Postępowanie z odpadami komunalnymi (po zmianach z dnia 1 lipca 2011 r.) Marek Górski prof. Marek Górski Uniwersytet Szczeciński Uniwersytet Łódzki Wydział Prawa i Administracji 1
Podstawy prawne systemu ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach Dz. U. 2010 r. Nr 185 poz. 1243 z późn.zm. ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu porządku i czystości w gminach - Dz.U.2005.236.2008 z późn.zm.. (ustawa u.p.cz.).) Ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw - Dz.U.2011.106.622 Marek Górski 2
Podstawowe założenia nowej regulacji Nowa regulacja obowiązkowa dla wszystkich gmin, wdrażana z mocy ustawy w przeciągu max 18 miesięcy Dwa systemy postępowania z odpadami komunalnymi Odrębne systemy organizacyjne postępowania z nieczystościami ciekłymi i wykonywania obowiązków związanych z utrzymaniem czystości i porządku na nieruchomościach Regionalny system gospodarowania odpadami komunalnymi Marek Górski 3
Systemy odbioru odpadów System gminny (opłatowy) dotyczy właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy Odbiera g.j.o.. albo firma wybrana w drodze przetargu organizowanego przez wójta zasady świadczenia usług określa ustawa i (po przetargu) umowa wytwórcy odpadów (za pośrednictwem właścicieli nieruchomości) uiszczają na rzecz gminy opłatę wysokość opłaty określa rada gminy uchwałą, egzekucja w trybie egzekucji podatkowej System z mocy ustawy obowiązkowy Marek Górski 4
Systemy odbioru odpadów System wolnego wyboru (umowny) dotyczy właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne właściciele nieruchomości zawierają umowę z firmą wywozową (działającą w oparciu o wpis do rejestru) albo g.j.o. usługa za opłatą określoną w umowie; nadzór gminy zasady świadczenia usług określa ustawa i umowa wybór usługodawcy na zasadzie wolnego wyboru (ustawa narzuca tylko kryteria formalne) Rada gminy może znieść system uchwałą i wprowadzić system gminny Marek Górski 5
Regionalny system gospodarowania odpadami komunalnymi Ustawa o odpadach art.3 ust.3 pkt.15b region gospodarki odpadami komunalnymi - rozumie się przez to określony w wojewódzkim planie gospodarki odpadami obszar liczący co najmniej 150 000 mieszkańców; regionem gospodarki odpadami komunalnymi może być gmina licząca powyżej 500 000 mieszkańców; Marek Górski 6
Regionalny system Ustawa o odpadach art.3 ust.3 pkt.15c definicja - regionalna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych Regionalna instalacja ma być instalacją zapewniającą przetwarzanie musi spełniać wymagania jakościowe minimalna moc przerobowa (co najm.120 tys. mieszk.) musi (poza? innymi instalacjami przetwarzania ) obejmować spalarnię, albo spalarnię + zespół (zespół = MB+kompostownia+składowisko), albo zespół Marek Górski 7
Regionalny system - wdrażanie Ustawa nowelizująca, art.16 1. Sejmik województwa jest obowiązany uchwalić, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia wżycie ustawy, zaktualizowany wojewódzki plan gospodarki odpadami. Ustawa nie określa skutków niewykonania przez sejmik obowiązku Marek Górski 8
USTANOWIENIE OPŁAT wyposażenie nieruchomości w pojemniki selektywna zbiórka WYBÓR USŁUGODAWCY SELEKTYWNE INNE G.J.O. PRZETARG PRZEDSIĘBIORCA SPÓŁKA GMINNA Marek Górski 9
OBOWIĄZEK UZYSKANIA WPISU DO REJESTRU OBOWIĄZEK ODEBRANIA WSZYSTKICH ODPADÓW SELEKTYWNE INNE SEGREGACJA PRZEKAZANIE DO INSTALACJI PRZETWARZANIA (zasady z ustawy o odpadach w szczeg. art. 7) PRZEKAZANIE DO REGIONALNEJ INSTALACJI Marek Górski 10
OBOWIĄZEK ODEBRANIA WSZYSTKICH ODPADÓW SELEKTYWNE INNE KOSZTY ODEBRANIA I PRZEKAZANIA Marek Górski 11
Konsekwencje wprowadzenia systemu gminnego WSZYSTKIE ŚMIECI W RĘCE GMIN? gmina przejmuje pełne władztwo nad odpadami komunalnymi - pełną odpowiedzial- ność za ich odebranie od wytwórców oraz zagospodarowanie zgodnie z prawem gmina przejmuje własność odpadów? w ustawie brak wyraźnego przepisu rozstrzygającego o przejęciu własności odpadów z chwilą umieszczenia ich w pojemniku Marek Górski 12
Obowiązki gmin Obowiązek wdrożenia Obowiązki organizatorskie - zorganizowanie efektywnego systemu Obowiązki organizacyjne - zorganizowanie działań własnych i nadzoru Konsekwencje odpowiedzialnościowe - sankcje z tytułu niewykonania obowiązków Marek Górski 13
Obowiązki organizatorskie System musi przynieść określone efekty prawo UE Przygotowanie koncepcji systemu, uwzględ- niającej konieczność osiągnięcia odpo- wiedniej efektywności Opracowanie koncepcji opłaty Przygotowanie i przyjęcie aktów prawa miejscowego Przygotowanie i przeprowadzenie przetargu Zawarcie umów z firmami dopuszczonymi do systemu Marek Górski 14
Obowiązki organizacyjne Współpraca w ramach regionów (forma?) Zorganizowanie aparatu nadzoru nad ponoszeniem opłaty (skuteczny pobór opłat egzekucja administracyjna) Zorganizowanie aparatu nadzoru (firmy i mieszkańcy) wykonywanie kontroli i egzekucja obowiązków Zapewnienie systemu obsługi wymaganej sprawozdawczości Marek Górski 15
REGLAMENTACJA WYKONYWANIA USŁUG - NOWE ZAŁOŻENIA (faktyczna) LIKWIDACJA ZEZWOLEŃ bez wyraźnego przepisu bez określenia skutków utraty posiadanych uprawnień OBOWIĄZEK UZYSKANIA WPISU DO GMINNEGO REJESTRU DZIAŁALNOŚCI REGULOWANEJ (czy także spółka gminna?) W systemie gminnym wygranie przetargu W systemie umownym - konkurencja Marek Górski 16
Zakres podmiotowy Podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości Podmiot działający w oparciu o umowę poprzetargową (system gminny) Podmiot działający w oparciu o zamówienie z wolnej ręki art.6f ust.2 (system gminny) Podmiot działający w systemie wolnego wyboru Gminna jednostka organizacyjna (oba? systemy) Marek Górski 17
Rodzaje obowiązków Obowiązki powszechne uzyskanie wpisu do rejestru (bez g.j.o.).) spełnienie wymagań dotyczących posiadanego wyposażenia dotyczące miejsca przekazywania odpadów i sposobu postępowania prowadzenie wymaganej sprawozdawczości Obowiązki dotyczące podmiotów działających w systemie wolnego wyboru osiąganie poziomów odzysku i ograniczenia składowania wystawienie rachunku (z określonymi elementami) Marek Górski 18
Obowiązki podmiotów prowadzących regionalne instalacje Obowiązek zawarcia umowy z podmiotami odbierającymi odpady Obowiązek odebrania odpadów od innych podmiotów w przypadku awarii właściwej instalacji Obowiązek przedstawienia kalkulacji kosztów zagospodarowania odpadów Marek Górski 19
ODPOWIEDZIALNOŚĆ Kontrola wykonywania obowiązków nałożonych na gminy w.i.o.ś. Przygotowanie oprzyrządowania prawnego zarządzenia zastępcze wojewody Osiąganie wymaganych poziomów selektywnej zbiórki, odzysku i recyklingu, ograniczenia składowania sankcje finansowe Odpowiedzialność za przekazywanie rzetelnych informacji sankcje finansowe Marek Górski 20
Rodzaje sankcji Zakaz prowadzenia działalności wykreślenie przedsiębiorcy z rejestru zakaz prowadzenia działalności przez gminną jednostkę organizacyjną Administracyjne kary pieniężne nakładane przez wójta na przedsiębiorcę nakładane przez wioś na gminę albo gminną jednostkę organizacyjną Sankcje karne (wykroczenia) Marek Górski 21
NAKŁADANE NA GMINY (zawieszanie kar i umarzanie) Kompetencja wioś, w drodze decyzji art. 9zb ust.3 - wojewódzki inspektor ochrony środowiska, w drodze decyzji, może zawiesić zapłatę kar, o których mowa w art. 9z ust. 1, 2 i 4, lub je umorzyć. art.9ze 1. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta może złożyć wniosek o zawieszenie zapłaty kary pieniężnej, o której mowa w art. 9z ust. 1, 2 i 4. Marek Górski 22
Terminy 01.01.2012 wejście w życie nowelizacji (wyjątki); wejście w życie obowiązku składania sprawozdań (pierwsze za 2012 r.) 01.07.2012 przyjęcie zaktualizowanego wojewódzkiego planu gospodarki odpadami i uchwały w sprawie jego wykonania Marek Górski 23
01.01.2013 Terminy przyjęcie przez rady gmin uchwał w oparciu o art. 6k ust. 1, art. 6l, art. 6n ust. 1 i art. 6r ust. 3; utrata mocy obecnych regulaminów; uzyskanie wpisu przez przedsiębiorców działających; wejście w życie przepisów o karach (wyjątek art. 9z ust. 4 01.07.2013) dostosowanie g.j.o.. do nowych wymagań; 01.07.2013 - wejście w życie uchwał albo zarządzeń zastępczych wojewody; koniec ważności dotychczasowych umów; Marek Górski 24