Warszawa, 20 czerwca 2013 r.

Raport Roczny 2012 CCI 2007CB163PO011 PROGRAM OPERACYJNY WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA (WOJEWÓDZTWO LUBUSKIE) BRANDENBURGIA 2007 2013 W RAMACH EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ Unia Europejska Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Warszawa, 20 czerwca 2013 r.

1. Informacje wstępne 4 2. Przegląd realizacji PO EWT PL-BB. 5 2. 1. Realizacja i analiza postępów. 5 2.1.1 Informacje na temat postępów rzeczowych programu operacyjnego. 5 2.1.2 Informacje finansowe PO EWT PL- BB. 7 2.1.3 Informacja na temat podziału wykorzystania funduszy wg kategorii interwencji (bez Pomocy Technicznej). 9 2.1.4 Pomoc w podziale na grupy docelowe (bez Pomocy Technicznej). 11 2.1.5 Pomoc ponownie wypłacona lub wykorzystana (bez Pomocy Technicznej). 13 2.1.6 Analiza jakościowa (bez Pomocy Technicznej). 14 2.1.6.1 System realizacji Programu 14 2.1.6.2 Postęp finansowy i rzeczowy Programu (priorytety 1-3). 14 2.1.6.3 Rekomendacje KE i IZ. 24 2.1.6.4 Instrumenty inżynierii finansowej. 25 2.1.6.5 Realizacja założeń SL / EU 2020. 25 2.1.6.6 Strategia UE dla RMB. 26 2.2. Informacja na temat zgodności z przepisami wspólnotowymi. 27 2.2.1. Zasada równości szans. 27 2.2.2 Zasada partnerstwa. 28 2.3 Opis napotkanych problemów w trakcie realizacji Programu oraz podjętych w związku z tym działań zaradczych. 28 2.4 Zmiany w kontekście realizacji PO EWT PL-BB (w stosownych wypadkach). 29 2.5 Zasadnicze modyfikacje w rozumieniu art. 57 rozporządzenia nr 1083/2006 (w stosownych wypadkach). 29 2.6 Komplementarność pomocy z innymi instrumentami wsparcia. 30 2.7 Kontrole krzyżowe w zakresie odpowiedzialności IZ. 32 2.8 Monitorowanie i ocena. 33 2.9 Krajowa rezerwa wykonania pomocy. 35 3. Realizacja w podziale na Priorytety. Postęp wdrażania wg Priorytetów (bez Pomocy Technicznej). 35 3.1 Priorytet 1. 35 3.1.1 Osiągniecie celów i analiza postępów 35 3.1.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi. 43 3.1.3 Przykłady projektów wybranych do dofinansowania. 43 3.2 Priorytet 2. 43 3.2.1 Postęp w realizacji celów Priorytetu wraz z analizą postępów. 43 3.2.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi 48 3.2.3 Przykłady projektów wybranych do dofinansowania 48 3.3 Priorytet 3 49 3.3.1 Postęp w realizacji celów Priorytetu wraz z analizą postępów 49 3.3.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi 54 2

3.3.3 Przykłady projektów wybranych do dofinansowania 54 4. Pomoc Techniczna 54 5. Informacja i promocja. 56 5.1 Imprezy informacyjno-promocyjne. 56 5.1.1 Szkolenia dla beneficjentów. 56 5.1.2. Imprezy promocyjne. 56 5.1.3 Spotkania instytucji zaangażowanych we wdrażanie Programu. 58 5.1.4 Informowanie o wdrażaniu Programu w gremiach regionalnych. 59 5.2 Współpraca z mediami. 59 5.3 Materiały informacyjno-promocyjne 60 5.5. Strona internetowa Programu. 61 5.1.2. Utworzenie strony - fanpage na facebooku. 63 Wykaz skrótów 64 Wykaz tabel 65 Wykaz wykresów 65 Wykaz załączników 66 Załącznik 1. 67 Załącznik 2. 70 Załącznik 3. 71 Załącznik 4. 72 Załącznik 5. 73 3

1. Informacje wstępne Cel: Europejska Współpraca Terytorialna PROGRAM OPERACYJNY WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA (WOJEWÓDZTWO LUBUSKIE) BRANDENBURGIA 2007 2013 w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej Kwalifikowany obszar: po polskiej stronie: Podregion Gorzowski (PL 431 w skład którego wchodzą powiaty: gorzowski, międzyrzecki, słubicki, strzelecko drezdenecki, sulęciński i miasto na prawach powiatu Gorzów Wielkopolski), Podregion Zielonogórski (PL 432 - w skład którego wchodzą powiaty: krośnieński, nowosolski, świebodziński, zielonogórski, żagański, żarski, wschowski i miasto na prawach powiatu Zielona Góra), po niemieckiej stronie: Powiat Märkisch-Oderland (DE 413), Powiat Oder-Spree (DE 415), Miasto na prawach powiatu Frankfurt nad Odrą (DE 411), Powiat Spree-Neiße (DE 429), Miasto na prawach powiatu Cottbus (DE 422). ROCZNE Z REALIZACJI SPRAWOZDANIE Okres programowania: 1 stycznia 2007-31 grudnia 2013 Numer programu (nr CCI): CCI 2007CB163PO011 Nazwa programu: Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Polska (Województwo Lubuskie) Brandenburgia 2007-2013 w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej Rok sprawozdawczy: 1 stycznia 2012 31 grudnia 2012 Data zatwierdzenia rocznego sprawozdania przez Komitet Monitorujący: w procedurze obiegowej w dniach..2013 4

2. Przegląd realizacji PO EWT PL-BB. Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Raport roczny 2012 stanowi podsumowanie działań realizowanych w ramach PO EWT PL-BB w 2012 r. Na 85 zatwierdzonych wniosków o dofinansowanie (licząc od początku wdrażania Programu) o wartości 113.304.859 EUR (EFRR) przekłada się prawie całkowite wykorzystanie dostępnego budżetu. Liczba projektów zakończonych, rozliczonych lub tych, które znajdowały się w 2012 r. w stadium zaawansowanej realizacji, jest coraz większa. Najważniejsze informacje o finansowym i administracyjnym postępie Programu oraz sytuacji na poziomie jego poszczególnych priorytetów, jak również w zakresie wskaźników, zostały zaprezentowane w rozdziale 2. Rozdział ten zawiera także tabele monitorujące postępu na obu poziomach, ilustrujące, dzięki informacjom o bieżących wartościach wskaźników programowych, aktualny stan realizacji celów Programu. Raport za 2012 r. został sporządzony na podstawie rozporządzenia Komisji (WE) nr 1828/2006 z 8 grudnia 2006 r. oraz rozporządzenia zmieniającego Komisji (WE) nr 846/2009 z 1 września 2009 r., z uwzględnieniem rozporządzenia Parlamentu i Rady (WE) nr 1080/2006 z 5 lipca 2006 r. i rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 r. Dla lepszej przejrzystości prezentowanych informacji wszystkie kwoty prezentowane w rozdziałach dotyczących postępów rzeczowych i finansowych zostały przedstawione w zaokrągleniu do pełnego EUR oraz pełnego procenta. Natomiast, by uniknąć w publikowanych statystykach możliwych przekroczeń alokacji, wszystkie podawane kwoty są kwotami rzeczywistymi, tzn. uwzględniają oszczędności generowane przez projekty lub warunki finansowe na nie nałożone przez KM. 2. 1. Realizacja i analiza postępów. W niniejszym podrozdziale zostanie przedstawiony aktualny stan wdrażania na poziomie Programu. Przedstawione zostaną także informacje dotyczące administracyjno-rzeczowego zaawansowania PO EWT PL-BB do tej grupy zaliczają się przykładowo działania ukierunkowane na usprawnienie systemu wdrażania (zmiany w dokumentach programowych i procedurach), przeprowadzone ewaluacje oraz wyniki posiedzeń KM. Następnie zaprezentowany zostanie finansowy postęp wdrażania Program. 2.1.1 Informacje na temat postępów rzeczowych programu operacyjnego. W okresie sprawozdawczym poprzez ostateczne rozliczenie finansowe (otrzymanie ostatniej końcowej refundacji) zakończono realizację dziesięciu projektów w ramach PO EWT PL-BB. Miały one na celu w głównej mierze realizację działań skierowanych na rzecz poprawy infrastruktury społecznej, jeden projekt dotyczył wspierania powiązań gospodarczych, jeden natomiast wspierania dalszego rozwoju zasobów ludzkich i transgranicznej kooperacji. W trakcie analizy wskaźników na poziomie Programu zauważyć można prawidłowość, iż projekty zakończone spełniają poszczególne ilości kryteriów w sposób równomierny, tj. tyle samo projektów spełnia dwa, trzy oraz cztery z czterech dostępnych kryteriów współpracy. Wymieniona cecha realizacji wskaźników świadczy o fakcie, iż wraz postępem realizacji Programu zmniejsza się procentowy udział projektów spełniających minimalną (dwa z czterech) ilość kryteriów, na korzyść projektów z partnerstwem na czterech poziomach. Tabela 1. Postęp fizyczny PO EWT PL-BB w 2010 r. 1 Kod wskaźnika Wskaźniki Jednostka Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Ogółem n.d. Wskaźnik 1: Liczba projektów, które spełniają dwa spośród następujących kryteriów: wspólne przygotowanie, w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie Wskaźniki produktu Realizacja 0 0 0 0 1 3 4 docelowa bazowa - - - - - - 100 0 0 0 0 0 0 0 1 Jako wskaźnik Realizacji przyjęto projekty zakończone, dla których zatwierdzono Raport końcowy z postępu realizacji projektu. 5

wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie poszczególnych okresów sprawozdawczych Szacowana realizacja 0 0 4 0 3 4 11 n.d. Wskaźnik 2: Liczba projektów, które spełniają trzy spośród następujących kryteriów: wspólne przygotowanie, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 2 1 4 7 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - 50 0 0 0 0 0 0 0 0 0 13 4 11 11 39 n.d. Wskaźnik 3: Liczba projektów, które spełniają cztery spośród następujących kryteriów: wspólne przygotowanie, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów Realizacja 0 0 0 0 0 3 3 docelowa bazowa sprawozdawczych Szacowana realizacja - - - - - - 20 0 0 0 0 0 0 0 0 0 20 7 15 7 49 n.d. n.d. n.d. Wskaźnik 4: Udział projektów, które spełniają dwa spośród następujących kryteriów: wspólne przygotowanie, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie Wskaźnik 5: Udział projektów, które spełniają trzy spośród następujących kryteriów: wspólne przygotowanie, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie Wskaźnik 6: Udział projektów, które spełniają cztery spośród następujących kryteriów: wspólne przygotowanie, wspólna w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów Realizacja 0% 0% 0% 0% 1% 2% 3% docelowa bazowa sprawozdawczych Szacowana realizacja w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów - - - - - - 59% 0 0 0 0 0 0 0 0% 0% 4% 0% 3% 2% 9% Realizacja 0% 0% 0% 1% 1% 2% 4% docelowa bazowa sprawozdawczych Szacowana realizacja w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie - - - - - - 29% 0 0 0 0 0 0 0 0% 0% 8% 2% 6% 6% 22% Realizacja 0% 0% 0% 0% 0% 2% 2% docelowa - - - - - - 12% 6

realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie poszczególnych okresów sprawozdawczych bazowa Szacowana realizacja 0 0 0 0 0 0 0 0% 0% 12% 4% 9% 4% 29% Do końca 2012 r. w ramach Programu zatwierdzono do dofinansowania łącznie 85 wniosków o dofinansowanie. W związku z tym, iż w Programie obowiązuje system naboru ciągłego, liczba ta nie rozkładała się równomiernie na poszczególne lata, lecz po 2009 r. ulegała stopniowej degresji: w 2009 r. zatwierdzono 37 projektów, w 2010 r. - 11, w 2011 r. - 28, w 2012 r. - 9. Wyjątkiem jest 2011 r., w którym poprzez decyzję KM z roku poprzedniego proces zatwierdzania wniosków o dofinansowanie został przyspieszony. Na dzień 31 grudnia 2012 r. wykorzystanie dostępnego budżetu wyniosło 97%. Wspomniane powyżej 9 projektów zatwierdzonych do dofinansowania w 2012 r. to przedsięwzięcia o łącznej wartości 14.628.467 EUR (EFRR), które realizowane są we wszystkich trzech priorytetach Programu. Należy również zaznaczyć, iż po raz pierwszy pula przyznanego dofinansowania zawierała w sobie oszczędności, które wróciły do PO EWT PL-BB w wyniku zakończenia kolejnych projektów lub postępowań przetargowych. W celu usystematyzowania przedstawianych danych w niniejszym Raporcie wprowadzono podział na projekty zakończone rzeczowo (zakończył się termin realizacji) oraz finansowo (wypłacono refundację na podstawie raportu końcowego). W okresie sprawozdawczym zakończona została finansowa realizacja 10 projektów, natomiast rzeczowa realizacja została zakończona dla15 projektów. Na dzień 31 grudnia 2012 r. liczba wszystkich projektów zakończonych rzeczowo wynosiła 32, natomiast zakończonych finansowo 14. W Tabeli numer 1 postęp realizacji poszczególnych wskaźników został przedstawiony w odniesieniu do projektów zakończonych finansowo (16% łącznej liczby projektów i 8% alokacji programowej). 2.1.2 Informacje finansowe PO EWT PL- BB. PO EWT PL-BB współfinansowany jest ze środków EFRR oraz ze środków krajowych. Łączny budżet w latach 2007-2013 wynosi 146.470.982 EUR, w tym 124.500.317 EUR stanowią środki z EFRR. W momencie rozpoczęcia Programu KE przekazała na rachunek programowy zaliczkę (w czterech transzach) w łącznej wysokości 11 205 028,53 EUR. IC złożyła w 2012 r. w KE wnioski o płatność na łączną kwotę 12 967 353,81 EUR. W ujęciu kumulatywnym wartość wniosków o płatność przekazanych KE wynosiła na koniec 2012 r. 32 483 277,30 EUR. Ostatnia płatność została przekazana przez KE w dniu 21 grudnia 2012 r. KE przekazała na rzecz PO EWT PL- BB płatności w łącznej kwocie 32.483 277,30 EUR (kwota nie obejmuje zaliczki). Kwota odsetek narosłych na rachunku programowym w 2012 r. wyniosła 5 780,22 EUR Decyzja KM w sprawie przeznaczenia tych odsetek zostanie podjęta w 2013 r. 7

Tabela 2. Osie priorytetowe w podziale na źródło finansowania (w EUR) narastająco. Priorytet Całkowite finansowanie PO EWT PL-BB (UE i krajowe) Podstawa obliczenia wkładu (koszty publiczne całkowite) Unii lub Całkowita kwota poświadczonych wydatków kwalifikowalnych poniesionych przez beneficjentów 2 Odpowiadający wkład publiczny 2 Wskaźnik wykonania w % a b c d e=c/a jeżeli t lub e=d/a jeżeli p Priorytet 1 81.773.530,00 T 23.017.354,02 23.017.354,02 30,59% nd nd nd nd w tym wydatki związane z zakresem interwencji EFS 3 w tym wydatki związane z 81.773.530,00 23.017.354,02 23.017.354,02 zakresem interwencji 30,59% EFRR 3 wydatki dla regionów nieotrzymujących wsparcia przejściowego nd nd nd nd wydatki dla regionów otrzymujących wsparcie nd nd nd nd przejściowe 4 Priorytet 2 w tym wydatki związane z zakresem interwencji EFS w tym wydatki związane z zakresem interwencji EFRR wydatki dla regionów nieotrzymujących wsparcia przejściowego wydatki dla regionów otrzymujących wsparcie przejściowe Priorytet 3 14 294 161,00 T 2.360.050,95 2.360.050,95 18,03% nd nd nd nd 14 294 161,00 2.360.050,95 2.360.050,95 18,03% nd nd nd nd nd nd nd nd 41 636 209,00 T 10.267.148,27 10.267.148,27 26,67% w tym wydatki związane z zakresem interwencji EFS nd nd nd nd w tym wydatki związane z zakresem interwencji EFRR 41 636 209,00 10.267.148,27 10.267.148,27 26,67% 2 Dane liczbowe w ujęciu kumulatywnym. 3 Pole to jest wypełniane jedynie w przypadku sprawozdania końcowego z realizacji, jeżeli program operacyjny jest współfinansowany z EFRR lub z EFS, w przypadku, gdy skorzystano z możliwości określonej w art. 34 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1083/2006. 4 Pole to jest wypełniane jedynie w przypadku sprawozdania końcowego z realizacji, jeżeli program operacyjny obejmuje wsparcie dla regionów objętych i nieobjętych wsparciem przejściowym. Dla programów operacyjnych otrzymujących wkład z EFRR w ramach szczególnej alokacji dla regionów najbardziej oddalonych: podział wydatków pomiędzy koszty operacyjne a inwestycje w infrastrukturę. 8

wydatki dla regionów nieotrzymujących wsparcia przejściowego wydatki dla regionów otrzymujących wsparcie przejściowe Priorytet 4 nd nd nd nd nd nd dn nd 8.767.082,00 T 2.571.072,15 2.571.072,15 46,74% w tym wydatki związane z zakresem interwencji EFS nd nd nd nd w tym wydatki związane z zakresem interwencji EFRR wydatki dla regionów nieotrzymujących wsparcia przejściowego wydatki dla regionów otrzymujących wsparcie przejściowe 8.767.082,00 2.571.072,15 2.571.072,15 46,74% nd nd nd nd nd nd nd nd SUMA 146 470 982,00 38.215.625,39 38.215.625,39 28,93% 2.1.3 Informacja na temat podziału wykorzystania funduszy wg kategorii interwencji (bez Pomocy Technicznej). Tabela 3. Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii w ramach Priorytetów 1-3 w roku 2012. Możliwe kombinacje kodów z klasyfikacji od 1 do 4 Kod Klasyfikacja 1 Kod Klasyfikacja 2 Kod Klasyfikacja 3 Kod Klasyfikacja 4 Priorytetowy obszar tematyczny Forma finansowania Obszar realizacji Rodzaj działalności gospodarczej (EUR) 5 1 8 22 221.130 11 1 8 0 3.560.345 11 1 8 17 204.595 23 1 8 17 2.276.341 58 1 8 0 358.275 80 1 8 0 8.007.780 Ogółem 14.628.467 W związku z wstrzymaniem w poprzednich okresach sprawozdawczych naborów we wszystkich Priorytetach, jak i mając na uwadze znaczące zaangażowanie środków, zarówno liczba, jak i wielkość projektów zatwierdzonych do dofinansowania w 2012 r. była znacznie mniejsza niż w poprzednich latach. W okresie sprawozdawczym w ramach rozdysponowanych 14,62 mln EUR środków EFRR, KM przyznał blisko 60% (8,36 mln EUR) na 5 projektów realizowanych w Priorytecie 3. W działaniu 3.1 Wspieranie projektów z zakresu kształcenia oraz zatrudnienia został zatwierdzony jeden wniosek o dofinansowanie dotyczący współpracy uczelni naukowych w zakresie wspólnego badania dziedzictwa kulturowego regionu polskiej i niemieckiej części Dolnych Łużyc oraz południowej części Ziemi Lubuskiej (0,36 mln EUR). W tym Priorytecie 9

zostały również zatwierdzone 4 projekty systemowe z działania 3.2 Współpraca i spotkania (FMP i projekty sieciowe) druga edycja Projektów Parasolowych (ok. 8 mln EUR). Dotyczą one wdrażania Funduszu Projektów Małych i Projektów Sieciowych przez polskie i niemieckie biura Euroregionów Pro Europa Viadrina i Sprewa Nysa Bóbr. Są to działania ukierunkowane przede wszystkim na pielęgnowanie transgranicznej wymiany informacji, komunikacji i współpracy między mieszkańcami, stowarzyszeniami i urzędami we wspólnym obszarze wsparcia, a także pogłębieniu identyfikacji mieszkańców ze wspólną przestrzenią życia społecznego. Drugą grupę pod względem wielkości przyznanego dofinansowania 3,98 mln EUR stanowiły 3 wnioski o dofinansowanie, które KM zatwierdził do dofinansowania w ramach Priorytetu 2. Na potrzeby realizacji działania 2.1 Działania wpierające gospodarkę zatwierdzony został wniosek o dofinansowanie mający na celu utrwalanie transgranicznej współpracy sieci i klastrów z udziałem partnerów z gospodarki, nauki i administracji (0,22 mln EUR EFRR), natomiast w zakresie działania 2.2 Regionalny i lokalny marketing dofinansowanie otrzymały 2 wnioski o dofinansowanie dotyczące turystycznej promocji obszaru wsparcia (3,76 mln EUR). W Priorytecie 1 zatwierdzony został jeden wniosek o wartości dofinansowania z EFRR w wysokości 2,27 mln EUR. Projekt ten wpisuje się w działanie 1.1 Budowa i poprawa infrastruktury i dotyczy rozbudowy dwóch odcinków dróg powiatowych. Tabela 4. Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii w ramach Priorytetów 1-3 narastająco od początku wdrażania Programu. Możliwe kombinacje kodów z klasyfikacji od 1 do 4 Kod Klasyfikacja 1 Kod Klasyfikacja 2 Kod Klasyfikacja 3 Kod Klasyfikacja 4 Priorytetowy obszar tematyczny Forma finansowania Obszar realizacji Rodzaj działalności gospodarczej (EUR) 3 1 8 0 294.549 3 1 8 20 633.752 4 1 8 0 789.650 4 1 8 18 915.076 5 1 8 0 2.666.279 5 1 8 17 724.149 5 1 8 22 1.150.315 9 1 8 0 59.179 11 1 8 0 3.560.345 11 1 8 17 1.199.617 13 1 8 0 640.770 23 1 8 0 1.235.043 23 1 8 17 17.179.987 24 1 8 17 4.902.175 54 1 8 0 5.288.770 54 1 8 17 982.315 55 1 8 17 2 292 621 57 1 8 0 835 506 57 1 8 17 17.714.035 58 1 8 0 880.075 58 1 8 17 4.364.722 72 1 8 0 5.613.786 72 1 8 17 5.073.422 72 1 8 18 806.101 10

73 1 8 0 637.500 75 1 8 17 919.737 76 1 8 19 2.996.050 79 1 8 0 525.378 79 1 8 17 6.959.839 79 1 8 22 1.368.530 80 1 8 0 18.784.722 81 1 8 17 1.314.730 Ogółem 113.308.725 2.1.4 Pomoc w podziale na grupy docelowe (bez Pomocy Technicznej). Ze względu na rozdysponowanie przez KM większości środków z EFRR w poprzednich latach i zamknięcie naborów w priorytetach 1-3, liczba potencjalnych beneficjentów w roku 2012 została znacznie ograniczona. Wsparcie z EFRR otrzymało 9 wnioskodawców na łączną kwotę dofinansowania w wysokości 14.628.467,31 EUR, w tym cztery stowarzyszenia, dwie JST, jedna jednostka organizacyjna JST, jedna szkoła wyższa oraz jedna instytucja otoczenia biznesu. W latach poprzednich największą co do wielkości grupę, która uzyskała dofinansowanie, stanowiły jednostki samorządu terytorialnego, natomiast w roku sprawozdawczym były to stowarzyszenia. Lokalizacja siedzib BW oraz powiązań partnerskich pomiędzy BW i partnerami projektów prezentuje Załącznik: Mapa nr 2 - Mapa partnerstw. Wykres 1. Liczba Beneficjentów Wiodących projektów zatwierdzonych do dofinansowania z EFRR według kategorii instytucji (bez Pomocy Technicznej w roku 2012). Podsumowując ubiegłe lata sprawozdawcze i porównując je z rokiem bieżącym należy stwierdzić, iż nie zaszła żadna znacząca zmiana dotycząca kategorii BW, którzy skorzystali z wsparcia. Nadal najwyższy udział procentowy wśród BW, którym na mocy decyzji KM przyznano dofinansowanie ze środków EFRR, mają jednostki samorządu terytorialnego (w 2009 roku stanowiły one około 60%, w roku 2010 42%, w roku 2011 76%, a w 2012 40% beneficjentów PO EWT PL-BB). Drugą grupę stanowią w dalszym ciągu organizacje pozarządowe, choć w roku bieżącym żadnej z nich nie przyznano dofinansowania (w 2009 roku stanowiły one 10%, w 2010 roku 25%, a w roku 2011 9,5% podmiotów, które uzyskały dofinansowanie). Trzecią co do wielkości grupę stanowią instytucje szkoleniowe (w 2009 roku stanowiły one 7%, w 2010 roku - 17%, w latach 2011 i 2012 nie aplikowały o wsparcie), szkoły wyższe (w 2011 roku dofinansowanie otrzymały dwie wyższe uczelnie, w roku 2012 pozytywną decyzję KM otrzymał wniosek o dofinansowanie jednej uczelni wyższej), stowarzyszenia w tym przypadku były to cztery biura Euroregionów Pro Europa Viadrina i Sprewa- Nysa-Bóbr, które w 2012 r. podpisały umowy o dofinansowanie na kolejną edycję projektów parasolowych oraz 11

jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego (zarówno w 2011 r., jak i 2012 r. dofinansowanie otrzymała jedna tego typu jednostka). Wykres 2. Liczba Beneficjentów Wiodących projektów zatwierdzonych do dofinansowania z EFRR według kategorii instytucji (bez Pomocy Technicznej) od początku wdrażania PO EWT PL-BB. 12

2.1.5 Pomoc ponownie wypłacona lub wykorzystana (bez Pomocy Technicznej). Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Tabela 5. Lista projektów, których BW zostali wezwani do zwrotu środków w ramach PO EWT PL-BB, w podziale na poszczególne kwoty. Numer umowy/decyzji Numer sprawy/decyzji o zwrocie Data decyzji Typ kwoty Nazwa partnera Podstawa certyfikacji Kwota do odzyskania W tym wkład UE WTBR.IZ.MRRDWT-O0007/12/01 12-CZE-2012 Środki do odzyskania Izba Przemysłowo - Handlowa w Cottbus 833,00 708,05 708,05 WTBR.02.01.00-54-003/08-00 WTBR.IZ.MRRDWT-O0007/12/02 12-CZE-2012 Środki do odzyskania Izba Przemysłowo - Handlowa w Cottbus 833,00 708,05 708,05 WTBR.IZ.MRRDWT-O0007/12/03 12-CZE-2012 Środki do odzyskania Izba Przemysłowo - Handlowa w Cottbus 833,00 708,05 708,05 WTBR.02.01.00-54-007/09-00 WTBR.IZ.MRRDWT-O0021/12/01 31-GRU-2012 Środki do odzyskania Handwerkskammer Cottbus 4,11 3,49 3,49 WTBR.IZ.MRRDWT-O0021/12/02 31-GRU-2012 Środki do odzyskania Handwerkskammer Cottbus 15,26 12,97 12,97 WTBR.IZ.MRRDWT-O0021/12/03 31-GRU-2012 Środki do odzyskania Handwerkskammer Cottbus 14,44 12,28 12,28 WTBR.IZ.MRRDWT-O0021/12/04 31-GRU-2012 Środki do odzyskania Handwerkskammer Cottbus 14,14 12,02 12,02 WTBR.IZ.MRRDWT-O0021/12/05 31-GRU-2012 Środki do odzyskania Handwerkskammer Cottbus 33,05 28,09 28,09 WTBR.IZ.MRRDWT-O0021/12/06 31-GRU-2012 Środki do odzyskania Handwerkskammer Cottbus 12,66 10,76 10,76 WTBR.03.01.00-52-008/09-00 WTBR.IZ.MRRDWT-O0018/12/01 16-LIS-2012 Środki do odzyskania Szpital Wojewódzki Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej im. Karola Marcinkowskiego w Zielonej Górze 368,01 312,81 312,81 WTBR.03.02.00-08-005/09-00 WTBR.IZ.MRRDWT-O0008/12/01 14-CZE-2012 Środki do odzyskania WTBR.IZ.MRRDWT-O0019/12/01 13-GRU-2012 Środki do odzyskania WTBR.03.02.00-54-001/08-00 WTBR.IZ.MRRDWT-O0020/12/01 13-GRU-2012 Środki do odzyskania Stowarzyszenie Gmin RP Euroregion "Sprewa-Nysa- Bóbr" Euroregion Spree Neisse Bober e.v. Euroregion Spree Neisse Bober e.v. 135,87 115,49 115,49 24,95 21,21 21,21 39,61 33,67 33,67 13

2.1.6 Analiza jakościowa (bez Pomocy Technicznej). 2.1.6.1 System realizacji Programu W dniu 25 kwietnia 2012 r. KE zatwierdziła zmiany w PO EWT PL-BB, polegające m.in. na uzupełnieniu katalogu wskaźników programowych, przeniesieniu środków między priorytetem 4 a 1 oraz zniesieniu ograniczenia w ubieganiu się o pomoc finansową Programu dla podmiotów spoza obszaru wsparcia (patrz rozdział 2.3). Ponadto w 2012 r. zaistniała potrzeba zmiany kolejnych dokumentów funkcjonujących w Programie, tak by zawarte w nich instrukcje dla partnerów projektów były jasne i zrozumiałe, a dokumenty, z którymi pracują, korespondowały ze sobą pod względem zapisów i postanowień (patrz rozdział 2.3 i 2.8 Raportu). Tabela 6. Zmiany mające wpływ na system wdrażania Zmieniany dokument Cel modyfikacji Data modyfikacji Instrukcja wypełniania raportu z postępu realizacji projektu zmiany w zakresie pochodnych od wynagrodzeń personelu projektu wypłacanych w ostatnim miesiącu wdrażania projektu Uznanie tego szczególnego rodzaju wydatków ponoszonych poza faktycznym okresem realizacji projektu za kwalifikowalne styczeń 2012 r. Zmiana dokumentu programowego Uzupełnienie katalogu wskaźników programowych, przeniesienie środków między priorytetem 4 a 1 oraz zniesienie ograniczenia w ubieganiu się o pomoc finansową Programu. kwiecień 2012 r. Procedura wprowadzania zmian w projektach Wprowadzenie terminów dotyczących rozpatrywania wniosków o zmiany maj 2012 r. Wytyczne dotyczące kwalifikowania wydatków i projektów w ramach programów współpracy transgranicznej realizowanych z udziałem Polski w latach 2007-2013 Doprecyzowanie funkcjonujących w dokumencie definicji listopad 2012 r. Wszystkie zmiany dotyczące zasad realizacji projektów były od razu przekazywane przez WST potencjalnym wnioskodawcom i partnerom realizowanych projektów w formie stosownych informacji na stronie internetowej PO EWT PL-BB, indywidualnego doradztwa i drogą elektroniczną. Część z powyższych zmian była także prezentowana beneficjentom bezpośrednio podczas zorganizowanych szkoleń przez WST w sierpniu 2012 r. 2.1.6.2 Postęp finansowy i rzeczowy Programu (priorytety 1-3). A. Informacje ogólne. W trakcie dwóch posiedzeń KM, które odbyły się w 2012 roku, wybrano do dofinansowania z EFRR łącznie 5 projektów. W II kwartale 2012 r. przeprowadzone zostało również postępowanie obiegowe KM, którego przedmiotem było zatwierdzenie do dofinansowania 4 projektów parasolowych polskich i niemieckich biur Euroregionów Pro Europa Viadrina i Sprewa-Nysa-Bóbr, składających się na tzw. drugą edycję Projektów parasolowych. Po uwzględnieniu ww. 4 wniosków o dofinansowanie zatwierdzonych w procedurze obiegowej KM, całkowita liczba wniosków wybranych do dofinansowania w 2012 r. wyniosła 9, a ich wartość 14.628.467 4 EUR. Zarówno liczba projektów, jak i ich wartość wskazują, że alokacja Programu jest w większości wykorzystana i ewentualny wybór kolejnych wniosków o dofinansowanie byłby możliwy jedynie w momencie powrotu do budżetu Programu środków, np. wskutek rezygnacji z realizacji projektu lub pojawienia się oszczędności. W związku z powyższym analizy komparatywne z latami poprzednimi, dotyczące tempa zatwierdzania środków, stają się bezcelowe, ponieważ cel polegający na rozdysponowaniu alokacji programowej na projekty został osiągnięty. Na dzień 31 grudnia 2012 r. liczba wszystkich projektów wybranych przez KM do dofinansowania wyniosła 85, a ich wartość osiągnęła poziom 97% dostępnej alokacji. Oznacza to, że rok 2012 ustanowił wkład w zwiększenie 4 Jeśli nie zaznaczono inaczej, wszystkie kwoty podawane w tym rozdziale są kwotami dofinansowania z EFRR, uwzględniającymi warunki finansowe nałożone przez KM. 14

realizacji finansowej Programu o 10 punktów procentowych. Można zakładać, iż poziom ten w ciągu kolejnych lat w efekcie działań związanych z bieżącym zagospodarowywaniem środków powracających do Programu będzie ewoluował w kierunku wartości 100%. Należy zwrócić uwagę, iż powyższy rozwój sytuacji w PO EWT PL-BB miał miejsce przy niezmienionych od poprzedniego roku warunkach wyjściowych w odniesieniu do napływu nowych wniosków. Wstrzymanie naborów we wszystkich priorytetach Programu w latach 2010-2011 nie zostało w 2012 r. zniesione. W związku z tym KM podejmował decyzje jedynie w odniesieniu do 17 projektów, które zostały złożone w ubiegłych latach i których ocena formalna oraz merytoryczna pozwoliła na ich rozpatrzenie przez KM dopiero w 2012 r. W związku z wprowadzeniem w okresie sprawozdawczym aktywnego monitoringu potencjalnych oszczędności powstających w realizowanych projektach, KM na XI. posiedzeniu zdecydował, analogicznie jak w przypadku Priorytetu 1 w 2011 r., o utworzeniu Listy projektów rezerwowych także w pozostałych dwóch priorytetach. Na dzień 31 grudnia 2012 r. na Listach projektów rezerwowych znajdowało się łącznie 6 wniosków o dofinansowanie. Różnica między sumą liczby wniosków o dofinansowanie oczekujących na Listach rezerwowych (6) i wniosków wybranych przez KM (9) do dofinansowania, a liczbą wszystkich wniosków o dofinansowanie do rozpatrzenia w 2012 r. (17) wynika z faktu, iż jeden wniosek został odrzucony przez KM, natomiast jeden został wycofany przez wnioskodawcę na etapie oceny formalnej. Zasadność utworzenia ww. List potwierdzają aktualne dane dotyczące stopnia wykorzystania zakontraktowanych środków w projektach. Dane te zebrane z 32 projektów, których realizacja rzeczowa (zakończenie realizacji projektu) lub finansowa (rozliczenie projektu i wypłata ostatniej refundacji) zakończyła się do dnia 31 grudnia 2012 roku wskazują, iż aktualna średnia kwota zaoszczędzonych środków w projekcie wynosiła niemal 17%. wszystkich projektów zakończonych rzeczowo od rozpoczęcia wdrażania do końca aktualnego okresu sprawozdawczego, pozwalająca urealniać prognozy i szacunki dotyczące faktycznego wykorzystania alokacji w kolejnych latach, wynosi 21.191.070 EUR, wobec zakontraktowanych na te projekty 25.421.278 EUR. Biorąc pod uwagę, że wartość różnicy między wartością umowy o dofinansowanie i faktycznymi finalnymi kosztami projektu będzie utrzymywać się na podobnym poziomie, można obiektywnie stwierdzić, iż aktualna wartość projektów, będących na Listach projektów rezerwowych 3.729.292 EUR może okazać się niewystarczająca. Kwestia ta będzie omawiana przez KM w trakcie zaplanowanego na marzec 2013 r. XIII. posiedzenia. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- B. Informacje szczegółowe. B.1 Zainteresowanie Programem. W konsekwencji ogłoszonych w październiku 2010 r. oraz w styczniu i październiku 2011 r. zawieszeń naborów w ramach priorytetów 1-3 potencjalni wnioskodawcy nie mieli możliwości składania kolejnych wniosków o dofinansowanie. W związku z tym przedstawione informacje dotyczące wartości wszystkich złożonych wniosków w latach 2008-2012, należy traktować z jednym zastrzeżeniem, o którym mowa poniżej, jako ostateczną ilustrację ogólnego zainteresowania Programem, wyrażonego za pomocą łącznej wymiernej wielkości potrzeb pogranicza lubuskobrandenburskiego w zakresie inwestycji infrastrukturalnych, ochrony środowiska, szeroko rozumianej współpracy gospodarczej oraz zasobów ludzkich. Złożone do WST wnioski o dofinansowanie o wartości dwukrotnie przewyższającej kwotę dostępnej alokacji na Priorytety 1 3, były świadectwem dobrej rozpoznawalności Programu w lubusko-brandenburskim regionie. Poniższe dane mogą ulec zmianie w kolejnych latach jedynie w przypadku, gdyby okazało się, iż Listy projektów rezerwowych są niewystarczającym instrumentem na zagospodarowanie wolnych środków pojawiających się wskutek oszczędności w projektach i konieczne będzie podjęcie odpowiednich decyzji przez instytucje programowe (np. o wznowieniu naboru projektów w ramach jednego lub więcej priorytetów). 15

Wykres 3. Liczba wniosków o dofinansowanie z EFRR złożonych, wycofanych i odrzuconych formalnie w latach 2008-2012 w ramach priorytetów 1-3. Wykres 4. wniosków o dofinansowanie z EFRR złożonych, wycofanych i odrzuconych formalnie w latach 2008-2012 w ramach priorytetów 1-3 (w mln EUR, EFRR). B.2 Decyzje KM. W roku sprawozdawczym KM zbierał się na swoich posiedzeniach dwukrotnie (patrz rozdział 2.8). W trakcie XI posiedzenia KM podjął decyzję w kwestii czterech wniosków o dofinansowanie: jeden wniosek został odrzucony, natomiast do dofinansowania wybrano 3 wnioski o dofinansowanie na łączną kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości 6.041.281 EUR: 1 wniosek w Priorytecie 1 na kwotę 2.276.341 EUR oraz 2 wnioski w Priorytecie 2 na łączną kwotę 3.764.940 EUR. Wniosek zatwierdzony do dofinansowania w Priorytecie 1 był pierwszym wnioskiem z Listy projektów rezerwowych utworzonej w priorytecie 1. Pozytywna decyzja w jego sprawie była możliwa na skutek pojawienia się w Programie wystarczającej ilości środków wygenerowanych z oszczędności w ramach zakończonych i trwających projektów. Pierwsze posiedzenie KM w 2012 r. przyczyniło się do wykorzystania kolejnych 5,2% alokacji dostępnej dla Priorytetów 1-3. W dniu 14 maja 2012 r. zakończyła się procedura obiegowa KM, której przedmiotem było zatwierdzenie do dofinansowania czterech wniosków składających się na drugą edycję Projektów parasolowych, wdrażanych przez polskie i niemieckie biura Euroregionów Pro Europa Viadrina i Sprewa-Nysa-Bóbr. dofinansowania z EFRR tych projektów wynosiła 8.007.870 EUR, a ich wkład w wykorzystanie alokacji programowej to 6,8%. Na XII posiedzeniu KM pozytywną rekomendację uzyskały dwa kolejne wnioski o dofinansowanie na łączną kwotę 579.406 EUR (0,5% alokacji), dotyczące przedsięwzięć wpisujących się w katalogi działań Priorytetów 2 i 3. Podobnie jak w przypadku posiedzenia marcowego, wsparcie projektu rozpatrywanego w Priorytecie 2 było możliwe dzięki środkom pieniężnym powracającym do Programu wskutek oszczędności 16

wygenerowanych w innych projektach. Ponieważ liczba wniosków o dofinansowanie oczekujących w Priorytecie 2 na decyzję KM była większa, KM podjął na tym posiedzeniu uchwałę odnośnie do utworzenia Listy projektów rezerwowych w Priorytecie 2. Powyższe dane przedstawiały się w skali 2012 r. następująco: Wykres 5. Liczba projektów zatwierdzonych do dofinansowania ze środków EFRR i odrzuconych przez KM w roku 2012 w ramach priorytetów 1-3. Wykres 6. projektów zatwierdzonych do dofinansowania ze środków EFRR i odrzuconych przez KM w roku 2012 w ramach priorytetów 1-3 (w mln EUR, środki EFRR). W ujęciu kumulatywnym lata 2008-2012 sytuacja w zakresie wniosków wybranych przez KM do dofinansowania prezentowała się następująco (w 2012 r. jeden projekt został wycofany z realizacji przez BW): 17

Wykres 7. Liczba projektów zatwierdzonych do dofinansowania ze środków EFRR i odrzuconych przez KM w latach 2008-2012 w ramach priorytetów 1-3. Wykres 8. projektów zatwierdzonych do dofinansowania ze środków EFRR i odrzuconych przez KM w latach 2008-2012 w ramach priorytetów 1-3 (w mln EUR, środki EFRR). Wykres nr 8 ilustruje stan faktyczny realizacji Programu na dzień 31 grudnia 2012 r. W porównaniu z danymi przedstawionymi w raporcie za rok 2011 rzeczywisty wzrost kumulatywnego wykorzystania alokacji programowej był niższy niż wynikałoby to z prostego uwzględnienia podanej powyżej łącznej wartości wniosków zatwierdzonych do dofinansowania. Wynika to z faktu, iż po zakończeniu projektów (najpierw rzeczowym, a następnie finansowym), a nawet w trakcie ich trwania, faktyczne koszty realizowanych przedsięwzięć były często niższe niż wcześniej przyznane w umowach o dofinansowanie. W związku z tym dane dotyczące wartości zatwierdzonego dofinansowania z EFRR były uaktualnione o wartość wygenerowanych oszczędności w trakcie, bądź na zakończenie realizacji projektu. Przyjęcie takiej metodologii na bieżącym etapie Programu pozwoliło na uniknięcie sytuacji, w której wartość wniosków wybranych do dofinansowania przekraczałaby kwotę dostępnej alokacji. Od początku wdrażania PO EWT PL-BB do ostatniego dnia okresu objętego niniejszym raportem KM wybrał do dofinansowania w ramach Priorytetów 1-3 w sumie 85 wniosków na łączną kwotę 113,3 mln EUR. W porównaniu ze stanem na dzień 31 grudnia 2011 r. wartość wykorzystania alokacji Programu wzrosła teoretycznie o 14,6 mln EUR, a faktycznie (uwzględniając uaktualnienie danych) o 2,5 mln, przyjmując poziom 97%. 18

W odniesieniu do poszczególnych Priorytetów największe wykorzystanie środków odnotowano w Priorytecie 3 tutaj postęp realizacji mierzony wartością wniosków wybranych do dofinansowania wynosił 97,5%. Drugi w tej klasyfikacji był Priorytet 1 z 96,7%, a trzeci Priorytet 2 z wykorzystaniem środków na poziomie 95,1%. W porównaniu z Raportami rocznymi za poprzednie lata zauważalny był spadek zarówno liczby zatwierdzanych wniosków o dofinansowanie, jak również ich łącznej wartości. Był to naturalny proces wymuszany sytuacją, w której pula dostępnych środków programowych znalazła się na wyczerpaniu. Trend ten będzie utrzymywał się już do zakończenia Programu kolejne projekty KM będzie zatwierdzał do dofinansowania jedynie w miarę pojawiania się dalszych oszczędności. Potencjał finansowy 6 wniosków o dofinansowanie oczekujących na Listach rezerwowych utworzonych w Priorytetach 1 i 2 Programu wynosił łącznie 3.729.292 EUR. Jego wykorzystanie będzie jednak uzależnione od kilku czynników: pojawieniu się oszczędności w danym priorytecie oraz gotowości wnioskodawcy do sprawnej realizacji projektu. B.3 Kontraktowanie środków W 2012 r. nie tylko podpisano największą liczbę umów o dofinansowanie, ale także zakontraktowano największą ilość środków. Od stycznia do grudnia 2012 r. zostały podpisane 22 umowy o dofinansowanie na łączną kwotę 38.031.812 EUR. Najwięcej umów 12 o wartości 18.047.180 EUR zostało zawartych w Priorytecie 1 na projekty infrastrukturalne i z zakresu ochrony środowiska. Natomiast największą wartość umów o dofinansowanie na kwotę 18.053.240 EUR, mimo że było ich tylko 7, podpisano w Priorytecie 3 na projekty z szeroko rozumianego obszaru zasobów ludzkich. Należy jednak jeszcze raz podkreślić, że duży wpływ na ten rezultat miało przypadające właśnie na 2012 r. podpisanie 4 umów (8 mln EUR) na kontynuację realizacji Projektów parasolowych wdrażanych przez polskie i niemieckie biura Euroregionów działające na obszarze wsparcia. Ograniczona ilość dostępnych środków w Priorytecie 2 spowodowała, iż z zakresu transgranicznej współpracy gospodarczej i naukowej mogły zostać podpisane tylko 3 umowy o dofinansowanie o łącznej wartości 1.931.392 EUR. Kwota w wysokości 38.031.182 EUR zakontraktowana w 2012 r., która w kontekście realizacji finansowej Programu oraz zasady n+3/n+2 stanowiła bardziej miarodajne źródło prognoz niż kwota zatwierdzonych wniosków, tym samym powiększyła wykorzystanie dostępnej alokacji aż o 32 punkty procentowe. Lepszy obraz dynamicznych zmian w tym zakresie stanowi następujące porównanie: łączna kwota środków EFRR zakontraktowanych w 2012 r. wynosiła prawie dokładnie dwukrotność sumy wartości umów o dofinansowanie zawartych w ubiegłym roku oraz 67% wartości wszystkich umów o dofinansowanie zawartych w latach 2008-2011. Rozwój sytuacji w tym zakresie w 2012 r. ilustrują wykresy nr 9 i nr 10: Wykres 9. Liczba umów o dofinansowanie podpisanych w 2012 r. dla projektów z priorytetów 1-3 19

Wykres 10. umów o dofinansowanie podpisanych w 2012 r. dla projektów z priorytetów 1-3 (w mln EUR, EFRR) Natomiast stan procesu kontraktowania środków Programu na dzień 31 grudnia 2012 r. przedstawiają wykresy nr 11 i nr 12: Wykres 11. Liczba umów o dofinansowanie podpisanych w latach 2008-2012 dla projektów z priorytetów 1-3. Wykres 12. umów o dofinansowanie podpisanych w latach 2008-2012 dla projektów z priorytetów 1-3 (w mln EUR, EFRR). Od początku wdrażania Programu do dnia 31 grudnia 2012 r. IZ zawarła z beneficjentami 73 umowy o dofinansowanie na łączną kwotę 94.089.874 EUR. Tym samym postęp we wdrażaniu finansowym Programu 20

w odniesieniu do zakontraktowanych środków wynosił 80% i był o 17 punktów procentowych niższy niż postęp mierzony w odniesieniu do zatwierdzonych wniosków o dofinansowanie. W rozbiciu na poszczególne priorytety największy poziom kontraktowania środków odnotowano w Priorytecie 3 96%. W pozostałych priorytetach postęp realizacji mierzony wartością podpisanych umów o dofinansowanie wynosił odpowiednio: 77% w Priorytecie 1 oraz 52% w Priorytecie 2. Dane dostępne na koniec 2012 r. pozwalały na aktualizację średnich wartości realizowanych projektów: w Priorytecie 1 była to kwota 1,3 mln, w Priorytecie 2 0,5 mln a w Priorytecie 3 1,8 mln EUR. W porównaniu ze stanem na koniec 2011 r. średnie wartości dla Priorytetów 1 i 2 były bardzo podobne, natomiast o 0,5 mln EUR dzięki zakontraktowaniu Projektów parasolowych składających się na drugą edycję wzrosła średnia wartość projektu realizowanego w Priorytecie 3. Ta zmiana miała także największy wpływ na wzrost średniej wartości projektu w Programie: w porównaniu z poprzednim okresem sprawozdawczym wyniosła 1,3 mln EUR. Liczba 73 podpisanych umów o dofinansowanie w latach 2008-2012 stanowiła niemal osiągnięcie celu, jakim było zakontraktowanie wszystkich środków przyznanych BW decyzjami KM w latach ubiegłych, szczególnie w 2011 r. Uwzględniając rezygnację jednego BW z realizacji projektu, na dzień 31 grudnia 2012 r. podpisanych umów o dofinansowanie nie miały jeszcze 3 wnioski ze wszystkich zatwierdzonych w 2011 r. Był to wynik działań podjętych głównie przez WST i IZ w celu skrócenia średniego czasu, jaki upływa między wyborem wniosku do dofinansowania, a podpisaniem umowy o dofinansowanie. W ubiegłym okresie sprawozdawczym stosowna analiza przeprowadzona przez WST na potrzeby posiedzenia KM w październiku 2011 r. wykazała bowiem, iż czas ten wynosił 12 miesięcy. W okresie sprawozdawczym udało się osiągnąć wynik o 37% lepszy niż w 2011 r. Była to zarazem największa liczba umów o dofinansowanie podpisanych w danym roku (22 umowy o dofinansowanie). Te dobre wyniki podjętych działań z zakresu administrowania PO EWT PL-BB zbiegły się w 2012 r. z wyjątkowo dużą sumą kontraktowanych środków. Oba te czynniki pozwoliły na osiągnięcie znaczącego wzrostu wskaźnika kontraktacji: w Priorytecie 3 o 49, w Priorytecie 1 o 24 i w Priorytecie 2 o 18 punktów procentowych. Poziom kontraktacji środków Programu na trzy lata przed zamknięciem aktualnej perspektywy finansowej wynosił 80% i w połączeniu z decyzjami KM o wyborze projektów na kwotę 97% alokacji programowej wydaje się być zadowalającym rezultatem. B.4 Raportowanie na poziomie WST (kwoty podane w tym podrozdziale są całkowitymi kwotami kwalifikowalnymi). W Programie obowiązuje kwartalny cykl raportowania, co oznacza, że partnerzy projektów zobowiązani są do składania w ciągu roku czterech raportów, które są jednocześnie wnioskami o płatność okresową lub końcową. By uniknąć sytuacji, w której na koniec każdego kwartału kumuluje się spora liczba raportów z postępu realizacji projektów, przyjęto zasadę, że okresy rozliczeniowe projektów odnoszą się do dnia zawarcia umowy o dofinansowanie. Dzięki temu liczba raportów z postępu realizacji projektów przedkładanych w danym roku do weryfikacji kontrolerom I-go stopnia, a następnie w WST, rozkładała się w miarę równomierne na poszczególne kwartały i miesiące. Było to szczególnie istotne w tej fazie wdrażania Programu, ze względu na znaczne natężenie pracy związane z rozliczaniem projektów. W bieżącym okresie sprawozdawczym liczba raportów z postępu realizacji projektu złożonych w WST 142 wzrosła w porównaniu z ubiegłym rokiem o 17%. Nie jest to już tak spektakularny przyrost, jaki miał miejsce w 2011 r., kiedy w porównaniu z 2010 r. liczba złożonych raportów z postępu realizacji projektu wzrosła o 160%, ponieważ sytuacja w tym zakresie osiągnęła faktyczny poziom zależny od ilości środków, które aktualnie wydatkowane są w realizowanych projektach. Pod względem wartości złożonych raportów rok 2012 przyniósł w porównaniu z poprzednim okresem sprawozdawczym wzrost o blisko 10%. Suma złożonych raportów 18.609.185 EUR jest jak do tej pory największą rozliczaną kwotą w ramach jednego roku. Warto zauważyć, iż w 2012 r. to Priorytet 1 odnotował największy przyrost rzędu 19%. Jego wpływ na 10%-ową progresję na poziomie całego Programu obniżają jednak dwa pozostałe priorytety: w Priorytecie 2 kwota rozliczanych środków była o 27%, a w Priorytecie 3 o 3,5% niższa niż w roku ubiegłym. O ile poziom rozliczeń w Priorytecie 3 można uznać za porównywalny z rokiem ubiegłym, przez co nie wymagał on większych analiz przyczynowo-skutkowych, to sytuacja w Priorytecie 2 była implikacją najniższego (jedynie 52%-owego) poziomu kontraktacji w ramach PO EWT PL-BB. Biorąc jednak pod uwagę wartość projektów, dla których umowy o dofinansowanie powinny zostać podpisane na początku przyszłego roku (5,2 mln EUR), sytuacja w tym zakresie powinna ulec znacznej poprawie. 21

Wykres 13. Liczba raportów z postępów realizacji projektów złożonych w WST w latach 2008-2012 (priorytety 1-3). Wykres 14. raportów z postępów realizacji projektów złożonych w WST w latach 2008-2012 (priorytety 1-3 w mln EUR). Dane przedstawione na wykresach nr 13 i 14 świadczą o tym, iż Program wszedł w fazę realizacji adekwatną do stworzonych w poprzednich latach warunków wyjściowych, tzn. coraz większej liczby zatwierdzonych wniosków, przekładającej się na coraz większą liczbę zakontraktowanych środków. Jeszcze lepiej ilustruje to wykres nr 15: Wykres 15. Kumulatywna wartość raportów z postępów realizacji projektów złożonych w WST w latach 2008-2012 (mln EUR, koszty całkowite) 22

Z zestawienia łącznej kwoty rozliczeń złożonych w latach 2008-2012 w WST 42.060.242 EUR z alokacją przeznaczoną na priorytety 1-3: 137.703.900 EUR (koszty całkowite) wynika, iż poziom finansowej realizacji Programu wynosił na koniec roku sprawozdawczego 30,5%. W porównaniu z analogicznymi danymi z ubiegłego okresu sprawozdawczego oznacza to wzrost o 13,5 punktu procentowego. Podobnie jak w poprzednich latach największy udział w kwocie rozliczonej na dzień 31 grudnia 2012 r. miały projekty realizowane w Priorytecie 1-66%. Na kolejnym miejscu w tej statystyce plasował się Priorytet 3 28%, a na ostatnim Priorytet 2 6%. Taki rozkład odzwierciedla także wagę alokacji tych priorytetów. Od początku wdrażania Programu do ostatniego dnia sprawozdawczego złożono w sumie 351 raportów z postępu realizacji projektów. Średnia wartość jednego raportu wynosiła 120 tys. EUR. Okres sprawozdawczy zamknął się nadwyżką środków wnioskowanych przez IC w KE w wysokości 4,5 mln EUR. Nadwyżka ta zaliczona została już na poczet 2013 r., w którym kumuluje się zasada n+3 za 2010 r. oraz zasada n+2 za 2011 r. W związku z tym kumulatywna wartość wniosków o płatność złożonych w KE do końca 2013 r. powinna wynieść 69,44 mln EUR (środki EFRR). Tak zdefiniowany cel oznacza, iż najpóźniej od stycznia 2013 r. do listopada 2013 r. do WST powinny wpłynąć raporty z postępu realizacji projektów o wartości blisko 40 mln EUR (koszty całkowite), co w zestawieniu rok do roku oznacza przyrost o 95%. W 2012 r. nie udało się jednak zrealizować w praktyce założeń minimum wzrostu wielkości składanych raportów. W 2011 r. prognozowano, iż uniknięcie zagrożenia związanego z zasadą n+3/n+2 będzie możliwe, jeśli wartość rozliczeń przedkładanych przez beneficjentów PO EWT PL-BB będzie co roku wzrastać o 25%. W 2012 r. udało się ten plan zrealizować jednak tylko częściowo, stąd pozostała tak znaczna kwota do osiągnięcia w 2013 r. Ostrożny optymizm w odniesieniu do powyżej opisanej kwestii jest usprawiedliwiony jednak przez kilka czynników. Pierwszym z nich jest wspomniana już wcześniej kwota blisko 85 mln EUR środków ulokowanych w projektach na dzień 31 grudnia 2012 r. Tak znaczna kwota powinna generować także znaczące wydatki. Drugim czynnikiem są projekty zakończone rzeczowo do dnia 31 grudnia 2012 r. Oczekuje się, iż wszystkie raporty końcowe z postępu realizacji tych projektów zostaną złożone w WST w pierwszej połowie 2013 r. tych projektów to 13,5 mln EUR (środki EFRR). Trzecim i ostatnim czynnikiem jest zapowiedź IZ podjęcia działań w kierunku usprawnienia procesu rozliczania i certyfikacji wydatków. Należy zaznaczyć, iż powyższe dane dotyczące prognoz zawierają pewien błąd wynikający z dwóch czynników: poziom raportowania w WST jest zawsze nieco wyższy niż poziom raportowania do KE oraz brak w powyższym ujęciu Priorytetu Pomoc Techniczna. Pierwszy z tych czynników sprawia, iż żeby osiągnąć cele związane z zasadą n+3/n+2, do WST muszą zostać złożone wnioski na wyższą kwotę, gdyż należy uwzględnić czas niezbędny dla IC na złożenie wniosku o płatność w KE. B.5 Projekty zakończone. W okresie sprawozdawczym zakończonych finansowo zostało kolejnych 10 projektów. Osiem z nich to przedsięwzięcia infrastrukturalne zrealizowane w Priorytecie 1 o łącznej wartości 7.146.213 EUR. Po jednym zakończonym finansowo projekcie przypadło w 2012 r. także na Priorytety 2 (59.180 EUR) i 3 (641.747 EUR). W ujęciu kumulatywnym liczba projektów zakończonych finansowo na dzień 31 grudnia 2012 r. wynosiła 14, a ich wartość 9.330.910 EUR. Większe zaawansowanie widoczne było w prezentowanej jedynie informacyjnie kategorii projektów zakończonych rzeczowo: na koniec okresu sprawozdawczego stan ten został osiągnięty przez kolejnych 14 projektów. Tym samym liczba projektów zakończonych, ale nie rozliczonych na dzień 31 grudnia 2012 r. wynosiła 18, a ich wartość 11.860.160 EUR. Rzeczywista wartość 14 wyżej wymienionych projektów zakończonych finansowo do końca bieżącego okresu rozliczeniowego okazała się o 21,3% niższa od kwoty zakontraktowanych dla nich środków, co potwierdza słuszność tworzenia przez KM List projektów rezerwowych. Przyjmując projekty zakończone finansowo za kryterium realizacji finansowej Programu, poziom wykorzystania dostępnych środków EFRR wzrósł wprawdzie w porównaniu z rokiem poprzednim ponad sześciokrotnie, jednak jego wartość wynosząca na dzień 31 grudnia 2012 r. 8% - stwarza sytuację, w której ponad 90% środków PO EWT PL-BB będzie musiała zostać ostatecznie rozliczona w trzech ostatnich latach jego wdrażania. B.6 Podsumowanie. 23