Definicje: 1. Zasoby wodne są to wszelkie wody znajdujące się na danym obszarze stale lub występujące na nim czasowo. 2. Przepływ średni roczny Q śr

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Definicje: 1. Zasoby wodne są to wszelkie wody znajdujące się na danym obszarze stale lub występujące na nim czasowo. 2. Przepływ średni roczny Q śr"

Transkrypt

1 Bilans wodny

2 Definicje: 1. Zasoby wodne są to wszelkie wody znajdujące się na danym obszarze stale lub występujące na nim czasowo. 2. Przepływ średni roczny Q śr -jest to średnia arytmetyczna przepływów z wielolecia. 3. Średni roczny odpływ - średnia arytmetyczna z odpływów rocznych z wielolecia. Jest to całkowita ilość wody w mln m 3 jaka przeciętnie w ciągu całego roku przepływa przez profil ujściowy, przyjęta jako średnia arytmetyczna z wielolecia (Lambor). 4. Moduł odpływu - dzieląc średni roczny odpływ przez powierzchnię zlewni otrzymamy tzw. moduł odpływu MO. 5. Moduł opadu -odpowiada średniemu rocznemu opadowi z wielolecia MP. Jest to więc normalny opad roczny wyrażony w mm.

3 6. Współczynnik odpływu α - jest to liczba niemianowana, mniejsza od jedności. Wielkość ta charakteryzuje potencjał wodny zlewni i po pomnożeniu jej przez 100 charakteryzuje procentowy udział odpływu w stosunku do opadu. α = MO/MP 7. Rok hydrologiczny - jednostka czasu używana w hydrologii przy obliczaniu bilansu wodnego danego obszaru. Podobnie jak rok kalendarzowy trwa 12 miesięcy. Rok hydrologiczny w Polsce rozpoczyna się jednak 1 listopada, a kończy 31 października. Związane jest to z retencją opadów w postaci śniegu i lodu w początkowym okresie roku hydrologicznego, co później uwidocznia się podczas wiosennych roztopów. W ten sposób nie występuje sytuacja, gdy opady z poprzedniego roku hydrologicznego mają wpływ na poziom wód w późniejszym okresie kolejnego roku hydrologicznego. 8. Ewapotranspiracja proces parowania terenowego (np. w obrębie użytku zielonego), obejmujący transpirację (parowanie z komórek roślinnych) oraz ewaporację (parowanie z gruntu lub wody)

4 Bilansowanie zasobów wodnych Bilans wodny (zasobów) - liczbowy wyraz obiegu wody w przyrodzie, czyli równanie ustalające równowagę między ilością wody przybywającej i ubywającej w określonym miejscu i czasie. Równanie to obrazuje krążenie wody w cyklu hydrologicznym, obejmującym atmosferę, ziemię i oceany i składającym się z obiegu dużego i małego. W obiegu dużym występuje parowanie oceanów, przemieszczenie się chmur i pary wodnej nad kontynentami, następnie skraplanie oraz spływ z lądów i oceanów. Obiegiem małym nazywa się lokalną wymianę wody między atmosferą a wodami powierzchniowymi. Wielkość opadu, odpływu i retencji dla określonego obszaru wyraża się grubością warstwy wody w milimetrach albo objętością masy wody w metrach sześciennych lub kilometrach sześciennych. Bilanse wodne mogą być opracowywane dla lądów, oceanów, krajów, regionów, poszczególnych dorzeczy lub zlewni i obejmować okresy roczne, wieloletnie, lata mokre lub suche, okresy wegetacyjne, letnie, zimowe. Sporządza się je dla stanów rzeczywistych lub przewidywalnych. Poniższy schemat prezentuje obieg wody w przyrodzie.

5 Rys. 1. Obieg wody w przyrodzie

6 Bilans wodny w mieście W obszarach zurbanizowanych notowane są wyższe sumy opadów niż na terenach pozamiejskich. Są to przede wszystkim ulewy (opady krótkotrwałe). Bilans wodny dla obszarów naturalnych, poza miejskich, można wyrazić następującym wzorem: P = E + R + S gdzie: P - opady atmosferyczne, jedyne źródło wody dostarczanej do ekosystemu E - ewapotranspiracja, czyli parowanie wody z podłoża oraz oddychanie roślin R - odpływ, czyli woda, która zostaje odprowadzona z danego terenu; dzielimy go na odpływ powierzchniowy (czyli woda, która spływa po powierzchni ziemi np. do rzek) i podziemny (czyli woda, która wsiąka w podłoże, a następnie przemieszcza się w warstwach skalnych np. do poziomów wodonośnych, źródeł czy rzek) S - woda gruntowa (tzw. retencja, czyli jakby magazynowanie wody w ekosystemie); należy zauważyć, że pokrywa śnieżna jest także formą retencji wody.

7 Bilans wodny obszarów zurbanizowanych składa się z tych samych elemetów co bilans wodny terenów poza miejskich, ale wzajemne proporcje poszczególnych elementów są znacząco inne. Opady są zwykle wyższe niż poza miastem, ewapotranspiracja jest znacznie niższa, odpływ powierzchniowy jest znacznie większy (zaś podziemny jest bardzo niewielki) i retencja jest znacznie niższa. Zmiany prezentuje rysunek 2. grubość strzałek na rysunkach 1 i 2 oznacza zmianę danego elementu. Wpływ miasta na wilgotność powietrza, opady i występowanie mgieł nie jest jednoznacznie określony, w różnych miastach obserwuje się różne tendencje. Dla wielu miast zanotowano wzrost liczby dni z mgłą w roku i częstsze występowanie chmur typu Cumulus i Cumulonimbus. Sprzyja temu duża zawartość zanieczyszczeń (stanowiących tzw. jądra kondensacji) w powietrzu i większa wilgotność powietrza. Ponadto tworzeniu się chmur o budowie pionowej sprzyja konwekcja (proces przenoszenia ciepła związany z różnicą temperatur), którą wzmaga miejska wyspa ciepła, zaś tworzeniu się mgieł - mała prędkość wiatru lub brak wiatru. Jednakże każde miasto jest położone w danej formie terenu, w danej szerokości geograficznej, odległości od morza itp.

8 1. Główne elementy obiegu wody w obszarze poza miejskim Rys. 2. Główne elementy obiegu wody w mieście (Grubość strzałek oznacza zmianę danego elementu!)

9 Te lokalne czynniki mogą znacznie modyfikować klimat danego miasta. Ponadto funkcjonowanie dużych zakładów przemysłowych i elektrociepłowni w mieście może powodować wzmożenie niektórych procesów atmosferycznych, np. dostarczać zanieczyszczeń powietrza (czyli jąder kondensacji), dostarczać dużych ilości ciepła antropogenicznego czy pary wodnej np. w pobliżu chłodni kominowych elektrociepłowni. W mieście, szczególnie latem, sumy opadów są wyższe niż na terenach poza miejskich. Przypadki intensywnych opadów, np. burzowych w mieście są częstsze. Większe opady są skutkiem oddziaływania tych samych czynników, które powodują wzrost zachmurzenia. Ewapotranspiracja jest w mieście w znacznym stopniu zredukowana. Może stanowić nawet zaledwie 38% ewapotranspiracji występującej na terenach sąsiadujących z miastem. Jest to głównie parowanie, a nie transpiracja bo udział terenów zielonych w mieście jest stosunkowo niewielki, jest więc mało roślin, które oddychają. Parowanie jest niskie, ponieważ w mieście jest mało wody, która mogłaby parować, a opady są odprowadzane z miasta przez system kanalizacji miejskiej, nie wsiąkają więc i nie parują na obszarze miasta.

10 Rys. 3 przedstawia średnie miesięczne wartości temperatur y i opadów w wybranych miastach w Europie. Ilość wody dostarczanej do miasta zależy przede wszystkim od strefy klimatycznej i typu klimatu w jakim leży dane miasto, jednak wpływ miasta może spowodować zwiększenie rocznej sumy opadów nawet o 20-30%.

11 Powierzchnia miasta uniemożliwia wsiąkanie wody w podłoże, gdyż jest pokryta asfaltem, betonem, kamieniami. Dlatego też odpływ powierzchniowy jest prawie cztery razy większy w mieście niż poza nim, zaś odpływ podziemny jest niższy o 50%. Powoduje to niską retencję. Pokrywa śnieżna jest formą czasowej retencji wody w mieście. Jednakże zanika ona szybciej w mieście niż na terenach je otaczających wskutek wpływu miejskiej wyspy ciepła i działalności człowieka (usuwanie śniegu z terenów ulic, placów). Ponadto zanieczyszczenie powietrza osiadające na śniegu obniża jego albedo (jest parametrem określającym zdolność odbijania promieni przez daną powierzchnię), sięgające w warunkach naturalnych nawet 90%. Zwiększa to pochłanianie energii, podwyższa temperaturę i przyspiesza topnienie śniegu.

12 Bilansowanie zasobów wodnych Bilansowanie zasobów wodnych polega na porównaniu ilości wody jaka dostaje się do zlewni z ilością jaka z niej odpływa w danym przedziale czasu (np miesiąc, rok, wielolecie). Możemy utworzyć ogólne równanie bilansu dla wybranej zlewni, porównując ilości wody dopływającej do niej (wejście) z ilością, która odpływa (wyjście). Przyjmując, że retencja początkowa zlewni oraz opad atmosferyczny stanowią wejście zaś odpływ ze zlewni straty (głównie na parowanie) i retencja końcowa stanowią wyjście, możemy napisać ogólne równanie bilansu: Niech : Wejście = Wyjście Wejście = Z + P Wyjście = H + S + R gdzie: Z - retencja początkowa P - opad atmosferycznyw mm H - odpływ ze zlewni w mm zlewni w mm, S straty, głównie na parowanie w mm R - retencja końcowa w mm

13 Stosując ww. oznaczenia możemy napisać: Z + P = H + S + R Przekształcając kolejno, otrzymujemy: Z - R = H + S P R Z = P (H + S) R Z = R R = P H - S Uwaga!. Wielkość R (retencja) może być ujemna lub dodatnia. Możemy wówczas napisać: P = H + S ± R W przypadku kiedy różnica retencji ( R) równa się zero mówimy o uproszczonym bilansie wodnym zlewni. Równanie przybierze wówczas postać uproszczoną. P = H + S

14 Dzieląc równanie bilansu przez opad otrzymamy: H/P + S/P = 1 Oznaczając: S/P = β otrzymamy zależność współczynnika odpływu α od parametru β - współczynnika strat. Możemy napisać: α = 1 -β Uproszczony bilans wodny stosujemy często w przypadku kiedy rozpatrujemy dłuższy okres, np wielolecie. Zdarza się bowiem, że retencja Z na początku okresu równa jest retencji końcowej R. Wielkość opadu i odpływu określane są bezpośrednio na podstawie obserwacji (deszczomierze, pluwiografy, łaty wodowskazowe, limnigrafy).

15 Określając bilans z wielolecia dla danego obszaru posługujemy się wielkościami średnimi czyli: P - średnią roczną wysokością opadu obszarowego z wielolecia w mm, H - średnią roczną wielkością odpływu z wielolecia w mm, S - średnią roczną wysokością strat bilansowych, tzw. deficytem odpływu w mm. Średni roczny opad obszarowy z wielolecia obliczamy przy zastosowaniu jednej z metod graficznych, służących do wyznaczania opadu średniego dla danego obszaru. Metody te bazują na danych pochodzących z posterunków opadowych rozmieszczonych na badanym terenie. W przypadku braku stacji pomiarowych opad średni można określić na podstawie atlasu klimatycznego. Średnią roczną wielkość odpływu z wielolecia w przypadku prowadzonych na rzece obserwacji wodowskazowych ustalamy jako średnią arytmetyczną rocznych odpływów (policzonych przy wykorzystaniu przepływu Q S ) podzielonych przez powierzchnię zlewni. W przypadku braku obserwacji do obliczenia przepływu średniego rocznego z wielolecia stosujemy wzory empiryczne (np. wzór Iszkowskiego, Kajetanowicza, Punzeta ).

16

17 Wzór Iszkowskiego Wzór służy do obliczania przepływu średniego rocznego SQ przy danych parametrach zlewni: SQ = Q s = 0,03171 C S P A [m 3 /s] P - opad normalny roczny w m, A - powierzchnia zlewni w km 2, C s - współczynnik odpływu - wartość stabelaryzowana. 0, zamiennik wartości wskaźnika opadu wyrażonego w m na przepływ w m 3 /s Wartości współczynnika C s zawiera tabela 1.

18 Wartości współczynnika odpływu C s do wzoru Iszkowskiego Tabela 1 Grupa topograficzna zlewni Współczynnik odpływu C s Bagna i niziny Niziny i płaskie wysoczyzny Częściowo niziny, częściowo pagórki Pagórki o łagodnych stokach Częściowo przedgórza, częściowo pagórki lub strome pagórki Karkonosze, Sudety, Beskidy (średnie) Wysokie góry 0,20 0,25 0,30 0,35 0,40 0,55 0,6-0,7

19 Bilans cieplny powierzchni terenu, z której może odbywaćsięparowanie można przedstawić następująco: gdzie: R = EL + A +G R radiacja netto zwana równieżsaldem promieniowania lub bilansem promieniowania. Jest to różnica między promieniowaniem dochodzącym do powierzchni terenu a promieniowaniem przez tępowierzchniętraconym, inaczej jest to częśćpromieniowania słonecznego, która nie zostaje zwrócona do atmosfery [W/m2], E natężenie parowania z powierzchni terenu [mm/s], L ciepło utajone parowania [2, J/m2 mm], odnosi siędo ciepła straconego przez powietrze, kiedy woda przechodzi w parę wodną- jest ilością energii potrzebną do zamiany 1 kg cieczy w gaz przy stałej temperaturze. A wymiana ciepła z atmosferą[w/m2], G wymiana ciepła z gruntem [W/m2].

20 Powyższy wzór Stachý oparty został wyłącznie na czynnikach klimatycznych przy wpływie czynników fizycznogeograficznych zlewni dla rzek pojeziornych, wyżynnych i nizinnych. Dla obszarów górskich (Karpaty, Sudety) zależności nie zostały opracowane. Wzór Krzanowskiego Uzupełnieniem omówionych powyżej wzorów Stachý jest wzór dla obszaru Karpat Polskich, opracowany przez Krzanowskiego. Do ustalenia wzoru posłużyły dane hydrometryczne dla 29 profili wodowskazowych z lat Autor wzoru, podobnie jak Stachý, uzależnił współczynnik odpływu c od czynnika fizycznogeograficznego, jakim jest średnia wysokość zlewni h s. Ogólna postać wzoru to:

21 h s średnia wysokość zlewni nad poziomem morza [km]. A 1 teoretyczny współczynnik odpływu będący funkcją opadu i maksymalnego parowania terenowego, określany ze wzoru: Wzory określające wysokość odpływu jednostkowego Wzory mogą odnosić się zarówno do dużych obszarów, jak i do pojedynczych zlewni. Ze wzorów należy wymienić wzór Wołoszyna określony dla zlewni Bobru:

22 gdzie: H = 0,905 P 340 H odpływ roczny średni z wielolecia [mm], P - opad roczny średni z wielolecia [mm]. Ze wzorów za pomocą których oblicza się bezpośrednio odpływ jednostkowy, należy wymienić wzór Punzeta oraz Byczkowskiego i Mandes.

23 Wzór Punzeta Opracowany został dla dorzecza górnej Wisły. Do ustalenia równania posłużyły dane dla 66 profili wodowskazowych, zamykających zlewnie A < 600 km 2 w Karpatach oraz A < 800 km 2. Wzór służy do obliczania przepływu średniego rocznego na terenach całego dorzecza górnej Wisły. Q R = q R A q R = 0, N P 0, ,05576 J 0,0647 gdzie: q R średni roczny spływ jednostkowy, [l/skm 2 ], A - powierzchnia zlewni, [km 2], P - średni roczny opad atmosferyczny w dorzeczu, [mm],

24 J - umowny wskaźnik spadku podłużnego W/L, w, W - różnica wzniesień pomiędzy źródłami a wysokością przekroju (badanego profilu) [km], L - długość cieku, [km], N - wskaźnik nieprzepuszczalności gleb w dorzeczu Bołdakowa, charakteryzujący stosunki geologiczno - glebowe, zagospodarowanie zlewni wg tabeli (J. Ratomski, H. Witkowska, Podstawy projektowania regulacji potoków górskich przy uwzględnianiu ruchu rumowiska, Tab. 3.9). Wzór Byczkowskiego i Mandes Opracowany został dla dorzecza Narwi i rzek sąsiednich na podstawie danych z 68 profili wodowskazowych z lat Dobór parametrów wzoru przeprowadzono metodą quasi-optymalizacyjną Kaczmarka.

25 Wzór ma postać: gdzie: J jeziorność zlewni [%] Wskaźnik jeziorności można obliczyć z następującego wzoru: J = F j /A gdzie: F j powierzchnia jezior w zlewni [km2], A całkowita powierzchnia zlewni [km2]. ψ - wskaźnik stoczystości, obliczony ze wzoru wg Kajetanowicza

26 Współczynnik odpływu wg Kajetanowicza uzależnia jego wielkość od średniej wysokości nadmorskiej zlewni oraz od jej powierzchni. gdzie: α g = 0,095 W s 0,2 ψ 0,084 α n = 0,063 W s 0,25 ψ 0,1 α g - współczynnik odpływu dla rzek górskich, α n - współczynnik odpływu dla rzek nizinnych, W s - średnia wysokość nadmorska zlewni liczona wg wzoru: W s = 0,5 (W z + W u ) [m n.p.m.] W z wysokość źródeł, w m n. p. m., W u - wysokość ujścia w m n.p.m. ψ - średnie nachylenie zboczy liczone wg wzoru: W Ψ = (%) W = W W z u A A powierzchnia zlewni w km 2.

27 Wzory na przepływ średni roczny stanowią podstawę (dla cieków nie obserwowanych ) do obliczeń przepływów niższych od średniego. - p r z e p ł y w a b s o l u t n i e n a j n i ż s z y Q 0 Q 0 = 0,2 * ν* Q s -p r z e p ł y w ś r e d n i n i s k i Q 1 Q 1 = 0.4 * ν * Q s - - p r z e p ł y w z w y c z a j n y (środkowy) Q 2 Q 2 = 0.7 * ν * Q s - gdzie: ν - współczynnik zależny od zdolności retencyjnej zlewni (Lambor, str 324, Hydrologia Inżynierska).

28 S - Średnia roczna wieloletnia wysokość strat bilansowych to straty na: - parowanie fizyczne (ze zbiorników, gleby, roślin), - parowanie fizjologiczne (poprzez żywe organizmy), - parowanie poprzez reakcje chemiczne, - ubytki spowodowane przez trudne do zmierzenia odpływy wód podziemnych, a niekiedy powierzchniowych. Wśród w/w strat grupę najliczniejszą stanowi parowanie fizyczne i fizjologiczne określane często parowaniem terenowym, zależne od wysokości rocznej sumy opadowej, natężenia opadu, od podziału opadu na poszczególne miesiące, średniej temperatury miesięcznej, wilgotności powietrza, wysokości n p. m., rodzaju upraw, gruntu, rzeźby terenu itp. Największy jednak wpływ wywierają opady, szata roślinna i temperatura. Na tych wiec parametrach opiera się większość wzorów empirycznych.

Bilansowanie zasobów wodnych

Bilansowanie zasobów wodnych 1 Bilansowanie zasobów wodnych Definicje: 1. Zasoby wodne są to wszelkie wody znajdujące się na danym obszarze stale lub występujące na nim czasowo (Dębski). 2. Przepływ średni roczny Q śr -jest to średnia

Bardziej szczegółowo

FIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001

FIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 FIZYKA I CHEMIA GLEB Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 Tematyka wykładów Bilans wodny i cieplny gleb, właściwości

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka głównych składowych bilansu wodnego

Charakterystyka głównych składowych bilansu wodnego Charakterystyka głównych składowych bilansu wodnego Opad pionowy deszcz, mŝawka (opad ciekły); śnieg, grad (opady stałe). Opad poziomy mgła; rosa, szron, sadź, gołoledź (osady atmosferyczne) OPAD - pomiar

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka zlewni

Charakterystyka zlewni Charakterystyka zlewni Zlewnia, dorzecze, bifurkacja Występujące na powierzchni lądów wody powierzchniowe: źródła, cieki, zbiorniki wodne, bagna stanowią siec wodną. Siec ta tworzy system wodny, ujęty

Bardziej szczegółowo

Metody obliczania obszarowych

Metody obliczania obszarowych Metody obliczania opadów średnich obszarowych W badaniach hydrologicznych najczęściej stosowaną charakterystyką liczbową opadów atmosferycznych jest średnia wysokość warstwy opadu, jaka spadła w pewnym

Bardziej szczegółowo

Operat hydrologiczny jako podstawa planowania i eksploatacji urządzeń wodnych. Kamil Mańk Zakład Ekologii Lasu Instytut Badawczy Leśnictwa

Operat hydrologiczny jako podstawa planowania i eksploatacji urządzeń wodnych. Kamil Mańk Zakład Ekologii Lasu Instytut Badawczy Leśnictwa Operat hydrologiczny jako podstawa planowania i eksploatacji urządzeń wodnych Kamil Mańk Zakład Ekologii Lasu Instytut Badawczy Leśnictwa Urządzenia wodne Urządzenia wodne to urządzenia służące kształtowaniu

Bardziej szczegółowo

Metody obliczania obszarowych

Metody obliczania obszarowych Metody obliczania opadów średnich obszarowych W badaniach hydrologicznych najczęściej stosowaną charakterystyką liczbową opadów atmosferycznych jest średnia wysokość warstwy opadu, jaka spadła w pewnym

Bardziej szczegółowo

Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy

Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy Retencja, sposób na susze i powodzie w warunkach zmieniającego się klimatu Andrzej Ruszlewicz Retencja, sposób na susze i powodzie w warunkach zmieniającego

Bardziej szczegółowo

PRZEPŁYWY MAKSYMALNE ROCZNE O OKREŚLONYM PRAWDOPODOBIEŃSTWIE PRZEWYŻSZENIA W ZLEWNIACH NIEKONTROLOWANYCH

PRZEPŁYWY MAKSYMALNE ROCZNE O OKREŚLONYM PRAWDOPODOBIEŃSTWIE PRZEWYŻSZENIA W ZLEWNIACH NIEKONTROLOWANYCH SH P BENIAMINN WIĘZIK Stowarzyszenie Hydrologów Polskich PRZEPŁYWY MAKSYMALNE ROCZNE O OKREŚLONYM PRAWDOPODOBIEŃSTWIE PRZEWYŻSZENIA W ZLEWNIACH NIEKONTROLOWANYCH Kraków 2013 Formuła racjonalna max = k

Bardziej szczegółowo

ELEKTROWNIE WODNE ĆWICZENIE Z PRZEDMIOTU: Temat: Projekt małej elektrowni wodnej. Skrypt do obliczeń hydrologicznych. Kraków, 2015.

ELEKTROWNIE WODNE ĆWICZENIE Z PRZEDMIOTU: Temat: Projekt małej elektrowni wodnej. Skrypt do obliczeń hydrologicznych. Kraków, 2015. ĆWICZENIE Z PRZEDMIOTU: ELEKTROWNIE WODNE Temat: Skrypt do obliczeń hydrologicznych Kraków, 2015. str. 1- MarT OBLICZENIE PRZEPŁYWÓW CHARAKTERYSTYCZNYCH FORMUŁA OPADOWA Dla obliczenia przepływów o określonym

Bardziej szczegółowo

Hydrologia Tom II - A. Byczkowski

Hydrologia Tom II - A. Byczkowski Spis treści Hydrologia Tom II - A. Byczkowski 4. Hydronomia - metody analizy 4.1. Bilans wodny 4.1.1. Zasoby wodne hydrosfery 4.1.2. Pojęcie bilansu wodnego 4.1.3. Bilans wodny Ziemi, Europy i Polski 4.1.3.1.

Bardziej szczegółowo

NATURALNE ZMIANY CYKLU OBIEGU WODY

NATURALNE ZMIANY CYKLU OBIEGU WODY NATURALNE ZMIANY CYKLU OBIEGU WODY prof. dr hab. inż. MACIEJ MACIEJEWSKI, e-mail: maciej.maciejewski@imgw.pl dr inż. TOMASZ WALCZUKIEWICZ, e-mail: tomasz.walczykiewicz@imgw.pl mgr CELINA RATAJ, e-mail:

Bardziej szczegółowo

Hydrologia w operatach wodnoprawnych

Hydrologia w operatach wodnoprawnych Stowarzyszenie Hydrologów Polskich. Wyzsza Szkola Administracji w Bielsku-Białej SH P Beniamin Więzik Hydrologia w operatach wodnoprawnych Warszawa, 21 września 2017 r. Ustawa z dnia 23 sierpnia 2017 r.

Bardziej szczegółowo

Opracowanie koncepcji budowy suchego zbiornika

Opracowanie koncepcji budowy suchego zbiornika Opracowanie koncepcji budowy suchego zbiornika Temat + materiały pomocnicze (opis projektu, tabele współczynników) są dostępne na stronie: http://ziw.sggw.pl/dydaktyka/ Zbigniew Popek/Ochrona przed powodzią

Bardziej szczegółowo

3. Warunki hydrometeorologiczne

3. Warunki hydrometeorologiczne 3. WARUNKI HYDROMETEOROLOGICZNE Monitoring zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych jest jednym z najważniejszych zadań realizowanych w ramach ZMŚP. Właściwe rozpoznanie warunków hydrometeorologicznych

Bardziej szczegółowo

UWARUNKOWANIA URBANISTYCZNE MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE I JEJ WPŁYW NA JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW

UWARUNKOWANIA URBANISTYCZNE MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE I JEJ WPŁYW NA JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW UWARUNKOWANIA URBANISTYCZNE MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE I JEJ WPŁYW NA JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW Magdalena Kuchcik Krzysztof Błażejczyk Paweł Milewski Jakub Szmyd PLAN WYSTĄPIENIA Co to jest Miejska

Bardziej szczegółowo

ELEKTROWNIE WODNE ĆWICZENIE Z PRZEDMIOTU: Skrypt do obliczeń hydrologicznych. Kraków, Elektrownie wodne

ELEKTROWNIE WODNE ĆWICZENIE Z PRZEDMIOTU: Skrypt do obliczeń hydrologicznych. Kraków, Elektrownie wodne ĆWICZENIE Z PRZEDMIOTU: ELEKTROWNIE WODNE Skrypt do obliczeń hydrologicznych Kraków, 2016. str. 1- MarT OBLICZENIE PRZEPŁYWÓW CHARAKTERYSTYCZNYCH FORMUŁA OPADOWA [na podstawie materiałów SHP dla zlewni

Bardziej szczegółowo

Menu. Badania temperatury i wilgotności atmosfery

Menu. Badania temperatury i wilgotności atmosfery Menu Badania temperatury i wilgotności atmosfery Wilgotność W powietrzu atmosferycznym podstawową rolę odgrywa woda w postaci pary wodnej. Przedostaje się ona do atmosfery w wyniku parowania z powieszchni

Bardziej szczegółowo

Retencja wodna i jej znaczenie

Retencja wodna i jej znaczenie Retencja wodna i jej znaczenie Spis treści: 1. Cele lekcji 2. Co nazywamy retencją wodną? 3. Od czego zależy mała retencja wodna? 4. Cele małej retencji. Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony

Bardziej szczegółowo

Wyznaczenie średniego opadu obszarowego dla zlewni

Wyznaczenie średniego opadu obszarowego dla zlewni Zakres ćwiczenia: Wyznaczenie średniego opadu obszarowego dla zlewni 1. Wyznaczenie granicy zlewni po zadany przekrój 2. Wyznaczenie parametrów cieków: - sieć rzeczne - powierzchnia zlewni (A [km2]) -

Bardziej szczegółowo

Deszcze nawalne doświadczenia Miasta Gdańska

Deszcze nawalne doświadczenia Miasta Gdańska Deszcze nawalne doświadczenia Miasta Gdańska Kategorie deszczu wg Chomicza Deszcze nawalne wg klasyfikacji Chomicza oznaczają opady o współczynniku wydajności a od 5,66 do 64,00 Wraz ze wzrostem współczynnika

Bardziej szczegółowo

WPŁYW LASÓW I GOSPODARKI LEŚNEJ NA WODY POWIERZCHNIOWE

WPŁYW LASÓW I GOSPODARKI LEŚNEJ NA WODY POWIERZCHNIOWE WPŁYW LASÓW I GOSPODARKI LEŚNEJ NA WODY POWIERZCHNIOWE Definicja lasu według ustawy o lasach (administracyjna) Na podstawie ustawy o lasach, lasem jest grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha,

Bardziej szczegółowo

INŻYNIERIA RZECZNA Konspekt wykładu

INŻYNIERIA RZECZNA Konspekt wykładu INŻYNIERIA RZECZNA Konspekt wykładu Wykład 2 Charakterystyka morfologiczna koryt rzecznych 1. Procesy fluwialne 2. Cechy morfologiczne koryta rzecznego 3. Klasyfikacja koryt rzecznych 4. Charakterystyka

Bardziej szczegółowo

Hydrologia i oceanografia Ćw. nr 12. Temat: Rodzaje parowania. Obliczanie wielkości parowania terenowego.

Hydrologia i oceanografia Ćw. nr 12. Temat: Rodzaje parowania. Obliczanie wielkości parowania terenowego. Hydrologia i oceanografia Ćw. nr 12. Temat: Rodzaje parowania. Obliczanie wielkości parowania terenowego. Parowanie jest jednym z elementów bilansu wodnego zlewni, który oprócz opadów, w dużym stopniu

Bardziej szczegółowo

Zintegrowana strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni

Zintegrowana strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni Zintegrowana strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni Projekt Zintegrowana Strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni finansowany ze środków funduszy norweskich, w ramach programu

Bardziej szczegółowo

Nowe prawo wodne oraz jego wpływ na gospodarkę wodami opadowymi i roztopowymi Mariusz Gajda Podsekretarz Stanu Ministerstwo Środowiska

Nowe prawo wodne oraz jego wpływ na gospodarkę wodami opadowymi i roztopowymi Mariusz Gajda Podsekretarz Stanu Ministerstwo Środowiska Nowe prawo wodne oraz jego wpływ na gospodarkę wodami opadowymi i roztopowymi Mariusz Gajda Podsekretarz Stanu Ministerstwo Środowiska Gdańsk, 27 marca 2017 r. Wody opadowe charakterystyka problemu Ustalenie

Bardziej szczegółowo

2. Podstawowe wiadomości z hydrologii

2. Podstawowe wiadomości z hydrologii 2. Podstawowe wiadomości z hydrologii W celu zrozumienia zależności hydrgeomorfologicznych potoku górskiego koniecznym jest poznanie podstawowych wiadomości z hydrologii. W rozdziale przedstawiono podstawowe

Bardziej szczegółowo

= L. Wyznaczenie średniego opadu obszarowego. Zakres ćwiczenia: Pojęcia podstawowe: -1-

= L. Wyznaczenie średniego opadu obszarowego. Zakres ćwiczenia: Pojęcia podstawowe: -1- -1- Wyznaczenie średniego opadu obszarowego Zakres ćwiczenia: 1. Wyznaczenie granicy zlewni do zadanego przekroju 2. Opis i charakterystyka zlewni 3. Wyznaczenie parametrów cieków: - sieć rzeczna - powierzchnia

Bardziej szczegółowo

Opracowanie koncepcji budowy suchego zbiornika

Opracowanie koncepcji budowy suchego zbiornika Opracowanie koncepcji budowy suchego zbiornika Temat + materiały pomocnicze (opis projektu, tabele współczynników) są dostępne na stronie: http://ziw.sggw.pl/dydaktyka/ Zbigniew Popek/Ochrona przed powodzią

Bardziej szczegółowo

Hydrologia i oceanografia Ćw. nr 11. Temat: Metody obliczania obszarowej wysokości opadów.

Hydrologia i oceanografia Ćw. nr 11. Temat: Metody obliczania obszarowej wysokości opadów. Hydrologia i oceanografia Ćw. nr 11. Temat: Metody obliczania obszarowej wysokości opadów. Pomiary opadu atmosferycznego są wykonywane punktowo na posterunkach opadowych za pomocą deszczomierzy (pluwiografów).

Bardziej szczegółowo

Zasoby dyspozycyjne wód powierzchniowych

Zasoby dyspozycyjne wód powierzchniowych Zasoby dyspozycyjne wód powierzchniowych Warszawa, Nr Projektu: POIS.02.01.00-00-0015/16 Wikimedia Commons 1 01 Zasoby dyspozycyjne wód powierzchniowych Nr Projektu: POIS.02.01.00-00-0015/16 2 Zasoby wodne

Bardziej szczegółowo

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015 Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Karta przedmiotu Wydział Inżynierii Środowiska obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015 Kierunek studiów: Inżynieria Środowiska

Bardziej szczegółowo

Rok akademicki: 2013/2014 Kod: GBG-1-309-s Punkty ECTS: 3. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -

Rok akademicki: 2013/2014 Kod: GBG-1-309-s Punkty ECTS: 3. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Nazwa modułu: Hydraulika i hydrologia Rok akademicki: 2013/2014 Kod: GBG-1-309-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Górnictwa i Geoinżynierii Kierunek: Budownictwo Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia

Bardziej szczegółowo

Rok akademicki: 2012/2013 Kod: GBG-1-707-n Punkty ECTS: 3. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -

Rok akademicki: 2012/2013 Kod: GBG-1-707-n Punkty ECTS: 3. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Nazwa modułu: Hydraulika i hydrologia Rok akademicki: 2012/2013 Kod: GBG-1-707-n Punkty ECTS: 3 Wydział: Górnictwa i Geoinżynierii Kierunek: Budownictwo Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia

Bardziej szczegółowo

WODY OPADOWE JAKO NATURALNY ZASÓB WODNY. Dr hab. inż. Jadwiga Królikowska, prof. PK

WODY OPADOWE JAKO NATURALNY ZASÓB WODNY. Dr hab. inż. Jadwiga Królikowska, prof. PK WODY OPADOWE JAKO NATURALNY ZASÓB WODNY Dr hab. inż. Jadwiga Królikowska, prof. PK Wody opadowe są z ekonomicznego i przyrodniczego punktu widzenia zasobem naturalnym, tj. zasobem zaliczanym do bogactw

Bardziej szczegółowo

Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie IV. Poznań,

Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie IV. Poznań, Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie IV Poznań, 27.10.2008 www.amu.edu.pl/~nwp Woda w atmosferze i jej przemiany fazowe Zapotrzebowanie energetyczne przemian fazowych wody jest istotnym czynnikiem kształtującym

Bardziej szczegółowo

Susza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia

Susza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia Susza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia Irena Otop IMGW-PIB Warszawa, 24.02.2016 r. Seminarium PK GWP PLAN PREZENTACJI 1. Wprowadzenia: definicja suszy i fazy rozwoju suszy 2. Czynniki cyrkulacyjne

Bardziej szczegółowo

Obieg materii w skali zlewni rzecznej

Obieg materii w skali zlewni rzecznej WODY PODZIEMNE Wody podziemne stanowią nie tylko formę retencji wody w zlewni, ale równocześnie uczestniczą w procesach przemieszczania rozpuszczonej materii w zlewni. W ramach ZMŚP na Stacjach Bazowych

Bardziej szczegółowo

Praca kontrolna semestr IV Przyroda... imię i nazwisko słuchacza

Praca kontrolna semestr IV Przyroda... imię i nazwisko słuchacza Praca kontrolna semestr IV Przyroda.... imię i nazwisko słuchacza semestr 1. Ilustracja przedstawia oświetlenie Ziemi w pierwszym dniu jednej z astronomicznych pór roku. Uzupełnij zdania brakującymi informacjami,

Bardziej szczegółowo

Opracowanie koncepcji ochrony przed powodzią opis ćwiczenia projektowego

Opracowanie koncepcji ochrony przed powodzią opis ćwiczenia projektowego Opracowanie koncepcji ochrony przed powodzią opis ćwiczenia projektowego 1. Położenie analizowanej rzeki Analizowaną rzekę i miejscowość, w pobliżu której należy zlokalizować suchy zbiornik, należy odszukać

Bardziej szczegółowo

Warunki powstawania i zróżnicowanie miejskiej wyspy ciepła w Warszawie

Warunki powstawania i zróżnicowanie miejskiej wyspy ciepła w Warszawie Warunki powstawania i zróżnicowanie miejskiej wyspy ciepła w Warszawie prof. dr hab. Krzysztof Błażejczyk Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN Co to jest miejska wyspa ciepła? Miejska

Bardziej szczegółowo

Obliczenie objętości przepływu na podstawie wyników punktowych pomiarów prędkości

Obliczenie objętości przepływu na podstawie wyników punktowych pomiarów prędkości Obliczenie objętości przepływu na podstawie wyników punktowych pomiarów prędkości a) metoda rachunkowa Po wykreśleniu przekroju poprzecznego z zaznaczeniem pionów hydrometrycznych, w których dokonano punktowego

Bardziej szczegółowo

WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Wydział Mechaniczny Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ

WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Wydział Mechaniczny Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Wydział Mechaniczny Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ Instrukcja do ćwiczenia T-06 Temat: Wyznaczanie zmiany entropii ciała

Bardziej szczegółowo

Zakład Geotechniki i Budownictwa Drogowego. WYDZIAŁ GEODEZJI, INŻYNIERII PRZESTRZENNEJ I BUDOWNICTWA Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Zakład Geotechniki i Budownictwa Drogowego. WYDZIAŁ GEODEZJI, INŻYNIERII PRZESTRZENNEJ I BUDOWNICTWA Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Zakład Geotechniki i Budownictwa Drogowego WYDZIAŁ GEODEZJI, INŻYNIERII PRZESTRZENNEJ I BUDOWNICTWA Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Hydrologia inżynierska - laboratorium Podstawy hydrologii

Bardziej szczegółowo

PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT SZCZYCIEŃSKI GMINA MIEJSKA SZCZYTNO

PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT SZCZYCIEŃSKI GMINA MIEJSKA SZCZYTNO PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA 2016 2030 POWIAT SZCZYCIEŃSKI GMINA MIEJSKA SZCZYTNO 2016 1 Spis treści 1. Wstęp... 3 2. Ogólna charakterystyka gminy... 3 2.1. Położenie,

Bardziej szczegółowo

Warunki meteorologiczne w Bydgoszczy oraz prognozowane zmiany dr inż. Wiesława Kasperska Wołowicz, dr inż. Ewa Kanecka-Geszke

Warunki meteorologiczne w Bydgoszczy oraz prognozowane zmiany dr inż. Wiesława Kasperska Wołowicz, dr inż. Ewa Kanecka-Geszke Warunki meteorologiczne w Bydgoszczy oraz prognozowane zmiany dr inż. Wiesława Kasperska Wołowicz, dr inż. Ewa Kanecka-Geszke XI KLIMATYCZNE FORUM METROPOLITALNE Adaptacja do zmian klimatu: rozwiązania

Bardziej szczegółowo

Warsztaty 3: Konsekwencje zmian klimatycznych i użytkowania ziemi dla systemu wód powierzchniowych i wielkości odpływu.

Warsztaty 3: Konsekwencje zmian klimatycznych i użytkowania ziemi dla systemu wód powierzchniowych i wielkości odpływu. Warsztaty 3: Konsekwencje zmian klimatycznych i użytkowania ziemi dla systemu wód powierzchniowych i wielkości odpływu. Zadania grupy: 1.Analiza wpływu zmian klimatycznych na bilans wodny zlewni i wielkość

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 6 stycznia 13 stycznia 2015 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 10 lutego 17 lutego 2015 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY Oddział we Wrocławiu. Görlitz

INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY Oddział we Wrocławiu. Görlitz Görlitz 17.11.2014 Pakiet programów MIKE opracowany na Politechnice Duńskiej, zmodyfikowany przez Duński Instytut Hydrauliki, Zasady działania modeli: MIKE NAM - model konceptualny o parametrach skupionych,

Bardziej szczegółowo

Możliwość retencji deszczy nawalnych w zlewni rzeki miejskiej na przykładzie Potoku Oliwskiego w Gdańsku

Możliwość retencji deszczy nawalnych w zlewni rzeki miejskiej na przykładzie Potoku Oliwskiego w Gdańsku Możliwość retencji deszczy nawalnych w zlewni rzeki miejskiej na przykładzie Potoku Oliwskiego w Gdańsku Roman Cieśliński Uniwersytet Gdański 1 Katedra Hydrologii Powódź w Gdańsku istniała, istnieje i

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 29 lipca 5 sierpnia 2014 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne

Bardziej szczegółowo

Rozporządzenie nr 4/2014 Dyrektora RZGW w Krakowie w sprawie warunków korzystania z wód regionu wodnego Górnej Wisły. Założenia, wymagania, problemy

Rozporządzenie nr 4/2014 Dyrektora RZGW w Krakowie w sprawie warunków korzystania z wód regionu wodnego Górnej Wisły. Założenia, wymagania, problemy Rozporządzenie nr 4/2014 Dyrektora RZGW w Krakowie w sprawie warunków korzystania z wód regionu wodnego Górnej Wisły. Założenia, wymagania, problemy dr inż. Rafał Kokoszka Wydział Planowania w Gospodarce

Bardziej szczegółowo

Zasoby dyspozycyjne wód podziemnych

Zasoby dyspozycyjne wód podziemnych Zasoby dyspozycyjne wód podziemnych Warszawa, r. Nr Projektu: POIS.02.01.00-00-0015/16 1 Zasoby dyspozycyjne wód podziemnych w Polsce 70 % suma poborów wód podziemnych około 70% wody przeznaczonej do spożycia

Bardziej szczegółowo

Co to jest ustrój rzeczny?

Co to jest ustrój rzeczny? Co to jest ustrój rzeczny? Ustrój (reżim) rzeczny jest to ustalany na podstawie wieloletnich obserwacji rytm wahań przepływów rzeki oraz stanów wody, związany z rodzajem zasilania i zlodzeniem. Każda rzeka

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 18 24 grudnia 2013 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna...2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

Dane pomiarowo-obserwacyjne pozyskiwane z sieci stacji hydrologicznych i meteorologicznych państwowej służby hydrologicznometeorologicznej

Dane pomiarowo-obserwacyjne pozyskiwane z sieci stacji hydrologicznych i meteorologicznych państwowej służby hydrologicznometeorologicznej Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy Dane pomiarowo-obserwacyjne pozyskiwane z sieci stacji hydrologicznych i meteorologicznych państwowej służby hydrologicznometeorologicznej

Bardziej szczegółowo

Uśrednione wartości współczynnika k w zależności od typu hydrologicznego rzeki i powierzchni zlewni zestawiono w tabeli 1.1.

Uśrednione wartości współczynnika k w zależności od typu hydrologicznego rzeki i powierzchni zlewni zestawiono w tabeli 1.1. Obliczenia hydrologiczne 1. Metoda obliczania minimalnej wartości przepływu nienaruszalnego Minimalna wartość przepływu nienaruszalnego (Qn) jest określana jako iloczyn współczynnika k zależnego od typu

Bardziej szczegółowo

Model fizykochemiczny i biologiczny

Model fizykochemiczny i biologiczny Model fizykochemiczny i biologiczny dr Czesław Kliś Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 4. Obliczenia hydrologiczne. 1. Metoda obliczania minimalnej wartości przepływu nienaruszalnego

Załącznik nr 4. Obliczenia hydrologiczne. 1. Metoda obliczania minimalnej wartości przepływu nienaruszalnego Załącznik nr 4. Obliczenia hydrologiczne 1. Metoda obliczania minimalnej wartości przepływu nienaruszalnego Minimalna wartość przepływu nienaruszalnego (Qn) jest określana jako iloczyn współczynnika k

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 6-12 marca 2013 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej

Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej w Systemach Technicznych Symulacja prosta dyszy pomiarowej Bendemanna Opracował: dr inż. Andrzej J. Zmysłowski

Bardziej szczegółowo

Możliwość wykorzystania modelu zlewni rzecznej w celu określenia przyczyn zmiany jakości wód na przykładzie rzeki Kłodnicy

Możliwość wykorzystania modelu zlewni rzecznej w celu określenia przyczyn zmiany jakości wód na przykładzie rzeki Kłodnicy Możliwość wykorzystania modelu zlewni rzecznej w celu określenia przyczyn zmiany jakości wód na przykładzie rzeki Kłodnicy Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych Zespół Ekologii Wód Zakres seminarium

Bardziej szczegółowo

całkowite rozproszone

całkowite rozproszone Kierunek: Elektrotechnika, II stopień, semestr 1 Technika świetlna i elektrotermia Laboratorium Ćwiczenie nr 14 Temat: BADANIE KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH 1. Wiadomości podstawowe W wyniku przemian jądrowych

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 19 sierpnia 26 sierpnia 2014 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 26 grudnia 2012 r. 1 stycznia 2013 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu. 1. Pochodzenie wód podziemnych. 2. Klasyfikacja wód podziemnych

Plan wykładu. 1. Pochodzenie wód podziemnych. 2. Klasyfikacja wód podziemnych Plan wykładu 1. Pochodzenie wód podziemnych Cykl hydrologiczny Zasilanie wód podziemnych Wody podziemne w strukturach geologicznych 2. Klasyfikacja wód podziemnych Wody strefy aeracji Wody strefy saturacji

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 15 lipca 22 lipca 2014 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne

Bardziej szczegółowo

SUSZA OCENA, WYSTĘPOWANIE, MONITORING. Marta BEDRYJ. Tamara Tokarczyk Wiwiana Szalińska

SUSZA OCENA, WYSTĘPOWANIE, MONITORING. Marta BEDRYJ. Tamara Tokarczyk Wiwiana Szalińska SUSZA OCENA, WYSTĘPOWANIE, MONITORING Marta BEDRYJ Tamara Tokarczyk Wiwiana Szalińska Seminarium Polskiego Komitetu Globalnego Partnerstwa dla Wody Problematyka suszy w planowaniu wodnogospodarczym Warszawa,

Bardziej szczegółowo

SEMINARIUM DANE HYDROLOGICZNE DO PROJEKTOWANIA UJĘĆ WÓD POWIERZCHNIOWYCH

SEMINARIUM DANE HYDROLOGICZNE DO PROJEKTOWANIA UJĘĆ WÓD POWIERZCHNIOWYCH Wyzsza Szkola Administracji w Bielsku-Bialej SH P Stowarzyszenie Hydrologów Polskich Beniamin Więzik SEMINARIUM DANE HYDROLOGICZNE DO PROJEKTOWANIA UJĘĆ WÓD POWIERZCHNIOWYCH Warszawa 18 wrzesnia 2015 r.

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 25 31 grudnia 2013 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna...2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

Znaczenie fazy użytkowej dla nawierzchni dróg dr inż. Marcin Tłustochowicz

Znaczenie fazy użytkowej dla nawierzchni dróg dr inż. Marcin Tłustochowicz Znaczenie fazy użytkowej dla nawierzchni dróg dr inż. Marcin Tłustochowicz 8 stycznia 2014r. Treść wykładu Wstęp znaczenie fazy użytkowej Zużycie paliwa w zależności od nawierzchni Współczynnik odbicia

Bardziej szczegółowo

3. Warunki hydrometeorologiczne

3. Warunki hydrometeorologiczne 3. WARUNKI HYDROMETEOROLOGICZNE Monitoring zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych jest jednym z najważniejszych zadań realizowanych w ramach ZMŚP. Właściwe rozpoznanie warunków hydrometeorologicznych

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 21 27 sierpnia 2013r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

GEOGRAFIA PROGRAM RAMOWY klasa I GIMNAZJUM

GEOGRAFIA PROGRAM RAMOWY klasa I GIMNAZJUM pieczątka/nazwa szkoły GEOGRAFIA PROGRAM RAMOWY klasa I GIMNAZJUM numer i data wpływu pracy do ORPEG Praca kontrolna nr 2 Uwaga! Strona tytułowa stanowi integralną część pracy kontrolnej. Wypełnij wszystkie

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 19 25 marca 2014r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna...2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

WARUNKI HYDROMETEOROLOGICZNE

WARUNKI HYDROMETEOROLOGICZNE WARUNKI HYDROMETEOROLOGICZNE METEOROLOGIA Warunki hydrometeorologiczne stanowią podstawę rozpoznania uwarunkowań funkcjonowania i przemian geoekosystemów. Dlatego jednym z podstawowych zadań realizowanych

Bardziej szczegółowo

POGODA 2005 GMINY LIPOWIEC KOŚCIELNY. Pomiary dokonywane w Turzy Wielkiej (53 o N, 20 o E ; 130 m n.p.m.)

POGODA 2005 GMINY LIPOWIEC KOŚCIELNY. Pomiary dokonywane w Turzy Wielkiej (53 o N, 20 o E ; 130 m n.p.m.) POGODA 25 GMINY LIPOWIEC KOŚCIELNY Pomiary dokonywane w Turzy Wielkiej (53 o 6 3 N, 2 o 13 25 E ; 13 m n.p.m.) Opracowanie na podstawie własnych badań i obserwacji meteorologicznych Maria, Konrad i Janusz

Bardziej szczegółowo

Kompleksowy monitoring procesów hydrometeorologicznych

Kompleksowy monitoring procesów hydrometeorologicznych NCN: INTREV-WetEco: Intercepcja-transpiracja-parowanie; współzależność procesów hydrologicznych w ekosystemie mokradłowym na przykładzie szuwarów turzycowych Kompleksowy monitoring procesów hydrometeorologicznych

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 17 23 kwietnia 2013 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna...2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

Wiatry OKRESOWE ZMIENNE NISZCZĄCE STAŁE. (zmieniające swój kierunek w cyklu rocznym lub dobowym)

Wiatry OKRESOWE ZMIENNE NISZCZĄCE STAŁE. (zmieniające swój kierunek w cyklu rocznym lub dobowym) Wiatry Co to jest wiatr? Wiatr to poziomy ruch powietrza w troposferze z wyżu barycznego do niżu barycznego. Prędkość wiatru wzrasta wraz z różnicą ciśnienia atmosferycznego. W N Wiatry STAŁE (niezmieniające

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 5-11 marca 2014r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 25 października 1 listopada 2016 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 3-9 kwietnia 2013 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

R Z G W REGIONALNY ZARZĄD GOSPODARKI WODNEJ W KRAKOWIE. Załącznik F Formuła opadowa wg Stachý i Fal OKI KRAKÓW

R Z G W REGIONALNY ZARZĄD GOSPODARKI WODNEJ W KRAKOWIE. Załącznik F Formuła opadowa wg Stachý i Fal OKI KRAKÓW REGIONALNY ZARZĄD GOSPODARKI WODNEJ W KRAKOWIE R Z G W Załącznik F Formuła opadowa wg Stachý i Fal Formuła opadowa wg Stachý i Fal [1] Do obliczenia przepływów maksymalnych o określonym prawdopodobieństwie

Bardziej szczegółowo

Meteorologia i Klimatologia

Meteorologia i Klimatologia Meteorologia i Klimatologia Ćwiczenie I Poznań, 17.10.2008 mgr Bartosz Czernecki pok. 356 Instytut Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego (Zakład Klimatologii) Wydział Nauk Geograficznych

Bardziej szczegółowo

Zasoby leśne Polski funkcje lasów / zadrzewień

Zasoby leśne Polski funkcje lasów / zadrzewień Zasoby leśne Polski funkcje lasów / zadrzewień czym jest las? Las (biocenoza leśna) kompleks roślinności swoistej dla danego regionu geograficznego, charakteryzujący się dużym udziałem drzew rosnących

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 1 7 stycznia 2014 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna...2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

Ocena aktualnej i prognozowanej sytuacji meteorologicznej i hydrologicznej na okres 24.07-28.07.2015r.

Ocena aktualnej i prognozowanej sytuacji meteorologicznej i hydrologicznej na okres 24.07-28.07.2015r. Warszawa, dn.24.07.2015 Ocena aktualnej i prognozowanej sytuacji meteorologicznej i hydrologicznej na okres 24.07-28.07.2015r. wg stanu na godz. 14:00 dnia 24.07.2015 r. 1. Prognoza pogody dla Polski na

Bardziej szczegółowo

Hydrologia. Hydrology. Inżynieria Środowiska I stopień (I stopień / II stopień) Ogólno akademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Hydrologia. Hydrology. Inżynieria Środowiska I stopień (I stopień / II stopień) Ogólno akademicki (ogólno akademicki / praktyczny) Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod Nazwa Hydrologia Nazwa w języku angielskim Hydrology Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 19 25 lutego 2014r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna...2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 9 15 stycznia 2013r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna... 2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017

Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017 Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017 Siła wypadkowa siła wypadkowa, składanie sił o tym samym kierunku, siły równoważące się. Dział V. Dynamika (10 godzin lekcyjnych)

Bardziej szczegółowo

Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja)

Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja) Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja) Temat lekcji Siła wypadkowa siła wypadkowa, składanie sił o tym samym kierunku, R składanie sił o różnych kierunkach, siły równoważące się.

Bardziej szczegółowo

Ocena jakości wody górnej Zgłowiączki ze względu na zawartość związków azotu

Ocena jakości wody górnej Zgłowiączki ze względu na zawartość związków azotu Ocena jakości wody górnej Zgłowiączki ze względu na zawartość związków azotu Zygmunt Miatkowski Karolina Smarzyńska Jan Brzozowski IMUZ Falenty W-P OBw Bydgoszczy IBMER Warszawa Projekt finansowany przez

Bardziej szczegółowo

Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1

Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1 Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1 prof. dr hab. Szymon Malinowski Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski malina@igf.fuw.edu.pl dr hab. Krzysztof Markowicz Instytut Geofizyki, Wydział

Bardziej szczegółowo

= Współczynnik odpływu z mapy φ= 0,35 - I r Uśredniony spadek cieku ze wzoru 2.38 Hydromorfologiczna charakterystyka koryta rzeki

= Współczynnik odpływu z mapy φ= 0,35 - I r Uśredniony spadek cieku ze wzoru 2.38 Hydromorfologiczna charakterystyka koryta rzeki C01 Powierzchnia badanej zlewni A 1,18 km 2 Długość cieku głównego L 0,74 km Sucha dolina do działu wodnego l 0,85 km Wzniesienie suchej doliny Wg 133,75 m n.p.m. Wzniesienie w przekroju obliczeniowym

Bardziej szczegółowo

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY 11 17 września 2013 r. Spis treści: 1. Sytuacja hydrologiczna...2 2. Temperatury ekstremalne w regionach

Bardziej szczegółowo

OCENA EKONOMICZNA RETENCYJNYCH WŁAŚCIWOŚCI LASU

OCENA EKONOMICZNA RETENCYJNYCH WŁAŚCIWOŚCI LASU JAN TYSZKA Instytut Badawczy Leśnictwa OCENA EKONOMICZNA RETENCYJNYCH WŁAŚCIWOŚCI LASU Tematyka wystąpienia: - wartość pozaprodukcyjnych funkcji lasu związanych z zasobami wodnymi - naturalne właściwości

Bardziej szczegółowo