ODPADY KOMUNALNE - główne założenia nowej regulacji STUDIA PODYPLOMOWE "OCHRONA ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM

Transkrypt

1 Podstawy prawne systemu prof. dr hab. Marek Górski Postępowanie z odpadami komunalnymi STUDIA PODYPLOMOWE ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach Dz. U poz. 21 ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu porządku i czystości w gminach - Dz.U.2012 poz.391 z późn.zm. (ustawa u.p.cz.) ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw - Dz.U ustawa nowelizująca z 25 stycznia 2013 r. ustawa nowelizująca z 28 listopada 2014 r. Dz.U.2015 poz. 8 Nowelizacje 2015 r , 25.06, Przepisy przejściowe nowelizacja 28.XI.14 Podstawy prawne systemu Wejście w życie Art. 11. Dotychczasowe akty prawa miejscowego wydane na podstawie art. 4, art. 6l, art. 6n, art. 6r ust. 3 i 4 ustawy zmienianej w art. 1 zachowują moc na okres na jaki zostały wydane jednak nie dłużej niż przez 18 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. 3 ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej ustawa z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym ustawa z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów 4 Zadania gmin wg przepisów u.p.cz. Art Utrzymanie czystości i porządku.. należy do obowiązkowych zadań własnych gminy. 2. Gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania, a w szczególności: tworzą warunki do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku lub zapewniają wykonanie tych prac przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych; zapewniają budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych z innymi gminami r.i.p.o.k., o ile obowiązek budowy takich instalacji wynika z wojewódzkiego planu gospodarki odpadami, o którym mowa w ustawie z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, obejmują wszystkich właścicieli nieruchomości... systemem gospodarowania odpadami komunalnymi; ODPADY KOMUNALNE - główne założenia nowej regulacji 5 1

2 Podstawowe założenia (1) Podstawowe założenia (2) Nowa regulacja obowiązkowa dla wszystkich gmin, wdrażana z mocy ustawy w przeciągu max 18 miesięcy (funkcjonuje od 1 lipca 2013 r.) Dwa systemy postępowania z odpadami komunalnymi Regionalny system gospodarowania odpadami komunalnymi Odrębne systemy organizacyjne postępowania z nieczystościami ciekłymi i wykonywania obowiązków związanych z utrzymaniem czystości i porządku na nieruchomościach System gminny (opłatowy) dotyczy właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy Odbiera firma wybrana w drodze przetargu organizowanego przez wójta zasady świadczenia usług określa ustawa i (po przetargu) umowa właściciele nieruchomości uiszczają na rzecz gminy opłatę (czy to realizuje zasadę zanieczyszczający płaci?) wysokość opłaty określa rada gminy uchwałą, egzekucja w trybie egzekucji podatkowej System z mocy ustawy obowiązkowy 7 8 Podstawowe założenia (3) System wolnego wyboru (umowny) dotyczy właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne właściciele nieruchomości zawierają umowę z firmą wywozową (działającą w oparciu o wpis do rejestru) albo g.j.o. usługa za opłatą określoną w umowie; nadzór gminy zasady świadczenia usług określa ustawa i umowa wybór usługodawcy na zasadzie wolnego wyboru (ustawa narzuca tylko kryteria formalne) Rada gminy może znieść system uchwałą i wprowadzić system gminny 9 IDEA REGIONÓW gospodarowania odpadami kom. Dyrektywa ramowa 2008/98 Art Państwa członkowskie stosują właściwe środki, we współpracy z innymi państwami członkowskimi, jeżeli jest to konieczne lub pożądane, aby ustanowić zintegrowaną i wystarczającą sieć instalacji do unieszkodliwiania odpadów i instalacji do odzysku zmieszanych odpadów komunalnych zebranych z gospodarstw domowych, uwzględniającą przypadki, w których zbieranie takie obejmuje również takie odpady od innych wytwórców, z uwzględnieniem najlepszych dostępnych technik. 10 Regionalny system gospodarowania odpadami komunalnymi Ustawa o odpadach art.35 ust.5 Region gospodarki odpadami komunalnymi stanowi obszar sąsiadujących ze sobą gmin liczących łącznie co najmniej 150 tys. mieszkańców i obsługiwany przez instalacje, o których mowa w ust. 6; regionem gospodarki odpadami komunalnymi może być również obszar gminy liczącej powyżej 500 tys. mieszkańców. 5a. Region gospodarki odpadami komunalnymi może obejmować sąsiadujące ze sobą gminy z różnych województw, jeżeli przewidują to wojewódzkie plany gospodarki odpadami tych województw. Regionalny system - RIPOK Ustawa o odpadach art.35 ust.6 definicja pojęcia - regionalna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych Regionalną instalacją do przetwarzania odpadów komunalnych jest zakład zagospodarowania odpadów, o mocy przerobowej wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkanego co najmniej przez 120 tys. mieszkańców, spełniający wymagania najlepszej dostępnej techniki, o której mowa w art. 207 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, lub technologii, o której mowa w art. 143 tej ustawy, w tym wykorzystujący nowe dostępne technologie przetwarzania odpadów lub zapewniający:

3 Regionalny system - RIPOK RIPOK dookreślenie (PIPOK) 1) mechaniczno-biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych i wydzielanie ze zmieszanych odpadów komunalnych frakcji nadających się w całości lub w części do odzysku, lub 2) przetwarzanie selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów oraz wytwarzanie z nich produktu o właściwościach nawozowych lub środków wspomagających uprawę roślin, spełniających wymagania określone w przepisach odrębnych, lub materiału po procesie kompostowania lub fermentacji dopuszczonego do odzysku w procesie odzysku R10, spełniającego wymagania określone w przepisach wydanych na podstawie art. 30 ust. 4, lub 3) składowanie odpadów powstających w procesie mechanicznobiologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych o pojemności pozwalającej na przyjmowanie przez okres nie krótszy niż 15 lat odpadów w ilości nie mniejszej niż powstająca w instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych. 13 6a. Ponadregionalną instalacją do przetwarzania odpadów komunalnych jest spalarnia odpadów komunalnych o mocy przerobowej wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych zebranych z obszaru zamieszkanego co najmniej przez 500 tys. mieszkańców, spełniająca wymagania najlepszej dostępnej techniki, zwana dalej "ponadregionalną spalarnią odpadów komunalnych. 14 RIPOK dookreślenie (PIPOK) RIPOK dookreślenie (instalacje zastępcze) 4b. Wojewódzki plan gospodarki odpadami może wskazywać spalarnię odpadów komunalnych jako ponadregionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych pochodzących z więcej niż jednego regionu gospodarki odpadami komunalnymi. Spalarnia odpadów komunalnych stanowiąca ponadregionalną instalację może obsługiwać regiony gospodarki odpadami komunalnymi z innych województw, jeżeli przewiduje to wojewódzki plan gospodarki odpadami województwa, na którego obszarze jest położona spalarnia odpadów komunalnych, oraz wojewódzki plan gospodarki odpadami województwa, z którego odpady będą przekazywane. 4a. Przez instalację przewidzianą do zastępczej obsługi regionu, o której mowa w ust. 4 pkt 2, rozumie się inną regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych przeznaczoną do przetwarzania tego samego rodzaju odpadów. (od 1 lipca 2018 r.) Obowiązki gmin Obowiązek wdrożenia Obowiązki organizatorskie -zorganizowanie efektywnego systemu Obowiązki organizacyjne -zorganizowanie działań własnych i nadzoru Konsekwencje odpowiedzialnościowe - sankcje z tytułu niewykonania obowiązków System musi przynieść określone efekty prawo UE 18 3

4 Obowiązki organizatorskie Regulamin Przygotowanie koncepcji systemu, uwzględniającej konieczność osiągnięcia odpowiedniej efektywności Opracowanie koncepcji opłaty Przygotowanie i przyjęcie aktów prawa miejscowego Przygotowanie i przeprowadzenie przetargu Zawarcie umów z firmami dopuszczonymi do systemu Art Rada gminy, po zasięgnięciu opinii państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, uchwala regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, zwany dalej regulaminem ; regulamin jest aktem prawa miejscowego. 2. Regulamin określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące: Obowiązki organizacyjne Współpraca w ramach regionów (forma?) Zorganizowanie aparatu nadzoru nad ponoszeniem opłaty (skuteczny pobór opłat egzekucja administracyjna) Zorganizowanie aparatu nadzoru (firmy i mieszkańcy) wykonywanie kontroli i egzekucja obowiązków Zapewnienie systemu obsługi wymaganej sprawozdawczości 21 Regulamin 1) wymagań w zakresie utrzymania czystości i porządku na terenie nieruchomości obejmujących: a) prowadzenie selektywnego zbierania i odbierania lub przyjmowania przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych lub zapewnienie przyjmowania w inny sposób co najmniej takich odpadów komunalnych jak: przeterminowane leki i chemikalia, zużyte baterie i akumulatory, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, meble i inne odpady wielkogabarytowe, zużyte opony, odpady zielone oraz odpady budowlane i rozbiórkowe stanowiące odpady komunalne, a także odpadów komunalnych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 4a; 22 Regulamin 2) rodzaju i minimalnej pojemności pojemników przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości oraz na drogach publicznych, warunków rozmieszczania tych pojemników i ich utrzymania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, przy uwzględnieniu: a) średniej ilości odpadów komunalnych wytwarzanych w gospodarstwach domowych bądź w innych źródłach, b) liczby osób korzystających z tych pojemników; 3) częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do użytku publicznego; 23 Obowiązek zorganizowania przetargu Art.6d 1. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest obowiązany zorganizować przetarg na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, o których mowa w art. 6c, albo przetarg na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów. 3. W przypadku gdy gmina jest podzielona na sektory, przetargi, o których mowa w ust. 1, organizuje się dla każdego z wyznaczonych sektorów. 24 4

5 Zasady organizowania Zasady organizowania Art. 6d. 4. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta określa w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (wymagania dotyczące siwz), w tym wskazanie (pkt.5) - w przypadku przetargu na odbieranie odpadów od właścicieli nieruchomości instalacje, w szczególności regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych, do których podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, jest obowiązany przekazać odebrane odpady w przypadku przetargu na odbieranie i zagospodarowywanie tych odpadów - zobowiązuje do wskazania takich instalacji w ofercie w przypadku niewielkich ilości odebranych odpadów selektywnie zbieranych niepodlegających przekazaniu do regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych możliwe jest wskazanie podmiotu zbierającego te odpady; 25 Art.6g Do przetargów, o których mowa w art. 6d ust. 1, w zakresie nieuregulowanym w niniejszej ustawie stosuje się ustawę z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych. Art.6e Spółki z udziałem gminy mogą odbierać odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, na zlecenie gminy, w przypadku, gdy zostały wybrane w drodze przetargu, o którym mowa w art. 6d ust Umowa poprzetargowa Art.6f 1. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta zawiera z przedsiębiorcą wybranym w drodze przetargu, o którym mowa w art. 6d ust. 1, umowę na odbieranie lub odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. 1a. Umowa, o której mowa w ust. 1, określa instalację lub instalacje, w tym regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych, do których przedsiębiorca odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, jest obowiązany przekazać odebrane odpady. W przypadku niewielkich ilości odebranych odpadów selektywnie zbieranych niepodlegających przekazaniu do regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych możliwe jest wskazanie podmiotu zbierającego te odpady. 27 Koszty funkcjonowania systemu Art. 6r 2. Z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, które obejmują koszty: 1) odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych; 2) tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych; 3) obsługi administracyjnej tego systemu; 4) edukacji ekologicznej w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi. 28 OBOWIĄZKI Z USTAWY Art Właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez: 1) wyposażenie nieruchomości w pojemniki służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywanie tych pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, chyba że na mocy uchwały rady gminy obowiązki te przejmie gmina ; 3) zbieranie powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie; 3b) pozbywanie się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych oraz nieczystości ciekłych w sposób zgodny z przepisami ustawy i przepisami odrębnymi; 30 5

6 REGULAMIN Art. 5 ust. 1-5) realizację innych obowiązków określonych w regulaminie. Naruszenie obowiązków określonych w art. 5 bądź regulaminie Art. 10 ust. 2. Kto nie wykonuje obowiązków wymienionych w art. 5 ust. 1 - podlega karze grzywny. 2a. Karze określonej w ust. 2 podlega także ten, kto nie wykonuje obowiązków określonych w regulaminie. Obowiązek złożenia deklaracji Art. 6m. 1. Właściciel nieruchomości jest obowiązany złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w terminie 14 dni od dnia zamieszkania na danej nieruchomości pierwszego mieszkańca lub powstania na danej nieruchomości odpadów komunalnych. 1a. Deklaracja zawiera dane niezbędne do określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. 1b. Zakres informacji dopuszczalnych w deklaracji Obowiązek ponoszenia opłat Obowiązek ponoszenia opłat art.6h Właściciele nieruchomości, o których mowa w art. 6c, są obowiązani ponosić na rzecz gminy, na terenie której są położone ich nieruchomości, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi. System gminny, poszerzony system gminny 33 Art. 6i.1. Obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powstaje: 1) w przypadku nieruchomości, o których mowa w art. 6c ust. 1 - za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości zamieszkuje mieszkaniec; 2) w przypadku nieruchomości, o których mowa w art. 6c ust. 2 - za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości powstały odpady komunalne. 2. W przypadku gdy w danym miesiącu na danej nieruchomości mieszkaniec zamieszkuje przez część miesiąca, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi w miesiącu, w którym nastąpiła zmiana, uiszcza się w gminie, w której dotychczas zamieszkiwał, a w nowym miejscu zamieszkania począwszy od miesiąca następnego, po którym nastąpiła zmiana. 34 Obowiązek ponoszenia opłat Egzekucja opłat Art. 6l.1. Rada gminy określi, biorąc pod uwagę warunki miejscowe, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, termin, częstotliwość i tryb uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w tym wskazanie czy opłatę uiszcza się z dołu czy z góry. 35 Art. 6q. 1. W sprawach dotyczących opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi stosuje się przepisy ustawy Ordynacja podatkowa, z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta, a w przypadku przejęcia przez związek międzygminny zadań gminy, w zakresie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, które stanowią dochód związku międzygminnego zarządowi związku międzygminnego. 36 6

7 Zakres podmiotowy Podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości Podmiot działający w oparciu o umowę poprzetargową (system gminny) Podmiot działający w oparciu o zamówienie z wolnej ręki art.6f ust.2 (system gminny) Podmiot działający w systemie wolnego wyboru (w tym gminna jednostka organizacyjna) 38 Rodzaje obowiązków Przekazywanie odpadów (art. 9e) Obowiązki powszechne uzyskanie wpisu do rejestru (bez g.j.o.) spełnienie wymagań dotyczących posiadanego wyposażenia dotyczące miejsca przekazywania odpadów i sposobu postępowania (art. 9e) prowadzenie wymaganej sprawozdawczości Obowiązki dotyczące podmiotów działających w systemie wolnego wyboru osiąganie poziomów odzysku i ograniczenia składowania wystawienie rachunku (z określonymi elementami) Podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości jest obowiązany do przekazywania odebranych od właścicieli nieruchomości: 1) selektywnie zebranych odpadów komunalnych bezpośrednio lub za pośrednictwem innego zbierającego odpady do instalacji odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami, o której mowa w art. 17 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach; 2) zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów zielonych bezpośrednio do regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. 1a. Dopuszcza się przekazywanie zmieszanych odpadów komunalnych do ponadregionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, o której mowa w art. 35 ust. 6a ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. 2. Zakazuje się mieszania selektywnie zebranych odpadów komunalnych ze zmieszanymi odpadami komunalnymi odbieranymi od właścicieli nieruchomości oraz selektywnie zebranych odpadów komunalnych różnych rodzajów ze sobą. 40 Reglamentacja działalność regulowana Art. 9b. 1. Działalność polegająca na odbieraniu i transporcie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości jest działalnością regulowaną w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. 2. Rejestr działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, prowadzi wójt, właściwy ze względu na miejsce odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Obowiązki podmiotów prowadzących r.i.p.o.k. Obowiązek zawarcia umowy z podmiotami odbierającymi odpady Obowiązek odebrania odpadów od innych podmiotów w przypadku awarii właściwej instalacji Obowiązek przedstawienia kalkulacji kosztów zagospodarowania odpadów

8 ODPOWIEDZIALNOŚĆ Kontrola wykonywania obowiązków nałożonych na gminy w.i.o.ś. Przygotowanie oprzyrządowania prawnego zarządzenia zastępcze wojewody Osiąganie wymaganych poziomów selektywnej zbiórki, odzysku i recyklingu, ograniczenia składowania sankcje finansowe Odpowiedzialność za przekazywanie rzetelnych informacji sankcje finansowe 44 Rodzaje sankcji Zakaz prowadzenia działalności wykreślenie przedsiębiorcy z rejestru zakaz prowadzenia działalności przez gminną jednostkę organizacyjną Administracyjne kary pieniężne nakładane przez wójta na przedsiębiorcę nakładane przez wioś na gminę albo gminną jednostkę organizacyjną Sankcje karne (wykroczenia) 45 Prawo UE Dotychczasowa regulacja dyrektywa 94/62/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 1994 r. w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (Dz. Urz. WE L 365 z , str. 10, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 13, str. 349), dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów (Tekst mający znaczenie dla EOG) (Dz. Urz. UE L 309 z , str. 71), dyrektywa Komisji 2013/2/UE z dnia 7 lutego 2013 r. zmieniająca załącznik I do dyrektywy 94/62/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (Dz.U. L 37 z , str ) ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej

9 Struktura ustawy (1) USTAWA z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi Rozdział 1 - przepisy określające zakres przedmiotowy i podmiotowy regulacji oraz przepisy materialne wspólne dla całego projektu ustawy. Rozdział 2 - przepisy dotyczące rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność określoną w ustawie. Rozdział 3 - sprawy związane z gospodarką opakowaniami, przepisy nakładające na przedsiębiorców wprowadzających opakowania, w tym i dostawców materiałów opakowaniowych, szczegółowe obowiązki dotyczące wprowadzanych do obrotu materiałów opakowaniowych i opakowań. 50 Struktura ustawy (2) Struktura ustawy (3) Rozdział 4 - sprawy dotyczące gospodarki odpadami opakowaniowymi. Rozdział 5 - zasady działania organizacji odzysku opakowań. Rozdział 6 - opłata produktowa (kto i w jakich przypadkach podlega obowiązkowi uiszczania opłaty produktowej, sposób jej uiszczenia oraz maksymalna stawka). Rozdział 7 - dystrybucja produktów w opakowaniach oraz obowiązki użytkownika środków niebezpiecznych będących środkami ochrony roślin. Rozdział 8 - wprowadza obowiązek sporządzania przez przedsiębiorców rocznych sprawozdań, składanych marszałkowi województwa w terminie do dnia 15 marca za poprzedni rok kalendarzowy. Rozdział 9 - audyt zewnętrzny. Rozdział 10 - obowiązki organów administracji publicznej wykonujących zadania w zakresie gospodarki opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Rozdział 11 - administracyjne kary pieniężne i przepisy karne Zakres przedmiotowy Zakres podmiotowy Ustawa określa: 1) wymagania, jakim powinny odpowiadać opakowania wprowadzane do obrotu, 2) zasady działania organizacji odzysku opakowań, 3) zasady postępowania z opakowaniami oraz odpadami opakowaniowymi, 4) zasady ustalania i pobierania opłaty produktowej w celu zmniejszenia ilości i szkodliwości dla środowiska materiałów i substancji zawartych w opakowaniach i odpadach opakowaniowych oraz ilości i szkodliwości dla środowiska opakowań i odpadów opakowaniowych na etapie procesu produkcyjnego, wprowadzania do obrotu, dystrybucji i przetwarzania, w szczególności przez wytwarzanie czystych produktów i stosowanie czystych technologii. 53 Ustawa określa prawa i obowiązki przedsiębiorców: 1) będących organizacjami odzysku opakowań; 2) dokonujących wewnątrzwspólnotowej dostawy: a) odpadów opakowaniowych, b) produktów w opakowaniach; 3) dystrybuujących produkty w opakowaniach; 4) eksportujących: a) odpady opakowaniowe, b) opakowania, c) produkty w opakowaniach; 5) prowadzących recykling lub inny niż recykling proces odzysku odpadów opakowaniowych; 6) wprowadzających opakowania; 7) wprowadzających produkty w opakowaniach. 3. Ustawa określa także obowiązki użytkowników środków niebezpiecznych będących środkami ochrony roślin. 54 9

10 Rejestr Pojęcie opakowania Art Przedsiębiorca: 1) będący organizacją odzysku opakowań, 2) dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy produktów w opakowaniach, 3) eksportujący: a) opakowania, Art. 3. b) produkty w opakowaniach, 1. Opakowaniem w rozumieniu ustawy jest 4) wprowadzający opakowania, wyrób, w tym wyrób bezzwrotny, wykonany z 5) wprowadzający produkty w opakowaniach jakiegokolwiek materiału, przeznaczony do podlega, w zakresie tej działalności, wpisowi do rejestru, o którym mowa w art. 49 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, zwanego dalej rejestrem. przechowywania, ochrony, przewozu, 2. Przedsiębiorca: dostarczania lub prezentacji produktów, od 1) dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy odpadów opakowaniowych, surowców do towarów przetworzonych. 2) eksportujący odpady opakowaniowe, 3) prowadzący recykling lub inny niż recykling proces odzysku odpadów (uzupełnienia definicji ust. 2) opakowaniowych podlega wpisowi do rejestru na wniosek, jeżeli zamierza wystawiać odpowiednio dokumenty DPO, DPR, EDPO i EDPR Kategorie opakowań Art. 4. Wyróżnia się następujące kategorie opakowań: 1) opakowania jednostkowe służące do przekazywania produktu użytkownikowi w miejscu zakupu; 2) opakowania zbiorcze zawierające wielokrotność opakowań jednostkowych produktów, niezależnie od tego, czy są one przekazywane użytkownikowi, czy też służą zaopatrywaniu punktów sprzedaży i które można zdjąć z produktu bez naruszania cech produktu; 3) opakowania transportowe służące do transportu produktów w opakowaniach jednostkowych lub zbiorczych w celu zapobiegania uszkodzeniom produktów, z wyłączeniem kontenerów do transportu drogowego, kolejowego, wodnego lub lotniczego. 57 Gospodarka opakowaniami (1) 1. Wprowadzający opakowania jest obowiązany ograniczać ilość i negatywne oddziaływanie na środowisko substancji stosowanych do wytwarzania opakowań oraz wytwarzanych odpadów opakowaniowych w taki sposób, aby: 1) opakowania nie zawierały szkodliwych substancji w ilościach stwarzających zagrożenie dla produktu, środowiska lub zdrowia ludzi; 2) maksymalna suma zawartości ołowiu, kadmu, rtęci i chromu sześciowartościowego w opakowaniu nie przekraczała 100 mg/kg, z wyłączeniem opakowań określonych w przepisach wydanych na podstawie ust Gospodarka opakowaniami (2) Wprowadzający opakowania jest obowiązany wprowadzać do obrotu opakowania projektowane i wykonane w sposób umożliwiający: 1) ich wielokrotne użycie i późniejszy recykling albo 2) przynajmniej ich recykling, jeżeli nie jest możliwe ich wielokrotne użycie, albo 3) inną niż recykling formę ich odzysku, jeżeli nie jest możliwy ich recykling. Gospodarka odpadami opakowaniowymi Art. 17 (podstawowy obowiązek). 1. Wprowadzający produkty w opakowaniach jest obowiązany zapewniać odzysk, w tym recykling odpadów opakowaniowych takiego samego rodzaju jak odpady opakowaniowe powstałe z tego samego rodzaju opakowań jak opakowania, w których wprowadził produkty, z uwzględnieniem art Wprowadzający produkty w opakowaniach wykonuje obowiązek, o którym mowa w ust. 1, samodzielnie albo za pośrednictwem organizacji odzysku opakowań, której zlecił jego wykonanie

11 Gospodarka odpadami opakowaniowymi Art. 17 (podstawowy obowiązek). 1. Wprowadzający produkty w opakowaniach jest obowiązany zapewniać odzysk, w tym recykling odpadów opakowaniowych takiego samego rodzaju jak odpady opakowaniowe powstałe z tego samego rodzaju opakowań jak opakowania, w których wprowadził produkty, z uwzględnieniem art Wprowadzający produkty w opakowaniach wykonuje obowiązek, o którym mowa w ust. 1, samodzielnie albo za pośrednictwem organizacji odzysku opakowań, której zlecił jego wykonanie. POZIOM ODZYSKU I RECYKLINGU ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH Wprowadzający produkty w opakowaniach jest obowiązany do dnia 31 grudnia 2014 r. oraz w latach następnych osiągnąć docelowy poziom odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych co najmniej w wysokości określonej w załączniku nr 1 do ustawy, z wyłączeniem wprowadzającego produkty w opakowaniach wielomateriałowych lub środki niebezpieczne w opakowaniach, w tym środki ochrony roślin, który należy do porozumienia, o którym mowa w art OBLICZENIE POZIOMÓW Poziom odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych w danym roku kalendarzowym stanowi wyrażona w procentach wartość ilorazu masy odpadów opakowaniowych poddanych odpowiednio odzyskowi lub recyklingowi w tym roku oraz masy wprowadzonych do obrotu opakowań w poprzednim roku kalendarzowym. 3. Wprowadzający produkty w opakowaniach, który rozpoczyna działalność gospodarczą w danym roku kalendarzowym, oblicza poziom odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych za ten rok w stosunku do masy wprowadzonych przez siebie do obrotu opakowań w tym roku. WYKONANIE SAMODZIELNE 3. Wprowadzający produkty w opakowaniach może wykonywać obowiązek, o którym mowa w ust. 1, samodzielnie, jeżeli poddaje odzyskowi, w tym recyklingowi: 1) wyłącznie odpady opakowaniowe wytworzone przez siebie lub 2) odpady opakowaniowe zebrane od innych posiadaczy odpadów, takiego samego rodzaju i w takiej samej masie jak odpady opakowaniowe powstałe z wprowadzonych przez niego do obrotu produktów w opakowaniach. WYKONANIE PRZEZ ORGANIZACJĘ ODZYSKU 4. Organizacja odzysku opakowań przejmuje obowiązek wprowadzającego produkty w opakowaniach na podstawie zawartej z nim w formie pisemnej pod rygorem nieważności umowy, w odniesieniu do całej masy opakowań jednego lub kilku rodzajów, jakie wprowadzający produkty w opakowaniach wprowadził do obrotu w danym roku kalendarzowym. ZLECENIE CZYNNOŚCI 7. Wprowadzający produkty w opakowaniach oraz organizacja odzysku opakowań mogą zlecić wykonanie poszczególnych czynności w zakresie gospodarowania odpadami opakowaniowymi posiadaczowi odpadów. 11

12 PUBLICZNE KAMPANIE EDUKACYJNE POROZUMIENIE 1. Wprowadzający produkty w opakowaniach jest obowiązany prowadzić publiczne kampanie edukacyjne. 2. Obowiązek określony w ust. 1 może być według wyboru wprowadzającego produkty w opakowaniach wykonywany 1. samodzielnie lub 2. za pośrednictwem organizacji odzysku opakowań. Art Organizacja samorządu gospodarczego reprezentująca grupę przedsiębiorców wprowadzających: 1) produkty w opakowaniach wielomateriałowych albo 2) środki niebezpieczne w opakowaniach, w tym środki ochrony roślin może zawrzeć porozumienie z marszałkiem województwa w zakresie utworzenia i utrzymania systemu zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów opakowaniowych powstałych z opakowań wielomateriałowych albo z opakowań po środkach niebezpiecznych. WARUNKI Art. 27. Organizacja odzysku opakowań jest obowiązana spełniać następujące warunki: 1) wykonywać działalność gospodarczą w formie spółki akcyjnej; 2) wykonywać wyłącznie działalność gospodarczą związaną z organizowaniem, zarządzaniem lub prowadzeniem przedsięwzięć związanych z odzyskiem, w tym recyklingiem odpadów, oraz finansowaniem publicznych kampanii edukacyjnych; 3) zawierać w swej nazwie oznaczenie organizacja odzysku opakowań ; 4) posiadać wymagany przepisami ustawy kapitał zakładowy. KAPITAŁ ZAKŁADOWY KAMPANIE EDUKACYJNE Art Kapitał zakładowy organizacji odzysku opakowań wynosi co najmniej zł. 2. Kapitał zakładowy organizacji odzysku opakowań pokrywa się w całości wkładem pieniężnym i wpłaca w całości przed jej wpisem do rejestru. 3. Kapitał zakładowy organizacji odzysku opakowań nie może pochodzić z pożyczki lub kredytu ani być obciążony w jakikolwiek sposób. Art Organizacja odzysku opakowań jest obowiązana: 1) przeznaczać na publiczne kampanie edukacyjne co najmniej 5% przychodów uzyskanych w poprzednim roku kalendarzowym z przejęcia obowiązków określonych w art. 17 ust. 1; 2) dokumentować przeznaczenie przychodów, o których mowa w pkt 1, na publiczne kampanie edukacyjne. 2. Organizacja odzysku opakowań składa sprawozdanie o wysokości środków przeznaczonych na publiczne kampanie edukacyjne w ramach rocznego sprawozdania, o którym mowa w art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. 12

13 ROZLICZENIE OBOWIĄZKU ODZYSKU I RECYKLINGU 1. Rozliczenie wykonania obowiązku określonego w art. 17 ust. 1 następuje na koniec roku kalendarzowego. 2. Wprowadzający produkty w opakowaniach oraz organizacja odzysku opakowań, którzy nie wykonali obowiązku określonego w art. 17 ust. 1, są obowiązani wnieść opłatę produktową obliczoną oddzielnie w przypadku nieosiągnięcia wymaganego poziomu: 1) recyklingu, w tym recyklingu dla wszystkich opakowań razem; 2) odzysku. 3. Podstawę obliczenia opłaty produktowej stanowi masa w kilogramach opakowań danego rodzaju, w których produkty zostały wprowadzone do obrotu. 4. Sposób obliczania opłaty produktowej określa załącznik nr 2 do ustawy. 74 OBLICZANIE I WNOSZENIE OPŁATY Art Opłata produktowa jest obliczana na koniec roku kalendarzowego. 2. Opłata produktowa jest wnoszona na odrębny rachunek bankowy prowadzony przez marszałka województwa do dnia 15 marca roku następującego po roku kalendarzowym, którego opłata dotyczy. WEEE 75 DYREKTYWA NR 2002/96/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 27 stycznia 2003 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrotechnicznego i elektronicznego (WEEE) tekst skonsolidowany dyrektywa 2012/19 z 4 lipca 2012 zasada rozszerzonej odpowiedzialności producenta za wytworzony przez niego produkt adresowana do wprowadzającego na terytorium kraju sprzęt elektryczny i elektroniczny stosowana do określonych produktów oraz ich wytwórców, bez względu na technikę sprzedaży, w tym także sprzedaż na odległość i elektroniczna

14 Zakres przedmiotowy obowiązywania wszelkiego rodzaju urządzenia elektryczne i elektroniczne używane przez konsumentów oraz urządzenia elektryczne i elektroniczne przeznaczone do użytku profesjonalnego 79 USTAWA z 11 września 2015 r. O ZUZYTYM SPRZECIE ELEKTRYCZNYM I ELEKTRONICZNYM (Dz.U ) 80 Cele ustawy Zakres przedmiotowy obowiązywania Art. 1. Ustawa określa środki służące ochronie środowiska i zdrowia ludzi przez zapobieganie niekorzystnym skutkom sprzęt elektryczny i elektroniczny w postaci wytwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, urządzeń wymienionych w grupach w załączniku nr 1 (lista zamknięta) zwanego dalej "zużytym sprzętem", i gospodarowania nim lub wyprodukowany i wprowadzony na terytorium kraju przez ograniczanie tych skutków oraz ogólnych skutków wykorzystania zasobów i poprawę efektywności ich wprowadzony na terytorium kraju w drodze importu lub wewnątrzwspólnotowego nabycia wykorzystania. definicja według dyrektywy Sprzęt (elektryczny i elektroniczny) - urządzenie, którego zużyty sprzęt EE Art. 2 prawidłowe działanie jest uzależnione od dopływu prądu Wyłączenia (m.in.) elektrycznego lub od obecności pól elektromagnetycznych, oraz sprzęt elektryczny i elektroniczny służący ochronie urządzenie mogące służyć do wytwarzania, przesyłu lub pomiaru bezpieczeństwa RP, jeżeli sprzęt ten jest przeznaczony prądu elektrycznego lub pól elektromagnetycznych, które są wyłącznie do celów wojskowych zaprojektowane do użytku przy napięciu elektrycznym odpady promieniotwórcze nieprzekraczającym 1000 V dla prądu przemiennego oraz 1500 V dla prądu stałego DEFINICJA Podmiotowy zakres obowiązywania ustawy wprowadzenie sprzętu - art wprowadzenie sprzętu do obrotu odpłatne albo nieodpłatne udostępnienie sprzętu po raz pierwszy na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym w celu używania lub dystrybucji wprowadzający sprzęt (art.4.20) przedsiębiorca, który produkuje i sprzedaje pod własnym oznaczeniem sprzęt, wprowadza do obrotu pod własnym oznaczeniem sprzęt wyprodukowany przez innego przedsiębiorcę, importuje sprzęt przedsiębiorcy zajmujący się przetwarzaniem, odzyskiem i unieszkodliwianiem WEEE użytkownicy sprzętu

15 System postępowania ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym obowiązek zorganizowania systemu zbierania, przetwarzania, odzysku i recyklingu WEEE obowiązek osiągania poziomów zbierania WEE obowiązek osiągania poziomów odzysku i recyklingu WEEE system rejestrowania wykonania obowiązków ustawowych podmiotów wykonujących obowiązki ustawowe zakaz prowadzenia demontażu zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego poza zakładem przetwarzania (art.5) 85 Obowiązki wprowadzającego sprzęt obowiązek zapewnienia zbierania, przetwarzania oraz odzysku, w tym recyklingu, odpadów EEE obowiązek prowadzenia publicznych kampanii edukacyjnych realizowane samodz. lub za pośrednictwem organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego uzależniony od - przeznaczenia sprzętu, daty wprowadzenia go na rynek sprzęt nowy wprowadzony po 13 sierpnia 2005 r. sprzęt stary wprowadzony przed dniem Poziomy zbierania zsee Poziomy odzysku i recyklingu zsee Art Wprowadzający sprzęt jest obowiązany do osiągnięcia minimalnych rocznych poziomów zbierania zużytego sprzętu, które wynoszą: 1) od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. - nie mniej niż 40% średniorocznej masy sprzętu wprowadzonego do obrotu, a w przypadku sprzętu należącego do grupy sprzętu nr 3 określonej w załączniku nr 1 do ustawy - nie mniej niż 50% średniorocznej masy sprzętu wprowadzonego do obrotu; 2) od dnia 1 stycznia 2021 r. - nie mniej niż 65% średniorocznej masy sprzętu wprowadzonego do obrotu albo 85% masy zużytego sprzętu wytworzonego na terytorium kraju. 87 Art Wprowadzający sprzęt jest obowiązany do osiągnięcia w poszczególnych latach określonych poziomów odzysku oraz przygotowania do ponownego użycia i recyklingu zużytego sprzętu. 2. Należy osiągnąć następujące poziomy odzysku oraz przygotowania do ponownego użycia i recyklingu zużytego sprzętu: 1) dla zużytego sprzętu powstałego ze sprzętu należącego do grup sprzętu nr 1 i 4 określonych w załączniku nr 1 do ustawy:a) odzysku - 85% masy zużytego sprzętu oraz b) przygotowania do ponownego użycia i recyklingu - 80% masy zużytego sprzętu; 88 OPŁATY PRODUKTOWE rozliczenie z obowiązków - złożenie do GIOŚ odpowiednich sprawozdań nieosiągnięcie wymaganego poziomu zbierania, odzysku lub recyklingu opłata produktowa (art. 72) ustalana jako iloczyn stawki opłaty i różnicy pomiędzy wymaganym, a osiągniętym poziomem zbierania lub odzysku (recyklingu) obliczana oddzielnie w przypadku nieosiągnięcia wymaganego poziomu odzysku i recyklingu obliczana oddzielnie dla każdej grupy zużytego sprzętu 89 użytkujący sprzęt w gospodarstwie domowym - oddanie zużytego sprzętu zbierającemu (art.36) umieszczanie zużytego sprzętu EE łącznie z innymi odpadami wykroczenie (art. 95) Obowiązki użytkowników sprzętu EE 90 15

16 Organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego spółka akcyjna utworzona w celu realizacji obowiązków wprowadzających sprzęt wynikających z ustawy (art.60) akcjonariuszami mogą być wyłącznie wprowadzający sprzęt, reprezentujące ich związki pracodawców lub izby gospodarcze minimalny kapitał zakładowy 5 mil. zł obowiązek wdrożenia systemu EMAS przedmiotem działania wyłącznie działalność związana z organizowaniem, zarządzaniem lub prowadzeniem przedsięwzięć związanych ze zbieraniem, odbieraniem, przetwarzaniem, w tym odzyskiem i recyklingiem WEEE 91 Gwarancje przestrzegania przepisów ustawy odpowiedzialność wykroczeniowa z tytułu niewykonania obowiązków administracyjnych administracyjne kary pieniężne, nakładane przez wioś opłaty produktowe 92 16