Plan Kształcenia Chorągwi Stołecznej ZHP 2011/2012
Zatwierdzony na posiedzeniu Komendy Chorągwi w dniu
Charakterystyka ogólna Chorągiew Stołeczna ZHP im. Bohaterów Warszawy posiadająca osobowość prawną jednostka terenowa Związku Harcerstwa Polskiego. Swoja nazwę nosi od roku 1967 (wcześniej Chorągiew Warszawska). W roku 1975, wraz z wprowadzonym wtedy nowym podziałem administracyjnym kraju, obejmowała miasto stołeczne Warszawę i ówczesne województwo stołeczne warszawskie. Po kolejnej zmianie podziału administracyjnego w roku 1999 zasięg działania Chorągwi Stołecznej nie zmienił się w czasie późniejszym do chorągwi przyłączono hufce, które ze względu na metropolitalny charakter warszawy są z nią związane. Obejmuje część obecnego województwa mazowieckiego - w chorągwi działa 26 hufców na obszarze Miasta Stołecznego Warszawy są to : Warszawa Centrum, Warszawa Mokotów, Warszawa Ochota, Warszawa Praga Południe, Warszawa Praga Północ, Warszawa Ursus, Warszawa Ursynów, Warszawa Wola, Warszawa Żoliborz. Poza terenem Miasta Stołecznego Warszawy działają również hufce na terenie: powiatu garwolińskiego - hufiec Garwolin części powiatu grodziskiego - hufce: Grodzisk Mazowiecki i Milanówek powiatu legionowskiego - hufiec Legionowo części powiatu mińskiego - hufiec Sulejówek powiatu nowodworskiego - hufiec Nowy Dwór Mazowiecki powiatu otwockiego - hufce: Celestynów i Otwock powiatu piaseczyńskiego - hufce: Konstancin i Piaseczno powiatu pruszkowskiego - hufce: Piastów i Pruszków 3
powiatu warszawskiego zachodniego - hufiec Błonie powiatu wołomińskiego - 4 hufce: Tłuszcz, Wołomin, Ząbki i Zielonka. Kształcenie kadry w Chorągwi Stołecznej nie da się opisać za pomocą kilku liczb czy diagramów. Jest to proces bardzo różnorodny i różnie realizowany w poszczególnych hufcach naszej Chorągwi. Bardzo zróżnicowane, trudne do komparacji są możliwości i potrzeby zespołów harcerskich w tym w sposób szczególny instruktorskich w poszczególnych hufcach. Wszelkie uśrednianie czy uogólnianie będzie tyleż zakłamane, co szkodliwe. Przeprowadzona analiza potrzeb obejmująca swoim zakresem 3 wywiady zogniskowane oraz badanie Inwentarzem potrzeb szkoleniowych (w załączeniu) i Ankietą (w załączniu) została przez wiele środowisk pominięta milczeniem lub zlekceważona a w tych nielicznych, w których ją przeprowadzono i materiał oddano terminowo wskazuje na ogromne wręcz zróżnicowanie potrzeb i oczekiwań. Mamy hufce w których drużynowi i inni instruktorzy w pełni (chociaż nie zawsze w całkowitej zgodzie z obowiązującymi przepisami) znajdują ciekawą i satysfakcjonującą odpowiedź na potrzeby szkoleniowe instruktorów, na które powinien reagować, i które powinien zaspakajać hufiec. Przykładem może być hufiec Mokotów, Praga Południe, Praga Północ i wiele innych. Mamy również hufce niezbyt liczne, które z różnych przyczyn podobny efekt osiągają wykorzystując efekt synergii i dzięki współpracy w ramach zespołów międzyhufcowych. Znakomitym przykładem są to hufce Legionowo, Pruszków i Nowy Dwór Mazowiecki. Liczne są (około 1/4) również hufce, które wprawdzie nie wypełniają formalnych zobowiązań w zakresie kształcenia (np. nie mają zespołu kadry kształcącej) ale w stopniu znacznym realizują potrzeby swoich instruktorów w zakresie kształcenia tworząc własną ofertę kształcenia, ale częściej korzystając w sposób przemyślany i konsekwentny z oferty proponowanej przez inne środowiska instruktorskie (w tym Chorągiew). Są również hufce o których działaniach szkoleniowych niewiele można powiedzieć ze względu na skuteczne unikanie ja- 4
kichkolwiek badań w tym zakresie a analiza dostępnych wskaźników w szczególności dostępnej dokumentacji (dostarczone rozkazy, strony internetowe środowisk samego hufca) ewokuje przeświadczenie o braku działań w tym zakresie lub działaniach sprzecznych z obowiązującymi w ZHP zasadami. Jednocześnie obserwowane są oznaki całkowitego braku zaspokojenia potrzeb we wspomnianych zakresach. Istnieje również wiele stanów hybrydowych w zakresie omawianych zjawisk. Analiza potrzeb szkoleniowych Dla Zespołu Kształcenia ważne jest również, jakie są potrzeby kształceniowe hufców to właśnie wspomaganie hufców w kształceniu jest podstawowym zadaniem Chorągwi. Konieczne jest tu jednak nie uśrednienie, ale suma potrzeb. Dlatego diagnozując potrzeby w bieżącym roku harcerskim posłużyliśmy się nie jedynie ankietą, ale i inwentarzem. W badaniu zamierzano uwzględnić wielkość hufców stosując odpowiednie przeliczniki. Niestety większość hufców nie udzieliła nam odpowiedzi (nawet częściowych), co powoduje uzyskana próba nie jest reprezentatywna. Warto zauważyć że niektóre hufce jak np. Mokotów, podeszły do tej kwestii z dużym zaangażowaniem. Zastosowany Inwentarz i ankieta badały potrzeby kształceniowe na dwa sposoby; Pierwszy, to rodzaje form kształcenia drugi to treści kształcenia rodzaj potrzebnych kompetencji. Po przeliczeniu otrzymaliśmy następujące wyniki. W preferowane formy to: kursy drużynowych harcerskich i zuchowych, kursy kadry kształcącej i kursy wychowawców komendantów obozów. Wielu respondentów podkreślało potrzebę warsztatów oraz propozycji rozwiązań. Drugi to treści kształcenia, które respondenci uznali za kluczowe w śród nich na czoło wysuwają się: praca z kadrą w ramach struktur, zasady funkcjonowania organizacji, istotne okazuje się również zarządzanie i budowanie jasnych struktur, rekrutowanie nowych członków, system metodyczny, znajomość zasad organizacji, prowadzenie skutecznych kampanii rekru- 5
towanie nowych członków, system metodyczny, propaganda i budowanie wizerunku organizacji. Trzeba jednak podkreślić, że otrzymane wyniki nie są to jednak wynik reprezentatywne statystycznie ze względu na procent otrzymanych odpowiedzi. Silne strony Zasoby naszej Chorągwi wydają się być imponujące, zapleczem naszym jest ogromna sieć szkół wyższych działających na naszym terenie, mamy duże tradycje harcerskie, bliskość ośrodków decyzyjnych, stosunkowo dobrą infrastrukturę komunikacyjną i duży, stosunkowo dobrze i różnorodnie wykształcony zespół instruktorski. Słabe strony Jednocześnie zauważyć trzeba braki i trudności, które często już od lat utrudniają lub uniemożliwiają skuteczne wszelkie działania kształceniowe na szczeblu Chorągwi wymienić tu możemy: wciąż tradycyjnie niedrożna sieć informacyjna w tym również brak informacji zwrotnej, brak zrozumienia między kadrą i niedostateczne rozpropagowanie zasad i idei obowiązującego systemu kształcenia. Cele Popularyzowanie i stymulowanie do rozwoju instruktorskiego kadry instruktorskiej chorągwi stołecznej Organizacja konferencji, Utworzenie platformy internetowej wspierającej kształcenie i informującej o nim, Dostosowanie kształcenia w chorągwi do aktualnie obowiązujących przepisów związanych ze zmianami systemu pracy z kadrą, Utworzenie międzyhufcowych zespołów kształcenia dla hufców, w których nie zespołów kształcenia. 6
Budowanie i rozwój zespołu kształcenia: Organizowanie i rozwijanie pracy zespołu, Organizacja Chorągwianej Szkoły Instruktorów (przekształcenie ZKK) Wdrożenie nowego podziału obowiązków Rozwijanie współpracy z Chorągwianą KSI oraz popularyzowanie zdobywania stopni instruktorskich i indywidualnych ścieżek kształcenia Propagowanie pracy komisji stopni i budowanie jej obrazu w środowisku. Doskonalenie systemu współpracy z komisjami stopni w hufcach, Publikacje w zakresie pracy z kadrą, Organizacja szkoleń dla komisji stopni i opiekunów prób zgodnie z nowymi standardami. Wspieranie Zespołów Kadry w Hufcach: Kształcenie i doskonalenie kadry kształcącej oraz kierowniczej Popularyzowanie Odznaki Kadry Kształcącej Popularyzowanie systemu kształcenia w ZHP po zmianach Publikacje w zakresie pracy z kadrą Wspieranie kształceniem działań organizacyjnych i programowych oraz stymulowanie wymiany doświadczeń w zakresie metodyki: Kształcenie i doskonalenie w zakresie metodyki pracy we współpracy z zespołami programowymi Kształcenie specjalistyczne we współpracy z referatami specjalnościowymi, Organizacja zdalnych form kształcenia. Wspieranie wydziałów programowych w zakresie poradnictwa i szkoleń metodycznych oraz działań wspierających drużyny w zakresie: wspierania działań komend hufców w zakresie wspierania 7
drużynowych; wspierania kształcenia i doskonalenia drużynowych w hufcach; organizowania kształcenia szczepowych, namiestników i kadry programowej hufców w tym doskonalenia i motywowania instruktorów odpowiedzialnych za pracę z drużynowymi w hufcach; wspierania metodyczno-repertuarowe kadry pracującej z drużynowymi w hufcu; promowania i wspierania szkoleniowego ogólnozwiązkowych i chorągwianych propozycji programowych; wspierania działań drużyn specjalnościowych Zespoły i ich zadania Komendant Chorągwi Spełnia nadrzędną rolę określa cele strategiczne i długoterminowe, Zleca zadania specjalne związane z kształceniem, Mianuje kadrę odpowiedzialną za kształcenie, w szczególności Zespół Kadry Kształcącej i Chorągwianą Komisję Stopni. Komenda Chorągwi Zatwierdza podstawowe dokumenty wewnątrzchorągwiane dotyczące kształcenia Zatwierdza plan kształcenia i ocenia jego realizacje Chorągwiany Zespół Kadry Kształcącej Wspieranie rozwoju i prowadzenie kształcenia: instruktorów zdobywających stopień podharcmistrza, kadry kierowniczej komend hufców, hufcowych zespołów instruktorskich, kadry szczepów i związków drużyn i opiekunów prób podharcmistrzowskich i harcmistrzowskich, 8
Kształtuje politykę kadrowej we współpracy z komisją stopni instruktorskich oraz innymi zespołami, Tworzy i realizuje plan kształcenia chorągwi, Nadzoruje merytorycznie i wspiera zespoły kadry kształcącej niższego szczebla (przejmuje ich obowiązki w sytuacji gdy ich niema lub nie działają), Ocenia wnioski o przyznanie odznaki kadry kształcącej dla instruktorów z terenu działania chorągwi, Gromadzi i upowszechnia dorobek wypracowanego w ramach prowadzonego kształcenia i innych prac zespołu, Prowadzi dokumentacje kształcenia. Wydział programowy Nadzoruje i wspieranie działań komend hufców w zakresie wspierania drużynowych, Wspiera kształcenie i doskonalenie drużynowych w hufcach, Organizuje kształcenia szczepowych, namiestników i kadry programowej hufców (doskonalenie i motywowanie instruktorów odpowiedzialnych za pracę z drużynowymi w hufcach); Wspiera metodycznie-repertuarowo kadrę pracującą z drużynowymi w hufcu; Określa potrzeby kształceniowe dla swoich pionów Współtworzy programy kursów i w zakresie swojej specjalizacji Organizuje kształcenie i doskonalenie kadry, właściwe dla swojej specjalności w miarę potrzeb 9
Założenia do realizacji Formy: Dla kadry szczepów Kursy kadry programowej, (kształcące kadrę programową dla szczepów i namiestnictw) Kursy kadry gospodarczej, (kształcące kadrę gospodarczą dla szczepów, AL, AZ ) Dla kadry hufców Kursy kadry kształcącej (kształcące osoby organizujące kształcenie w hufcu) Kursy namiestników (kształcące osoby organizujące pracę programową w hufcu) Kursy kwatermistrzów (kształcące osoby organizujące gospodarkę w hufcu) Warsztaty harcmistrzowskie dla kadry kształcącej i kadry kierowniczej Kształcenie do stopni Konferencje harcmistrowskie i instruktorskie Warsztaty dla opiekunów prób instruktorskich Inne formy Warsztaty metodyczno repertuarowe Kursy wychowawców i kierowników placówek wypoczynku 10
Przedsięwzięcia kształceniowe Przedsięwzięciami kształceniowymi organizowanymi przez chorągwianą szkołę instruktorów będą (raz w roku): Kurs podharcmistrzowski (17/18 grudnia + 27-30 grudnia 2011) Kursy kadry kształcącej, (30 kwietnia - 5 maja 2012) Kursy namiestników, (30 kwietnia - 5 maja 2012) Kursy szczepowych, (30 kwietnia - 5 maja 2012) Kurs komendantów hufców, (listopad/grudzień 2011) Konferencja instruktorska (dwa razy w roku) Stałymi przedsięwzięciami organizowanymi przez komisję stopni instruktorskich będą: Warsztaty dla opiekunów prób i komisji hufcowych (dwa razy w roku) Szkolenie członków i przewodniczących zgodnie z nowymi regulaminami (dwa razy w roku). Stałymi przedsięwzięciami organizowanymi we współpracy z wydziałem programowym (namiestnictwami) PONIEDZIAŁKI Z KSZTAŁCENIEM od października do czerwca Warsztaty metodyczno repertuarowe dla różnych poziomów i specjalności Realizowane w każdy poniedziałek w godzinach 17,30-19.00. I poniedziałek dla kadry zuchowej II poniedziałek dla harcerzy i harcerzy starszych III kształcenie i praca z kadrą (w tym KSI) IV program namiestnictwa specjalności Dokładny zestaw tematyczny i terminy są podawane do 15 miesiąca poprzedzającego kwartał. Niektóre kursy organizowane przez inne zespoły instruktorskie na zlecenie Ch ZKK, dobre kursy spełniające zasady określone przez Komendę Chorągwi mogą mieć nadany status kursów chorągwianych. 11
Zasady zatwierdzania planów pracy kursów i szkoleń: Plany pracy wszystkich kursów i szkoleń (w tym również kursów zastępowych, przybocznych itp.) wymagają zatwierdzenia. Zatwierdzenia kursów zastępowych, przybocznych i drużynowych oraz innych szkoleń na tym poziomie, jeżeli nie są to kursy dotowane przez KCh, dokonuje komendant hufca lub upoważnieni przez niego instruktorzy. Kopia planu powinna być złożona w Komendzie Chorągwi. Pozostałe plany pracy, w szczególności kursy podharcmistrzowskie i wymagające ukończenia takiego kursu oraz formy kształcenia dotowanego przez KCh, zatwierdza Zastępca Komendanta Chorągwi do spraw pracy z kadra i kształcenia po uzyskaniu opinii Komendanta Chorągwianej Szkoły Instruktorów. Plan pracy kursu dotowanego, aby był zatwierdzony musi zawierać Charakterystykę uczestników wraz z wymaganiami wstępnymi i sposobem rekrutacji Cele i treści kształcenia Harmonogram z uwzględnieniem form pracy i form organizacyjnych Sposób i warunki zaliczenia Kadrę Powinien uzyskać pozytywne recenzje 2 instruktorów członków zespołu kadry kształcącej chorągwi lub wskazanych przez zastępca Komendant Chorągwi do spraw pracy z kadra i kształcenia. Hufce mogą tworzyć własne dodatkowe wymagania np. sposób opisu, tabele itp. wybiera przedkładający plan. Przed zatwierdzeniem i uzyskaniem plan powinien zostać zrecenzowany przynajmniej przez dwóch (lub w przypadku odwołania trzech) instruktorów w stopniu harcmistrza, którzy posiadają odznakę kadry kształcącej, lub są członkami chorągwianej 12
komisji stopni, lub specjalistami w danej specjalności. Recenzje i zatwierdzenie ma za zadanie sprawdzić: Zgodność programu kursu ze standardami ZHP i przyjętymi w KCh, Merytoryczny program kursu, Zgodność z asadami dobrego kształcenia, Na organizację kursu wyraża zgodę właściwy komendant. Komendant Hufca a w odniesieniu do Komendy Chorągwi Zastępca Komendanta Chorągwi do spraw kształcenia i pracy z kadrą. Nawet po zatwierdzeniu planu mogą oni odmówić zgody dotowanie lub organizację kursu, jeżeli uzna, że: Brak zapotrzebowania na taki kurs, Formuła lub treści kursu są sprzeczne z planem rozwoju hufca, Brak mu zaufania do kadry lub komendanta kursu, Barak środków. Odmowa musi być uzasadniona! Dofinansowywane są formy nowatorskie. Komendant udziela dofinansowania formie kształcenia lub uczestnikom takiej formy kształcenia, która: odpowiada na zapotrzebowanie środowiska, jest zatwierdzona przez pełnomocnika ds. kształcenia, jest zgodna z chorągwianym planem kształcenia 13
Zasady uczestnictwa w kursach 1. Każdy instruktor lub harcerz starszy, który spełnia wymogi wstępne może uczestniczyć w kursie. 2. Dofinansowanie uczestnictwa z kasy hufca wymaga uzyskania wcześniej zgody komendanta hufca lub w wypadku kursu drużynowych bezpośredniego przełożonego. 3. Na uczestniku kursu spoczywa obowiązek powiadomienia właściwych terenowo komendantów hufców o fakcie uczestnictwa w kursie. 4. Wydane patenty powinny być numerowane w jednostkach organizujących kursy, a lista absolwentów zgłaszana do Chorągwianej Szkoły Instruktorów w terminie 30 dni od zakończenia kursu. 14
Imię... Nazwisko... Szczep/Drużyna... Hufiec...... Do...... WNIOSEK O ZAKWALIFIKOWANIE NA KURS/SZKOLENIE Zwracam się z prośbą o zakwalifikowanie na kurs / szkolenie (jakie?)... organizowane w terminie... przez... Powiadomiłem bezpośredniego przełożonego.dh.... Powiadomiłem Komendanta Hufca.dh.... Podpis zgłaszającego się..... Data Urodzenia:.. Miejsce urodzenia...