Ocena dochodu i ryzyka inwestycji w akcje spółek z branży TSL notowanych na GPW w Warszawie 2



Podobne dokumenty
ANALIZA, PROGNOZOWANIE I SYMULACJA EXCEL AUTOR: MARTYNA KUPCZYK ANALIZA, PROGNOZOWANIE I SYMULACJA EXCEL AUTOR: MARTYNA KUPCZYK

Nasz kochany drogi BIK Nasz kochany drogi BIK

Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata

Wskaźniki oparte na wolumenie

OSZACOWANIE WARTOŚCI ZAMÓWIENIA z dnia roku Dz. U. z dnia 12 marca 2004 r. Nr 40 poz.356

Ogólna charakterystyka kontraktów terminowych

Szczegółowe wyjaśnienia dotyczące definicji MŚP i związanych z nią dylematów

USŁUGA ZARZĄDZANIA. Indywidualnym Portfelem Instrumentów Finansowych. oferowana przez BZ WBK Asset Management S.A.

BUDŻETY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 2014 R.

Efektywna strategia sprzedaży

Warszawska Giełda Towarowa S.A.

Walne Zgromadzenie Spółki, w oparciu o regulacje art w zw. z 2 pkt 1 KSH postanawia:

KRYSTIAN ZAWADZKI. Praktyczna wycena przedsiębiorstw i ich składników majątkowych na podstawie podmiotów sektora bankowego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Smart Beta Święty Graal indeksów giełdowych?

Działalność gospodarcza i działalność statutowa odpłatna organizacji pozarządowych. Tadeusz Durczok, 8 grudnia 2008

z dnia 31 grudnia 2015 r. w sprawie ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych

RZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie

Postanowienia ogólne. Usługodawcy oraz prawa do Witryn internetowych lub Aplikacji internetowych

Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr 161/2012 Rady Miejskiej w Jastrowiu z dnia 20 grudnia 2012

OGŁOSZENIE. o zmianach statutu Allianz Fundusz Inwestycyjny Otwarty

2) Drugim Roku Programu rozumie się przez to okres od 1 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2017 roku.

DZIENNIK UCZESTNIKA PRAKTYK ZAWODOWYCH. realizowanych dla nauczycieli i instruktorów kształcących w zawodzie TECHNIKA LOGISTYKA

Akademia Młodego Ekonomisty

dyfuzja w płynie nieruchomym (lub w ruchu laminarnym) prowadzi do wzrostu chmury zanieczyszczenia

Uchwała Nr XVII/501/15 Rady Miasta Gdańska z dnia 17 grudnia 2015r.

URZĄD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

Eksperyment,,efekt przełomu roku

Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) :02:07

URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE

Eugeniusz Gostomski. Ryzyko stopy procentowej

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Przedsiębiorstw. Grupy przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r.

U Z A S A D N I E N I E

Czas trwania obligacji (duration)

Wprowadzenie do zarządzania procesami biznesowymi czym są procesy biznesowe: Part 1

Analiza sytuacji TIM SA w oparciu o wybrane wskaźniki finansowe wg stanu na r.

Wybrane dane demograficzne województwa mazowieckiego w latach

Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce

Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska

Dynamika wzrostu cen nośników energetycznych

Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata

INFORMACJE O INSTRUMENTACH FINANSOWYCH WCHODZĄCYCH W SKŁAD ZARZADZANYCH PRZEZ BIURO MAKLERSKIE PORTFELI Z UWZGLĘDNIENIEM ZWIĄZANYCH Z NIMI RYZYK

Instrukcja sporządzania skonsolidowanego bilansu Miasta Konina

Wynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów

Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)

z dnia Rozdział 1 Przepisy ogólne

Metody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych

Wyniki finansowe za I kwartał 2015 roku. 13 maja 2015 r.

PROTOKÓŁ. b) art. 1 pkt 8 w dotychczasowym brzmieniu:

1. Oprocentowanie LOKATY TERMINOWE L.P. Nazwa Lokaty Okres umowny Oprocentowanie w skali roku. 4. Lokata CLOUD-BIZNES 4 miesiące 3,00%/2,00% 1

ASTORIA CAPITAL SA Rejestracja w KRS zmian Statutu Spółki

Dotacje unijne dla młodych przedsiębiorców

4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca

PLAN POŁĄCZENIA UZGODNIONY POMIĘDZY. Grupa Kapitałowa IMMOBILE S.A. z siedzibą w Bydgoszczy. Hotel 1 GKI Sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy

Rynek bankowy Czech odporny na kryzys strefy euro

Informacja dotycząca instrumentów finansowych oraz ryzyka związanego. z inwestowaniem w instrumenty finansowe. w PGE Domu Maklerskim S.A.

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Tarnowskie Góry, 29 sierpnia 2013 PREZENTACJA WYNIKÓW ZA I PÓŁROCZE 2013 GRUPY KAPITAŁOWEJ PRAGMA INKASO S.A.

Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstw z branży 42

Burmistrz Grodkowa. - upowszechniania kultury fizycznej i sportu,

U S T AWA. z dnia 2015 r. Art. 1.

GIEŁDOWE PRODUKTY STRUKTURYZOWANE. W to też możesz inwestować na giełdzie GIEŁDAPAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH WARSZAWIE

ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 2. ZATRUDNIENIE NA CZĘŚĆ ETATU LUB PRZEZ CZĘŚĆ OKRESU OCENY

Spis treści. Przedmowa. O Autorach. Wstęp. Część I. Finanse i system finansowy

Projekty uchwał dla Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia

IV Krakowska Konferencja Matematyki Finansowej

Twoja droga do zysku! Typy inwestycyjne Union Investment TFI

PRÓG RENTOWNOŚCI i PRÓG

Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem

Regulamin Zarządu Pogórzańskiego Stowarzyszenia Rozwoju

UCHWAŁA NR X/143/2015 RADY MIEJSKIEJ WAŁBRZYCHA. z dnia 27 sierpnia 2015 r. w sprawie utworzenia Zakładu Aktywności Zawodowej Victoria w Wałbrzychu

Bojszowy, dnia r. Znak sprawy: GZOZ/P1/2010 WYJAŚNIENIE TREŚCI SIWZ

ZAMAWIAJĄCY. Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Świętokrzyskiego SPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA (DALEJ SIWZ )

Wyniki finansowe funduszy inwestycyjnych i towarzystw funduszy inwestycyjnych w 2011 roku 1

Projekty uchwał Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY

W N I O S E K. 1. Nazwa podmiotu i adres siedziby Pełna nazwa... Adres... (ulica, numer, kod pocztowy, miejscowość)

Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów Uniwersytet Warszawski

TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp

Satysfakcja pracowników 2006

ZAPYTANIE OFERTOWE. Nazwa zamówienia: Wykonanie usług geodezyjnych podziały nieruchomości

Podstawowe pojęcia: Populacja. Populacja skończona zawiera skończoną liczbę jednostek statystycznych

OGŁOSZENIE. I. Cel konkursu

Opis przyjętych wartości do wieloletniej prognozy finansowej Gminy Udanin na lata

Statystyka finansowa

DZENIE RADY MINISTRÓW

Obowiązek wystawienia faktury zaliczkowej wynika z przepisów o VAT i z faktu udokumentowania tego podatku.

Waldemar Szuchta Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław Fabryczna we Wrocławiu

DE-WZP JJ.3 Warszawa,

PK Panie i Panowie Dyrektorzy Izb Skarbowych Dyrektorzy Urzędów Kontroli Skarbowej wszyscy

Zagregowany popyt i wielkość produktu

RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA

Plan prezentacji. I. Pierwszy rok RADPOL S.A. na GPW. II. Realizacja celów Emisji. III.Wyniki finansowe. IV. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy

U S T A W A. z dnia. o zmianie ustawy o ułatwieniu zatrudnienia absolwentom szkół. Art. 1.

Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:

ZAPYTANIE OFERTOWE NR 2/2016/SPPW/POWTÓRNE

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY. Wyniki finansowe banków w I kwartale 2014 r. 1

Trwałość projektu co zrobić, żeby nie stracić dotacji?

Regulamin oferty Taniej z Energą

Kielce, dnia 8 czerwca 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XXVIII/167/16 RADY MIEJSKIEJ W KUNOWIE. z dnia 31 maja 2016 r.

Transkrypt:

Anea Włodarczyk 1 Poliechnika Częsochowska Ocena dochodu i ryzyka inwesycji w akcje spółek z branży TSL noowanych na GPW w Warszawie Wprowadzenie Globalizacja rynku usług TSL (Transpor, Spedycja, Logisyka) i jego duża wrażliwość na spadek koniunkury gospodarczej przyczyniły się do ego, iż w zasięgu oddziaływania kryzysu subprime znalazły się również podmioy gospodarcze prowadzące działalność polegającą na oferowaniu i realizacji na rynku usług: przemieszczania osób i dóbr maerialnych, organizacji przewozu ładunków oraz kompleksowego zarządzania i realizacji wszelkich procesów przepływu, włącznie z ransporem, spedycją, magazynowaniem [4], [7], [10]. Niekóre podmioy gospodarcze z branży TSL poszukując alernaywnych źródeł finansowania swojego rozwoju zdecydowały się na debiu giełdowy, zachęcone perspekywą zdobycia środków finansowych bez konieczności zawierania kredyów bankowych. Obecnie na GPW w Warszawie funkcjonują rzy podsawowe rynki: regulowany rynek główny, rynek alernaywny NewConnec oraz rynek insrumenów dłużnych Caalys. Waro podkreślić, iż dla mniejszych i dobrze zapowiadających się firm, charakeryzujących się mniejszym zaporzebowaniem na kapiał powsał alernaywny parkie warszawskiej giełdy - NewConnec. Debiu spółki na giełdzie przynosi wymierne korzyści w posaci m.in. ławiejszego dosępu do kapiału, wzrosu wiarygodności kredyowej, wzrosu presiżu spółki, możliwości konwersji zadłużenia, ale również pociąga za sobą dodakowe obciążenia związane z koszami emisji akcji, podglądaniem spółki przez konkurencję, obowiązkami informacyjnymi, zmniejszeniem udziału w zyskach doychczasowych właścicieli czy wahaniami kursów akcji. Waro również podkreślić, iż branża TSL jes sosunkowo nielicznie reprezenowana na parkiecie GPW w Warszawie. Biorąc powyższe pod uwagę celem pracy jes ocena arakcyjności inwesycji w akcje spółek z branży TSL noowanych na GPW w Warszawie dokonana na podsawie oszacowanych miar dochodu, płynności i ryzyka. Opis wybranych giełdowych spółek z branży TSL Branża ransporu - spedycji - logisyki obejmuje zarówno małe kilkuosobowe spółki prywane, jak i giganyczne przedsiębiorswa konrolowane przez skarb pańswa, jednakże pomimo ego, iż efekywność emisji publicznej jes wyższa w porównaniu z emisją prywaną, nie wszyskie spółki akcyjne zdecydowały się na debiu giełdowy. Do analizy dochodu, płynności i ryzyka charakeryzujących inwesycje w akcje spółek TSL noowanych na GPW w Warszawie, wybrano nasępującą grupę spółek: Avia Soluions Group, ATC Cargo S.A., Impel S.A., PCC Inermodal S.A., PEKAES S.A., TRANS POLONIA S.A.. W abeli 1 zamieszczono króką charakerysykę wybranych do analizy spółek, z kórych jedynie akcje ATC Cargo są przedmioem obrou na rynku NewConnec. Uczesnicy rynku giełdowego oceniając arakcyjność inwesycji w akcje danej spółki TSL mają do dyspozycji liczne narzędzia saysyczne, kóre pozwalają na wyznaczenie oczekiwanego dochodu z inwesycji oraz owarzyszącego jej ryzyka, przy czym należy pamięać, iż obserwacja zmian poszczególnych wskaźników w czasie sanowi równie ważne kryerium oceny efekywności inwesycyjnej [1]. 1 dr, A. Włodarczyk, adiunk, Poliechnika Częsochowska, Wydział Zarządzania, Zakład Ekonomerii i Saysyki. Arykuł recenzowany. 1

Tab.1. Zesawienie spółek TSL noowanych na GPW w Warszawie w laach 010-01. Spółka akcyjna Avia Soluions Group Rynek/Segmen: Równoległy/ 5 PLUS Liczba wyemiowanych akcji 5 893 333 Warość rynkowa (mln zł) 1,51 Debiu giełdowy 03.03.011 ATC Cargo S.A. Rynek: NewConnec Liczba wyemiowanych akcji 6 500 000 Warość rynkowa (mln zł) 39,00 Debiu giełdowy 5.06.010 Impel S.A. Rynek/Segmen: Podsawowy/ 50 PLUS Liczba wyemiowanych akcji 1 151 46 Warość rynkowa (mln zł) 306,58 Debiu giełdowy 4.11.003 PCC Inermodal S.A. Rynek/Segmen: Podsawowy/ 50 PLUS Liczba wyemiowanych akcji 77 565 556 Warość rynkowa (mln zł) 36,3 Debiu giełdowy 18.1.009 PEKAES S.A. Rynek/Segmen: Podsawowy/ 50 PLUS Liczba wyemiowanych akcji 30 50 870 Warość rynkowa (mln zł) 07,54 Debiu giełdowy 6.11.004 TRANS POLONIA S.A. Rynek/Segmen: Równoległy/ 5 PLUS Liczba wyemiowanych akcji 5 800 000 Warość rynkowa (mln zł) 58,99 Debiu giełdowy 1.09.008 Opis działalności Avia Soluions Group obejmuje spółki działające na międzynarodowym rynku loniczym, zajmujące się m.in.: wynajmem samoloów, loami charerowymi (Small Plane Airlines), szkoleniem piloów oraz personelu pokładowego (Balic Aviaion Academy), usługami MRO - obsługą echniczną samoloów (FL Technics), obsługą lądową i ankowaniem samoloów (Balic Ground Services). Działalność ATC Cargo koncenruje się wokół: dosarczania ładunków door o door z wykorzysaniem ransporu morskiego, loniczego, drogowego bądź z zasosowaniem rozwiązań inermodalnych; obsługi celnej, świadczenia usług magazynowania, obsługi porowej, sprawdzania jakości imporowanego owaru. Spółka Impel specjalizuje się w: sprzedaży - dysrybucji chemii profesjonalnej, środków urzymania czysości i higieny, środków dezynfekcyjnych, arykułów BHP oraz maeriałów biurowych i eksploaacyjnych; logisyce dosaw; ousourcingu usług logisycznych. PCC Inermodal oferuje usługi związane z: organizacją przewozów ładunków w konenerach, bezpośrednio do drzwi kliena; organizacją ransporu inermodalnego w oparciu o regularne, polskie i zagraniczne, połączenia kolejowe pomiędzy erminalami przeładunkowymi oraz zsynchronizowane z nimi przewozy samochodowe. Grupa Pekaes świadczy usługi w zakresie: serwisu drobnicowego na rynku krajowym i międzynarodowym, ransporu paczek z pakieem usług dodakowych, ransporu całopojazdowego, spedycji morskiej i loniczej, obsługi celnej, magazynowania oraz usług serwisowych. Spółka Trans Polonia specjalizuje się w świadczeniu usług w zakresie: 1) ransporu oraz kompleksowej organizacji logisyki ładunków chemii płynnej, ) przewozu mas biumicznych, 3) ransporu płynnych produków wykorzysywanych w przemyśle spożywczym, 4) ransporu chłodniczego, 5) wykorzysując połączenia inermodalne bazujące na ransporcie drogowym, kolejowym i morskim. Źródło: opracowanie własne na podsawie informacji zamieszczonych na sronie www.gpw.pl (dosęp 8.03.01). Charakerysyka dochodu i płynności inwesycji w akcje spółek TSL Zgodnie z eorią porfela [] podsawowymi charakerysykami inwesycji finansowej są dochód, ryzyko i płynność. Dochód rozumiany jes jako korzyść finansowa uzyskana z zaangażowania kapiału finansowego w określonego rodzaju inwesycję.

Do pomiaru dochodowości inwesycji służy sopa zwrou, kóra jes relacją warości końcowej inwesycji do jej warości począkowej [3]: R = ln P ln P 1 (1) gdzie R sopa zwrou z inwesycji w akcje danej spółki w okresie, P kurs zamknięcia akcji spółki w okresie, P -1 - kurs zamknięcia akcji spółki w okresie -1. Analizując sopy zwrou z inwesycji w różne insrumeny finansowe można porównać ich dochodowość, pomimo wysępujących różnic w warości nominalnej przeprowadzanych ransakcji. Z kolei płynność określana jes jako możliwość zamiany insrumenu finansowego na inny insrumen bądź środek pieniężny, w krókim czasie i po oczekiwanej przez inwesora cenie. Na parkieach giełdowych czas oczekiwania na dokonanie ransakcji oraz cena wymiany odzwierciedlają relację popyowo-podażową na dany insrumen finansowy, gdyż rudności w sprzedaży insrumenów przyczyniają się do spadków ich cen, naomias ławość zbycia papierów warościowych zwiększa ich warość rynkową. Płynność akcji spółek TSL można m.in. zmierzyć przy pomocy wskaźnika płynności odzwierciedlającego relację dziennego wolumenu obroów akcji w sosunku do całkowiej wielkości emisji [5]. Tab.. Podsawowe miary dochodu i płynności dla wybranych spółek TSL noowanych na GPW w Warszawie w okresie 01.01.010-30.03.01. 3 Dzienna oczekiwana sopa zwrou Mediana dziennych sóp zwrou Minimalna dzienna sopa zwrou Maksymalna dzienna sopa zwrou Procenowy wskaźnik wolumenu obroów (średni dzienny wolumen lub mediana)/liczbę wyemiowanych akcji Nazwa spółki AVIASG -0,1635 0-10,4980 1,1439 (0,0476/ 0,0109) ATCARGO 0,0378 0-17,4044,3144 (0,0339/ 0,0046) IMPEL 0,055 0-15,911 9,1868 (0,0691/ 0,046) PCCInermodal 0,099 0-13,8941 8,7011 (0,0010/ 0,0008) PEKAES -0,0677 0-9,819 19,710 (0,048/ 0,0107) TransPolonia 0,0796 0-40,1713 5,343 (0,0431/ 0,0017) WIG0-0,0118 0,0364-7,5431 5,0631 - NCIndex -0,061-0,037-4,5960,6785 - Źródło: Obliczenia własne na podsawie dziennych kursów zamknięcia akcji i wolumenu obroów spółek TSL (www.gpw.pl). Analizując zamieszczone w abeli 1 wyniki doyczące wyesymowanych miar oczekiwanego dochodu można zauważyć, iż średnia dzienna sraa (-0,1635%) owarzysząca inwesycjom w akcje Avia Soluions Group jes wyższa od sray odnoowanej na porfelu rynkowym (-0,0118%), co można wyłumaczyć późnym debiuem giełdowym ej spółki (03.03.011) przypadającym na okres gwałownych spadków cen akcji noowanych na GPW w Warszawie (sierpień 011). Ujemną przecięną sopą zwrou charakeryzowały się również inwesycje w akcje spółki Pekaes. Pomimo gwałownych zmian cen na rynkach finansowych w badanym okresie inwesując w akcje czerech z sześciu spółek TSL objęych analizą można było zyskać przecięnie od 0,055% (Impel) do 0,0796% (Trans Polonia) w skali jednego dnia. Najarakcyjniejszą ze względu na kryerium oczekiwanej sopy zwrou inwesycją okazał się zakup akcji Trans Polonia, kóre w analizowanym okresie przyniosły najwyższy przecięny dzienny zysk, przy czym waro zwrócić uwagę, iż empiryczny obszar zmienności w przypadku akcji ej spółki jes największy, gdyż w grupie analizowanych spółek TSL właśnie Trans Polonia charakeryzowała się najwyższą (5,343%) i jednocześnie najniższą (-40,1713%) odnoowaną dzienną sopą zwrou. Waro zwrócić uwagę, iż najmniejszą płynnością charakeryzowały się akcje spółki PCC Inermodal i o zarówno w rozumieniu warości oczekiwanej, jak i mediany. Analizując procenowy udział dziennego wolumenu obroów w ogólnej liczbie akcji, wyemiowanych do publicznego obrou giełdowego przez daną spółkę, 3 W przypadku niekórych spółek okres en jes krószy ze względu na późniejszy ermin debiuu na GPW w Warszawie. 3

należy zauważyć, iż niską płynnością charakeryzowały się również akcje ATC Cargo czy Trans Polonia, dodakowo w przypadku ychże spółek można było zauważyć dni sesyjne, w kórych nie miała miejsca zmiana właściciela akcji. Płynność akcji ma również ścisły związek z ryzykiem rynkowym. Ocena miar zmienności akcji spółek TSL Ryzyko rynkowe nierozerwalnie owarzyszące inwesycjom w akacje spółek TSL związane jes z niebezpieczeńswem niezrealizowania sopy zwrou oczekiwanej przez inwesora (neuralna koncepcja ryzyka), bądź z niebezpieczeńswem poniesienia sray (negaywna koncepcja ryzyka). Większość inwesycji na rynku finansowym charakeryzuje nasępująca reguła: im wyższa sopa dochodowa, ym większe niebezpieczeńswo uray zaangażowanych środków finansowych [3]. W lieraurze saysycznoekonomerycznej można znaleźć wiele propozycji miar za pomocą, kórych można opisać ryzyko owarzyszące inwesycjom na rynku finansowym [6]. Poniżej zosaną przedsawione ylko wybrane miary ryzyka, kóre zosały oszacowane dla analizowanych spółek branży TSL noowanych na GPW w Warszawie. Pierwszą z nich jes odchylenie sandardowe sóp zwrou, kóre opisywane jes przez nasępującą relację [6]: σ = 1 n n 1 = ( R R) σ = (R - -R ) () gdzie: σ - odchylenie sandardowe sóp zwrou akcji danej spółki w badanym przedziale czasowym j o długości = 1,,.., n; R - oczekiwana sopa zwrou z inwesycji w akcje danej spółki. Do oceny wielkości przecięnego możliwego odchylenia sopy zwrou danej spółki branży TSL w sosunku do oczekiwanego poziomu dochodu należy wykorzysać względną miarę ryzyka, jaką jes współczynnik zmienności: σ V s = 100% (3) R gdzie Vs o współczynnik zmienności sóp zwrou. Współczynnik zmienności określa ile ryzyka przypada na jednoskę dochodu, sąd niskie warości ego miernika świadczą o zwiększaniu dochodu lub zmniejszaniu ryzyka. Asymeryczną miarą ryzyka jes semiodchylenie sandardowe, kóre definiuje nasępująca relacja [3]: n 1 SV = d n 1 = gdzie: SV - semiodchylenie sandardowe sóp zwrou akcji, d - ujemna warość odchylenia sopy zwrou akcji danej spółki od oczekiwanej sopy zwrou, opisywana przez związek: 0 dla R R d = (5) R R dla R < R Miara a odzwierciedla zaem syuację niekorzysną dla inwesorów, w kórej sopa zwrou z inwesycji w akcje danej spółki TSL ukszałowała się poniżej oczekiwanej przez nich sopy zwrou. Z kolei Trzpio (010) podkreśla za Huberem (1981) zaley odpornych meod modelowania w zarządzaniu ryzykiem na rynku kapiałowym. Odporne esymaory zmienności charakeryzują się efekywną esymacją, pod warunkiem, iż wszyskie obserwacje z próby generowane są przez założony model oraz nieznacznym wpływem -wysępujących w próbie- nielicznych obserwacji nieypowych na wyniki esymacji. Najczęściej wykorzysywanym odpornym esymaorem zmienności jes odchylenie medianowe, opisywane przez nasępującą relację [8]: MAD R ) = mediana{ R mediana{ R }} (6) ( i i gdzie MAD(R ) odchylenie medianowe sóp zwrou akcji. Na podsawie danych doyczących kursów zamknięcia akcji wybranych spółek TSL w okresie 01.01.010 30.03.01 wyznaczono zgodnie z relacjami ()-(6) warości miar zmienności (por. abela 3). (4) 4

Tab. 3. Podsawowe miary ryzyka dla dziennych sóp zwrou wybranych spółek TSL w okresie 01.01.010-30.03.01. Nazwa spółki Odchylenie sandardowe Moduł współczynnika zmienności Semiodchylenie sandardowe Moduł współczynnika semizmienności AVIASG 3,1785 1943,86,069 165,43 1,09643 ATCARGO 4,1678 11031,88,7960 7400,98 0 IMPEL,3415 9199,50 1,6506 6484,86 1,107748 PCCInermodal 1,9970 6687,77 1,5365 5145,77 0,16076 PEKAES,5565 3778,31 1,5960 358,74 0,958091 TransPolonia 3,9456 4959,59,8874 369,47 0,458716 WIG0 1,376 11674,97 1,0153 8613,33 0,7063 NCIndex 0,8598 394,07 0,65 395,3 0,471336 Źródło: Obliczenia własne. W abeli wyróżniono najwyższe (pogrubienie) oraz najniższe (pogrubiona kursywa) warości współczynników zmienności dla spółek giełdowych. Analizując wyniki z abeli 3 można zauważyć, iż dla każdej badanej spółki TSL odchylenie sandardowe sóp zwrou wielokronie przewyższa oczekiwaną sopę zwrou, co wskazuje na wysoką zmienność rynkowych kursów akcji, a ym samym wysokie ryzyko owarzyszące inwesycjom zarówno w akcje spółek TSL, jak i porfele rynkowe. W okresie charakeryzującym się zmiennymi rendami na krajowym i zagranicznych rynkach giełdowych oraz gwałownymi spadkami cen noowanych na nich insrumenów finansowych jako najbardziej ryzykowne można ocenić inwesycje w akcje spółki ATC Cargo noowanej na rynku NewConnec, kóre odznaczały się również niską płynnością (zmienność rynkowych cen akcji ej spółki sanowi 11031,88% oczekiwanego dochodu), naomias najbezpieczniejsze wydają się być inwesycje w akcje Avia Soluions Group (współczynnik zmienności rzędu 1943,86%). Biorąc pod uwagę jedynie ujemne odchylenia sopy zwrou akcji od oczekiwanego przez inwesora poziomu dochodu, nadal inwesycjom w akcje spółki ATC Cargo owarzyszyło największe ryzyko (względne zróżnicowanie na poziomie 7400,98%), podczas gdy najmniejszym ryzykiem były obciążone inwesycje w akcje Avia Soluions Group (współczynnik semizmienności wynosi 165,43%). W nasępnej kolejności zosaną przedsawione miary wrażliwości pomocne przy ocenie ryzyka inwesycji w akcje spółek TSL. MAD Analiza wskaźników wrażliwości i efekywności inwesycji dla spółek TSL Wskaźniki efekywności inwesycyjnej skonsruowane są w aki sposób, aby ich warości kszałowały dwa główne paramery charakeryzujące inwesycję finansową, a mianowicie oczekiwany dochód oraz ryzyko. Najważniejszymi wskaźnikami efekywności inwesycji są: wskaźnik Sharpe a, wskaźnik Treynora. W ym miejscu waro podkreślić, iż definicja poszczególnych wskaźników bazuje na różnych meodach pomiaru ryzyka, a mianowicie miarach zmienności oraz miarach wrażliwości. Miarą wrażliwości jes współczynnik bea w modelu Sharpe a []: R = α + β + ε (7) R M gdzie: R M sopa zwrou indeksu giełdowego, α paramer modelu, β współczynnik bea należący do miar wrażliwości ryzyka inwesycyjnego, ε składnik losowy równania. W ym miejscu waro również zaakcenować, iż można przeprowadzić dekompozycję całkowiego ryzyka inwesycji w akcje na ryzyko sysemayczne (niedywersyfikowalne) oraz ryzyko specyficzne (dywersyfikowalne). Ryzyko sysemayczne jes wynikiem oddziaływania syuacji makroekonomicznej bądź poliycznej w kraju i na świecie, koniunkury na świaowych rynkach finansowych czy isonych z punku widzenia rozwoju branży TSL zmian legislacyjnych na kszałowanie się cen akcji spółek TSL. Ryzyko sysemayczne szacowane jes zgodnie z relacją [9]: ˆ RR= β S m (8) gdzie RR- poziom ryzyka rynku, S m odchylenie sandardowe indeksu giełdowego. RS = S e (9) 5

gdzie RS ryzyko specyficzne, S e odchylenie sandardowe resz w modelu (7). Udział ryzyka niedywersyfikowalnego w ryzyku całkowiym akcji spółek TSL (RR/RC) szacowany jes zgodnie z nasępującą relacją [9]: ˆ β Sm RR / RC= 100% (10) ˆ β Sm + Se Wskaźnik Sharpe a jes względną miarą oceniającą relację zachodzącą pomiędzy oczekiwaną premią za ryzyko podjęcia niepewnej inwesycji a całkowiym ryzykiem owarzyszącym ej inwesycji. Miernik Sharpe a obliczany jes na podsawie wzoru []: R R f SR= SR = - σ (11) gdzie: SR współczynnik efekywności inwesycji Sharpe a; R f sopa zwrou z inwesycji wolnych od ryzyka. Kolejnym z mierników efekywności inwesycyjnej jes wskaźnik Treynora, charakeryzujący się inny niż we wskaźniku Sharpe a podejściem do pomiaru ryzyka []: R R f WT = (1) β gdzie WT wskaźnik efekywności inwesycyjnej Treynora. Na podsawie wyznaczonych sóp zwrou akcji wybranych spółek TSL w okresie 01.01.010 30.03.01 wyznaczono zgodnie z relacjami (7)-(10) warości miar wrażliwości (por. abela 4). Tabela 4. Miary ryzyka dla dziennych sóp zwrou wybranych spółek TSL w okresie 01.01.010-30.03.01 Nazwa spółki Wskaźnik bea Ryzyko rynkowe Ryzyko specyficzne Ryzyko całkowie Udział ryzyka rynkowego w ryzyku całkowiym Wskaźnik Sharpe a Wskaźnik Treynora AVIASG 0,3310 0,4555 3,1501 3,189 14,3106-0,0563-0,5418 ATCARGO 0,399 0,343 4,1644 4,1785 8,1349 0,0053 0,0550 IMPEL 0,4585 0,6310,569,3435 6,9783 0,0041 0,010 PCCInermodal 0,1137 0,1564 1,997 1,9989 7,8518 0,0070 0,136 PEKAES 0,4184 0,5758,4930,5586,50547-0,037-0,1995 TransPolonia 0,0997 0,137 3,9467 3,9491 3,473934 0,016 0,6395 WIG0 1,0000 1,376 - - - -0,001-0,076 NCIndex 1,0000 0,8598 - - - -0,0487-0,0419 Źródło: Obliczenia własne. W abeli wyróżniono najwyższe (pogrubienie) oraz najniższe (pogrubiona kursywa) warości miar ryzyka dla spółek. Analizując wyniki zamieszczone w abeli 4 należy zauważyć, iż wyznaczone współczynniki bea dla każdej spółki TSL przyjmują warości dodanie, mniejsze od jedności co oznacza, że sopy zwrou akcji ych spółek w małym sopniu reagują na zmienność rynku giełdowego, czyli można je zaliczyć do akcji defensywnych. Na jednoprocenowy wzros indeksu WIG 0 najsilniej reagują akcje spółki Impel przecięnym wzrosem o 0,4585%, naomias najmniej zmieniają się akcje Trans Polonia średni wzros o 0,0997%. Z kolei akcje spółki ATC Cargo średnio zwiększają się o 0,399% pod wpływem 1% wzrosu warości indeksu rynku NewConnec (NCIndex). Ryzyko całkowie akcji spółek TSL wyznaczone na podsawie modelu Sharpe a nie jes idenyczne z ryzykiem mierzonym odchyleniem sandardowym czy semiodchyleniem sandardowym (dla każdej badanej spółki było wyższe), co wskazuje na ważkość problemu jakim jes wybór odpowiedniej miary ryzyka wykorzysywanej w procedurze pomiaru ryzyka. Ponado, w przypadku spółek TSL objęych badaniem ryzyko rynku jes mniejsze od ryzyka specyficznego, co znajduje również odzwierciedlenie w udziałach ryzyka niedywersyfikowalnego w ryzyku całkowiym akcji. Największy udział ryzyka rynku w ryzyku całkowiym mają akcje spółki Impel (6,93%), naomias najmniejszy wskaźnik odpowiada akcjom spółki Trans Polonia (3,47%). Z kolei biorąc pod uwagę oceny wskaźników Sharpe a i Treynora najbardziej arakcyjne w okresie 01.01.010-30.03.01 okazały się inwesycje w akcje spółek Trans Polonia i PCC Inermodal. Z kolei 6

inwesycje w akcje Avia Soluions Group oraz Pekaes przyniosły sray relaywnie wyższe w porównaniu do sra odnoowanych na porfelach rynkowych, zaem dla poencjalnych inwesorów korzysniejszą opcją byłby m.in. zakup bonów skarbowych. Waro również podkreślić, iż mierniki efekywności inwesycyjnej oszacowane dla ATC Cargo, Impel, PCC Inermodal i Trans Polonia wskazują, iż inwesycje w akcje ych spółek charakeryzowały się relaywnie wyższą oczekiwaną sopą dochodu od sopy zwrou inwesycji wolnej od ryzyka. Podsumowanie Przeprowadzona na podsawie badań empirycznych zamieszczonych w arykule analiza umożliwia sformułowanie nasępujących wniosków końcowych: wyznaczenie warości oczekiwanej czy mediany rozkładu sóp zwrou umożliwia ocenę arakcyjności inwesycji w akcje spółek TSL na le inwesycji w porfel rynkowy; badając hisoryczne szeregi czasowe doyczące dziennych kursów zamknięcia akcji oraz wolumenu obroów analizowanych spółek z branży TSL można wnioskować o małym zaineresowaniu inwesorów ym segmenem rynku; rynkowe wyceny spółek TSL na rynku giełdowym nie były sabilne w analizowanym czasie, co było konsekwencją wysokiej zmienności kursów ich akcji. W podsumowaniu waro również zaakcenować, iż przedsiębiorswa z branży TSL dążąc do urzymania swojej pozycji konkurencyjnej i jednocześnie budowania przewagi nad innymi uczesnikami rynku usług logisycznych powinny rozważyć wykorzysanie szans jakie swarza publiczna emisja papierów warościowych na giełdzie, a zwłaszcza nowa giełdowa plaforma finansowania i obrou dla małych i średnich przedsiębiorsw-newconnec. Sreszczenie W pracy oceniano arakcyjność inwesycji w akcje wybranych spółek z branży TSL, kóre w celu zdobycia dodakowych środków finansowych na rozwój zdecydowały się na publiczną emisję akcji na GPW w Warszawie. Na podsawie dziennych kursów zamknięcia akcji i wolumenu obroów w okresie 01.01.010-30.03.01 oszacowano saysyczne miary dochodu, płynności oraz ryzyka, jak również wskaźniki Sharpe a i Treynora. Income and risk assessmen of invesmens in shares of companies of Transpor & Logisics branch lised on he Warsaw Sock Exchange Absrac In his paper he araciveness of invesmen in shares of he chosen companies of Transpor & Logisics branch was evaluaed. These companies in order o gain addiional financial resources for own developmen had decided on a public issue of shares on he Warsaw Sock Exchange. Income, risk and liquidiy measures as well as Sharpe'a and Treynor raios were esimaed on he basis of daily closing prices of shares and rading volume in he period 01.01.010-30.03.01 Lieraura 1) Czekaj J. (red.): Rynki, Insrumeny i Insyucje Finansowe, PWN, Warszawa, 008. ) Elon E.J., Gruber M.J., Brown S.J., Goezmann W.N.: Modern Porfolio Theory and Invesmen Analysis, Wiley & Sons, New York, 009. 3) Jajuga K.: Elemeny nauki o finansach: kaegorie i insrumeny finansowe, PWE, Warszawa, 007. 4) Mańkowski C.: Krajowy rynek usług TSL w warunkach ogólnoświaowego kryzysu gospodarczego i finansowego, Logisyka" nr 1/010. 5) Osrowska E.: Rynek kapiałowy, PWE, Warszawa, 007. 6) Rachev S. T., Orobelli S., Soyanov S., Fabozzi F., Biglova A.: Desirable properies of an ideal risk measure in porfolio heory, Inernaional Journal of Theoreical and Applied Finance vol.11/008. 7) Skoworn-Grabowska B.: Cenra logisyczne w łańcuchach dosaw, PWE, Warszawa, 010. 7

8) Trzpio G.(red.): Wielowymiarowe meody saysyczne w analizie ryzyka inwesycyjnego, PWE, Warszawa, 010. 9) Wikowska D., Mauszewska A., Kompa K.: Wprowadzenie do ekonomerii dynamicznej i finansowej, Wydawnicwo SGGW, Warszawa, 008. 10) Włodarczyk A.: Ocena sabilności syuacji finansowej przedsiębiorsw sekcji ranspor i gospodarka magazynowa w Polsce w dobie kryzysu subprime, Logisyka nr 5/011. 8