Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich właścicieli. Autor dołożył wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie bierze jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych czy autorskich. Wydawnictwo Piotr Kardas Music Production nie ponosi również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce. Autor: Piotr Kardas Korekta: Red.media Ilustracje: Agencja Reklamowa Rower, Red.media Łamanie: Red.media Projekt okładki: Agencja Reklamowa Rower Zdjęcia: Karolina Czernecka Wydanie I, Warszawa, 2015 ISBN: 978-83-941802-0-1 Wydawca: Piotr Kardas Music Production ul. Żarecka 42B/54 42-208 Częstochowa tel. +48 531 244 682 e-mail: biuro@homerecording.com.pl www.homerecording.com.pl Copyright by Piotr Kardas Music Production, 2015 Text copyright by Piotr Kardas, 2015
Spis treści I część: Domowe studio muzyczne Komputer...11 OS X czy Windows?... 12 Komputer stacjonarny czy laptop?... 12 Procesor... 13 Pamięć RAM... 13 Dysk twardy... 14 Karta graficzna... 14 Porty USB, FireWire, Thunderbolt... 14 Program DAW...15 Okno projektu... 15 Ścieżki...16 Podziałka czasu... 17 Pasek transportu... 17 Pasek narzędzi... 18 Ustawienie parametrów sesji... 18 Ustawienie wejść/wyjść audio...19 Monitorowanie... 20 Nagrywanie ścieżki audio... 20 Cyfrowa edycja audio... 22 Nagrywanie MIDI... 23 Edycja MIDI...24 Skróty klawiszowe... 26 Wirtualny mikser... 26 Pluginy audio... 30 Spis treści 3
Wirtualne instrumenty... 32 Jaki program DAW wybrać?... 34 Steinberg Cubase... 34 Avid Pro Tools... 35 Apple Logic Pro... 35 Ableton Live... 35 Presonus Studio One... 36 Cakewalk Sonar... 36 Propellerhead Reason... 36 Magix Samplitude...37 FL Studio...37 GarageBand...37 Reaper... 38 Bitwig Studio... 38 Steinberg Nuendo... 38 Interfejs audio...40 Jaki interfejs audio wybrać?... 42 Monitory odsłuchowe... 44 Słuchawki... 46 Mikrofon... 48 Mikrofon dynamiczny... 48 Mikrofon wstęgowy... 49 Mikrofon pojemnościowy... 50 Kontrolery MIDI... 54 Adaptacja akustyczna... 56 Jak robić zakupy sprzętu audio?...60 II część: Produkcja muzyczna Właściwości dźwięku i ludzkiego słuchu... 63 Fale dźwiękowe... 63 Cyfrowy zapis dźwięku... 66 Produkcja i rejestracja...67 Kompozycja, aranż...67 Dobór barwy...67 4 Spis treści
Wykonanie...67 Dobór mikrofonu... 68 Sposób rejestracji... 68 Dobór narzędzi przy rejestracji... 70 Akustyka pomieszczenia... 70 Miks... 71 Automatyzacja... 71 Korekcja...72 Rodzaje filtrów...73 Roll-off (roll-off curve)...73 Shelving (shelving curve)...73 Peak, dip...74 Graphic equalizer...74 Procesory dynamiki...75 Kompresor...76 Limiter... 77 Ekspander...78 Bramka szumów...78 De-esser...79 Kompresor wielopasmowy...79 Procesory efektów...79 Delay...79 Pogłos... 80 Efekty modulacyjne... 82 Odsłuch... 83 Mastering... 83 Narzędzia... 83 Analizatory sygnału... 83 Procesory stereo... 85 Korekcja... 85 Kompresja... 85 Limitery... 86 Dithering... 86 Mid-Side... 86 Spis treści 5
III część: Porady Produkcja... 88 Tworzenie sampli sampling... 88 Tworzenie loopów... 89 Świadome korzystanie z wirtualnych instrumentów...90 Syntezatory...90 Oscylatory...91 Filtry...91 Obwiednie... 92 LFO... 92 Procesory efektów specjalnych... 93 Rodzaje syntezy... 93 Samplery perkusyjne... 94 Mikser... 94 Przydatne narzędzia... 95 Rejestracja... 96 Rejestracja wokalu... 96 Rejestracja gitary akustycznej... 98 Rejestracja gitary elektrycznej... 100 Rejestracja gitary basowej...102 Rejestracja perkusjonaliów...103 Rejestracja perkusji...104 Rejestracja całego zespołu... 106 Miksowanie... 108 Ogólne porady dotyczące miksowania...108 Kompresja... 110 Ogólne zasady dotyczące kompresji... 110 Kompresja wokalu... 110 Kompresja gitary akustycznej... 111 Kompresja gitary elektrycznej...112 Kompresja gitary basowej...112 Kompresja instrumentów klawiszowych...113 Kompresja instrumentów dętych...113 6 Spis treści
Kompresja bębna basowego (stopy)...114 Kompresja werbla...114 Kompresja równoległa bębnów...115 Kompresja całego miksu...116 Sidechaining...117 Korekcja...118 Ogólne zasady dotyczące korekcji...118 Korekcja wokalu...119 Korekcja gitary akustycznej...119 Korekcja gitary elektrycznej...120 Korekcja gitary basowej...120 Korekcja instrumentów klawiszowych...121 Korekcja instrumentów dętych...122 Korekcja bębna basowego (stopy)...122 Korekcja werbla...122 Korekcja tom-tomów...123 Korekcja talerzy...123 Korekcja całego miksu... 124 Efekty przestrzenne...125 Ogólne zasady dotyczące efektów przestrzennych...125 Poszerzanie panoramy instrumentu...126 Pitch shifting...126 Haas effect... 127 Kreowanie przestrzeni za pomocą pogłosów... 127 Pogłos bramkowany...128 Szablony efektów...128 Q&A pytania i odpowiedzi...129 Mastering... 130 Ogólne zasady dotyczące masteringu...130 Przygotowanie nagrania do masteringu...132 Korekcja masteringowa...132 Kompresja masteringowa...133 Kompresja wielopasmowa...135 Inne zabiegi...136 Spis treści 7
IV część: Słownik terminów Słownik terminów... 138 Dodatki...147 Połączenia... 148 Połączenia analogowe...148 Połączenia symetryczne...148 Połączenia niesymetryczne...148 Inne połączenia audio...149 Połączenia cyfrowe...149 Indeks wybranych terminów... 150 Bibliografia...154 8 Spis treści
Ty też Chcesz tworzyć muzykę, mimo, że nie grałeś na żadnym instrumencie? Chcesz dowiedzieć się, jak rejestrować swoje autorskie piosenki? Chcesz stworzyć domowe studio muzyczne? Chcesz rejestrować pomysły na próbach lub nagrać pierwsze demo, które będzie przepustką do kariery twojego zespołu? Chcesz dowiedzieć się więcej o procesie produkcji muzycznej? Chcesz zdobyć podstawowa wiedzę w dziedzinie realizacji dźwięku? Chcesz dowiedzieć się, czym jest miks i mastering audio? Chcesz być producentem muzycznym? Jeśli odpowiedziałeś TAK na którekolwiek z pytań, ten poradnik pomoże ci w zrealizowaniu celów. Pozwoli ci rozwinąć skrzydła w dziedzinie produkcji muzycznej, niezależnie od twojego dotychczasowego doświadczenia. Dowiesz się z niego, jak stworzyć domowe studio muzyczne i cieszyć się z efektów swojej pracy.
Poradnik podzieliłem na cztery główne części. Pierwsza z nich, zatytułowana Domowe studio muzyczne, to opis wszystkich elementów tworzących studio, począwszy od komputera, poprzez oprogramowanie, sprzęt, mikrofon, a skończywszy na adaptacji akustycznej. Ta część jest kierowana głównie do osób zaczynających swoją przygodę z homerecordingiem, choć może okazać się pomocna też dla kogoś, kto już postawił swoje pierwsze kroki w produkcji muzycznej. Druga część poradnika to Produkcja muzyczna, czyli omówienie kluczowych narzędzi w procesie produkcji muzycznej i obróbki dźwięku. Jest to część skierowana również do bardziej zaawansowanych czytelników, dla których może stanowić znakomite uzupełnienie wiedzy. Trzecia część to Porady, czyli zbiór szczegółowo opisanych najważniejszych czynności, które odbywają się na etapie całej produkcji muzycznej. Praktyczne rady i triki zawarte w tej części mogą być użyteczne dla szerokiego grona odbiorców. Ostatnia część książki to Słownik terminów, który objaśnia specjalistyczne wyrażenia użyte w poradniku. Życzę przyjemnej i owocnej lektury.
I CZĘŚĆ Domowe studio muzyczne Wiele osób zdziwiłoby się, ile utworów muzycznych, które słyszy w radiu bądź telewizji, powstaje w domowym zaciszu. Dzieje się tak dzięki bardzo szybkiemu rozwojowi technologii cyfrowych i rozwiązań pozwalających nam korzystać z możliwości, które jeszcze kilkanaście lat temu nie istniały lub były dostępne tylko dla nielicznych szybsze komputery, łatwiejsze oprogramowanie, tańszy sprzęt audio. W zasięgu ręki masz narzędzia, dzięki którym możesz produkować muzykę w domu, uzyskując przy tym wysoką jakość nagrań, porównywalną z tą oferowaną przez dobrze wyposażone profesjonalne studia. Jak to zrobić? Należy stworzyć sobie odpowiednie warunki, skonfigurować system pracy w zależności od potrzeb oraz zdobyć podstawową wiedzę w zakresie realizacji dźwięku. Nie ma co zwlekać! Przejdźmy tę drogę razem. Zacznijmy od omówienia poszczególnych elementów składających się na domowe studio muzyczne. Komputer Sercem każdego studia domowego jest komputer. W zależności od tego, jak chcemy skonfigurować swój system pracy, komputer będzie nam wyznaczał granice jego możliwości. Technologia jest tak rozwinięta, że w zasadzie większość produkowanych aktualnie komputerów jest w stanie zaspokoić podstawowe potrzeby wydajnościowe studia domowego. Domowe studio muzyczne 11