Charakterystyka głównych składowych bilansu wodnego
Opad pionowy deszcz, mŝawka (opad ciekły); śnieg, grad (opady stałe). Opad poziomy mgła; rosa, szron, sadź, gołoledź (osady atmosferyczne)
OPAD - pomiar
Pluwiograf
Deszczomierz wagowy Deszczomierz korytkowy
Totalizator deszczomierz do pomiaru wysokości opadów w rejonach mało dostępnych
Opad mierzony odczytany z deszczomierza lub pluwiografu z powierzchnią recepcyjną umieszczoną na poziomie 1m nad gruntem. Opad skorygowany opad określony z uwzględnieniem poprawek. Opad rzeczywisty teoretyczna suma opadu bez uwzględnienia osadów rzeczywistych. Opad całkowity suma opadów i osadów obliczona dla powierzchni gruntu.
Inwersja opadów
Średni opad w zlewni - metody Metoda izohiet
Metoda wieloboków równego opadu (zadeszczowania)
Metoda regionów opadowych
Metoda odwrotnych odległości
Metoda krzywej hipsometrycznej (hipsograficznej)
INTENSYWNOŚĆ (NATĘśENIE) OPADU I = P/t [mm/min]
STRATY czyli EWAPOTRANSPIRACJA
Ewaporometry Ewaporometr Piche'a Ewaporometr Wilda
Klatka meteorologiczna
Parowanie z powierzchni wody
Standardowe pomiary parowania w Polsce prowadzi się od 1981 roku. Parowanie z powierzchni wody jest mierzone na 8-miu posterunkach ewaporometrycznych, zlokalizowanych na stacjach meteorologicznych, za pomocą basenu ewaporometrycznego o powierzchni 20 m2 i głębokości 2.0 m.
Tratwa z ewaporometrem GGI-3000
Sumy parowania z okresu V-X w latach 1981-2002
NajwyŜsze sumy parowania występują w centralnej i wschodniej części kraju, reprezentowanej przez posterunki w Sandomierzu i Włodawie oraz w Płocku. NajniŜsze wartości parowania występują na posterunku w Kłodzku.
PAROWANIE Z POWIERZCHNI GRUNTU - LIZYMETRY
PAROWANIE Z POWIERZCHNI GRUNTU - LIZYMETRY
PAROWANIE Z POWIERZCHNI GRUNTU - LIZYMETRY Lizymetr to urządzenie do pomiaru wielkości infiltracji i ewapotranspiracji w naturalnych warunkach Rys. Lizymetr skrzyniowy (Pazdro, Kozerski, 1990)
Charakterystyka Stanowisko lizymetryczne na terenie poletka badawczego KHiGI AGH stanowiska Deszczomierz automatyczny Deszczomierz z grzałką Lizymetry klasyczne Lizymetr I Lizymetr II Lizymetr III Lizymetr automatyczny A Szybik lizymetru A Szybik lizymetrów klasycznych
Metody oceny parowania terenowego - nomogramy
Wielkość parowania terenowego wzory empiryczne Wzór Türca E = P 0,9 + P L 2 2 gdzie: E parowanie terenowe [mm/rok] P średnia wysokość opadu [mm/rok] L = 300 + 25 t + 0,05 t 3 t średnia roczna temperatura [ o C]
izotymy linie równego parowania
Spływ powierzchniowy
Spływ powierzchniowy KrąŜenie wody na stoku
Składowe zasilania rzeki przedstawione na hydrogramie przepływu (odpływu)
Rozdział wody opadowej - relacje pomiędzy spływem opadowym a wsiąkaniem
Spływ powierzchniowy (opad skuteczny) w zaleŝności od stopnia pokrycia terenu roślinnością
Spływ powierzchniowy w odpływie rzecznym Sekwencja fal wezbraniowych Starej Rzeki w przekroju Łazy na Pogórzu Wielickim powódź 1997
Infiltracja proces wsiąkanie wody pochodzącej z opadów atmosferycznych, z cieków i zbiorników powierzchniowych oraz z kondensacji pary wodnej z powierzchni terenu do strefy aeracji, a następnie (po oddaniu części tych wód do atmosfery - ewapotranspiracja) przesączanie do strefy saturacji (infiltracja efektywna). Infiltracja moŝe być równieŝ wywołana sztucznie. Wielkość infiltracji jest wyraŝana w dm 3 /s*km 2 lub w mm/rok. Infiltracja efektywna - część wód pochodzących z opadów atmosferycznych, która po pomniejszeniu objętości związanej ze spływem powierzchniowym, ewapotranspiracją oraz procesem wiązania siłami molekularnymi z ziarnami gruntu w strefie aeracji, przedostaje się do strefy saturacji i zasila wody podziemne.
Wskaźnik infiltracji w i - stosunek ilości infiltrującej wody docierającej do strefy saturacji (infiltracja efektywna I e ) do wysokości średnich rocznych opadów atmosferycznych - P na określonym obszarze. w i = I e /P [-]
Czynniki wpływające na wielkość infiltracji Czynniki klimatyczne Wysokość opadów atmosferycznych [mm/rok] Rozkład opadów w czasie intensywność opadu Temperatura i wilgotność powietrza
Czynniki wpływające na wielkość infiltracji cd. Właściwości gruntu i terenu Przepuszczalność ośrodka gruntowego Nachylenie powierzchni terenu (teren płaski brak spływu powierzchniowego) Pokrycie szatą roślinną (gęsta szata zmniejsza odpływ powierzchniowy) Zagospodarowanie terenu: - osiedlowo-przemysłowe zmniejszenie infiltracji - rolnicze zwiększenie infiltracji - leśne zatrzymanie spływu powierzchniowego, ale duŝa transpiracja Przemarzanie gruntu - zmniejszenie przepuszczalności zanik infiltracji Stopień nasycenia wodą porów ośrodka gruntowego Działalność człowieka
Rozdział sumy opadów w drzewostanie INTERCEPCJA