PRAWA CZŁONKÓW RODZIN Z PAŃSTW NALEŻĄCYCH EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO (EOG)

Transkrypt

1 PRAWA CZŁONKÓW RODZIN Z PAŃSTW NALEŻĄCYCH EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO (EOG) DO 1. Wstęp i definicja członka rodziny 1.1 W niniejszym dokumencie określono, w jakich sytuacjach związek z obywatelem/-ką1 państwa w EOG daje danej osobie prawo pobytu na terytorium Zjednoczonego Królestwa. Zgodnie z prawem Unii Europejskiej (UE) obywatele EOG mogą swobodnie przemieszczać się i przebywać na terytorium UE i EOG. Aby obywatele EOG mogli korzystać z prawa do swobodnego przemieszczania się między państwami członkowskimi, muszą mieć możliwość zabrania ze sobą członków swojej rodziny. W Zjednoczonym Królestwie te prawa są wdrażane na mocy przepisów dotyczących imigracji (Europejski Obszar Gospodarczy) z 2016 r. (dalej zwanych Przepisami )2. Odniesienia do przepisów w niniejszym dokumencie odnoszą się do tych właśnie Przepisów. 1.2 W ramach Przepisów określono dwie kategorie członków rodziny. Są to członkowie rodziny oraz członkowie dalszej rodziny. Jeśli jesteś członkiem rodziny lub członkiem dalszej rodziny prawdopodobnie przysługuje Ci prawo pobytu w państwie należącym do EOG wraz z członkiem rodziny, będącym obywatelem/-ką państwa należącego do EOG, nawet jeśli nie jesteś obywatelem/-ką państwa należącego do EOG. Główna różnica między członkiem rodziny a członkiem dalszej rodziny polega na tym, iż członkowie dalszej rodziny mogą być traktowani jako członkowie rodziny, tylko jeśli im również wydano pozwolenie EOG dla członka rodziny, dowód rejestracyjny lub kartę pobytową. Kim jest członek rodziny? W odniesieniu do osoby ( A ) członkiem rodziny jest: małżonek/małżonka lub partner osoby A; zstępny/zstępna A (dzieci, wnuki itp., w tym pasierbowie i przysposobieni (adoptowani) zstępni) lub zstępni małżonka/małżonki lub partnera A, pod warunkiem, że ci zstępni są: o osobami poniżej 21 roku życia lub 1 2 Obywatele państw członkowskich UE, jak również obywatele Islandii, Liechtensteinu oraz Norwegii (państwa, które podpisały Porozumienie o Europejskim Obszarze Gospodarczym). Przepisy te również odnoszą się do obywateli Szwajcarii. Kopia Przepisów dostępna jest na następującej stronie: 1

2 o osobami pozostającymi na utrzymaniu A lub małżonka/małżonki/partnera A. lub bezpośrednimi wstępnymi (rodzice, dziadkowie itp.) pozostającymi na utrzymaniu A (lub małżonka/małżonki/partnera A). Jeśli A jest studentem przebywającym w Zjednoczonym Królestwie (po upłynięciu ich początkowego okresu pobytu), ich członkowie rodziny to wyłącznie małżonek/małżonka/partner oraz zależne dzieci A lub dzieci małżonka/małżonki/partnera A (chyba że A nie jest tylko studentem, a mieści się też w innej kategorii). Osoba pozostająca na utrzymaniu: A będzie zależne od B, jeśli A otrzymuje wsparcie materialne od B, które pozwala zaspokoić podstawowe potrzeby A. B nie musi być jedynym źródłem wsparcia A, a wsparcie nie musi być w formie przekazywania środków finansowych. Powód dlaczego A jest zależne od B nie jest istotny, a A może być wciąż zależne od B, nawet jeśli A również korzysta z pomocy społecznej. A nie musiało być zależne w kraju pochodzenia B; do zależności może dojść w Zjednoczonym Królestwie. Kim jest członek dalszej rodziny? W odniesieniu do obywatela/-ki EOG ( A ) członek dalszej rodziny, to osoba, która (a) nie jest członkiem rodziny (patrz powyżej) oraz (b) osoba, która spełnia jeden z poniższych warunków: Osoba jest krewnym A i przebywa w innym kraju niż Zjednoczone Królestwo i jest na utrzymaniu A lub jest członkiem gospodarstwa domowego A (patrz poniżej). Osoba taka musi albo: o towarzyszyć A przy wjeździe do Zjednoczonego Królestwa, albo chcieć dołączyć do A w Zjednoczonym Królestwie; lub o dołączyła do A w Zjednoczonym Królestwie i w dalszym ciągu jest na utrzymaniu A/członkiem gospodarstwa domowego A. Osoba taka jest spokrewniona z A i z powodu poważnych względów zdrowotnych bezwzględnie wymaga opieki osobistej A. Osoba taka jest spokrewniona z A i spełnia wymogi przepisów imigracyjnych (innych niż te dotyczących pozwoleń na wjazd), określających warunki przyznania zezwolenia na pobyt stały, aby móc wjechać/pozostać na terytorium Zjednoczonego Królestwa, jako krewny będący na utrzymaniu A. Osoba jest w stałym związku z A. Jeśli osoba spełnia warunki definicji członka dalszej rodziny (powyżej) i otrzymała pozwolenie dla członka rodziny, dowód rejestracyjny lub kartę pobytową musi być ona traktowana jako członek rodziny tak długo, jak długo spełnia ona warunki definicji 2

3 członka dalszej rodziny, a pozwolenie dla członka rodziny/dowód rejestracyjny/karta pobytowa są ważne. Stały związek: Stały związek dla Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (Home Office) oznacza wspólne zamieszkiwanie i bycie w związku podobnym do małżeństwa przez okres co najmniej 2 lat. Istnieją jednak inne sposoby udowodnienia, iż jest się w stałym związku, przykładowo poprzez posiadanie wspólnego dziecka. Gospodarstwo domowe: Aby zostać uznanym za członka tego samego gospodarstwa domowego Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, oczekuje iż członek rodziny będzie mieszkał wraz z obywatelem/-ką EOG w tym samym domu przez okres co najmniej sześciu miesięcy w ostatnim czasie. 2. Jakie prawa mają członkowie rodziny? 2.1 Prawo wjazdu Członkowie rodziny mają prawo wjazdu na terytorium Zjednoczonego Królestwa, jeśli posiadają: (A) ważny paszport i kartę pobytu wydawaną przez państwa EOG i towarzyszą obywatelowi/-ce EOG oraz uzyskali zezwolenie na pobyt lub dołączają do niego/niej w Zjednoczonym Królestwie; lub (B) posiadają ważny paszport i pozwolenie EOG dla członka rodziny, kartę pobytu, uzyskali pochodne prawo pobytu lub stałą kartę pobytu. Muszą oni też towarzyszyć obywatelowi/-ce państwa EOG lub dołączać do niego/niej, a obywatel/-ka państwa EOG musi posiadać prawo pobytu. Prawo pobytu Członkowie rodziny z reguły mają prawo do przebywania na terytorium Zjednoczonego Królestwa, jeśli ich członek rodziny, będący obywatelem państwa EOG, posiada prawo pobytu. Poniżej krótko omówiono rodzaje pobytu, które przysługują obywatelom państw EOG i ich członkom rodziny Początkowe prawo pobytu. Obywatelom państw EOG przysługuje prawo do pobytu w Zjednoczonym Królestwie przez okres trzech miesięcy, licząc od dnia wjazdu do Zjednoczonego Królestwa, jeśli posiadają ważny dowód osobisty lub paszport i nie będą stanowić nieracjonalnego obciążenia dla systemu pomocy społecznej Zjednoczonego Królestwa. Członkom ich rodziny również przysługuje prawo do pobytu w Zjednoczonym Królestwie w trakcie tego okresu pod warunkiem, że posiadają ważny paszport i nie będą stanowić nieracjonalnego obciążenia dla systemu pomocy społecznej. 3

4 2.2.3 Przedłużone prawo pobytu. Obywatele państw EOG mogą przebywać na terytorium Zjednoczonego Królestwa przez okres dłuży niż trzy miesiące, jeśli są kwalifikującymi się osobami, w takim wypadku ich członkom rodziny również przysługuje prawo pobytu w Zjednoczonym Królestwie. Aby być kwalifikującą się osobą obywatel/-ka musi być w trakcie poszukiwania pracy, mieć status pracownika, być osobą samozatrudnioną, osobą samowystarczalną lub studentem/-ką Stałe prawo pobytu. W niektórych okolicznościach zarówno obywatelowi/ce państwa EOG, jak i członkom ich rodzin, przysługuje stałe prawo pobytu na terytorium Zjednoczonego Królestwa. Sytuacje, w jakich członek rodziny uzyska stałe prawo pobytu, są następujące: (i) członek rodziny mieszka z obywatelem/ką państwa EOG w Zjednoczonym Królestwie zgodnie z Przepisami przez nieprzerwany okres pięciu lat; (ii) obywatel/ka państwa EOG pracował/-a lub był/-a samozatrudniony/-a, ale przerwał/-a pracę lub samozatrudnienie (ze względu na przejście na emeryturę lub ze względów zdrowotnych), a w momencie przerwania pracy/samozatrudnienia członkowi rodziny przysługiwało prawo pobytu wraz z taką osobą ze względu na jego/jej status pracownika/osoby samozatrudnionej; (iii) obywatel/-ka państwa EOG był/-a zatrudniony/-a lub samozatrudniony/-a, ale zmarł/-a lecz mieszkał/-a w Zjednoczonym Królestwie przez nieprzerwany okres dwóch lat przed nastąpieniem śmierci (lub jeśli śmierć nastąpiła w skutek wypadku w miejscu pracy, lub miała związek z chorobą zawodową). Więcej informacji na temat stałego prawa pobytu dla obywateli państw EOG zamieszczono w oddzielnym dokumencie dotyczącym tej kwestii sporządzonym przez Centrum AIRE. 4

5 3. Pochodne prawa 3.1 W niektórych okolicznościach opiekunowie obywateli państw EOG lub obywateli Zjednoczonego Królestwa mogą uzyskać prawa na mocy prawa obywatela/-ki UE, którą się opiekują. Prawa te nazywają się prawami pochodnymi. Kiedy osobie przysługują prawa pochodne? Osobie przysługuje pochodne prawo pobytu w Zjednoczonym Królestwie na mocy Przepisów, jeśli: On lub ona są głównymi opiekunami obywatela państwa EOG, który nie ukończył 18 roku życia, i przebywa w Zjednoczonym Królestwie jako osoba samowystarczalna, a która nie mogłaby przebywać w Zjednoczonym Królestwie, jeśli ta osoba opuściłaby je na nieokreślony czas. Jego lub jej rodzic jest obywatelem państwa EOG, który przebywa lub przebywał w Zjednoczonym Królestwie. On lub ona przebywa lub przebywał/-a w Zjednoczonym Królestwie w tym samie czasie co jego lub jej rodzic a w okresie pobytu jego lub jej rodzic pracował/-a w Zjednoczonym Królestwie. On lub ona odbywa naukę (za wyjątkiem przedszkola). On lub ona jest głównym opiekunem obywatela/-ki Zjednoczonego Królestwa, który/-a przebywa w Zjednoczonym Królestwie. Obywatel/-ka Zjednoczonego Królestwa nie mógłby/mogłaby przebywać w Zjednoczonym Królestwie, jeśli dana osoba opuściłaby je na nieokreślony czas. On lub ona nie ukończyła 18 roku życia i nie posiada zezwolenia na wjazd i pobyt w Zjednoczonym Królestwie. Jednak jego lub jej głównemu opiekunowi przysługuje pochodne prawo pobytu (jak określono powyżej), i jeśli ona lub on opuści Zjednoczone Królestwo na nieokreślony czas, główny opiekun nie mógłby przebywać w Zjednoczonym Królestwie. 4. Jakie są następstwa śmierci obywatela EOG, opuszczenia Zjednoczonego Królestwa lub zakończenia związku z członkiem rodziny przez obywatela EOG? 4.1 Ogólnie rzecz ujmując, członkowie rodziny obywateli państw EOG tracą swoje prawa pobytu, jeśli obywatel państwa EOG przestaje być członkiem ich rodziny lub traci prawo pobytu. Istnieją jednak wyjątki. W szczególności można zachować prawo pobytu w przypadku śmierci danego obywatela EOG lub opuszczenia Zjednoczonego Królestwa przez obywatela EOG, lub jeśli Wasze małżeństwo/związek cywilny ustaje. Zasady rządzące tą kwestią są skomplikowane, i jeśli uważasz, że mogą mieć zastosowanie do Ciebie powinieneś/powinnaś skorzystać z porady specjalisty. 5

6 5. Członkowie rodziny obywatela Zjednoczonego Królestwa 5.1 Przepisy mają zastosowanie do członków rodziny obywateli Zjednoczonego Królestwa, jeśli obywatel/-ka Zjednoczonego Królestwa podróżuje do Zjednoczonego Królestwa z innego państwa EOG, gdzie miał/-a status pracownika, osoby samozatrudnionej, samowystarczalnej lub studenta/-ki. Członek rodziny i obywatel Zjednoczonego Królestwa muszą razem przebywać w państwie EOG, a pobyt musi mieć charakter prawdziwy. Prawdziwość pobytu zależy od wielu czynników, w tym od długości wspólnego pobytu, i tego czy obywatel Zjednoczonego Królestwa główne aspekty swojego życia realizuje w państwie EOG. 6. Dokumenty 6.1 Dokumenty są wymagane wyłącznie w przypadku bycia członkiem dalszej rodziny. Na mocy Przepisów członek dalszej rodziny nie może być traktowany/-a jako członek rodziny, chyba że posiada pozwolenie EOG dla członka rodziny, dowód rejestracyjny lub kartę pobytową. Możesz jednak ubiegać się o kartę pobytową (dla obywateli państw spoza EOG) lub dowód rejestracyjny (dla obywateli państw EOG) celem udowodnienia przysługującego Ci prawa pobytu, stałego prawa pobytu lub pochodnego prawa pobytu. Nie są one ściśle wymagane, ale mogą być przydatne podczas aplikowania o pracę lub ubiegania się o świadczenia socjalne, lub jeśli chcesz opuścić Zjednoczone Królestwo i ponownie wjechać na jego terytorium. Jeśli wniosek o któryś z dokumentów zostanie odrzucony, zwykle przysługuje prawo odwołania się do sądu pierwszej instancji. 7. Czy Centrum AIRE może mi pomóc? 7.1 Centrum AIRE świadczy bezpłatne porady prawne dla obywateli państw EOG, członków ich rodzin i osób z sektora pozarządowego, którzy im pomagają. Centrum AIRE dysponuje ograniczonymi środkami i nie jest w stanie pomóc wszystkim. Co najważniejsze, nie jesteśmy w stanie zwykle odpowiedzieć na pilne prośby o pomoc. Jeśli potrzebujesz porady Centrum AIRE, najlepiej jest skontaktować się z nami drogą mailową: info@airecentre.org. Jeśli potrzebujesz szybszej odpowiedzi, skorzystaj z serwisu Twoja Europa: Jeśli masz określony problem z władzami Zjednoczonego Królestwa, który można szybko rozwiązać (np. władze zwlekają z oddaniem dokumentów), możesz skorzystać z usług centrum Solvit: Z kim się skontaktować Jeśli w dalszym ciągu masz wątpliwości lub potrzebujesz dokładniejszego objaśnienia którejś z kwestii lub jakichkolwiek informacji zawartych w niniejszym dokumencie, możesz się z 6

7 nami skontaktować pisząc na adres lub dzwoniąc pod numer +44 (0) Jeśli z jakiegoś powodu nie będziemy mogli Ci pomóc, skierujemy Cię do innej organizacji, która będzie w stanie Ci pomóc. Należy pamiętać, iż informacje podane w niniejszym dokumencie są aktualne na dzień 1 lutego 2018 r. 7