REPORTAŻ Z DOKONANEGO PRZEZ DISCOVERY SCIENCE PRZEGLĄDU ROBOTÓW BOJOWYCH XXI wiek dał początek broni nowej generacji. Są to roboty bojowe. Mogą one przenieść nawet 3.5 tony ładunku - zdecydowanie więcej niż człowiek. Muszą umieć adaptować się do różnych sytuacji, od dostarczania na pole walki różnego rodzaju ładunku jak: leki, żywność, amunicja poprzez umiejętność niszczenia wyznaczonych celów, do namierzania i strzelania. Przede wszystkim maszyny muszą cechować się dużą autonomicznością. W reportażu przedstawiono 10 wybranych robotów i sklasyfikowano je według ich zdolności bojowych i zaawansowania technologicznego. Na miejscu dziesiątym znalazł się robot pola walki w którym cztery nogi zastąpiono 6-cioma kołami i nadano mu nazwę muł. Paradoksalnie nie zachowuje się jak zwierzę muł, a jest to technologia kosmiczna na kołach. Sekret jego wszechstronności tkwi w napędzie na 6 kół. Każde koło jest niezależnie napędzane przez silnik umiejscowiony w piaście. Każde koło jest na ramieniu, w zakresie ruchu bliskim 270 stopni. Pojazd wspina się na przeszkody, kładzie się na podwoziu, żeby ułatwić załadunek. Pochyla sie w lewo lub w prawo a na stokach utrzymuje się w poziomie. Jest niezwykle mobilny. Muł potrafi zwiększyć prześwit zawieszenia do maksimum żeby ominąć strumień, głazy, pnie drzew, cokolwiek stanie mu na drodze. 1
Muł to skrót od słów: wielozadaniowy, użytkowy, logistyczny ekwipunek. To środek transportu, wsparcia ogniowego i wykrywacz min. Jako wykrywacz będzie odnajdował, oznakowywał i detonował miny przeciwczołgowe i przeciwpiechotne. Wersja wsparcia ogniowego będzie wyposażona w uzbrojenie zintegrowane z systemami rozpoznania i wykrywania, które potrafią zlokalizować i zniszczyć nieprzyjaciela. Muł transportowy zdejmie ponad tonę ekwipunku z barków żołnierzy. Żołnierz dźwiga plecak, broń, amunicję oraz wodę, plus żywność, razem jakieś 20 kg a w niektórych jednostkach 45 kg. Chodzi o to żeby ulżyć żołnierzom i żeby lepiej mogli wykonać swoje zadania. Pojazd waży 2.5 tony i ma ładowność, równą połowie swojej masy, czyli przenosi sprzęt i całodniowe zaopatrzenie dla dwóch plutonów. Dzięki temu żołnierze oszczędzają siły na to co mają zrobić, czyli dotrzeć na pole walki i walczyć. W odróżnieniu od swojego czterokołowego poprzednika muł chętnie podąży wszędzie gdzie mu się każe. Można nim sterować zdalnie pilotem, można go też zaprojektować do działań autonomicznych, posiada własny system nawigacji. Jest pojazdem w pełni autonomicznym. Po wprowadzeniu współrzędnych pojazd zaczyna działać samodzielnie, sam wybiera sobie drogę. On wie gdzie jest, co robi i co ma zrobić, żeby pokonać trudny teren, jak np. bezdroża. Obserwuje zadany teren i ocenia czy ma jechać dalej czy zmieniać trasę, objechać drzewo a może wspiąć się na przeszkodę? Najnowsza technologia już na to pozwala. Muł ma gorsze wyniki w dziedzinie wykrywalności i siły ognia, ale jego stosunkowo niska cena i zdolność do autonomicznego działania, zainteresowały siły zbrojne USA. 100 takich pojazdów ma wejść do służby w ciągu 15 lat. Na 9-tym miejscu listy znajduje się izraelski bezzałogowy samolot o nazwie SKYLARK 1, udowadnia on że wielkość nie zawsze się liczy. 2
Skylark ma wszystkie możliwości dużych samolotów bezzałogowych. Wygląda jak zabawka ale to arcydzieło precyzji. Jest wzorowany na modelach latających. Jest prosty i skuteczny. Dostarcza informacje natychmiast w czasie rzeczywistym. Waży 5.5 kilograma i mieści się w plecaku. Montaż zajmuje tylko 15 minut, a wypuszczenie skowronka to prosta sprawa. Mini-wyrzutnia umożliwia w pełni autonomiczny start. Można wypuścić go w powietrze także ręcznie. Pilotowanie dużych samolotów bezzałogowych wymaga specjalnego przeszkolenia. Ze Skylarkiem jest inaczej. Wystarczy znajomość obsługi komputera. Po 2 tygodniowym szkoleniu operator ma pełne kwalifikacje. Pilotowanie tego mikrosamolotu ułatwia unikalny system ustawienia kamery. Umiejętność latania nie jest potrzebna, wskazuje się tylko docelowy obszar a pojazd sam będzie się do niego kierował. Dzięki temu nie trzeba się skupiać na pilotażu i można poświęcić całą uwagę celowi. Dzięki niewielkim rozmiarom i cichemu napędowi elektrycznemu, niedostrzeżony dolatuje w rejon działań. Rozmiary tego systemu i jego niskie wymagania logistyczne, umożliwiają rozlokowanie go w odległości kilku kilometrów od celu. Napęd elektryczny sprawia że jest trudny do wykrycia, głowica optoelektryczna zapewnia jakość obrazu bardzo podobną do tej jaką uzyskuje Predator. Ten zwiadowca, który szybciej dokonuje rozpoznania, to zyskuje przewagę nad nieprzyjacielem. To co widział przed chwilą pilot samolotu rozpoznawczego, a następnie opisał przez radio może być już nieaktualne. Stosując ten system żołnierze otrzymują błyskawiczną informację gdziekolwiek się znajdują. Mają pełny obraz sytuacji. Jeśli trzeba się zwijać i ruszać w drogę Skylark wraca na ziemię po naciśnięciu przycisku. Powrót na ziemię jest dość niezwykły, samolot wykonuje głębokie przeciągnięcie i opada na ziemię jak kartka papieru. Zetknięcie z ziemią łagodzi poduszka powietrzna. Skylerk nie jest w pełni niezależny i może przebywać w powietrzu 90 min, ale jego niewykrywalność i obsługa zyskały uznanie izraelskich sił zbrojnych. 3
Protector jest sklasyfikowany na 8-mym miejscu pojazdów bezzałogowych. Według niektórych pojazdy bezzałogowe konstruuje się zgodnie z zasadą 3N, są przeznaczone do nudnych, niebezpiecznych i nieprzyjemnych misji. Taki też jest Protector, wykonuje on zadania bez narażania życia marynarzy Podobnie jak jego powietrzne i lądowe odpowiedniki, Protector działa tam gdzie ludziom grozi niebezpieczeństwo. Marynarze na całym świecie, dzień w dzień narażają życie, chroniąc wydzielone akweny i instalacje nadbrzeżne jest to idealne zadanie dla pojazdu bezzałogowego. Protector może wypełniać bardzo niebezpieczne zadania. Może też wykonywać bardzo długie zadania, w położeniu niezbyt miłym dla ludzi. Może działać na wzburzonym morzu w strefach skażonych. Może wykrywać sonarem miny i łodzie podwodne. Jeśli coś wykryje, może wezwać uzbrojony samolot lub śmigłowiec z lotniska. Protector wyposażony jest w kamery i czujniki zintegrowane w jednym skomplikowanym urządzeniu. Elektrooptyczny celownik, wyposażony w kamerę dzienną i urządzenie noktowizyjne wraz z laserowym namierzaniem, są zawieszone na stabilizatorach. Nie mając ludzi na pokładzie, może podpłynąć bliżej celu. Może też uzyskać zbliżenie obrazu, wystarczające do odczytania dowodu osobistego. Protector jest tak stabilny że można nie tylko używać go do rozpoznania, może być wyposażony w broń rażącą i obezwładniającą oraz inne urządzenia. Jeśli cel stanowi zagrożenie, może użyć karabinu maszynowego. W rejonie działań może funkcjonować jako zaawansowany system taktyczny odpierający zmasowany atak okrętów i innych jednostek nieprzyjaciela. 4
Potrzeba uzyskania bojowych bezzałogowych okrętów wynikła z potrzeby tymczasowych konfliktów, dlatego izraelska firma Rafael zaprojektowała Protectora z myślą o jak najszerszym zakresie zadań, w jak najkrótszym czasie przezbrojenia. Protector ma konstrukcję modułową, może przenosić różne wyposażenia, można szybko i łatwo dostosować jego konfigurację do zadania. Zazwyczaj używa się niewielkiego zdalnie sterowanego zespołu o nazwie minitajfun, to czujniki sprzężone z karabinem maszynowym, może też mieć megafon, mikrofon lub urządzenia sygnalizacyjne. Minitajfun czyni Protectora jednym z najbardziej śmiercionośnych pojazdów bezzałogowych. W opracowaniu są nowe moduły. Pracuje się również nad modułami do wykrywania min lub łodzi podwodnych, do walki elektronicznej i broni obezwładniającej. W cywilnym zastosowaniu może być wykorzystany do ochrony środowiska i w pożarnictwie. Protector może działać maksimum do 8 h. Maszyna na miejscu 7-mym działa nawet 6 razy dłużej niż Protector. To Global Hawk. Jest zdolny do objęcia w ciągu jednej misji obszaru wielkości Stanów Zjednoczonych. Zapewnia stałe rozpoznanie pola walki, to cecha dotychczas niespotykana. Niezrównane połączenie pułapu, prędkości i zasięgu daje mu unikalne możliwości. Może przebywać w powietrzu nawet 30 h. Połączenie dużej prędkości, czasu lotu i zaawansowanych czujników stwarza niesamowite zdolności bojowe. Jest jak monitoring w banku, ponieważ na polu walki również ważna jest stała obserwacja aby można było szybko zareagować. W ciągu 5
jednego dnia Global Hawk pokonuje dystans 230 tys. kilometrów i obserwuje obszar o powierzchni 100 tys km kwadratowych. Osiąga pułap 18 tys. metrów. Imponuje prędkością i pułapem. Prędkość to ponad 550 km/h na wysokości 18 km, pozostając jednocześnie w powietrzu przez 30 h. Jako samolot rozpoznawczy Global Hawk nie jest uzbrojony. Jego najlepszą obroną jest utrzymywanie bezpiecznego pułapu. Charakterystyczne wybrzuszenie na obszarze kadłuba, skrywa szerokopasmową antenę satelitarną. Antena satelitarna może przesyłać dane z prędkością 50 mb/s - obrazy do użytkowników na polu walki. Samolot ten to potężna stacja komunikacyjna transmitująca obrazy na żywo. Global Hawk sam identyfikuje i śledzi cele, radar podaje dokładne dane geograficzne. W razie potrzeby samolot może użyć tych danych do precyzyjnego ataku. Widać je na transmitowanych obrazach, dzięki takiej dokładności można zmniejszyć siłę rażenia, a tym samym zmniejsza się niezamierzone zniszczenia. Czujniki widzą w nocy i nawet w burzy piaskowej, ma to zastosowania również cywilne. W sezonie huraganów w ten sposób sprawdzano skalę zniszczeń na zatoce meksykańskiej, radar przeniknął przez chmury i dostarczył obraz zniszczonych wałów i grobli. Na Global Hawka stać tylko najbogatsze armie świata. Ale za tę cenę dostaje się zdumiewające możliwości i wachlarz wyszukanych czujników. Marynarka amerykańska wybrała go jako bezzałogowy system kontroli dużych obszarów morskich, wykorzystując istniejące zdolności umieszczone w Global Hawku przez siły powietrzne zmodyfikowano samolot poprzez zainstalowanie dodatkowe czujniki morskie. Kolej na mikroroboty. Na miejscu 6-tym jest Viper. Jest to cenne i przydatne urządzenie, zamiast ryzykować życie żołnierzy, można wystawić na ryzyko Vipera. 6
Ma 23 cm wysokości i waży 11 kilogramów, mieści się w plecaku. Ten zrobotyzowany szpieg dotrze prawie zawsze wszędzie tam gdzie żołnierz. Viper jedzie przed żołnierzami i rozpoznaje cel, wspina się po schodach, pokonuje barykady i inne przeszkody. Sprawdza co znajduje się wewnątrz budynku. Sekretem jego niesamowitych zdolności jest koło marki "galileo" które za naciśnięciem guzika w sekundę zmienia się w gąsienicę. Na kołach porusza się stosunkowo szybko i co ważne oszczędza energię. Ale kiedy ma wspiąć się po schodach lub jechać w trudnym terenie, przechodzi na napęd gąsienicowy i korzysta z jego zalet. Zaawansowana technologicznie kamera staje się oczami żołnierza. Robot przesyła obraz z kamery do każdego żołnierza, podłączonego do sieci. Dzięki mikrofonom Viper staje się także uszami żołnierza umożliwiającymi rozpoznanie. Viper może działać w odległości 800 m od operatora. Można go wycofać jednym przyciskiem, sam znajdzie drogę do pozycji startowej. Utrata łączności lub kontroli nad robotem, powoduje automatyczne włączenie trybu do powrotu. Viper wykorzystywany jest w poszukiwaniu prowizorycznych ładunków wybuchowych. Odnajduje materiały wybuchowe, bomby pułapki i miny domowej roboty. Zastępując specjalnie tresowane w tym celu psy przejmuje ich zadania. Zakres jego działań będzie się zwiększał wraz z rozwojem możliwości technicznych. Prace nad jego uzbrojeniem już podjęto, lecz numer 5 na naszej liście już to posiada. Fire Scout, umie wszystko co potrafi śmigłowiec ale bez udziału pilota. 7
Nieważne jaka jest pogoda, wyląduje dokładnie tam gdzie zechcesz. Jak wszystkie śmigłowce również te bezzałogowe mają ogromną przewagę nad samolotami, mogą wylądować prawie wszędzie. Fire Scout robi to bez pomocy człowieka, klika się myszką a on startuje i leci. Wypełnia plan lotu lub zadania, wróci i wyląduje, gdzie mu się nakaże i bez ingerencji człowieka. Wystarczą trzy kliknięcia myszką żeby wykonać 8-mio godzinne zadanie. Jest bardzo niezawodny, komputer skieruje go dokładnie tam gdzie mu się każe. Powstał na bazie sprawdzonego w walce lekkiego śmigłowca załogowego. To bardzo niezawodna maszyna i solidny punkt wyjścia. To mieszanka starej i nowej techniki, pojazd niedrogi, łatwy w pilotażu i wyposażony w kosztowną, ultranowoczesną elektronikę. Fire scout to nie tylko pojazd rozpoznawczy, może wypełniać bardzo różne zadania. Może dostarczać wszelkiego rodzaju zaopatrzenie dla oddziałów, wyląduje w najciemniejszą noc, żołnierze odbiorą zaopatrzenie a on wróci do bazy. Fire scout potrafi też zaatakować. Wybór pocisków jakie może przenosić jest ogromny. Mogą być zastosowane rakiety naprowadzane podczerwienią lub wizyjnie, bierze się też pod uwagę bomby Viper Strike obecnie używane w armii USA. Bogaty zestaw czujników umożliwia loty przy zerowej widoczności. Nie ma potrzeby widzieć lądowiska żeby bezpiecznie latać Fire Scoutem. Nie ma pilota więc możemy latać w chmurach, w nocy, a nawet w burzy piaskowej. Jego wszechstronność tworzy go jednym z najbardziej pożądanych robotów wojskowych. Marynarka USA złożyła zamówienie wersji odpowiedniej do działania na wybrzeżu, a wojska lądowe zakupiły już 7 maszyn. Straż wybrzeża sprawdza jego przydatność w roli wsparcia dla ich kutrów. Fire Scout może wykonać najbardziej skomplikowane zadania takie jak: latanie tuż nad ziemią z małą prędkością nad terytorium nieprzyjaciela czy długie przeloty. To kolejny krok w ewolucji, a za kilka lat po dozbrojeniu, Fire Scout stanie się bronią doskonałą. Ostatnie dekady udowodniły że miny są najskuteczniejszą bronią w wojnie morskiej. Zatopiły więcej jednostek niż jakakolwiek inna broń. Bardzo nowoczesne okręty padły ofiarą prymitywnych broni wynalezionych ponad wiek temu. Miny czekają miesiącami i latami, rozbrajanie ich jest bardzo niebezpieczne. Problem min morskich istnieje od dawna, zwykle usuwa się je wysyłając bezzałogowy pojazd z ładunkiem wybuchowym lub nurka, który wyczuwa minę dłońmi i umieszcza na niej ładunek wybuchowy. To idealne zadanie dla numeru 4-tego na liście. Talizman czuje się jak ryba w wodzie i schodzi do maksymalnej głębokości 300 m oraz jest jedyną jednostką tego typu. Nie ma drugiej takiej jednostki bezzałogowej. Jako jedyny ma czujniki do wykrywania min i jako jedyny ma uzbrojenie pozwalające je niszczyć. Najpierw identyfikuje i klasyfikuje minę, po potwierdzeniu operator strzela w minę pociskiem naprowadzonym bezprzewodowo. Po 5 lub 10 minutach następuje wybuch. W tym czasie okręt macierzysty i operator są daleko od miejsca wybuchu. To zastosowanie zdalnie sterowanych robotów do brudnej roboty. Innowacyjny kadłub i w pełni automatyczne oprogramowanie powstały w rekordowym czasie, co jest rzadkością 8
w projektach wojskowych. Jak wiele udanych konstrukcji bezzałogowych, Talisman nadal się rozwija. Ta miniaturowa łódź podwodna zrobi wszystko co potrafi zrobić normalna mini łódź podwodna, ale bez narażania życia marynarzy. Można jej z powodzeniem używać do rozpoznania. Płynie do wyznaczonego sektora wynurza się, zbierając informację, zanurza się i oddala. Potencjalnie może niszczyć okręty, wpływa do portu nieprzyjaciela odpala torpedy. Okręt nieprzyjaciela zostaje zniszczony bez narażania życia naszych żołnierzy. Talisman może operować na głębokości do 300 m, pełna autonomia i potencjał rozwojowy czynią go jednym z faworytów. To wizja przyszłości, z której usuniemy człowieka z pola minowego, działając zdalnie dzięki bezzałogowej technologii. 9
Pojazd bezzałogowy Predator B jest na miejscu 3-cim, od niego wszystko się zaczęło, od 1994 roku w służbie armii USA. Posiada możliwość przebywania w przestrzeni powietrznej przez 30 h na 15 km wysokości. Samolot, który wszystko widzi a sam jest niewidzialny. Jeśli straci łączność, sam wróci do bazy. Jego radar przenika chmury i obserwuje również w nocy. Od czasu kiedy dostał pociski rakietowe, został pierwszym uzbrojonym robotem i to bardzo precyzyjnym. Predator stał się zapowiedzią broni nowej generacji. Sterowany przez radio lub łącza satelitarne, może działać po drugiej stronie globu. Jeśli chodzi o wymagane umiejętności pilotażu to nie różnią się od normalnych. Do obsługi potrzeba pilota, który zna procedury ruchu powietrznego. Predatorem lata się jak każdym samolotem, tyle że kokpit jest na ziemi. Trzeba być pilotem żeby umieć trzymać kurs i określać swoje położenie względem innych maszyn. Pod kadłubem mieści się to co najważniejsze - czujniki. Jego radar przenika chmury i mrok nocy, z dużej wysokości omiata rozległe obszary. Wykrywa potencjalne cele i prowadzi rozpoznanie. Sam wykrywa zmiany. Przykładowo przelatuje nad obszarem gdzie ktoś szmugluje narkotyki, wraca następnego dnia, radar nakłada oba obrazy i po chwili pokazuje że pojawiły się ślady stóp. W ten sposób informuje o nowych zdarzeniach co pozwala skupić uwagę na danym obiekcie. Działa w czasie rzeczywistym, telewizja na żywo od startu do lądowania. Obrazy docierają nie tylko do obsługi naziemnej, mogą trafić bezpośrednio do prezydenta i sekretarza obrony i do małego telewizora agenta sił specjalnych, przemierzającego Afganistan na koniu. Pierwszy wystartował Predator A, który lata niższych pułapach niż późniejsze modele. W latach 90-tych ten podniebny szpieg pokazał swoją przydatność na 10
Bałkanach, w Iraku i w Afganistanie. Predator dostarcza obrazy ważnych celów z odległości 12 kilometrów. Dość szybko okazało się że rozpoznanie celu to za mało. Wtedy siły powietrzne zażyczyły sobie uzbrojonego Predatora. Już po 6-ciu tygodniach Predator A miał na pokładzie rakiety typu Hell Fire. To dało początek pełni uzbrojonemu Predatorowi B, który lata jeszcze wyżej i jest trudniejszy do wykrycia. To nie jest samolot niewykrywalny dla radaru. Predatora A trudno dostrzec na wysokości 600 tys. metrów, natomiast optymalny pułap Predatora B to 9 kilometrów, a max ciężar uzbrojenia 1300 kilogramów, zestaw kamer i celownik laserowy. Predator po oświetleniu celu laserem wystrzeliwuje rakietę lub zrzuca bombę naprowadzoną. Predator sprawdził się w warunkach bojowych, rakiety Hell Fire czynią go jednym z najbardziej śmiercionośnych robotów. Crusher jest miejscem drugim na liście. Crusher czyli zgniatacz, który pokona najtrudniejszy teren i zrobi to bez udziału człowieka. Sam wykombinuje jak dotrzeć z punktu A do punktu B, przy najmniejszym prawdopodobieństwie wykrycia. Żaden pojazd nie jest tak mobilny jak Crusher. Robot który przenosi 3.5 tony ładunku, przy masie własnej wynoszącej 6.5 tony. Nazwa zgniatacz wzięła się z nagrania wideo, w którym zgniata samochody. Bez względu na to czy porusza się wg planu czy bez, Crusher przetrwa w każdym terenie. Planuje swoją trasę i podróże, ale kiedy natrafi na przeszkody próbuje ją ominąć. Podejmie się prawie każdej misji. Ma wielki potencjał. Crusher działa w miejscach zbyt niebezpiecznych dla pojazdów załogowych, w terenie skażonym: materiałem radioaktywnym, biologicznym lub chemicznym. Najprostsze z jego zadań to zaopatrzenie, dostarczy paliwo lub amunicję, może nawet odbierze rannych z linii frontu. Wykonuje zadania zbyt trudne dla człowieka. 11
Może wyprzedzać wojska o wiele kilometrów i przez wiele dni, to jego oczy i uszy. Jedzie na wzgórze i przez tydzień będzie obserwował co się wokół dzieje. Stoi tam, zużywa niewiele paliwa, kryję się, zmienia pozycję. Nie musi jeść ani pić. Będzie tam czekał aż wydarzy sie coś ważnego. Może być uzbrojony, teoretycznie może zlokalizować i zniszczyć nieprzyjaciela bez ryzyka dla naszych żołnierzy. Crusher posiada napęd hybrydowy, potrafi długo i cicho obserwować okolice. Jest również bardzo mocny i odporny na warunki zewnętrzne. Podwozie ma osłonę zawieszoną na gumie, przedni zderzak pochłania impet uderzenia, a opony pochłaniają energię uderzenia. Jego czujniki badają ukształtowanie terenu, następnie Crusher wysyła te dane do komputerów, które oceniają gdzie jest najbezpieczniejsze przejście. Crusher ma długi czas działania, może być uzbrojony, podkrada się unikając wykrycia. W terenie przed przeszkodą zatrzymuje się na parę sekund, cofa, omija drzewo i wjeżdża na stok. To wszystko dzięki programom komputerowym. To nie jest zaprojektowana trasa, tylko jego algorytmy. Docenia się go widząc, że podejmuje optymalne decyzje przy wyborze trasy. Zwycięzca w kategorii bezzałogowych maszyn bojowych, porusza się w przestrzeni powietrznej. Oto X-47B, przyszłość bezzałogowego lotnictwa amerykańskiej marynarki wojennej. 12
To nowa metodologia walki i nowe możliwości. Zaprojektowano go z myślą o lotniskowcach klasy Nimitz. Płatowiec w kształcie skrzydła nietoperza, czyni go najtrudniej wykrywalnym samolotem bezzałogowym. Jest przeznaczony do autonomicznych zadań rozpoznawczych i szturmowych. Marynarka potrzebuje go jako środka uderzeniowego o dużym zasięgu. Pojazd dostarcza też informacji wywiadowczych. Ma zasięg 4 tys. kilometrów i może pozostawać w powietrzu przez 50 h. Rozpoznaje sytuacje i niszczy ważne cele. Nie ma pilota, który po jakimś czasie musiałby odpocząć. Dzięki tankowaniu w powietrzu nie ma sobie równych pod względem czasu działania. Możliwość zatankowania bezzałogowego samolotu w powietrzu, usuwa wszelkie ograniczenia. Dopóki ma pod dostatkiem paliwa, może działać w nieskończoność. Myśliwce spędzają w powietrzu 5-10 h a on 50 h, dzięki temu może wykonać rozpoznanie na dużym obszarze. To unikalna umiejętność. Początkowo X-47B będzie używany do celów wywiadowczych, ale jeśli będzie trzeba zaatakuje z wielką precyzją. Jego pierwsze zadania będą polegały na zbieraniu informacji wywiadowczych, tym niemniej jego kadłub może pomieścić 2 tony uzbrojenia. Jeśli jego sylwetka może wydawać się znajoma, to nie przypadek, X-47B powstał na bazie B2. Lądowanie na lotniskowcu jest trudne nawet dla samolotów z ogonem, dla X-47B przyziemienie w konkretnym miejscu pokładu to jeszcze większe wyzwanie. Naziemne lotniska mają 100 m szerokości, 3 km długości i się nie ruszają. A tutaj trzeba posadzić maszynę na poruszającej się platformie o powierzchni 1600 m 2. Zdolność do automatycznego, precyzyjnego lądowania na lotniskowcu w każdych warunkach, to tylko jeden z powodów, które dały X-47B pierwsze miejsce. Samolot ten lądując wychwytuje ścieżkę podejścia 11 km od lotniskowca i schodzi po niej jak po sznurku. Dla 100 Hz komputera to jest jak obserwowanie ruchu wskazówki godziny zegara. Rejestruje zmiany wiatru i ruch pokładu. Nieważne są ciemności, wiatr, zła pogoda, ponadto komputer nie odczuwa stresu. X-47B zajmuje bezapelacyjnie pierwsze miejsce wśród pojazdów bezzałogowych. opracował płk Roman Bogacki źródło: Discovery Science 13