obowiązkowych składek.

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA WAD KOŃCZYN DOLNYCH U DZIECI I MŁODZIEŻY A FREQUENCY APPEARANCE DEFECTS OF LEGS BY CHILDREN AND ADOLESCENT

PRZYJĘCIE NA LECZENIE DO SZPITALA

PK Panie i Panowie Dyrektorzy Izb Skarbowych Dyrektorzy Urzędów Kontroli Skarbowej wszyscy

Prezydent Miasta Wałbrzycha ogłasza nabór kandydatów na stanowisko INSPEKTORA W BIURZE GEODEZJI I KARTOGRAFII Urzędu Miejskiego w Wałbrzychu.

UCHWAŁA NR VII/98/2015 RADY GMINY WODZIERADY. z dnia 12 sierpnia 2015 r.

UCHWAŁA NR XXX/263/2014 RADY GMINY PRZODKOWO. z dnia 31 marca 2014 r.

Metody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych

UMOWA PARTNERSKA. z siedzibą w ( - ) przy, wpisanym do prowadzonego przez pod numerem, reprezentowanym przez: - i - Przedmiot umowy

Wnioskodawcy. Warszawa, dnia 15 czerwca 2011 r.

PORADNIK: Jak przyznaćstypendiumwprogramie Stypendia św. Mikołaja

warsztató OMNM ar n medk oafał ptaszewskii mgr goanna tieczorekjmowiertowskai mgr Agnieszka jarkiewicz

TABELA ZGODNOŚCI. W aktualnym stanie prawnym pracodawca, który przez okres 36 miesięcy zatrudni osoby. l. Pornoc na rekompensatę dodatkowych

Ocenianie bieżące polega na obserwacji pracy ucznia i zapisywanie ich w formie ocen, którym przypisane są opisy:

USTAWA. z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. (tekst jednolity) Rozdział 3a. Awans zawodowy nauczycieli

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA KIELCE. z dnia r.

Analiza zasadności umieszczania nieletnich w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii uwarunkowania prawne w

Opinie Polaków na temat zniesienie granic wewnętrznych w UE w rok po wejściu Polski do strefy Schengen

TRENER TRENING KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH

Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s

LEKCJA 3 STRES POURAZOWY

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa r.

Prof. dr hab. Józef Ryżko Instytut Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Rzeszowskiego

ZARZĄDZENIE NR $/2011 BURMISTRZA DRAWSKA POMORSKIEGO z dnia *fó marca r.

Z a r z ą d z e n i e Nr 121 /16 Wójta Gminy Suwałki z dnia 7 marca 2016 roku

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1)

Nowości w module: Księgowość, w wersji 9.0 Wycena rozchodu środków pieniężnych wyrażonych w walucie obcej

Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata

INŻYNIERIA TRANSPORTOWA TRANS OPRACOWANIE POMIARÓW RUCHU

DOP /13. Poznań, 20 czerwca 2013 roku

Wniosek o dofinansowanie zakupu podręczników w roku szkolnym 2014/2015

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI[1]) z dnia r.

INFORMACJA. o stanie i strukturze bezrobocia. rejestrowanego

Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci z Zaburzeniami Genetycznymi Urlop bezpłatny a prawo do zasiłków związanych z chorobą i macierzyństwem

Analiza porównawcza wydanych zezwoleń na pracę w latach

MIEJSKI PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII W OSTROWI MAZOWIECKIEJ

Uchwała nr... z dnia... Rady Miejskiej w Brwinowie

REGULAMIN REKRUTACJI UCZNIÓW/SŁUCHACZY DO ZESPOŁU SZKÓŁ TECHNICZNYCH I OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH IM. KAZIMIERZA WIELKIEGO W BUSKU-ZDROJU

... Nr wniosku miejscowość i data. Wniosek

- 70% wg starych zasad i 30% wg nowych zasad dla osób, które. - 55% wg starych zasad i 45% wg nowych zasad dla osób, które

ZAMAWIAJĄCY: ZAPYTANIE OFERTOWE

SEKCJA I: ZAMAWIAJĄCY SEKCJA II: PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA. file://d:\rckik-przetargi\103\ogłoszenie o zamówieniu - etykiety.htm

Instrukcja do Arkusza kosztorysowania sieci klasy NGA na obszarach wymagających wsparcia publicznego.

Wniosek o dofinansowanie. dla ucznia klasy (nazwa szkoły) I. Dane wnioskodawcy: 1. Imię i nazwisko. 3. Adres zamieszkania. 3.

RZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie

KLAUZULE ARBITRAŻOWE

UCHWAŁ A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. z dnia 18 października 2012 r. w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

ROZWIĄZANIA PRZYKŁADOWYCH ZADAŃ. KORELACJA zmiennych jakościowych (niemierzalnych)

Zarządzenie Nr 1469/2012

Białystok, dnia 4 października 2012 r. Poz UCHWAŁA NR XXVIII/170/12 RADY MIASTA GRAJEWO. z dnia 26 września 2012 r.

REGULAMIN ZWROTU KOSZTÓW DOJAZDU DLA UCZESTNIKÓW PROJEKTU

Kategoria środka technicznego

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego

Projekt i etapy jego realizacji*

Raport. Nr 223. Renty z tytułu niezdolności do pracy z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ

I. Minimalne wymagania. Tool Form s.c. Jacek Sajan, Piotr Adamiak. ul. Pafalu 11, Świdnica, NIP:

UCHWAŁA NR RADY MIEJSKIEJ W ŁODZI z dnia

Sprawa numer: BAK.WZP Warszawa, dnia 27 lipca 2015 r. ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA OFERT

REGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW. OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO LUB PRZEWLEKLE CHOREGO

Kategoria środka technicznego

Transkrypt:

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 253 SECTIO D 2003 Zakład Pielęgniarstwa Psychiatrycznego WPiNoZ AM w Lublinie Kierownik: dr n. przyr. Aniela Płotka The Department of Psychiatric Nursing Faculty of Nursing and Health Sciences Medical University in Lublin Head: Aniela Płotka, R.N. PhD KINGA SZYMONA Sense of coherence (SOC) in healthy group and in neurotic patients Poczucie koherencji (SOC) u osób zdrowych i pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi WSTĘP Orientacja salutogenetyczna opiera się na założeniu o braku dychotomicznego podziału na zdrowie i chorobę. Antonovsky (1995) uważa, że aby trafnie określić stan zdrowia i choroby należy umieścić je na kontinuum. Na jednym krańcu znajdzie się osoba zagrożona przedwczesną śmiercią. Drugi kraniec dotyczyć będzie osoby z optymalnym stanem zdrowia i odporności na choroby, która doświadcza radości i pełni życia. Dla Antonovsky ego - autora modelu salutogenetycznego bardziej istotne było poszukiwanie wyznaczników zdrowia niż czynników ryzyka sprzyjających zachorowaniu. Czynnikiem takim jest zdaniem Antonovsky'ego poczucie koherencji (sense of coherence - SOC). Poczucie koherencji to globalna orientacja życiowa, na którą składają się 3 komponenty: zrozumiałość, czyli spostrzeganie napływających informacji jako zrozumiałych i jasnych, mających sens poznawczy. zaradność, czyli dostrzeganie zasobów będących do dyspozycji jednostki jako pozwalających sprostać stawianym jej wymaganiom. Osoba o silnym poczuciu zaradności wie, że cokolwiek się zdarzy, sama lub korzystając z pomocy innych ludzi poradzi sobie z trudną sytuacją. sensowność, czyli poczucie, że istnieją ważne dziedziny życia, które warte są emocjonalnego zaangażowania i wydatkowania na nie energii. Flannery i in. (1994) analizowali korelacje, jakie istnieją pomiędzy poziomem poczucia koherencji a lękiem, depresją i nasileniem stresu. W wyniku badań stwierdzili, że wyższy poziom poczucia koherencji łączył się z niewielkim nasileniem objawów lękowych i depresyjnych oraz wyższym poziomem codziennego stresu. 282

Przeprowadzone badania w pokazały, że poczucie koherencji negatywnie koreluje z miarami choroby, takimi jak: depresja (Carstens i Spangenberg 1997, Mroziak i in. 1997), zaburzenia stresowe pourazowe (Czaja 2001, Frommberger i wsp. 1999), choroby psychiczne i somatyczne (Gorczyca i in. 1999). Antonovsky (1997) stwierdził, że najniższy poziom SOC mają osoby chore na raka lub porażenie mózgowe. Celem badań była weryfikacja hipotezy postulującej, że poczucie koherencji u pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi jest niższe od poczucia koherencji osób zdrowych. MATERIAŁ I METODY Do pomiaru poczucia koherencji zastosowano Kwestionariusz Orientacji Życiowej SOC- 29 Antonovsky' ego. Kwestionariuszem tym przebadano 2 grupy: 101 pacjentów (69 kobiet i 32 mężczyzn ) z diagnozą zaburzeń nerwicowych w wieku od 17 do 53 lat. Średni wiek mężczyzn wynosił 32 lata, a kobiet 31 lat. 53 osoby zdrowe (33 kobiety i 20 mężczyzn) w wieku od 17 do 48 lat które nie podejmowały leczenia psychiatrycznego ani psychoterapeutycznego. Do weryfikacji założonej hipotezy zastosowano test t-studenta. WYNIKI BADAŃ W całej badanej grupie pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi, a także w grupach mężczyzn i kobiet, wartości średnie, odchylenia standardowe, mediany oraz dolny i górny kwartyl poczucia koherencji, zaradności, zrozumiałości i sensowności przedstawione są w tab.1. Tabela 1. Wyniki Kwestionariusza Orientacji Życiowej SOC-29 w całej grupie badanych pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi oraz w grupie mężczyzn i kobiet Zmienna Średnia Odchylenie Dolny Górny standardowe Mediana kwartyl kwartyl Wszyscy pacjenci Ogólne poczucie koherencji SOC 107,0 29,6 106,0 86,0 125,0 Poczucie zaradności 37,3 11,3 38,0 30,0 43,0 Poczucie zrozumiałości 36,1 11,5 36,0 28,0 45,0 Poczucie sensowności 33,6 9,8 33,0 28,0 41,0 Mężczyźni Ogólne poczucie koherencji SOC 114,1 31,5 113,5 96,0 141,5 Poczucie zaradności 40,7 11,9 38,5 34,0 49,5 Poczucie zrozumiałości 38,3 11,3 39,5 28,5 47,5 Poczucie sensowności 35,2 10,6 36,0 27,0 44,0 Kobiety Ogólne poczucie koherencji SOC 103,7 28,3 106,0 85,0 121,0 Poczucie zaradności 35,7 10,7 37,0 28,0 41,0 Poczucie zrozumiałości 35,1 11,5 34,0 26,0 42,0 Poczucie sensowności 32,9 9,4 32,0 28,0 39,0 283

Tabela 2 przedstawia zestawienie wartości poczucia koherencji w grupie badanych pacjentów i w grupie osób zdrowych. Tabela 2. Wyniki Kwestionariusza Orientacji Życiowej SOC-29 w grupie pacjentów i grupie osób zdrowych Porównanie średnich Grupa Pacjenci osób zdrowych Liczebność: 101 53 Zmienna Średnia Średnia T Df P Ogólne poczucie koherencji SOC 107,0 137,2-6,60 152 0,0000 Poczucie zrozumiałości 37,3 46,6-5,12 152 0,0000 Poczucie zaradności 36,1 49,6-7,46 152 0,0000 Poczucie sensowności 33,6 41,0-4,81 152 0,0000 Uzyskane wyniki wykazują, że średnia wartość poczucia koherencji w grupie osób zdrowych jest wyższa od średniej w grupie pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi o ponad 30 punktów i różnica ta jest wysoce istotna (p < 0,0000). Podobnie istotne są różnice dla poczucia zrozumiałości, zaradności i sensowości. OMÓWIENIE WYNIKÓW Badania wykazały, że pacjenci z zaburzeniami nerwicowymi mieli w porównaniu z osobami zdrowymi istotnie niższy poziom poczucia koherencji i jego 3 składowych. Okazało się, że osoby z nerwicą spostrzegały świat jako mało zrozumiały (słabsze poczucie zrozumiałości), taki, na który nie mają znaczącego wpływu (obniżone poczucie zaradności) i który nie jest wart zaangażowania (słabsze poczucie sensowności). Niższy poziom poczucia koherencji w grupie z nerwicą w porównaniu do osób zdrowych stanowi potwierdzenie salutogenetycznej teorii Antonovsky'ego, w której poziom SOC określa miejsce jednostki na kontinuum zdrowie-choroba. Otrzymane wyniki zgodne są z cytowanymi w literaturze doniesieniami, które informują o niższym poziomie poczucia koherencji u osób z zaburzeniami nerwicowymi (Antonovsky 1997, Flannery i in. 1994, Gibson i Cook 1996, Mroziak i in. 1997). Ujemną korelację pomiędzy nasileniem objawów nerwicowych a SOC wykazali w swoich badaniach Frommberger i in. (1999), Carmel i Bernstein (1990), Szymona i in.(2002). Petrie i Brook (1992) analizowali poczucie koherencji u osób hospitalizowanych z powodu podejmowania prób samobójczych. W ich badaniu skala SOC-29 spełniła istotną rolę w ocenie możliwości podjęcia kolejnych prób samobójczych w ciągu 6 miesięcy po wypisaniu ze szpitala. Obniżone wyniki w podskalach zrozumiałości i zaradności okazały się także predyktorami depresji. Niski poziom SOC obserwowany jest także w innych zaburzeniach psychicznych (depresja i schizofrenia) i chorobach somatycznych, co zostało potwierdzone w wielu badaniach (Carstens i Spangenberg 1997, Gorczyca i in. 1999, Habrat 1997), Habrat i Mroziak (1999). 284

WNIOSKI Poczucie koherencji (SOC) jest istotnie niższe u osób z zaburzeniami nerwicowymi niż u osób zdrowych. Różnice dotyczą ogólnego poziomu SOC, a także wszystkich jego składowych, to jest poczucia zrozumiałości, zaradności i sensowności. PIŚMIENNICTWO 1. Antonovsky A.: Unraveling the mystery of health. How people manage stress and stay well, Jossey-Bass, San Francisco 1987 [tłumaczenie polskie: Antonovsky A., Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować, Fundacja IPN, Warszawa 1995]. 2. Antonovsky A.: The Sense of Coherence as a Determinant of Health, w: J. D. Matarazzo et al. (red.), Behavioral Health: A Handbook of Health Enhancement and Disease Prevention, Wiley, New York 1984 [tłumaczenie polskie: Antonovsky A., Poczucie koherencji jako determinanta zdrowia, w: Heszen-Niejodek I., Sęk H. (red.), Psychologia zdrowia, PWN, Warszawa 1997]. 3. Carmel S., Bernstein J.: Trait anxiety, sense of coherence and medical school stressors: observations at three stages, Anxiety Research, 1990, 3(1), s. 51-60. 4. Carstens J. A., Spangenberg J. J.: Major depression: a breakdown in sense of coherence?, Psychological Reports, 1997, 80 (3 Pt 2), s. 1211-1220. 5. Czaja I.: Poczucie koherencji a odległe następstwa stresu pourazowego u osób represjonowanych w Polsce z przyczyn politycznych w latach 1944-56 Psychiatria Polska, 2001, XXXV, 6, s.921-937. 6. Frommberger U., Stieglitz R. D., Straub S., Nyberg E., Schlickewei W., Kuner E., Berger M.: The concept of sense of coherence and the development of posttraumatic stress disorder in traffic accident victims, Journal of Psychosomatic Research, 1999, 46(4), s. 343-348. 7. Gibson L. M., Cook M. J.: Neuroticism and sense of coherence, Psychological Reports 1996, Aug., 79 (1), s. 343-9. 8. Gorczyca P., Leksowski W., Kapinos A., Pudło R., Tomalczyk E., Sobiś J.: Poczucie koherencji a przebieg schizofrenii, Wiadomości Psychiatryczne, II, 1, 1999, s. 17-24. 9. Habrat E., Poczucie koherencji u osób z przebytym zespołem depresyjnym typu endogennego, Psychoterapia, 1997, 3 (102). 10. Habrat E., Mroziak B.: Sense of coherence in patients after an endogenous depression episode. A preliminary report, Polish Psychological Bulletin, 1999, 30(4), s. 349-353. 11. Mroziak B., Czabała J. S., Wójtowicz S.: Poczucie koherencji a zaburzenia psychiczne, Psych. Polska, 1997, XXXI(3), s. 257-268. 12. Szymona K., Pawłowska B., Szymona J.: Poczucie koherencji (SOC) u pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio D Medicina, Vol. LVII, Supl. XI, 2002. STRESZCZENIE Celem badań była weryfikacja następującej hipotezy: W grupie pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi stwierdza się niski poziom poczucia koherencji w porównaniu z grupą osób zdrowych. Do pomiaru poczucia koherencji zastosowano Kwestionariusz Orientacji Życiowej SOC-29 Antonovsky' ego. Kwestionariuszem tym przebadano 2 grupy: 101 pa- 285

cjentów (69 kobiet i 32 mężczyzn ) z diagnozą zaburzeń nerwicowych w wieku od 17 do 53 lat oraz 53 osoby zdrowe (33 kobiety i 20 mężczyzn). Stwierdzono istotnie niższe poczucie koherencji (SOC) u osób z zaburzeniami nerwicowymi niż u osób zdrowych. Różnice dotyczą ogólnego poziomu SOC, a także wszystkich jego składowych, to jest poczucia zrozumiałości, zaradności i sensowności. SUMMARY The aim of the study was to compare the sense of coherence (SOC) in healthy group to sense of coherence (SOC) in neurotic patients. The authorized Polish adaptation of the Orientation to Life Questionnaire (SOC-29) by Antonovsky was used to measure the sense of coherence. 101 patients (69 females, 32 males) with neurotic disorders defined according to ICD-10 criteria, and 53 healthy persons (33 females and 20 males) were subjects in the study. A significantly lower level of the sense of coherence (SOC) was observed in neurotic patients as compared to healthy group. 286