WITAMY W VALE OF GLAMORGAN

WITAMY W VALE OF GLAMORGAN 1

SPIS TREŚCI WITAMY W VALE OF GLAMORGAN ZAKWATEROWANIE ZATRUDNIENIE I PRACA SŁUŻBA ZDROWIA POMOC W NAGŁYCH WYPADKACH DZIECI I SZKOLNICTWO KSZTAŁCENIE DOROSŁYCH I NAUKA PRZEZ CAŁE ŻYCIE ZASIŁKI BANKI PODRÓŻE KULTURA I REKREACJA MIEJSCA KULTU INNE ORGANIZACJE SŁUŻĄCE RADĄ I INFORMACJAMI LISTA USŁUG ŚWIADCZONYCH PRZEZ WŁADZE SAMORZĄDOWE VALE OF GLAMORGAN 2

WITAMY W VALE OF GLAMORGAN Pakiet Powitalny, który mają Państwo w ręku został sporządzony wspólnie przez Samorząd Lokalny regionu Vale of Glamorgan (The Vale of Glamorgan Council) i organizację charytatywną Race Equality First działającą w Cardiff i na terenie Vale of Glamorgan. Informacje zawarte w tym dokumencie służyć mają zarówno osobom przybyłym z zagranicy, jak i tym z innej części Zjednoczonego Królestwa. Specjalistyczne informacje dotyczące mieszkalnictwa, edukacji, zdrowia, praw pracowniczych oraz transportu mają pomóc nowo przybyłym mieszkańcom szybko i z powodzeniem odnaleźć swoje miejsce w nowym otoczeniu oraz sprawić, że będą Państwo odgrywać pełną rolę w życiu lokalnej społeczności. Duża część informacji zawartych w tym Pakiecie Powitalnym dostępna jest w Internecie, dostęp do którego jest darmowy w bibliotekach publicznych. 3

ZAKWATEROWANIE Umowa wynajmu Wynajem domu/mieszkania zazwyczaj wiąże się z podpisaniem umowy najmu. Dokument ten: Przedstawia prawa i obowiązki zarówno najemcy jak i właściciela. Daje pewność, że o ile nie narusza się warunków umowy najmu, można mieszkać na terenie nieruchomości. Powinien zawierać następujące informacje: czas trwania umowy, wysokość czynszu, co jest dozwolone i niedozwolone na terenie nieruchomości, np. zwierzęta domowe. Czasami podpisując umowę najmu konieczne jest dostarczenie dokumentów takich jak: referencje, zaświadczenie o zatrudnieniu. Depozyt/Kaucja Zazwyczaj należy wpłacić kaucję na pokrycie ewentualnych szkód lub nieopłaconego czynszu. Zawsze należy sprawdzić szczegóły umowy dotyczące kaucji i co zostanie nią objęte oraz w jaki sposób zostanie zrefundowana. Przed podpisaniem umowy najmu należy upewnić się, że zgadzają się Państwo ze wszystkimi szczegółami i warunkami w niej zawartymi. W razie problemów z odzyskaniem kaucji, można skorzystać z Programu Ochrony Depozytu (Tenancy Protection Deposit scheme). Dalsze informacje na ten temat można uzyskać na stronie internetowej www.direct.gov.uk/en/homeandcommunity/buyingandsellingyourh ome/rentingahome 4

Rachunki Posiadając swoje własne miejsce zakwaterowania w Zjednoczonym Królestwie konieczne jest uiszczanie opłat za różne usługi. W przypadku wynajmowania lokalu, należy dowiedzieć się od właściciela, czy jakieś rachunki (za gaz, elektryczność, wodę, podatek lokalny lub telefon) są wliczone w czynsz. W przypadku posiadania odbiornika telewizyjnego, trzeba wykupić licencję telewizyjną. Wnioski dostępne są w lokalnych punktach płatności (PayPoint), na stronie internetowej www.tvlicencing.co.uk lub można zadzwonić pod numer 0844 800 6790. Podatek lokalny (Council Tax) Podatek lokalny płacą wszystkie gospodarstwa domowe na terenie Zjednoczonego Królestwa. Jest to podatek płacony własnemu samorządowi lokalnemu Vale of Glamorgan Council, który przeznacza go na usługi takie jak edukację, pomoc społeczną czy wywóz śmieci oraz Policję i Straż Pożarną. Osoby, które korzystają z zasiłków opieki społecznej lub posiadają niskie dochody, mogą być uprawnione do zniżki od podatku lokalnego, którą muszą uiścić. Osoby, którym zakwaterowanie zapewnia agencja lub pracodawca i te, które nie przebywają na stałe w Zjednoczonym Królestwie, prawdopodobnie nie będą musiały same uiszczać tego podatku. W celu dowiedzenia się, czy należy go płacić czy nie, proszę dzwonić na numer 01446 709564. Spółdzielnie budowlano-mieszkaniowe (Housing Assocations) Spółdzielnia budowlano-mieszkaniowa jest organizacją o charakterze niezarobkowym mającą w posiadaniu, wynajmującą lub zarządzającą gospodarką mieszkaniową pod wynajem. Kwatery, będące własnością spółdzielni budowlano-mieszkaniowych zwane są budownictwem socjalnym jest to szeroki termin obejmujący mieszkania komunalne, których właścicielem są władze lokalne oraz inne rodzaje lokali w przystępnych cenach. Spółdzielnie budowlano-mieszkaniowe mają na celu 5

sprawienie, by zakwaterowanie było dostępne dla wszystkich i zapewnienie, że każdego jest na nie stać. Homes4U Jest to program stworzony przez samorząd lokalny w Vale of Glamorgan w ramach gospodarki mieszkaniowej, za pomocą którego władze lokalne przydzielają mieszkania komunalne. Władze samorządowe w Vale of Glamorgan, Newydd Housing Association spółdzielnia należąca do grupy Cadarn (Cadarn Housing Group) oraz Wales and West Housing Association i Hafod Housing Association zawarły porozumienie stanowiące, że wszystkie nieruchomości będące w ich posiadaniu mają być ogłaszane w jednakowy sposób. Wystarczy, by zainteresowani mieszkaniem komunalnym złożyli jeden wniosek, aby mieli prawo ubiegać się o dowolne mieszkanie ogłoszone pod sztandarem HOMES4U. W celu uzyskania dalszych informacji na temat HOMES4U, należy zadzwonić pod numer 01446 709840. Tai Pawb (Mieszkania dla wszystkich) Jest to stowarzyszenie budowlano-mieszkaniowe mniejszości etnicznych, którego misją jest promowanie równości rasowej i społecznej w ramach gospodarki mieszkaniowej w Walii. Po dalsze informacje należy zgłosić się pod następujący adres: 8 Coopers Yard Ground Floor Centre Court Curran Road Cardiff, CF10 5NB Tel. 029 2053 7630 6

ZATRUDNIENIE I PRACA Aby móc pracować w Zjednoczonym Królestwie trzeba posiadać paszport UE/EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego) lub dowód osobisty jednego z państw członkowskich UE/EOG lub Szwajcarii. Pracownicy z ośmiu nowo przyjętych państw (Republiki Czeskiej, Estonii, Węgier, Łotwy, Litwy, Polski, Słowacji i Słowenii) mają dostęp do brytyjskiego rynku pracy poprzez Program Rejestracji Pracowników (Worker Registration Scheme) Ma to zastosowanie jeśli: Podjęli Państwo nową pracę po 1 maja 2004 r. Pracowali Państwo w Zjednoczonym Królestwie przed 1 maja 2004 r. bez zezwolenia. Pracowali Państwo krótkoterminowo lub tymczasowo. Są Państwo pracującymi studentami. Podania i dalsze informacje na ten temat można uzyskać w Oddziale ds. Podań (Applications Forms Unit) pod numerem telefonu 08705 210 224, na stronie internetowej www.ind.homeoffice.gov.uk lub www.workingintheuk.gov.uk Po przepracowaniu w Zjednoczonym Królestwie legalnie 12 miesięcy bez przerwy, otrzymają Państwo prawo do swobodnego przemieszczania się i będą mogli uzyskać zezwolenie na pobyt stały w ramach EOG na poświadczenie swojego statusu. Zmiana pracy Jeśli zmieniają Państwo pracę, wymagane będzie odnowienie swojej rejestracji w ramach Programu Rejestracji Pracowników, ale nie będzie konieczne dokonanie kolejnej płatności. Szukanie pracy Jeśli szukają Państwo pracy w Vale of Glamorgan, wiele organizacji ogłasza wolne miejsca pracy w lokalnych gazetach, takich jak: The 7

Western Mail czy South Wales Echo lub też można wejść na stronę internetową www.jobcentrevacancies.co.uk Jobcentre Plus (Biuro pracy) posiada sieć biur na terenie całego Zjednoczonego Królestwa, w których za pomocą skomputeryzowanych punktów posiadających ekrany dotykowe można znaleźć informacje o ofertach pracy w swojej okolicy i na terenie całego kraju. W Vale of Glamorgan biura Jobcentre Plus można znaleźć pod następującymi adresami: 9 Holton Road Barry CF63 4HA Tel. 0845 600 0345 Jobcentre Plus Charnwood House Plymouth Road Penarth CF64 3DA Tel. 0845 600 0345 Job Shop Extra oferuje wsparcie, porady i szkolenia przeznaczone dla lokalnych mieszkańców, którzy poszukują pracy lub rozważają decyzję o powrocie do pracy. Adres centrum Job Shop Extra: County Library King Square Barry CF63 4RW W celu uzyskania dalszych informacji należy zadzwonić pod numer telefonu: 01446 709763 lub wysłać wiadomość na jobextra@valeofglamorgan.gov.uk. 8

Społeczne Centrum Przedsiębiorczości (Community Enterprise Centre) Poprzez warsztaty, szkolenia i informację centrum wspiera i zachęca do regeneracji społecznej. Dostępne są tam między innymi: Materiały informacyjne na temat nauki, pracy i woluntariatu; Usługi dla lokalnych społeczności w zakresie ofert pracy, porad biznesowych, na temat zasiłków, wynajmu mieszkania i opieki nad dziećmi. W celu uzyskania dalszych informacji należy skontaktować się z Barry Community Enterprise Centre Skomer Road Barry CF62 9DZ Tel. 01446 733034 Careers Wales Cardiff and the Vale to placówka, której zadaniem jest pomoc osobom w każdym wieku w podjęciu decyzji odnoście pracy zawodowej lub możliwości nauki, bez względu na to, czy się uczą, pracują, poszukują pracy lub szkoleń. Lokalna placówka znajduje się pod adresem: 49 Holton Road Barry CF63 4HF Tel. 01446 410 600 Pośrednicy pracy (typu Gangmaster) Pośrednicy pracy typu Gangmaster zatrudniają często pracowników tymczasowych. Muszą oni posiadać zezwolenie Organu ds. wydawania zezwoleń dla pośredników pracy (Gangmasters Licensing Authority, GLA) i ich obowiązkiem jest zapewnienie, że są Państwo traktowani w uczciwy sposób. Aby utrzymać swoje zezwolenia muszą spełniać nałożone na nich warunki. Jeśli sądzą Państwo, że agencja rekrutacyjna nie spełnia wymaganych standardów lub funkcjonuje bez zezwolenia, należy skontaktować się z GLA pod numerem telefonu 0845 602 5020 od 9.00 do 9

17.00 lub poprzez stronę internetową www.gla.gov.uk czy też kontaktując się z crimestoppers pod numerem telefonu 0800 555 111. Prawa pracownicze Umowa o pracę Warunki pracy należy uzgodnić ze swoim pracodawcą. Przed podpisaniem umowy należy upewnić się, że w pełni rozumie się jej założenia. Umowa powinna zawierać szczegółowe informacje na temat tego, w jaki sposób i jak często otrzymywane będzie wynagrodzenie oraz warunki zatrudnienia, włącznie z procedurami dyscyplinarnymi. Pracodawca może wpłacać zarobki bezpośrednio na konto bankowe lub wręczyć je danej osobie w formie czeku lub gotówki. Urlop W świetle przepisów prawnych z 1998 roku regulujących czas pracy (Working Time Regulations 1998) większości pracowników przysługuje prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego. Pracownikom zatrudnionym na całym etacie przysługuje 4,8 tygodnia (24 dni) urlopu rocznie narastającego od pierwszego dnia pracy. Od 1 kwietnia 2009 roku okres ten zostanie zwiększony do 5,6 tygodnia (28 dni) rocznie. Do urlopu mogą być wliczone dni ustawowo wolne od pracy (święta państwowe Bank Holidays) takie jak Dzień Bożego Narodzenia (25 grudnia). U niektórych pracodawców są to dodatkowe dni wolne. Osobom pracującym w niepełnym wymiarze godzin oraz zatrudnionym na czas określony przysługują te same prawa odnośnie urlopu i zasiłków co pracownikom na całym etacie, z tym że liczba dni urlopowych wyliczana jest na zasadzie proporcji. Więcej informacji na temat praw pracowniczych dostępne jest na stronach internetowych: 10

www.dti.gov.uk/er/index.htm lub pod numerem telefonu 020 7215 5000 www.adviceguide.org.uk lub można skontaktować się z lokalnym Biurem Porad Obywatelskich (Citizens Advice Bureau, CAB patrz rozdział Inne organizacje służące radą i informacjami). Podatek i ubezpieczenie społeczne Posiadanie Numeru Ubezpieczenia Społecznego (National Insurance Number, NINO) jest obowiązkowe dla każdego kto podejmuje pracę w Zjednoczonym Królestwie lub chce ubiegać się o zasiłki. W uzyskaniu numeru NINO powinien pomóc pracodawca lub też można zadzwonić pod numer 0845 600 0643 (a w przypadku osób niedosłyszących lub z trudnościami z wymową pod numer 0845 600 0644). Minimalna stawka krajowa (National Minimum Wage) Wszyscy pracownicy w Zjednoczonym Królestwie mają prawo do otrzymywania minimalnej legalnej kwoty za wykonywaną pracę. Ta kwota nosi nazwę Minimalnej Stawki Krajowej (National Minimum Wage). Pracowników pracujących w sektorze rolniczym obowiązują inne minimalne stawki. Oblicza się je dla poszczególnych osób w zależności od wieku i rodzaju wykonywanej pracy. W przypadku osób, które nie pracują w rolnictwie, ta stawka wynosi 3,53 GBP dla osób poniżej 18 roku życia, 4,77 GBP dla osób w wieku od 18 do 21 lat i 5,73 GBP dla osób powyżej 22 lat (stan z października 2008 roku). Wysokość stawki co roku podlega rewizji. W celu uzyskania dalszych informacji na ten temat, proszę skontaktować się z infolinią Minimalnej Stawki Krajowej pod numerem 0845 6000 678 (jest możliwość uzyskania informacji w różnych językach) lub odwiedzić stronę www.dti.gov.uk/employment/pay/national-minimum-wage 11

Wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy z powodu choroby Uprawnienia z tytułu wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy z powodu choroby są różne w zależności od miejsca pracy. Istnieją również różne systemy płatności za czas choroby. W celu uzyskania informacji w tej kwestii a także informacji na temat emerytur, płacenia podatków, urlopu macierzyńskiego i wiele innych można odwiedzić stronę www.direct.gov.uk/en/empolyment/employees/pay/inex.htm Bezpieczeństwo i Higiena Pracy W przypadku zagrożenia Bezpieczeństwa i Higieny Pracy w swoim miejscu pracy, należy zwrócić na nie uwagę pracodawcy lub przedstawiciela pracodawcy do spraw BHP i poprosić o zajęcie się nimi. Jeśli nie zostanie uczynione nic w tym kierunku, należy zadzwonić na infolinię Inspektoratu Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (Heath and Safety Executive) pod numer 0845 345 0055. Co należy zrobić w razie wypadku: Należy się upewnić, że wypadek został odnotowany w rejestrze wypadków i w stosownych przypadkach wypełniony został formularz zwany RIDDOR. Należy sprawdzić, czy podpisana umowa zawiera jakiekolwiek informacje na temat wynagrodzenia za czas choroby lub w następstwie wypadku. W razie problemów z pracodawcą, należy zwrócić się po poradę do Inspektoratu Bezpieczeństwa i Higieny Pracy i odwiedzić stronę www.hse.gov.uk/riddor/online.htm, na której dostępny jest formularz RIDDOR lub zatelefonować pod numer 0945 300 99 23 (informacje dostępne w różnych językach). Brytyjskie Związki Zawodowe Brytyjskie związki zawodowe mają tradycję występowania w imieniu przyjezdnych pracowników i walczenia o ich prawa. Istnieją liczne związki 12

reprezentujące wszelkie zawody i branże. Stowarzyszenie Związków Zawodowych (Trades Union Congress, TUC) reprezentuje wszystkie związki zawodowe i może doradzić, do których związków należy się zapisać. Pracownicy dołączają do związków, aby móc wspólnie wyrażać swoje zdanie i otrzymać wsparcie, jeśli będą mieli jakiś problem w pracy. Związki mogą pomagać w zdobywaniu wiedzy i umiejętności w miejscu pracy, świadczona pomoc dotyczyć może też kursów języka angielskiego. Związki pobierają składkę, zazwyczaj tygodniową, a jej kwota jest różna. Różne rodzaje związków Amicus dla osób zatrudnionych w sektorze produkcyjnym, finansowym, służbie zdrowia, branży poligraficznej i wydawniczej (tel. 029 2022 4483) GMB dla osób, które pracują w branży wytwórczej, spożywczogastronomicznej, turystycznej i w administracji państwowej (tel. 029 2049 1260) TGWU dla osób świadczących usługi transportowe, pracujących w branży spożywczo-gastronomicznej, hotelarskiej i wytwórczej (tel. 029 2039 4521) UCATT dla osób, które pracują w budownictwie (tel. 029 2049 8664) UNISON dla osób pracujących w administracji państwowej (tel. 0845 355 0845) USDAW dla osób zatrudnionych w branży spożywczo-gastronomicznej, w sklepach i przy dystrybucji towarów (tel. 029 2073 1131). SŁUŻBA ZDROWIA Państwowa Służba Zdrowia (National Health Service, NHS) jest to finansowany przez państwo system służby zdrowia w Zjednoczonym Królestwie. 13

Wiele szpitali posiada oddziały pomocy doraźnej (Accident and Emergency Units, A&Es), które zajmują się pacjentami pilnie potrzebującymi opieki medycznej. W razie nagłego zdarzenia, gdy wymagana jest pomoc medyczna, należy zadzwonić pod numer 999 i poprosić o karetkę, która zabierze pacjenta do szpitala. Podstawowa opieka zdrowotna Zaraz po przyjeździe do Vale of Glamorgan należy zarejestrować się u miejscowego lekarza pierwszego kontaktu (General Practitioner, GP) w swoim lokalnym ośrodku zdrowia. Zwany jest on również przychodnią lekarską (doctor s surgery) lub gabinetem lekarza domowego (GP Practice). Aby zlokalizować najbliższy ośrodek zdrowia, należy zadzwonić do NHS Direct Wales pod numer 0845 46 47 (NHS Direct Wales ma dostęp do tłumaczy pracujących przez telefon, dzięki czemu dostępna jest informacja w różnych językach) lub odwiedzić stronę na temat usług świadczonych w Vale of Glamorgan http://www.wales.nhs.uk/local.cfm?lid=4wg70 Do zarejestrowania się u lekarza domowego potrzebne będą następujące dokumenty: paszport lub dowód osobisty; dokument świadczący o legalnym pobycie w Zjednoczonym Królestwie. Następnie otrzymają Państwo kartę zdrowia (NHS Medical Card), która potwierdza prawo do leczenia w ramach NHS. 14

Dentyści Dentyści oferują przeglądy kontrolne i leczenie zębów. Gabinety dentystyczne przyjmują zarówno pacjentów prywatnych jak i w ramach Państwowej Służby Zdrowia. Za leczenie dentystyczne w ramach Państwowej Służby Zdrowia oraz prywatnie wymagana jest opłata, chyba że dany pacjent nie przekroczył określonego wieku lub otrzymuje zasiłki, które upoważniają go do bezpłatnej opieki dentystycznej. Informacje na temat lokalnych gabinetów dentystycznych znaleźć można na stronie http://www.wales.nhs.uk/local.cfm?lid=4wg70 POMOC W NAGŁYCH WYPADKACH Na terenie Zjednoczonego Królestwa można zadzwonić pod numer 999 lub 112, aby uzyskać pomoc w nagłych wypadkach. Numery te są bezpłatne, ale powinno się na nie dzwonić wyłącznie w razie nagłego wypadku. Dzwoniąc pod ten numer, usłyszą Państwo pytanie, których usług Państwo potrzebują: Policji, Straży Pożarnej, Pogotowia czy Straży Przybrzeżnej. Pełne informacje na temat usług Straży Pożarnej znajdują się na stronie internetowej www.southwales-fire.gov.uk Pełne informacje na temat lokalnej policji znaleźć można na stronie www.south-wales.police.uk lub dzwoniąc na Komendę Policji w Barry pod numer telefonu 01446 734 451. Prześladowania na tle rasowym Jeśli padną Państwo ofiarą prześladowania/dyskryminacji lub przestępstwa na tle rasowym, można je zgłosić na policję (South Wale Police), podobnie jak każde inne przestępstwo lub pod numerem telefonu 02920 222111 albo skontaktować się z krajową linią wsparcia dla ofiar przestępstw (National Victim Suport Line) pod numerem telefonu 0845 3030900. 15

DZIECI I SZKOLNICTWO Niektóre żłobki (Day Nurseries) i opiekunowie do dzieci (Childminders) przyjmują dzieci po ukończeniu przez nie sześciu tygodni. Grupy przedszkolne i przedszkola przyjmują dzieci od 2 roku życia. Wszystkie umożliwiają dzieciom zabawę i naukę. Informacja do spraw dzieci (Children s Information Service, CIS) będzie w stanie podać listę lokalnych placówek. Można do nich zadzwonić pod numer 0800 1951636, wysłać email do info@childrens-choices.org.uk lub sprawdzić ich stronę internetową www.childrens-choices.org.uk W Vale of Glamorgan można zgłosić się do The Vale of Glamorgan Children and Young People s Information Service, gdzie znajdą Państwo cenne informacje na temat opieki nad dziećmi dostępnej w Państwa okolicy jak również cały szereg innych informacji. Zarząd Usług Społecznych (Community Services Directorate) Dock Office Subway Road Barry CF63 4RT Dalsze informacje odnośnie nauki przedszkolnej są dostępne w lokalnym oddziale Integracyjnego Centrum Dziecięcego (Integrated Children s Centre, ICC), które można znaleźć pod adresem: Western Vale Integrated Children s Centre (WVICC) Station Road Llantwit Major CF61 1ST Tel. 01446 793 030 16

Szkoła Państwa dziecko musi zacząć uczęszczać do szkoły w systemie dziennym w okresie nauczania następującym po jego czwartych urodzinach. Pozostaną one w szkole do zakończenia się roku szkolnego, podczas którego ukończyły szesnaście lat. Rodzice mają prawo wyrazić swoje preferencje co do wyboru szkoły, ale nie ma gwarancji, że dana szkoła będzie mogła zaoferować im miejsce. W większości przypadków zostanie udostępnione miejsce w lokalnej szkole. KSZTAŁCENIE DOROSŁYCH I NAUKA PRZEZ CAŁE ŻYCIE Ośrodki kształcenia dla dorosłych zapewniają wiele kursów w Vale of Glamorgan. Ośrodki takie można znaleźć w Barry, Penarth i Cowbridge: Barry Barry Community Learning Centre Barry Comprehensive School, Port Road West Barry CF62 8ZJ Tel. 01446 738 054 Palmerston Community Learning Centre Cadod Crescent Barry CF63 2NT Tel. 01446 733 762/701 668 The Vale Open Learning Centre Provincial House, Kendrick Road Barry CF62 8UF Tel. 01446 736 466 17

Penarth/Dinas Powys Penarth Community Learning Centre St Cyres Close Penarth CF64 2XP Tel. 029 2070 1569/029 2071 0108 Cowbridge/Llantwit Major Cowbridge Community College Old Hall, High Street Cowbridge CF71 7AH Tel. 01446 773 831 Nauka języka angielskiego Kursy języka angielskiego (ESOL) są przeznaczone dla osób, dla których język angielski nie jest językiem ojczystym, a które chcą poprawić jego znajomość. Zajęcia te mogą być bezpłatne dla niektórych uczniów. Jednakże w niektórych przypadkach osoby z pewnych krajów będą musiały uiścić zapłatę przy zapisywaniu się na kurs. Zostaną Państwo powiadomieni, czy należy to uczynić. W Vale of Glamorgan można uczyć się języka angielskiego (ESOL) w następujących ośrodkach: The Vale Open Learning Centre Provincial House, Kendrick Road Barry CF62 8UF Tel. 01446 736 466 Barry College Colcot Road Barry CF62 8YJ Tel. 01446 725 000 18

Uniwersytety i Szkolnictwo Wyższe Aby rozpocząć naukę na uniwersytecie w Zjednoczonym Królestwie należy ubiegać się o miejsce za pośrednictwem UCAS The University and College Admission Service organizacji, która zajmuje się wszystkimi podaniami na uniwersytety i do college ów. Można to uczynić przez Internet na stronie www.ucas.co.uk, ale najpierw należy zarejestrować się na stronie internetowej. Studenci obywatele UE są uprawnieni do zaciągnięcia pożyczki na studia na pokrycie kosztów nauki. Dalsze informacje na ten temat znajdują się na stronie www.studentsupportdirect.ci.uk lub www.direct.gov.uk/en/educationandlearning ZASIŁKI W zależności od statusu obywatelskiego (czy jest się obywatelem Unii Europejskiej czy też nie), istnieje możliwość skorzystania z różnych zasiłków, które pomagają zmniejszyć koszty utrzymania. Obywatele 8 nowo przyjętych państw muszą pracować przez rok i być zarejestrowani w ramach Programu Rejestracji Pracowników, aby ubiegać się o niektóre z następujących: Working Tax Credit jest to świadczenie przeznaczone dla osób pracujących o niskich dochodach. Dotyczy to również osób, które nie posiadają dzieci. Dalsze informacje można uzyskać na stronie internetowej www.directgov.uk/en/moneytaxandbenefits/taxcreditsandchildbenefit/ta xcredits lub pod numerem telefonu 0845 300 3900. Child Benefit - zasiłek na dziecko może uzyskać każda osoba wychowująca dziecko lub dzieci w wieku do 16 roku życia. Obejmuje on 19

także dzieci powyżej 16 roku życia jeżeli kontynuują one naukę w systemie dziennym (tzw. pełnowymiarowa edukacja). Jest to zwolnione od podatku comiesięczne świadczenie. Aby ubiegać się o to świadczenie należy skontaktować się z lokalnym urzędem Jobcente Plus lub zadzwonić pod numer 0845 302 1444. Child Tax Credit jest to zasiłek, o który mogą się ubiegać rodziny z dziećmi uczącymi się w systemie dziennym. Dalsze informacje można uzyskać na stronie internetowej www.direct.gov.uk/en/moneytaxandbenefits/taxcreditsandchildbenefit/t axcredits lub pod numerem telefonu 0845 300 3900. W przypadku utraty pracy lub poszukiwania zatrudnienia, może przysługiwać prawo do zasiłku dla bezrobotnych (Jobseeker s Allowance), w zależności od kwoty osobistych składek na ubezpieczenie społeczne i statusu obywatelskiego. Aby sprawdzić, czy jest się uprawnionym do tego zasiłku, należy wejść na stronę www.direct.gov.uk/en/moneytaxandbenefits/benefitstaxcreditsandother Support/Employedorlookingforwork Aby ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych, należy skontaktować się z lokalnym biurem Jobcentre Plus, gdzie będą Państwo poproszeni o wykonanie zgłoszenia w sprawie zasiłku przez telefon. Numer telefonu, pod który należy zadzwonić jest bezpłatny: 0800 055 6688 oraz 0800 023 4888 - telefon tekstowy. Zniżka od podatku lokalnego Council Tax Benefit i zasiłek mieszkaniowy Housing Benefit to zasiłki dla osób o niskich dochodach, mające im pomóc w opłaceniu podatku lokalnego i czynszu. Zasiłki te wypłacają władze lokalne - The Vale of Glamorgan Council. Osoby, które są uprawnione do zniżki od podatku lokalnego, otrzymują niższy rachunek za podatek lokalny. Studenci studiów dziennych nie mają do niego prawa. W 20

przypadku obywateli 8 państw (Republiki Czeskiej, Estonii, Węgier, Łotwy, Litwy, Polski, Słowacji i Słowenii), które dołączyły do UE w 2004 roku, otrzymanie zasiłku zależy od statusu obywatelskiego. Pomoc w opłacie czynszu (Housing Benfit) Osoby, które mają niskie dochody i trudności z opłatą czynszu, mogą ubiegać się o zasiłek mieszkaniowy. Aby się przekonać, czy jest się uprawnionym do tego typu wsparcia, należy odwiedzić stronę www.dwp.uk/lifeevent/benefits/housing_benefit.asp lub zatelefonować pod numer 01446 709244. Income Support to zasiłek przeznaczony dla osób, które nie mogą pracować w pełnym wymiarze godzin i nie posiadają wystarczającej kwoty pieniędzy na utrzymanie. Przy podejmowaniu decyzji o przyznaniu tego typu wsparcia bierze się pod uwagę wszystkie posiadane pieniądze. Więcej informacji znajduje się na stronie: http://www.direct.gov.uk/en/moneytaxandbenefits/benefitstaxcreditsan dothersupport/on_a_low_income/dg_10018708?cids=google_ppc&cre= Money lub pod numerem telefonu: 0800 055 6688. Osoby w wieku 60 lat i powyżej, które mają niskie dochody mogą być uprawnione do dodatku do renty lub emerytury - Pension Credit. Aby ubiegać się o to świadczenie należy zadzwonić pod numer telefonu 0800 991 234. Istnieje możliwość przekazywania otrzymanych zagranicą zasiłków. Aby to uczynić należy uzyskać zaświadczenie E301 lub E303 z biura opieki społecznej w swoim kraju i zabrać je do swojego lokalnego Jobcentre Plus. 21

BANKI Aby otworzyć konto bankowe w Zjednoczonym Królestwie wymagany jest dowód tożsamości. Może to być: ważny paszport; brytyjskie prawo jazdy lub książeczka wypłat zasiłków. Wymagany będzie również dokument potwierdzający adres, którym może być: rachunek za gaz, elektryczność, wodę lub telefon; rachunek za podatek lokalny; karta czynszów dla lokalnego mieszkalnictwa komunalnego lub umowa najmu. PODRÓŻE Prowadzenie pojazdów mechanicznych W Zjednoczonym Królestwie obowiązuje ruch lewostronny. Przywożąc samochód do Zjednoczonego Królestwa należy się upewnić, iż posiada on zaświadczenie o sprawności z kraju pochodzenia i okazać je Urzędowi Podatkowemu i Celnemu JKM (HM Revenue & Customs). Kodeks drogowy (Highway Code) wyjaśnia przepisy drogowe obowiązujące w Zjednoczonym Królestwie i znaki drogowe. Szczegółowe informacje dostępne są na stronie internetowej: http://www.direct.gov.uk/en/travelandtransport/highwaycode/dg_07019 0 Aby móc prowadzić samochód osobowy lub motocykl w Zjednoczonym Królestwie należy: mieć przynajmniej 17 lat; mieć ważne prawo jazdy; 22

ubezpieczyć pojazd na terenie Zjednoczonego Królestwa; wystawić w swoim pojeździe ważną plakietkę o uiszczeniu podatku; mieć ważne zaświadczenie o dopuszczeniu pojazdu do ruchu drogowego (MOT certificate). Aby dowiedzieć się więcej na temat limitów wiekowych obowiązujących osoby prowadzące pojazdy inne niż samochody osobowe i motocykle, należy skontaktować się ze swoim lokalnym posterunkiem policji. Osoba posiadająca ważne prawo jazdy wydane w jej kraju ojczystym może z niego korzystać: Obywatele państw EOG, Norwegii, Islandii, Lichtensteinu posiadający prawo jazdy wydane w swoim kraju są uprawnieni do prowadzenia pojazdu w Wielkiej Brytanii do czasu utraty przez dokument ważności lub do momentu, kiedy osiągną wiek zobowiązujący do odnowienia dokumentu. W przypadku posiadania prawa jazdy wydanego w innym niż powyżej wymienione kraje, można prowadzić małe pojazdy mechaniczne przez 12 miesięcy od momentu przyjazdu do Zjednoczonego Królestwa. Po upłynięciu tego okresu należy postarać się o wydanie brytyjskiego prawa jazdy. W przypadku kilku państw, między innymi: Szwajcarii, Kanady, Australii, Japonii, Republiki Południowej Afryki, Nowej Zelandii i Korei Południowej prawo jazdy wydane w tych krajach może być wymienione na dokument brytyjski. Każdy pasażer w pojeździe musi mieć przeznaczone dla niego siedzenie. Kierowcy i pasażerowie mają obowiązek zapięcia zapewnionych pasów. Kierowca jest odpowiedzialny za to, żeby osoby poniżej 14 roku życia miały zapięte pasy bezpieczeństwa. Dzieci do 135 centymetrów wzrostu muszą podróżować w foteliku dziecięcym lub używać specjalnej poduszki, chyba że przekroczyły wiek 12 lat. 23

Osoby jadące na rowerze lub motorze muszą nosić kask, za wyjątkiem sikhów noszących turbany. W przypadku, gdy chce się pozbyć samochodu, trzeba to uczynić na terenie koncesjonowanego składu złomu. Pozbywanie się go w innym miejscu jest sprzeczne z prawem. Lokalny koncesjonowany skład złomu to: A&L Barry Unit 1 14 Atlantic Trading Estate Barry CF63 3RF Tel. 01446 701707 Więcej informacji dotyczących pojazdów można uzyskać na stronie internetowej Urzędu ds. Licencjonowania Kierowców i Pojazdów (Driver and Vehicle Licensing Agency, DVLA) http://www.dvla.gov.uk/ lub w najbliższym oddziale DVLA: Archway Mouse 77 Ty Glas Avenue Llanishen Cardiff CF14 5DX W sprawach dotyczących pojazdu należy dzwonić pod numer telefonu: 0870 240 0010. W kwestiach dotyczących prawa jazdy: 0870 240 0009. Autobusy Teren Vale of Glamorgan objęty jest transportem autobusowym obsługiwanym przez cztery lokalne firmy przewozowe: Cardiff Bus, EST Bus, First and Veolia Transport Cymru. Informacje na temat rozkładu jazdy wszystkich autobusów w swojej okolicy można uzyskać na stronie internetowej 24

http://www.valeofglamorgan.gov.uk/living/transport/public_transport/bus _timetables.aspx Poniżej znajdą Państwo użyteczne odnośniki do stron internetowych, na których dostępne są informacje o przewoźnikach obsługujących trasy krajowe. National Express: http://www.nationalexpress.co.uk Tel. +44(0) 08717 818 181 Arria: http://arrivabus.co.uk/ Tel. 0844 800 44 11 Stagecoach: http://www.stagecoachbus.com/ Tel. 0871 200 22 33 Traws Cambria: http://www.trawscambria.org.uk/ Tel. 0871 200 22 33 Pociągi Połączenia kolejowe na terenie Vale of Glamorgan obsługiwane są obecnie przez Arriva Trains Wales. http://arrivatrainswales.co.uk/ Tel. 0845 6061 660 Rezerwacja biletów pod numerem telefonu: 0870 9000 773 Informacje dotyczące rozkładu jazdy pociągów oraz cen dostępne są pod numerem telefonu: 08457 48 49 50 (Linia obsługująca kwestie dotyczące National Rail czynna jest całą dobę). Jazda na rowerze i spacerowanie Niektóre drogi posiadają specjalne ścieżki rowerowe, które umożliwiają rowerzystom jazdę w bezpiecznej odległości od samochodów. Rowerzyści powinni zdawać sobie sprawę z tego, że powinni postępować zgodnie z przepisami kodeksu drogowego podczas korzystania z tych ścieżek i usilnie zaleca się noszenie kasku dla rowerzystów. 25