ACYTRETYNA W DERMATOLOGII PEDIATRYCZNEJ: CZY MA UGRUNTOWANE MIEJSCE? Danuta ROSIŃSKA - BORKOWSKA
Doustne retinoidy stały się przełomem w latach 80 ych w leczeniu : - zaburzeń rogowacenia - ciężkich postaci łuszczycy - ciężkich postaci trądzika ropowiczego
RET RETINOIDY DOUSTNE Lek bardzo teratogenny: konieczność zapobiegania ciąży do 2 lat Objawy niepożądane: - odchylenia wskaźników laboratoryjnych - zmiany śluzówkowe - przerzedzenie włosów i inne
Wyniki leczenia Etretinate (Tigason) u dzieci - Tamayo i Ruiz-Maldonaldo 1981 - Von der Schroeff 1983 - Van de Kercof 1985 - Esterly 1987 - Rosińska i Wolska 1987
1988r
W ciągu 30 lat.. mimo opublikowania bardzo zachęcających wyników leczenia zaledwie pojedyńcze doniesienia - Praca autorów brazylijskich 2004 (Brasileiros de Dermatologica): 10-ro dzieci z Lamelar ichthyosis (18 m.ż.-12r.ż) leczonych acytrecyną 0,5-1,0 mg/kg w.c. przez 12 m-cy
Nasze doświadczenia Leczyliśmy Tigasonem (etretinate), a następnie Neotigasonem (acytrytyną) 25-ro dzieci - z ciężkimi postaciami łuszczycy: 7-ro z łuszczycą krostkową 8-ro z erytrodermią łuszczycową - z zaburzeniami rogowacenia 10-ro z erytrodermia ichtiotyczną
Wiek dzieci wahał się od 6 m. ż. do 18 r. ż Czas leczenia trwał od 3 tyg. do 10 lat U wszystkich pacjentów przed leczeniem oraz w trakcie kontrolowano podstawowe badania rutynowe z szczególną uwagą na TGL, cholesterol, próby wątrobowe Przy dłuższym stosowaniu wykonywano rtg kości długich i badania densytometryczne
Stosowane dawki Tigasonu i Neotigasonu Początkowo 1 mg/kg -0,8 0,5-0,4mg/kg (zależnie od uzyskanej poprawy lub wystąpienia nasilonych objawów ubocznych)
Czas stosowania leczenia W łuszczycy podawano lek do uzyskania zadawalającego efektu klinicznego W erytrodermiach ichtiotycznych od 4 6 tyg do kilku lat
Wyniki leczenia - psoriasis pustulosa - U wszystkich całkowite ustapienie zmian - Okres remisji kilka lat do 3-4 m-cy - kolejne tury leczenia były każdorazowo skuteczne - leczenie podtrzymujące przez kilka m-cy przy natychmiastowych nawrotach (ostitis chronica i kardiomiopatia poprawa!)
Wyniki leczenia -erytrodermia psoriatica U większości dzieci ustąpienie zlewnego stanu zapalnego z pozostawieniem różnie nasilonych, ograniczonych zmian PV U 2- ga konieczne było dołączenie PUVA (Re-PUVA) Remisje od kilku lat do kilku tygodni Nawroty dobrze odpowiadały na leczenie Dawki podtrzymujące
ICHTHYOSIS - Vulgaris defekt genetyczny filagryny (?) - Lamellaris- z niedoborem trasglutaminazy uszkodzony gen w chromosomie 14 - erytrodermia ichtiotyczna wrodzona nieprawidłowa mutacja w chromosomie 2g33-35 - Erythrodermia ichthiosiformis Brocg nieprawidłowa mutacja genu keratyny 1 lub 10 - Ichthyosis hystrix nie wykryto nieprawidłowej mutacji w genie keratyny
Wyniki leczenia -erytrodermia ichthiosiformis Po 6-8 tyg leczenia-u wszystkich poprawa (zmniejszenie ectoprionu, przykurczów palców) W postaci pęcherzowej wysiewy zmian pęcherzowych Po 10-12 tyg.lub dłuższym leczeniu wyrazna poprawa twarzy i dłoni Konieczność dawek podtrzymujących (uzależnienie) Odstawienie leczenia powrót zmian
Badania dodatkowe Przed leczeniem i w trakcie ( po 1-ym, póżniej co 3 m-ce) wykonywano: bad podstawowe transaminazy cholesterol TGL parametry rozwoju fizycznego (siatki centylowe) rtg kości długich bad dezyndometryczne
Ocena badań dodatkowych Badania laboratoryjne u wszystkich dzieci były prawidłowe (u 1-go dziecka okresowy wzrost transaminaz antygenemia HBs)
Objawy uboczne Świąd (EP, EI) ~ 3 tyg terapii (u ~90%) Cheilitis ~2-3 tyg terapii ( u ~75%) Urażalność skóry ~3-6 tyg terapii ( u ~70%) Wypadanie włosów ~8-9 tyg terapii ( u ~30%) Bóle mięśniowo-kostne ~ 3tyg terapii ( u ~15%) Zmiany rumieniowo grudkowe ~10-11 tyg terapii ( u ~10%)
Dzieci tolerują leczenie doustnymi retinoidami lepiej niż dorośli! U dzieci występuje mniej objawów ubocznych niż u dorosłych! Słabo nasilone objawy uboczne nie mogą zniechęcać do stosowania retinoidów u dzieci w wybranych przypadkach Zmniejszenie dawki cofa objawy uboczne Długotrwałe stosowanie Neotigasonu nie miało niekorzystnego wpływu na rozwój fizyczny i psychomotoryczny u dzieci
Filipek l.10 potwierdzenie dobrej tolerancji i bezpieczeństwa Neotigasonu F.R. ur. 6.12.2004r Wywiad rodzinny - bez znaczenia Collodion baby Erytrodermia ichtiotyczna Ectoprion
Od 5-go m.ż. Neotigason ( Klinika Pediatrii w Białymstoku) w dawce 0,8 o,65 mg/kg w.c. do chwili obecnej Plastyka powiek (zmętnienia) - 14 m.ż. (Polanica) - 17 m.ż. (Polanica) - 5 r.ż. (Anglia) - 6 r.ż. (Anglia) - 7 r.ż. (Anglia)
Badania dodatkowe Filipka Stała opieka Kliniki Pediatrii w Białymstoku Poradnia Okulistyczna Poradnia Immunologiczna CZD Poradnia Nefrologiczna CZD Systematycznie wykonywano badania laboratoryjne: podstawowe badania w normie, okresowo nieznacznie podwyższone TGL, transaminazy Coroczne badania densytometryczne (od 7 m.ż.)- nie wykazywały odchyleń
Wnioski Uogólniona łuszczyca krostkowa u dzieci powinna być wskazaniem do leczenia acytretyną. Ciężkie erytrodermie łuszczycowe u dzieci powinny być częstszym wskazaniem do leczenia acytretyną niż u dorosłych. Erytrodermie ichtiotyczne z ectoprionem powinny być wskazaniem do leczenia acytretyną. Bez, mogą być stosowane okresowo.
Acytretyna nie ma ugruntowanego miejsca w dermatologii pediatrycznej a szkoda, bo doświadczenia nasze i innych, choć nielicznych autorów, są bardzo zachęcające!
Chcemy być zdrowi i radośni!