MONITORING MAKROEKONOMICZNY

MONITORING MAKROEKONOMICZNY No 4, 30 września 2010

2 Numer: 4, 09/2010 MONITORING MAKROEKONOMICZNY Opiekun Naukowy SKN FM: Prof. dr hab. Cezary Wójcik PRODUKT KRAJOWY BRUTTO Redakcja: Martyna Izdebska-Tran, Robert Kardaś, Grzegorz Powalski 125 115 110 105 95 90 85 PKB, Konsumpcja i Inwestycje (GUS) I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II DYNAMIKA Dynamika PKB realna RDR PKB RdR DYNAMIKA Dynamika KONSUMPCJI Konsumpcji RDRRdR DYNAMIKA Dynamika INWESTYCJI Inwestycji RDRRdR PKB w II kw. wzrósł realnie o 3,5 proc. wobec 3,0 proc. kwartał wcześniej, o 0,2 p.p. powyżej oczekiwań GUS. Konsumpcja wzrosła o 3,0 proc. wobec 2,2 proc. w I kw. Jest to dynamika najwyższa od II kw. 2009 r. Inwestycje spadły o 1,7 proc. wobec spadku 12,4 proc w I kw br. Wpływ konsumpcji na wzrost PKB wyniósł 1,8 p.p., natomiast inwestycji był ujemny i wyniósł -0,3 p.p. Wpływ popytu krajowego wyniósł 3,8 p.p., popytu zagranicznego był negatywny (-0,3 p.p.). Komisja Europejska podwyższyła prognozę PKB Polski w 2010 r. do 3,4 proc. z 2,7 proc. PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 130 110 90 80 Produkcja przemysłowa (GUS) I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIX XI I III VVIIIXXI I III VVII Dynamika produkcji przemysłowej RdR RdR Produkcja przemysłowa wzrosła w sierpniu o 13,5 proc. wobec 10,3 proc. w lipcu, przewyższając oczekiwania rynkowe o 0,4 proc. Największy wzrost wystąpił u producentów branży chemicznej (o 44, 1 proc.), sprzętu komputerowego, wyrobów elektronicznych i optycznych (o 40,6 proc.) oraz pozostałych wyrobów z mineralnych surowców niemetalicznych (27 proc.). Zaskakujący wzrost o 22,8 proc. zanotował dział wyrobów z metali. Spadek wystąpił m.in. w branży napojów (10,8 proc.) i wyrobów tytoniowych (7,7 proc.). Wskaźnik PMI przemysłu dla Polski wzrósł do 53,8 pkt. (wartości powyżej 50 pkt. wskazują na lepszą koniunkturę). SPRZEDAŻ DETALICZNA 130 110 90 80 Sprzedaż detaliczna w cenach bieżących (GUS) I III VVIIIXXI I III V VIIIXXI I III VVIIIX XI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVII Dynamika sprzedaży detalicznej RdR RdR Sprzedaż detaliczna w sierpniu wzrosła o 6,6 proc. wobec 3,9 proc. w lipcu. Oczekiwania rynkowe były o 1,3 p.p. niższe. Najwyższy wzrost sprzedaży zanotowała branża meblarska i sprzętu gospodarstwa domowego (o 33,7 proc., lepiej niż w lipcu i czerwcu), poza tym nadal silnie wzrasta sprzedaż w branży motoryzacyjnej (23,2 proc.), farmaceutycznej i kosmetycznej (o 18,8 proc.) oraz paliwowej (o 10 proc.). Już siódmy miesiąc z rzędu spada sprzedaż prasy i książek (o 12,8 proc.), spada również sprzedaż detaliczna żywności, napojów i wyrobów tytoniowych (o 1,8 proc.). We wrześniu wskaźniki nastrojów konsumentów pogorszyły się do poziomów z początku roku. Może to wpłynąć na zmniejszenie się stopy konsumpcji.

3 STOPA BEZROBOCIA 25 Stopa bezrobocia i zatrudnienie w przemyśle (GUS, Eurostat) 5500 W sierpniu bezrobocie rejestrowane spadło do 11,3 proc. z 11,4 proc. w czerwcu. Zatrudnienie w przemyśle wzrosło w tym czasie do 5352,1 tys. osób. 20 15 10 5 I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVII Stopa Stopa bezrobocia rejestrowanego (w proc., lewa oś) Przeciętne zatrudnienie w w przemyśle przemyśle (w tys., (w tys.) prawa oś) 5300 5 4900 4700 Jak wskazuje Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, w województwie Mazowieckim odnotowano wzrost bezrobocia o 0,8 proc. Przeciętne wynagrodzenie w przedsiębiorstwach wzrosło o 4,3 proc., co przewyższyło oczekiwania rynkowe o 0,4 proc. Według NBP przedsiębiorstwa zamierzają powoli zwiększać liczbę pracowników ze względu na wzrost wykorzystania mocy produkcyjnych. Komisja Europejska wskazuje na wyhamowywanie dynamiki zatrudnienia w Polsce, co może wpłynąć na ograniczenie potencjału wzrostu konsumpcji. INFLACJA 105 104 103 102 101 99 Inflacja (NBP, GUS) I III VVIIIX XI I III VVIIIXXI I III V VIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIX XI I III VVII INFLACJA Inflacja CPI CPI PO Inflacja WYŁĄCZENIU bazowa CEN po wyłączeniu ADMINISTROWANYCH cen administrowanych Inflacja CPI wyniosła w sierpniu 2,0 proc., a więc znalazła się w dolnym paśmie celu inflacyjnego NBP (2,5 proc., +/- 1 p.p.). Wzrost cen był zgodny z prognozami analityków Ministerstwa Gospodarki (MG). Resort gospodarki przewiduje wzrost inflacji we wrześniu o 0,2 proc. Największy wpływ na kształtowanie wskaźnika inflacji w sierpniu 2010 r. miał spadek cen żywności (o 1,6 proc.) oraz odzieży i obuwia (2 proc.). Najszybciej rosły ceny dóbr i usług związanych ze zdrowiem. Komisja Europejska podniosła prognozę inflacji HICP na 2010 r. w Polsce z 2,4 proc. do 2,6 proc. STOPY PROCENTOWE 7,00 6,50 6,00 5,50 5,00 4,50 4,00 3,50 3,00 Stopa referencyjna, WIBOR 1M i WIBOR 3M (NBP, Stooq.pl) I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIX Serie1 WIBOR 1M (średnie miesięczne) Serie2 WIBOR 3M (średnie miesięczne) Stopa referencyjna NBP Na wrześniowym posiedzeniu RPP pozostawiła stopę referencyjną na poziomie 3,50 proc. Głównymi czynnikami wpływającymi na decyzję było umiarkowane tempo wzrostu gospodarczego, ograniczona presja płacowa i inflacyjna, ryzyko osłabienia wzrostu gospodarczego na świecie. Stopy WIBOR utrzymują się zatem wciąż poniżej poziomu 4 procent. Średnia dzienna stopa WIBOR 1M utrzymywała się we wrześniu na poziomie 3,61 proc., a WIBOR 3-miesięcznego 3,82 proc. Rentowność 52-tyg. bonów skarbowych na aukcji przeprowadzonej 27 września była niższa niż w poprzednim miesiącu i wyniosła 3,92 procent.

4 BILANS PŁATNICZY 50000,0 45000,0 40000,0 35000,0 30000,0 25000,0 20000,0 Eksport i import, rachunek obrotów bieżących w mln zł (NBP) I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVII Import (lewa oś) Import Eksport (lewa oś) Eksport bilans Rachunek obrotów obrotów bieżących bieżących (prawa oś) 1 000 0-1 000-2 000-3 000-4 000-5 000-6 000-7 000 Saldo na rachunku obrotów bieżących, wyniosło we wrześniu ok. -6,28 mld zł, wobec -3,35 mld zł rok wcześniej. Deficyt pogłębił się w wyniku wyższego ujemnego salda dochodów i obrotów towarowych. Ujemne saldo rachunku bieżącego jest równoważone m.in. wysokim napływem inwestycji zagranicznych. Wartość eksportu towarów w lipcu wyniosła 39,8 mld zł i była wyższa o 10 proc. niż rok wcześniej. Import zwiększył się w porównaniu z analogicznym okresem ub. roku o 13,7 procent, osiągając 43,3 mld zł. Saldo obrotów towarowych było ujemne (-3,53 mld zł). Deficyt w obrotach handlowych pogłębił się zatem o 84 procent w odniesieniu do września 2009 r. KURSY WALUTOWE 4,8000 4,6000 4,4000 4,2000 4,0000 3,8000 3,6000 3,4000 3,2000 Kurs EUR/PLN i USD/PLN (NBP) I III VVIIXXI I III VVIIXXI I III VVIIXXI I III VVIIXXI I III VVIIXXI I III VVI 3,8000 3,6000 3,4000 3,2000 3,0000 2,8000 2,6000 2,4000 2,2000 2,0000 Kurs EUR/PLN w ciągu ostatnich 30 dni był dość stabilny. Fluktuował w granicach 3,93 zł do 4,00 zł, notując 27 września poziom 3,96 zł. Kurs USD/PLN poruszał się przez ostatnie dni w trendzie spadkowym, aby osiągnąć 27 września poziom 2,94 zł. Oczekiwania rynkowe wskazują, że złoty będzie się dalej umacniał. Złoty umacniał się dzięki dobrym danym ze sprzedaży detalicznej oraz brak większych zmian na zachodnioeuropejskich giełdach. EUR/PLN (LEWA (lewa OŚ) oś) USD/PLN (PRWA (prawa OŚ) oś) 1,6000 Kurs EUR/USD (NBP) Kurs EUR/USD wahał się w przedziale od 1,27 USD do 1,35 USD w analizowanym okresie. 1,5000 1,4000 1,3000 1,2000 1,0 I III V VIIXXI I III V VIIXXI I III V VIIXXI I III V VIIXXI I III V VIIXXI I III V VI EUR/USD (PRAWA OŚ) Kurs EUR/USD wykazywał stałą tendencję wzrostową. Na koniec miesiąca kurs wynosił 1,35 USD. EUR/USD zahamował na poziomie 1,35. Jest to istotna i silna bariera. O jej przebicie w krótkim czasie nie będzie łatwo. Jeśli się uda, przed wartością euro względem dolara otworzy się droga do dalszych wzrostów. Nieudana próba może dać impuls do silniejszego odreagowania. Dalszy wzrost kursu EUR/USD sugerowałaby sytuacja panująca w notowaniach indeksu dolara.

5 SUROWCE 1400 0 0 800 600 400 200 Ceny złota i ropy naftowej (Economagic, LBMA) I III V VIIXXI I III VVIIXXI I III VVIIXXI I III V VIIXXI I III V VIIXXI I III VVIIX złoto Złoto usd/uncja (USD/uncja, lewa lewa oś oś) ropa Ropa usd/bar (USD/baryłka, prawa oś) 140 80 60 40 20 Kurs złota we wrześniu fluktuował pomiędzy 1233 USD i 1298 USD za uncję. Cena ropy natomiast wahała się pomiędzy 75,1 USD a 78,9 USD za baryłkę. Zdaniem ekspertów rynkowych na stabilność cen ropy wpływ miały wyższe zapasy ropy i paliw w USA. Do nieznacznego spadku cen mogła też przyczynić się wiadomość o otwarciu ważnego rurociągu między USA, a Kanadą. Sytuację stabilizuje także oświadczenie krajów OPEC, w którym podają, że nie zwiększą, ani nie zmniejszą wydobycia ropy w najbliższym czasie. Kurs złota jest i będzie stymulowany obawami o przyjście drugiej fali kryzysu, spadkiem zaufania do głównych walut, ograniczeniem wyprzedaży rezerw złota przez banki centralne, jak również spodziewanym wzrostem popytu na złoto w postaci fizycznej z Indii. NOTOWANIA GIEŁDOWE 80000 70000 60000 Notowania indeksu WIG i WIG20 (GPW) 4000 3500 3000 Indeks WIG zamknął się 24 września na poziomie 45 134 pkt., a WIG20 osiągnął wartość 2 607 pkt. Notowania obu indeksów wzrosły o 7,25 procent w porównaniu do poziomu sprzed miesiąca. Średnie obroty na akcjami spółek z WIG20 wyniosły 1,16 mld zł. 50000 40000 30000 20000 I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXII III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIX WIG (lewa (LEWA oś) OŚ) WIG20 (prawa (PRAWA oś) OŚ) INFLACJA W STREFIE EURO I USA 2500 2000 1500 0 WIG20 podążał we wrześniu w wyraźnym trendzie wzrostowym. Indeks przebił wartość 2500 pkt. w pierwszej dekadzie września i kontynuował rajd w górę, przy obrotach sesyjnych przekraczających poziom 1 mld zł. Ostatecznie WIG20 osiągnął wartość z początku września 2008 r. Obawy o kontynuację ożywienia gospodarczego, brak ożywienia na rynku pracy oraz kondycję najbardziej zadłużonych państw europejskich, mają zdaniem analityków największy wpływ na notowania na europejskich giełdach. 106 105 104 103 102 101 99 98 97 Inflacja w strefie euro i Stanach Zjednoczonych (Eurostat, Fed) I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III V VIIIXXI I III VVIIIX XI I III V VIIIXXI I III VVII Inflacja Inflacja HICP HICP w strefie strefie euro Inflacja CPI w Stanach Zjednoczonych Inflacja CPI w Stanach Zjednoczonych Inflacja HICP w strefie euro wyniosła w sierpniu 1,6 proc., inflacja CPI w Stanach Zjednoczonych 1,2 proc, co było zgodne z prognozami analityków. Najniższy roczny wskaźnik inflacji odnotowano w Irlandii (-1,2 proc.) i na Łotwie (-0,4 proc.)., najwyższy w Rumunii (7,6 proc.) i Grecji (5,6 proc.). W ujęciu rocznym najbardziej wzrosły ceny alkoholu i wyrobów tytoniowych oraz transportu (po 3,3 proc.), najniższy poziom osiągnęły ceny łączności (-0,5 proc.) oraz rekreacji i kultury (-0,1 proc.). Inflacja w strefie euro powinna utrzymać się do końca roku w przedziale 1,4 proc. i 1,6 proc. (EBC). Zdaniem Fed inflacja jest obecnie zbyt niska. Można z tego wnioskować, że w niedługim czasie zastosowane zostaną środki pobudzające gospodarkę. OPRACOWALI: Martyna Izdebska-Tran (redaktor) Robert Kardaś (współredaktor) Grzegorz Powalski (współredaktor) Dane prezentowane są w ujęciu rocznym, o ile nie zaznaczono inaczej. Cut-off date dla danych notowanych codziennie: 24.09.2010r. Cut-off date dla pozostałych danych: 30.09.2010r.

ZAŁĄCZNIK STATYSTYCZNY 6 DANE MIESIĘCZNE 2010 II III IV V VI VII VIII Produkcja przemysłowa a 9,2 12,4 9,7 13,5 14,5 10,5 13,5 Indeks PMI 52,4 52,5 52,5 52,2 53,3 52,1 53,8 Sprzedaż detaliczna a 0,1 8,7-1,6 4,3 6,4 3,9 6,6 Wskaźnik ufności kons. (bieżący) -15,7-17,3-14,7-12,3-19 -11,5-16 Inflacja CPI YoY b 2,9 2,6 2,4 2,2 2,3 2 - Inflacja CPI MoM b 0,2 0,3 0,4 0,3 0,3-0,2 - Inflacja PPI YoY b -2,4-2,4-0,4 1,9 2,1 3,8 4,1 Wynagrodzenia w 2,9 4,5 3,2 4,8 3,5 2,1 4,3 przedsiębiorstwach a Bezrobocie rejestrowane b 13 12,9 12,3 11,9 11,6 11,4 11,3 Eksport a,c, dane miesięczne NBP 20,1 24,1 21,5 24,3 28,6 16,0 - Import a,c, dane miesięczne NBP 22,3 27 23 29,6 27,8 20,0 - Eksport wg GUS a,c, dane kumulowane 7,5 14 15,4 17,8 19,2 - - - kraje rozwinięte 4,8 12,4 14,6 17,2 18,3 - - - kraje UE 3 11 13,3 16,3 17,8 - - - kraje rozwijające się 41,6 31,7 27,5 28,4 29,9 - - - kraje Europy Śr. - Wsch. 12,6 17,5 14,1 15,7 20,4 - - Rachunek obrotów bieżących w mln euro Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych netto, w mln euro 155-559 -336-268 -1 004-1 539-814 1173 899 753 715 154 - Kurs EUR, w zł 3,93 3,85 3,9 4,08 4,14 4,00 - Kurs USD, w zł 2,89 2,89 2,93 3,31 3,39 3,07 - WIBOR 3M a, średnia miesięczna 4,17 4,13 3,92 3,85 3,86 3,84 3,81 Główna stopa NBP b 3,5 3,5 3,5 3,5 3,5 3,5 3,5 DANE KWARTALNE 2008 2009 2010 IV I II III IV I II PKB a 3,2 0,7 1,1 1,8 3,3 3,0 3,5 Inwestycje a 6,1-0,8-3,3-1,4 1,1-12,4-1,7 Konsumpcja a 5,4 3,3 1,6 2,3 1,7 2,2 3,0 Bezrobocie BAEL b 6,7 8,3 7,9 8,1 8,5 10,6 9,5 a) Wzrost w proc. rok do roku ; b) Poziom w proc ; c) Wzrost eksportu liczony jest na podstawie danych w euro Źródło: GUS, NBP, Reuters

7 OPIEKUN NAUKOWY SKN FM Prof. dr hab. Cezary Wójcik Adiunkt w SGH i PAN, od maja 2007 r. do października 2008 r. Dyrektor Biura ds. Integracji ze Strefą Euro w NBP. Ukończył SGH oraz Wydział Prawa UW. Absolwent Advanced Studies Program in International Economic Policy Research w Kilońskim Instytucie Gospodarki Światowej i International Faculty Development Program w IESE Business School. Autor kilkudziesięciu publikacji naukowych z zakresu polityki pieniężnej i kursowej. W 2004 r. powołany w skład Rady Makroekonomicznej przy Ministrze Finansów, w latach 2005-2006 Radca Ministra Finansów. W przeszłości pracował w Europejskim Banku Centralnym (2003 2004), Narodowym Banku Austrii i Wiedeńskim Instytucie Międzynarodowych Studiów Porównawczych (2000 2002). Stypendysta Fulbrighta, Komisji Europejskiej, Tygodnika Polityka, Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Włada językiem angielskim, niemieckim i hiszpańskim. Opiekun naukowy SKN FM oraz inicjator Monitoringu Makroekonomicznego. OPRACOWALI: Martyna Izdebska-Tran (Redaktor) Studentka V roku SGH (Finanse i Rachunkowość). Interesuje się polityką pieniężną i asymetrią informacji na rynkach finansowych, a poza uczelnią wspinaczką skalną i kulturą Azji Południowo-Wschodniej. Moderator debat oksfordzkich oraz symulacji obrad ONZ. Ukończyła praktykę w Gazecie Giełdy Parkiet. W SKN FM od 2008 r., pełni funkcję wiceprzewodniczącej. Biegle posługuje się językiem angielskim, komunikatywnie niemieckim, uczy się hiszpańskiego. Robert Kardaś (współredaktor) Absolwent dwóch studiów licencjackich na Uniwersytecie Gdańskim. Obecnie student V roku SGH (Finanse i Rachunkowość). Interesuje się rynkiem kapitałowym, w szczególności publicznym rynkiem giełdowym oraz rynkiem instrumentów pochodnych. W wolnym czasie lubi uprawiać sport, czytać książki o tematyce polityczno-historycznej. Mówi biegle po angielsku. Grzegorz Powalski (współredaktor) Student V roku Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych (Nauki Polityczne) oraz II roku SGH (Finanse i Rachunkowość). Przez rok studiował również na Uniwersytecie Maltańskim. Interesuje się powiązaniami polityki z sektorem finansowym. Dobrze włada językiem angielskim, zna też język niemiecki i podstawy hiszpańskiego. Do jego pozanaukowych zainteresowań należą dyplomacja i żeglarstwo.