Poradnik gry na gitarze Podstawowy kurs na gitarze w 8 punktach

Poradnik gry na gitarze Podstawowy kurs na gitarze w 8 punktach Karolina Szupiluk ZHP ELBLAG 2012

Spis Treści Przedmowa 1. Budowa gitary 2. Trzymanie gitary 3. Strojenie gitary 4. Chwyty 5. Bicie 6. Transponowanie 7. Tabulatura 8. Piórkowanie Zakończenie Piosenki harcerskie

Przedmowa Kurs przeznaczony jest dla wszystkich samouków, którzy chcieliby się nauczyć grac na gitarze prostych piosenek, np. harcerskich. Jest to naprawdę proste, jeżeli codziennie przynajmniej pół godziny będziecie ćwiczyć. Systematyczność i pozytywne nastawienie mogą zdziałać wiele. Sama jestem samoukiem i wiem, że wiele takich poradników w nie do końca jasny sposób tłumaczy, dlatego ja spróbuje w prosty i przystępny sposób to zrobić. Pamiętaj!! Od razu wszystko ci nie wyjdzie i trzeba ćwiczyć, ale na pewno dasz radę Mi też się udało. 1

Budowa gitary Na początku warto by było poznać, z czego jest zbudowana gitara i jak to możliwe, że gra. WĘdrowiec Jestem wędrowcem zieleni przejrzystej C G a C Jestem harcerzem z krwi i kości czystej F C d G Zapatrzony w szare klucze żurawie C G a C Zasłuchany w polne kwiaty w trawie F C F G La la la... Kim byłbym gdyby nie rozkosz życia Kim gdyby nie skautowy styl życia A tak swe istnienie przypisuje Tobie I harcerstwu, czyli temu co robię La la la. Nie zamienię tego kawałka chleba Do samego końca, aż pójdę do nieba A tam w mundurkach i krótkich spodenkach Będziemy Boga nosić na rękach 2 19

Harcerskie ideały Na ścianie masz D A e kolekcję swoich barwnych wspomnień Suszony kwiat, naszyjnik, wiersz i liść Już tyle lat przypinasz szpilką na tej słomie To wszystko, co cenniejsze jest nisz skarb Po środu sam generał Robert Baden Powell Rzeźbiony w drewnie lilijki smukły kształt Jest krzyża znak i biały orzeł jest koronie A zaraz pod nim harcerskich 10 praw Ramię pręż słabość krusz i nie zawiedź w potrzebie Podaj swą pomocą dłoń tym co liczą na ciebie Zmieniaj świat zawsze bądź sprawiedliwy i odważny Śmiało zwalczaj wszelkie zło niech twym bratem będzie każdy I świeć przykładem świeć G A D I leć w przestworza leć I nieś ze sobą wieść Że być harcerzem chcesz Główka - spełnia niewątpliwie ważną funkcję estetyczną i dekoracyjną. Oprócz mniej lub bardziej wymyślnego kształtu to właśnie na niej dumnie wypisana jest nazwa firmy, która wyprodukowała Twoją gitarę. Poza tym to tutaj zamocowane są stroiki. Stroiki - zwane również kluczykami, małe elementy mechaniczne, które składają się patrząc od góry z kołeczka i dziurki, zapewniających trzymanie strun. Z boku natomiast można dostrzec pokrętełko, obracające wcześniej wspomnianym kołeczkiem, co z kolei powoduje naciąganie lub luzowanie struny, a to sprawia, że ma ona wyższy lub niższy dźwięk lub w przypadkach ekstremalnych powoduje jej przeciągnięcie i zerwanie, co kończy się wizytą w sklepie muzycznym. Gryf - na nim zamocowane są progi oraz zamieszczone pomocnicze kropki lub wzorki, najczęściej z masy perłowej, które ułatwiają orientowanie się w odnajdowaniu określonego progu. Progi - metalowe sztabki nabite na gryf, określają miejsca wydobywania dźwięków z gitary, każdy kolejny próg oznacza dźwięk wyższy od poprzedniego o pół tonu (lub inaczej mówiąc - półton). Progi numerujemy kolejno idąc od główki w stronę pudła rezonansowego, im dalej tym znajdują się one coraz bliżej siebie. Pudło rezonansowe - element wzmacniający, bez niego dźwięki wydobywane z gitary zostałyby łatwo zagłuszone przez przelatującego komara. W chwili szarpnięcia struny wierzch pudła wchodzi w drgania a dzięki temu, że ma dużą powierzchnię, muzyka jest głośna, tym głośniejsza im większy rozmiar pudła. 18 3

Skutkiem ubocznym istnienia pudła jest okazyjne obijanie go podczas transportu gitary przez niewprawnych gitarzystów. Efektem tego zdarzenia jest chwilowy strach "o Jezu moja gitara!", wynikający głównie z wydobycia się całkiem donośnego dźwięku, który jednak bierze się tylko z tego, że pudło rezonansowe tak go wzmacnia, a instrumentowi nic się wielkiego nie dzieje. Otwór rezonansowy - to specjalny otwór, którym z gitary wydostaje się wzmocniony w pudle dźwięk. Trochę rzadziej wpada tam również piórko (zwane inaczej kostką), wypuszczone z ręki muzyka, co powoduje konieczność wykonywania niezwykle śmiesznych i nerwowych ruchów gitarą w celu skłonienia go do wypadnięcia. Mostek - przyklejony jest do czoła pudła, na nim znajduje się poprzeczka, która stanowi punkt podparcia dla strun oraz małe kołeczki, które unieruchamiają końcówki strun. Poprzeczka najczęściej ułożona jest pod kątem a w niektórych gitarach podpórka pod każdą ze strun jest nieco inna. Struny - są źródłem dźwięku. Ich szarpanie powoduje niezwykle miłe doznania słuchowe i uśmiech na twarzy osoby trzymającej gitarę, nierzadko również osób znajdujących się w pobliżu. Strun jest najczęściej sześć, trzy najgrubsze zwane są basowymi, a kolejne trzy cieńsze wiolinowymi. Szara lilijka Gdy zakochasz się w szarej lilijce a d I w świetlanym harcerskim krzyżu, E a Kiedy olśni Cię blask ogniska, Radę jedną Ci dam: Załóż mundur i przypnij lilijkę, ad Czapkę na bakier włóż, GCE W szeregu stań wśród harcerzy, ad I razem z nami w świat rusz. Ea Razem z nami będziesz wędrował, Po Łysicy i Świętym Krzyżu, Poznasz urok Gór Świętokrzyskich, Które powiedzą Ci tak: Załóż mundur i przypnij lilijkę, Czapkę na bakier włóż, W szeregu stań wśród harcerzy, I razem z nami w świat rusz. Gdy po latach będziesz wspominał, Stare dzieje z harcerskiej drużyny, Swemu dziecku, co dorastać zaczyna, Radę jedną mu dasz.. Załóż mundur i przypnij lilijkę, Czapkę na bakier włóż, W szeregu stań wśród harcerzy, I razem z nami w świat rusz. 4 17

Trzymanie gitary Każdy profesjonalny gitarzysta powie Ci, że to jest prawidłowa pozycja grania przy gitarze klasycznej, lecz przy gitarach akustycznych możesz siedzieć i tak. Płonie ognisko Płonie ognisko i szumią knieje a E a Drużynowy jest wśród nas a E a Opowiada starodawne dzieje a E a Bohaterski wskrzesza czas a E a O rycerstwie spod kresowych stanic C G O obrońcach naszych polskich granic d E a A ponad nami wiatr szumny wieje a E a I dębowy huczy las a E a Już do odwrotu głos trąbki wzywa Alarmując ze wszech stron Staje wiara w ordynku szczęśliwa Serca biją w zgodny ton Tak naprawdę, możesz wybrać wygodniejszą dla siebie pozę. Pamiętaj jednak, aby gitara nie była przechylona <prawidłowa to pozycja: pudło prostopadłe do kolana> Lewa ręka Co zrobić z nią? Należy jak najbardziej prostopadle do gryfu by nie zahaczać strun, a kciuk w g. klasycznej nie powinien wystawać ponad gryf, co innego w gitarze elektrycznej bądź akustycznej Każda twarz się uniesieniem płoni Każdy laskę krzepko dzierży w dłoni A z młodzieńczej się piersi wyrywa Pieśń potężna, pieśń jak dzwon 5 16

Płonie ognisko Prawa ręka Łokieć opiera się o pudło rezonansowe a dłoń swobodnie spuszczona do bicia. Strojenie gitary Wędrowiec Harcerskie ideały Szara lilijka Gitarę tak naprawdę można troić na wiele sposobów do wyboru do koloru. Stroiki są piszczałkowe, elektroniczne i kamerton. Ja polecam elektroniczny, gdyż nie trzeba mieć dobrego słuchu. Wystarczy takie urządzenie, uderzyć w strunę i kolor zielony diody wskazuje, że jest nastrojona. Gdy czerwona należy uderzać w pustą strunę i przekręcać kluczyki, aż zapali się zielone. Od piszczałki lub kamertonu możemy nastroić pierwszą strunę od dołu <E.> Tak jak w przypadku elektronicznego. Resztę należy po kolei, czyli przyciskamy strunę H <w miejscu tak jak na rysunku> i porównujemy dźwięki i stroimy. Gdy są takie same przechodzimy do kolejnej trzeciej struny. Naciskamy strunę G i uderzając najpierw H a potem G porównujemy i stroimy. I tak ze wszystkimi. Proste, prawda? 15 6

Chwyty Zakonczenie Masz przed sobą najczęściej spotykane chwyty i jednocześnie najłatwiejsze (w niektórych przypadkach uproszczone). Ta lista to podstawa. Naukę chwytów należy zacząć właśnie od nich. Linie poziome przedstawiają struny, linie pionowe - progi. Pierwsza linia pozioma od góry odpowiada strunie E1, tej najcieńszej. Potem kolejno występują struny H2, G3, D4, A5 i ostatnia struna basowa E6. Cyfry nad górną linią odpowiadają numerowi progu. Natomiast cyfry na liniach to numery palców. Palce lewej ręki układamy na gryfie zgodnie z numeracją. Palce numerujemy następująco: 1 - palec wskazujący, 2 - palec środkowy, 3 - palec serdeczny, 4 - mały palec. Tak naprawdę to jest mini poradnik w szczególności przeznaczony dla harcerzy. Dzięki niemu można uzyskać wszystkie niezbędne podstawy, lecz gdy je już opanujemy należy rozszerzać swoje wiadomości np. przez Internet gdzie jest wiele artykułów albo filmików na www.youtube.pl, gdzie opisują jak grać poszczególne piosenki< wpisz how to play.. >. Na końcu oczywiście jest kilka piosenek harcerskich z chwytami. Owocnej pracy z gitarą Mam nadzieje, że poradnik był przydatny Chwyty w ostatnim rzędzie należą do kategorii chwytów Barre. Trzy jedynki oznaczają, że palec wskazujący kładziemy na całej szerokości gryfu. Są najtrudniejsze z tego zbioru. Niestety wiele piosenek z nich korzysta, dlatego dołączyłem je do listy. 7 14

Na przykład dla chwytu C-dur będzie to wyglądało tak (zaczynasz od dźwięku C): e -----------0-------- «serdeczny H --------1-----1----- «środkowy G -----0-----------0-- «wskazujący D -------------------- A --3----------------- «kciuk E -------------------- Analogicznie dla D-dur (zaczynasz od D): e -----------2-------- H --------3-----3----- G -----2-----------2-- D --0----------------- A -------------------- E -------------------- W piórkowaniu chodzi o to by uderzając poszczególne struny urozmaicić utwór i by ładniej brzmiał. 8 13

Piorkowanie Generalnie rzecz biorąc, o palcowaniu mówimy, kiedy gramy na gitarze nie piórkiem, lecz palcami. Szczególnie często w ten sposób grają gitarzyści klasyczni. Z reguły kciuk wykorzystywany jest do gry na strunach basowych, i to właśnie on prowadzi linię basową utworu, natomiast pozostałe palce prawej dłoni grają na strunach wiolinowych i odpowiadają za linię melodyczną. Tutaj natomiast chciałbym opisać jedną z odmian palcowania, jaką jest palcowanie chwytów gitarowych. Ten sposób gry polega na tym, że lewą dłonią łapiesz najnormalniej w świecie jakiś chwyt gitarowy, jednak nie uderzasz po strunach prawą dłonią, lecz grasz poszczególne dźwięki chwytu osobno. Taki sposób jest wykorzystywany we wstępach do wielu utworów, możesz, więc dzięki niemu urozmaicić swoją grę, zanim na przykład przejdziesz do bicia i darcia, (ale to zabrzmiało;)).pewnie zastanawiasz się teraz, które dźwięki chwytu grać? Nie ma na to jednej uniwersalnej reguły, natomiast bardzo często spotyka się taki schemat: łapiesz chwyt kciukiem grasz dźwięk podstawowy chwytu pozostałymi palcami prawej dłoni grasz tam i z powrotem, z góry na dół i z dołu do góry poszczególne struny wiolinowe Bicie Jak już wiemy jak trzymać gitarę oraz jak trzymać chwyty przyszedł czas na bicie. Wielu początkującym spędza sen z powiek, dlatego kilka rad, które mogą pomóc. Praktycznie w każdej piosence są inne chwyty gdyż, każdy gitarzysta gra inaczej Trzeba wiedzieć, w którym momencie zmieniać chwyty Nie ma też uniwersalnego bicia, lecz w piosenkach harcerskich na początku używałam jednego, a oto one: Potrzeba czasu żeby samemu złapać rytm Wsłuchuj się dokładnie w piosenki, w których słychać gitarę, często można usłyszeć też bicie Jeśli już jesteś w beznadziejnej sytuacji i nie wiesz jak to robić, wejdź np. na youtube.pl odpal piosenkę gdzie ktoś gra na gitarze i spisz bicie 12 9

Transponowanie Czyli obniżanie lub podwyższanie tonacji utworu. A po ludzku? Jeżeli tonacja jest dla ciebie za wysoka lub za niska by pośpiewać albo brzmienie utworu ci nie pasuje wtedy: http://www.cdur.pl/transponowanie Wpisujemy chwyty i transponujemy o wybraną wartość. Tabulatura Tabulatura to uproszczony zapis nutowy. 6 Linii odpowiada 6 strunom a E1 to najcieńsza struna. Cyfry, które są zapisane to numer progu a jak policzymy od E1 w dół będziemy wiedzieć, jaka to struna. Proste, prawda? Dla Elizy -Van Beethovena 1e: 0-0-0--------------------------------------- 2b: -4-4--0-3-1---------1--0------0--1---------- 3g: --------------2--2-2------1-1-------2-2----- 4d: ----------------2-2------2-2-------2-2------ 5a: --------------0--------2---------0---------- 6e: -------------------------------------------- 1e: 0-0-0--------------------------------------- 2b: -4-4--0-3-1---------1--0------------1------- 3g: --------------2--2-2------1--1-0-------2-2-- 4d: ----------------2-2------2------------2-2--- 5a: --------------0--------2------------0------- 6e: -------------------------------------------- 1e: ------0-----1-0--------0---1---------------0-0-0-2b: 0-1-3----1------3--3----3-------3-1--0----------- 3g: --------0-0-------0-0--------2----------1-------- 4d: ----------------------------2-2--------2-2--2-2-- 5a: ------3------------------------------2----------- 6e: ----------------3----------0--------------------- 1e: 0-0-0-0----------------------------------------- 2b: -4-4-4--0-3-1---------1--0----0----1------------ 3g: ---------------2--2-2------1-1-------2-2-------- 4d: -----------------2-2------2-2-------2-2--------- 5a: ---------------0---------2---------0------------ 6e: ------------------------------------------------ I tak zaczynając od pierwszej tabulatury Pierwsze, co uderzamy to uderzamy pustą E1 A potem na 4 progu 2B A co jeśli są dwie w pionie Po prostu szarpiemy dwie na raz na drugim progu struna 3G i pusta 5A 1e: 0-0-0--------------------------------------- 2b: -4-4--0-3-1---------1--0------0--1---------- 3g: --------------2--2-2------1-1-------2-2----- 4d: ----------------2-2------2-2-------2-2------ 5a: --------------0--------2---------0---------- 6e: -------------------------------------------- 10 11

A a E e 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 E --- --- --- --- E --- --- --- --- E --- --- --- --- E --- --- --- --- H --- -4- --- --- H -1- --- --- --- H --- --- --- --- H --- --- --- --- G --- -3- --- --- G --- -3- --- --- G -1- --- --- --- G --- --- --- --- D --- -2- --- --- D --- -2- --- --- D --- -3- --- --- D --- -3- --- --- A --- --- --- --- A --- --- --- --- A --- -2- --- --- A --- -2- --- --- E --- --- --- --- E --- --- --- --- E --- --- --- --- E --- --- --- --- C D d G 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 E --- --- --- --- E --- -2- --- --- E -1- --- --- --- E --- --- -4- --- H -1- --- --- --- H --- --- -3- --- H --- --- -3- --- H --- --- --- --- G --- --- --- --- G --- -1- --- --- G --- -2- --- --- G --- --- --- --- D --- -2- --- --- D --- --- --- --- D --- --- --- --- D --- --- --- --- A --- --- -3- --- A --- --- --- --- A --- --- --- --- A --- -1- --- --- E --- --- --- --- E --- --- --- --- E --- --- --- --- E --- --- -2- --- F H h B 1 2 3 4 2 3 4 5 2 3 4 5 1 2 3 4 E -1- --- --- --- E -1- --- --- --- E -1- --- --- --- E -1- --- --- --- H -1- --- --- --- H --- --- -4- --- H --- -2- --- --- H --- --- -4- --- G --- -2- --- --- G --- --- -3- --- G --- --- -4- --- G --- --- -3- --- D --- --- -4- --- D --- --- -2- --- D --- --- -3- --- D --- --- -2- --- A --- --- -3- --- A -1- --- --- --- A -1- --- --- --- A -1- --- --- --- E -1- --- --- --- E -1- --- --- --- E -1- --- --- --- E -1- --- --- ---