Dostosowanie wymagań edukacyjnych w praktyce Barbara Górecka Atkinson Sulechów, luty 2016
Cele szkolenia: - przekazanie wiedzy na temat kategorii dzieci z trudnościami w nauce oraz aktów prawnych regulujących proces ich edukacji, - dostarczenie informacji na temat charakteru dostosowania wymagań do potrzeb edukacyjnych ucznia, - wspólna praca nad budowaniem umiejętności programowania pracy z uczniem wymagającym dostosowania wymagań.
Podstawy prawne 1. Ustawa o Systemie Oświaty z dnia z dnia 7 września 1991 r (z późniejszymi poprawkami). 2. Rozporządzenie MEN z 10 czerwca 2015 roku w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych.
Nasze obowiązki Zgodnie z Ustawą o Systemie Oświaty: Art. 44c. 1. Nauczyciel jest obowiązany indywidualizować pracę z uczniem na zajęciach edukacyjnych odpowiednio do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia. 2. Nauczyciel jest obowiązany dostosować wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia, w przypadkach określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 44zb.
Dostosowanie wymagań - wobec: Zgodnie z Rozporządzeniem MEN z 10 czerwca 2015 roku: 3. Wymagania edukacyjne, o których mowa w art. 44b ust. 8 pkt 1 ustawy, dostosowuje się do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia: 1) posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego na podstawie tego orzeczenia oraz ustaleń zawartych w indywidualnym programie edukacyjno -terapeutycznym, o którym mowa w art. 71b ust. 1b ustawy; 2) posiadającego orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania na podstawie tego orzeczenia; 3) posiadającego opinię poradni P-P o specyficznych trudnościach w uczeniu się lub inną opinię poradni P-P, wskazującą na potrzebę takiego dostosowania na podstawie tej opinii;
Dostosowanie wymagań - wobec: 4) nieposiadającego orzeczenia lub opinii wymienionych w pkt 1 3, który jest objęty pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole na podstawie rozpoznania indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia dokonanego przez nauczycieli i specjalistów, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 11 ustawy; 5) posiadającego opinię lekarza o ograniczonych możliwościach wykonywania przez ucznia określonych ćwiczeń fizycznych na zajęciach wychowania fizycznego na podstawie tej opinii.
ZSP w liczbach 1) Uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego 2 uczniów (z uwagi na niepełnosprawność intelektualną w stopniu lekkim) 2) Uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania 2 uczniów (a) zaburzenia aktywności i uwagi, epilepsja, trudności w kontaktach społecznych (b) zaburzenia w sferze emocjonalno-społecznej: zaburzenie opozycyjno - buntownicze 3) Uczniowie posiadający opinię poradni P-P o specyficznych trudnościach w uczeniu się (Dysleksja rozwojowa) 4) Uczniowie posiadający inną opinię poradni P-P, wskazującą na potrzebę dostosowania wymagań (zaburzenia i odchylenia rozwojowe, np. IQ na pograniczu normy rozwojowej) Punkty 3 oraz 4 : 57 uczniów.
Wymagania edukacyjne To oczekiwane przez nauczyciela osiągnięcia ucznia, formułowane przez niego w oparciu o podstawę programową i o realizowany program.
Obszary dostosowania wymagań: 1. Warunki procesu edukacyjnego (zasady, metody, formy, środki dydaktyczne). 2. Zewnętrzną organizację nauczania (np. posadzenie ucznia). 3. Warunki sprawdzania poziomu wiedzy i umiejętności (metody i formy sprawdzania i kryteria oceniania).
Niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim Osoby z tą niepełnosprawnością intelektualną prezentują zróżnicowany potencjał rozwojowy. To zaburzenie o charakterze globalnym czyli obejmuje wszystkie funkcje i procesy psychiczne. Trudności w uczeniu się wynikają z zaburzeń: - spostrzegania, uwagi, pamięci, myślenia, mowy, sprawności motorycznej.
Niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim: 1. Podstawa programowa ta sama co pełnosprawni uczniowie Postawa programowa kształcenia ogólnego dla tych uczniów określa założone efekty kształcenia, które muszą zostać osiągnięte przez ucznia. Stosowane metody, formy i środki dydaktyczne muszą być adekwatne do indywidualnych możliwości i potrzeb psychofizycznych ucznia.
Niepełnosprawność intelektualna Program szkoły ogólnodostępnej jest dla nich trudny, a przede wszystkim zbyt szybko realizowany. W tej grupie uczniów można mówić o obniżeniu wymagań pamiętając jednak, że obniżenie kryteriów jakościowych nie może zejść poniżej podstawy programowej. Konieczne jest dostosowanie zarówno w zakresie formy, jak i treści wymagań.
Dostosowanie formy - IQ Ogólne wymagania co do formy : - omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopniu trudności, - pozostawianie więcej czasu na jego utrwalenie, - podawanie poleceń w prostszej formie, - unikanie trudnych/bardzo abstrakcyjnych pojęć, - częste odwoływanie się do konkretu, przykładu, - unikanie pytań problemowych, przekrojowych, - uwzględnienie wolniejszego tempa pracy (mniej zadań na klasówkach, zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie wykonać samodzielnie), - szerokie stosowanie zasady poglądowości, - odrębne instruowanie tłumaczenie poleceń.
Specyficzne trudności w uczeniu się Ogólny termin dotyczący niejednorodnej grupy zaburzeń przejawiających się poważnymi trudnościami w rozumieniu i posługiwaniu się mową, pismem oraz w zakresie zdolności matematycznych. Zaburzenia te są uwarunkowane wewnętrznie i wywołane są dysfunkcjami centralnego układu nerwowego. Rozróżniamy: dysleksję, dysgrafię, dysortografię oraz dyskalkulię.
Dysleksja Specyficzne trudności w nauce czytania, którym często towarzyszą trudności w pisaniu. Uszkodzone mogą być wszystkie funkcje: - umiejętność rozumienia tekstu czytanego (uczeń wymaga różnych innych metod zapoznania się z tekstem), - rozpoznawanie czytanych słów (mylenie liter, pomijanie drobnych znaków graficznych, odbicie lustrzane liter) - ustne czytanie (wolne tempo czytania, pomyłki w czytaniu pomijanie liter, przeskakiwanie linijek lub wyrazów), - trudności w pisaniu (błędy w pisaniu ze słuchu lub przepisywania z tablicy).
Dysleksja 1. Dysleksja typu wzrokowo przestrzennego: związana z zaburzeniami funkcji wzrokowo przestrzennych (spostrzeganie i pamięć wzrokowa, spostrzeganie przestrzeni). 2. Dysleksja typu słuchowo językowego: związana z zaburzeniami funkcji słuchowo językowych (spostrzeganie i pamięć słuchowa, funkcje językowe). 3. Mieszany typ dysleksji związany z zaburzeniami funkcji wzrokowo przestrzennych oraz słuchowo językowych. 4. Dysleksja typu integracyjnego wynika ona z zaburzeń koordynacji funkcji percepcyjnych i motorycznych.
Dysgrafia To trudności w opanowaniu właściwego poziomu graficznego pisma. Dostosowanie wymagań będzie dotyczyło głównie formy sprawdzania wiedzy, a nie treści. Wymagania merytoryczne, co do oceny pracy pisemnej powinny być ogólne, takie same, jak dla innych uczniów, natomiast sprawdzenie pracy może być niekonwencjonalne (np. odczytanie treści przez ucznia lub pisanie wypracowań na komputerze).
Dysgrafia Wynika zazwyczaj z zaburzeń funkcji ruchowych (tzw. motorycznych) często w połączeniu z zab. funkcji wzrokowych (ich koordynacji). Przejawy (wybiórczo): - wolne tempo pisania, - początek notatki czytelny z każdym kolejnym zdaniem coraz mniej czytelne, - niechęć do zajęć ruchowych, - zaburzenia koordynacji ruchowej, zaburzenia równowagi, - obniżona pamięć ruchowa (przy wykonywaniu sekwencji ruchów np. układ taneczny, gimnastyczny).
Dysortografia Specyficzne trudności w opanowaniu poprawnej pisowni (w tym błędy ortograficzne, interpunkcyjne oraz fonetyczne).upośledzona jest zarówno zdolność ustnego sylabizowania jak i prawidłowego pisania słów. Dostosowanie wymagań dotyczy głównie formy sprawdzania i oceniania wiedzy. Np. zamiast klasycznych dyktand - sprawdziany polegające na uzasadnianiu pisowni wyrazów, odwołując się do znajomości zasad ortograficznych oceniać odrębnie merytoryczną stronę pracy i odrębnie poprawność pisowni, nie wpisując tej drugiej oceny do dziennika. W żadnym wypadku dysortografia nie uprawnia do zwolnienia ucznia z nauki ortografii i gramatyki.
Dyskalkulia Czyli trudności w liczeniu. Oceniamy przede wszystkim tok rozumowania, a nie techniczną stronę liczenia. Uczeń ma skłonność do przestawiania kolejności cyfr w liczbie i przez to jej zapis jest błędny. Zły wynik końcowy wcale nie świadczy o tym, że uczeń nie rozumie zagadnienia. Dostosowanie wymagań będzie dotyczyło tylko formy sprawdzenia wiedzy poprzez koncentrację na prześledzeniu toku rozumowania w danym zadaniu i jeśli jest on poprawny - wystawienie uczniowi oceny pozytywnej.
Uczeń zdolny - indywidualizacja, stopniowanie trudności, - udzielanie pomocy koleżeńskiej, - powierzanie odpowiedzialnych ról. Tworzenie takich sytuacji dydaktycznych, które będą dla ucznia wyzwaniem i źródłem satysfakcji.
ADHD Zakres dostosowania - wyznaczanie konkretnego celu i dzielenie zadań na mniejsze możliwe do zrealizowania etapy, - pomaganie uczniowi w skupieniu się na wykonywaniu jednej czynności, - wydawanie jasnych, precyzyjnych poleceń na raz - tylko jedno polecenie, - skracanie zadań dzielenie ich na części, - zadawanie małych partii materiału, - szukanie i przekazywanie uczniowi informacji na temat sposobów rozładowywania napięcia, które są akceptowane w klasie,
ADHD Zakres dostosowania cd. - zachęcanie do zadawania pytań, - pobudzanie zainteresowań ucznia, - angażowanie ucznia w konkretne działania, - akceptowanie ucznia bez względu na jego nieprawidłowe zachowania, - przypominanie o regułach, -
ADHD Zakres dostosowania cd. - sprawdzanie stopnia zrozumienia wprowadzanego materiału, - opracowanie zrozumiałego dla ucznia kontraktu, - skupianie uwagi ucznia na tym co najważniejsze kolor, podkreślenie, - formułowanie informacji dotyczących pracy domowej w sposób jasny i przejrzysty.
ADHD Zakres dostosowania cd. - ograniczanie ilości bodźców, - zapewnienie uczniowi miejsca w pierwszej ławce, w towarzystwie spokojnego ucznia, - zmniejszanie ilości materiału przepisywanego z tablicy do zeszytu, - skracanie prac domowych, - dzielenie dłuższych sprawdzianów na części, wydłużanie czasu odpowiedzi.
Dziękuję za uwagę