Ordynacja podatkowa pożądane warunki brzegowe nowej ordynacji podatkowej Andrzej Nikończyk Przewodniczący Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan Warszawa, 23 stycznia 2014 r.
Postulaty generalne Jasne i zrozumiałe przepisy precyzyjnie definiujące prawa i obowiązki podatników i organów podatkowych Przepisy ordynacji podatkowej nie powinny bezzasadnie utrudniać prowadzenia działalności gospodarczej lub zwiększać kosztów jej prowadzenia Wysoka jakość przepisów pozwalająca na zapewnienie ich stałości www.konfederacjalewiatan.pl str. 2
Nakaz rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika In dubio pro tributario W praktyce organów podatkowych dominuje zasada nieufności do podatnika - in dubio pro fisco Konieczność przyjęcia zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika jako ustanowionej explicite zasady w polskim prawie podatkowym zarówno w postępowaniu podatkowym (dowodowym) jak i w zakresie wykładni przepisów prawa podatkowego www.konfederacjalewiatan.pl str. 3
Nakaz rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika In dubio pro tributario Projekt zasady w postępowaniu podatkowym (dowodowym) Niejasności lub wątpliwości co do stanu faktycznego winny być tłumaczone na korzyść podmiotu, którego rozstrzygnięcie organu podatkowego dotyczy Projekt zasady w zakresie wykładni prawa podatkowego Niedopuszczalne jest odstępstwo od jednoznacznych wyników wykładni literalnej na niekorzyść podatnika Wątpliwości co do stanu prawnego winny być tłumaczone na korzyść podatnika www.konfederacjalewiatan.pl str. 4
Przedawnienie zobowiązania podatkowego Brak jednoznaczności w zakresie faktycznych terminów przedawnienia zobowiązań podatkowych związany z licznymi regulacjami stanowiącymi o nierozpoczynaniu biegu terminu zawieszeniu lub przerwaniu biegu. Regulacja w obecnym brzmieniu powoduje niepewność obrotu i tym samym dodatkowe koszty prowadzonej działalności gospodarczej. Dodatkowo organy podatkowe nieskrępowanie wszczynają postępowania karno-skarbowe w sprawie popełnienia przestępstwa (postępowanie przed postawieniem zarzutów konkretnej osobie) w celu przerwania biegu terminu przedawnienia. Postulowane jest uporządkowanie definicji ustawowych w zakresie przedawnień i przypadków przerwania biegu terminu przedawnienia, oraz wykreślenie przepisu art. 70 6 pkt 1) OP stanowiącego, że bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony już z dniem wszczęcia postępowania karno-skarbowego w sprawie (in rem). www.konfederacjalewiatan.pl str. 5
Dualizm w zakresie kontroli i orzekania Dualizm w zakresie kontroli i orzekania o zobowiązaniach podatkowych, który m.in. poprzez zróżnicowanie praktyki orzeczniczej urzędów skarbowych i urzędów kontroli skarbowej wprowadza niepewność obrotu oraz podnosi koszty funkcjonowania przedsiębiorstw poprzez dublowanie kontroli. Postulat pozostawienia jednej administracji podatkowej uprawnionej do orzekania i kontroli w zakresie podatków. www.konfederacjalewiatan.pl str. 6
Brak wykonalności decyzji a zaległość podatkowa Brak wykonalności decyzji nieostatecznej na podstawie art. 239a ordynacji podatkowej powoduje pomimo tego de facto powstanie zaległości podatkowej. Istnieją wątpliwości czy pomimo braku wykonalności decyzji organ może podjąć inne działania nie będące formalnie egzekucją (np. zaliczyć nadpłatę na poczet zaległości). Wprowadzenie zapisu, iż do czasu wydania decyzji ostatecznej de facto zaległość podatkowa nie powstaje, chyba że nadano decyzji rygor natychmiastowej wykonalności. www.konfederacjalewiatan.pl str. 7
Inne kwestie praktyczne nie uregulowane obecnie w OP Trudności z rzeczywistym (faktycznym) uchyleniem zabezpieczenia wykonania zobowiązania podatkowego po wygaśnięciu podstawy dla takiego zabezpieczenia (np. umorzenia postępowania zabezpieczającego). Rzeczywiste uchylenie zabezpieczenia musi nastąpić z inicjatywy organu egzekucyjnego. Postulowane jest wprowadzenie wprost zapisów o wygaśnięciu zabezpieczeń z mocy prawa i przyznanie podatnikowi możliwości wnioskowania np. o wykreślenie hipoteki. Trudności z uzyskaniem odszkodowania od Skarbu Państwa za wydanie decyzji podatkowej niezgodnej z prawem. Postuluje się wprowadzenie explicite odpowiedzialności za każdą niezgodność z prawem decyzji zarówno ostatecznych jak i nieostatecznych. www.konfederacjalewiatan.pl str. 8
Inne kwestie praktyczne nie uregulowane obecnie w OP W przypadku kwestionowania przez organy podatkowe istnienia stosunku prawnego lub prawa nie ma możliwości zmuszenia organu podatkowego do wystąpienia do sądu powszechnego o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa. Trudności z uzyskaniem odszkodowania od Skarbu Państwa za wydanie decyzji podatkowej niezgodnej z prawem. Postuluje się wprowadzenie explicite odpowiedzialności za każdą niezgodność z prawem decyzji zarówno ostatecznych jak i nieostatecznych. Określenie zakresu oraz czasu trwania czynności kontrolnych. Wskazanie limitu czasu trwania kontroli podatkowej, skarbowej, czynności sprawdzających oraz postępowania podatkowego w celu praktyki organów służących ominięciu ustawowych ograniczeń w czasie trwania kontroli. www.konfederacjalewiatan.pl str. 9
Dziękuję za uwagę