Rekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych
PRACA W GODZINACH NADLICZBOWYCH ART. 151 1 K.P. Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie: 1) konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii, 2) szczególnych potrzeb pracodawcy.
PRACA W GODZINACH NADLICZBOWYCH ART. 151 2 K.P. Z uwagi na szczególne potrzeby pracodawcy nie mogą pracować w godzinach nadliczbowych pracownicy zatrudnieni na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia.
LIMITY GODZIN ART. 151 3 i 4 K.P. Liczba godzin nadliczbowych przepracowanych z uwagi na szczególne potrzeby pracodawcy nie może przekroczyć dla poszczególnego pracownika 150 godzin w roku kalendarzowym. W układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy, jest dopuszczalne ustalenie innej liczby godzin nadliczbowych w roku kalendarzowym.
PRACA W GODZINACH NADLICZBOWYCH WYROK SN z 26.05. 2000 r. (I PKN 667/99, OSNP 2001/22/662) Warunkiem przyjęcia dorozumianej zgody pracodawcy na pracę w godzinach nadliczbowych jest świadomość pracodawcy, że pracownik wykonuje taką pracę. WYROK SN z 14.05.1998 r. (I PKN 122/98, OSNP 1999/10/343) Polecenie pracy w godzinach nadliczbowych (art. 135 KP) nie wymaga szczególnej formy. Brak sprzeciwu przełożonego na wykonywanie w jego obecności przez pracownika obowiązków może być zakwalifikowany jako polecenie świadczenia pracy w godzinach nadliczbowych
REKOMPENSOWANIE PRACY W GODZINACH NADLICZBOWYCH ART. 151 1 1 K.P. Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości: 1) 100 % wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających: a) w nocy, b) w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, c) w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, 2) 50 % wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony w pkt 1.
REKOMPENSOWANIE PRACY W GODZINACH NADLICZBOWYCH ART. 151 1 2 i 3 K.P. Dodatek w wysokości 100 % przysługuje także za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownikowi przysługuje prawo do dodatku w wysokości określonej w 1. Wynagrodzenie stanowiące podstawę obliczania dodatku, o którym mowa w 1, obejmuje wynagrodzenie pracownika wynikające z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60 % wynagrodzenia.
RYCZAŁT ZA PRACĘ W GODZINACH NADLICZBOWYHC ART. 151 1 4 K.P. W stosunku do pracowników wykonujących stale pracę poza zakładem pracy wynagrodzenie wraz z dodatkiem, o którym mowa w 1, może być zastąpione ryczałtem, którego wysokość powinna odpowiadać przewidywanemu wymiarowi pracy w godzinach nadliczbowych.
CZAS WOLNY Art. 151 2 K.P. W zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych pracodawca, na pisemny wniosek pracownika, może udzielić mu w tym samym wymiarze czasu wolnego od pracy (1:1). Udzielenie czasu wolnego w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych może nastąpić także bez wniosku pracownika. W takim przypadku pracodawca udziela czasu wolnego od pracy, najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego, w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych, jednakże nie może to spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy (1:1,5). W takich przypadkach pracownikowi nie przysługuje dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych.
CZAS WOLNY Wyrok SN z 9.02.2010 r., I PK 157/09 Czas wolny udzielony w zamian za nadgodziny nie jest zwolnieniem od pracy lub czasem niewykonywania pracy, za który pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, zatem nie stosuje się tu zasad obowiązujących przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop
Proponowane zmiany Rozkład czasu pracy może przewidywać różne godziny rozpoczynania i kończenia pracy; w takim przypadku ponowne wykonywanie pracy w tej samej dobie nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych. Wykonywanie pracy w rozkładzie czasu pracy, o którym mowa wyżej nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku, o którym mowa w art. 132 i 133.
Proponowane zmiany Definicja godzin nadliczbowych Art. 144. 1. Praca wykonywana ponad dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynikający z jego rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie: 1. konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii, 2. szczególnych potrzeb pracodawcy. II wariant : 1 zd. 1 Praca wykonywana ponad obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych.
Proponowane zmiany 2. Przepisu 1 pkt 2 nie stosuje się do pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia. 3. Liczba godzin nadliczbowych przepracowanych w związku z okolicznościami określonymi w 1 pkt 2 nie może przekroczyć dla poszczególnego pracownika 150 godzin w roku kalendarzowym, chyba że ustalono inną liczbę godzin.
Proponowane zmiany Art. 145. 1. Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości.% wynagrodzenia, a za taką pracę w porze nocnej % wynagrodzenia. do II wariantu: 1. Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości % wynagrodzenia, jeżeli okres rozliczeniowy nie przekracza 1 miesiąca, % wynagrodzenia, jeżeli okres rozliczeniowy nie przekracza 4 miesięcy, % wynagrodzenia, jeżeli okres rozliczeniowy przekracza 4 miesiące. Za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w porze nocnej, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości % wynagrodzenia. 2. Wynagrodzenie stanowiące podstawę obliczenia dodatku obejmuje wynagrodzenie pracownika określone jego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania 60% wynagrodzenia. 3. W stosunku do pracowników wykonujących stale pracę poza zakładem pracy wynagrodzenie wraz z dodatkiem może być zastąpione ryczałtem, którego wysokość powinna odpowiadać przewidywanemu wymiarowi pracy w godzinach nadliczbowych. II wariant bez 3
Proponowane zmiany Art. 146. 1. Z inicjatywy pracodawcy lub na pisemny wniosek pracownika, w zamian za dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych, pracownikowi może być udzielony czas wolny od pracy, w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych. Ustalenie w tej sprawie następuje przed terminem płatności wynagrodzenia za pracę za okres, w którym wystąpiła praca w godzinach nadliczbowych. do II wariantu: 1. Z inicjatywy pracodawcy lub na pisemny wniosek pracownika, w zamian za dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych, pracownikowi może być udzielony czas wolny od pracy, w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych. 2. Pracodawca udziela czasu wolnego od pracy do końca okresu rozliczeniowego, w którym wystąpiła praca w godzinach nadliczbowych. W takim przypadku pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany z tego tytułu.
Proponowane zmiany tylko do II wariantu: Art. 146a. 1. W razie ustania stosunku pracy przed upływem okresu rozliczeniowego pracownikowi przysługuje, oprócz normalnego wynagrodzenia, dodatek, w wysokości określonej zgodnie z art. 145, jeżeli w okresie od początku okresu rozliczeniowego do dnia ustania stosunku pracy pracował w wymiarze godzin przekraczającym wymiar czasu pracy ustalony na ten okres z odpowiednim zastosowaniem art. 130. 2. Przepis 1 stosuje się odpowiednio w razie nawiązania stosunku pracy w trakcie okresu rozliczeniowego.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Kancelaria Prawa Pracy Anna Telec Radca Prawny ul. Katowicka 19 m. 2 03-932 Warszawa tel. 693 949 555 e-mail: kancelaria@annatelec.pl www.telec-kowalska.pl