Szczegółowy program szkolenia w Pomorsko Kujawskim Związku Pszczelarzy. Wymiana matek pszczelich i tworzenie odkładów jako ważny element nowoczesnej gospodarki pasiecznej Część I. 1. Znaczenie wymiany matek pszczelich w naszych pasiekach: - znaczenie genetyczne, - znaczenie gospodarcze. 2. Czynniki wpływające na dobre przyjęcie matki pszczelej: - właściwości matki, - warunki środowiskowe, - stan biologiczny rodziny pszczelej, - technika poddawania matek. 3. Metody wyszukiwania starej matki- przeznaczonej do wymiany: - podczas rutynowych przeglądów rodziny pszczelej, - stosowanie klatek pułapek, - dodanie plastra z czerwiem otwartym do nadstawki, - podzielenie rodziny pszczelej na pół, - przesiedlenie rodziny do pustego ula z założoną na wylot kratą odgrodową, - stosowanie ramki kontrolnej. 4. Metody poddawania matek: - poddawanie matek w klateczkach, - poddawanie matek w izolatorze z siatki, - poddawanie matek z zastosowaniem sztucznego matecznika, - poddawanie matek do odkładów, - poddawanie matek na plaster, - poddawanie matek przez wylot, - poddawanie matek do pszczół steroryzowanych. 5. Poddawanie matek sztucznie unasienionych :
- długi okres nie podejmowania czerwienia, - awersja pszczół ulowych i nie podejmowanie karmienia matki, - próba wymiany matek po rozpoczęciu czerwienia, - uszkodzenia matek w transporcie, - choroby matek, - czynniki genetyczne, - skutki narkozy dwutlenku węgla. 6. W jakim celu tworzymy odkłady?: - zapobiegamy nastrojowi rojowemu, - możemy powiększyć lub odbudować stan rodzin w pasiece, - tworzymy rodziny przejściowe do unasieniania matek, - możemy zimować matki zapasowe, - prowadzimy biologiczną walkę z warrozą. Część II. 7. Metody tworzenia odkładów. 8. Łączeniem rodzin z odkładami jesienią: - silne rodziny zimują lepiej, - mniejsze straty, - dwie słabsze rodziny zużywają więcej zapasu zimowego niż jedna silna, - jesienią (wrzesień) można dość dobrze oszacować i wyregulować siłę rodzin, - jednoczesna wymiana matek, - przy dużych pasiekach łączenie wiosną jest trudne logistycznie. 9. Sprzęt potrzebny do tworzenia odkładów. 10. Odkłady jako towar na rynku pszczelarskim. 12. Różnica między odkładem i pakietem. 13. Rynek odkładów w Polsce i Europie. 14. Wzrost postępu hodowlanego w naszych pasiekach: a. czynniki genetyczne, b. czynniki biologiczne 15. Ekonomiczny aspekt produkcji odkładów. 16. Wybór rasy i linii pszczół : a. materiał hodowlany, b. matki hodowlane, reprodukcyjne, użytkowe
Selekcja pszczół drogą do utrzymania zdrowych i silnych rodzin pszczelich 1. Czynniki warunkujące odziedziczalność cech u pszczół. 2. Cele hodowlane uzyskiwane w hodowli pszczół. 3. Podstawowe cechy produkcyjne a. obfitość czerwienia- plenne matki. b. ograniczona rojliwość; - długowieczność pszczół. c. zdolność budowania plastrów. d. umiejętność wyszukiwania pożytków; - pracowitość; - zmysł orientacji; - lotność; - węch; - obronność pszczół. e. dynamiczny rozwój wiosenny. f. gospodarowanie zapasami; - dopasowanie rozwoju do uzyskiwanego wziątku; - miejsce składania zapasów. g. zdolność pszczół do zbierania pyłku. h. odporność pszczół na choroby - instynkt higieniczny i. zimotrwałość i adaptacja do zmiennych warunków pogodowych 4. Cechy o znaczeniu praktycznym a. łagodność pszczół; - trzymanie się plastrów, - reakcja pszczół na zmienne warunki pogodowe - wpływ okresowej bezmateczności na zachowanie pszczół b. obfitość propolisowania c. dzika zabudowa. 5. Interpretacja wyników selekcji 6. Wybór osobników do hodowli 7. Hodowla czystoliniowa Całoroczna gospodarka pasieczna Część I.
1 Właściwe przygotowanie rodzin pszczelich do zimowli: - wymiana matek pszczelich, - jesienne łączenie rodzin pszczelich z odkładami, - właściwe ułożenie gniazda po ostatnim miodobraniu, - zapewnienie odpowiedniej ilości zapasów pokarmu, węglowodanowego i białkowego dla właściwego rozwoju rodzin, - dokarmianie stymulacyjne i uzupełniające ( wykorzystanie syropów inwertowanych ), - dobór wielkości gniazda do wielkości zimującej rodziny, - zapewnienie odpowiedniej wentylacji. 2. Zapewnienie optymalnego rozwoju wiosennego rodzin pszczelich pod kątem wykorzystania wczesnych pożytków: - właściwe ścieśnienie gniazda po pierwszym oblocie pszczół, - uzupełnienie zapasów pokarmu( podkarmianie stymulacyjne), - łączenie słabych rodzin pszczelich przed głównym pożytkiem, - wykorzystanie bardzo wczesnych pożytków do stymulowania rodzin pszczelich. 3. Wpływ metod wykorzystywania pożytków i kierowania rozwojem rodzin na występowanie nastroju rojowego: - właściwe poszerzania gniazda, - stosowanie ramek pracy, - stosowanie izolatorów, - wykonywanie odkładów, jako celowy zabieg przeciwdziałający nastrojowi rojowemu, - wymiana matek pszczelich, - wykorzystanie siły rodzin pszczelich na kilku pożytkach. 4. Organizacja miodobrania: - odpowiednie przygotowanie rodzin pszczelich na kolejne pożytki, - dbałość o odbieranie miodu po każdym pożytku, - właściwa dojrzałość odbieranego miodu, - stosowanie przegonek, repelentów oraz urządzeń do wydmuchiwania pszczół, - oddzielny obieg wosku z odsklepin, - stosowanie podwójnego kompletu ramek podczas odbierania miodu, - urządzenie pomieszczenia suchego w pracowni pszczelarskiej.
Część II. 5. Wymiana matek pszczelich i tworzenie odkładów: - wychów matek pszczelich na własne potrzeby, - tworzenie odkładów w celu zapobiegania nastrojom rojowym oraz w celu powiększania pasieki, - strategia łączenia rodzin pszczelich z odkładami dla uzyskiwania odpowiedniej siły rodzin przed zimowlą. 6. Gospodarka wędrowna: - konstrukcja uli umożliwiająca wędrówkę, - organizacja transportu uli, - wykorzystywanie kilku pożytków w ciągu sezonu. 7. Urządzenia i maszyny wpływające na wydajność pracy w gospodarstwie pasiecznym. Biologiczne i farmakologiczne metody zwalczania pasożyta Varroa Destructor 1. Rozwój pasożyta Varroa destructor. 2. Metody zwalczania pasożyta. 3. Zabiegi biologiczne w całorocznym cyklu gospodarki pasiecznej: - stosowanie ramki pracy jako plastrów pułapek, - tworzenie odkładów, jako element ograniczający ilość roztoczy w rodzinie macierzystej, - wpływ stosowania izolatorów na rozmnażanie roztoczy. 4. Stosowanie środków farmakologicznych w zwalczaniu pasożyta. 5. Przemienne stosowanie środków farmakologicznych. 6. Oporność warrozy na substancje aktywne leków. 7. Długotrwałe następstwa stosowania środków chemicznych. 8. Niekonwencjonalne metody zwalczania Varroa destructor. 9. Stosowanie kwasów organicznych. 10. Selekcja pszczół ze skróconym okresem czerwiu zasklepionego.