Przegląd narzędzi GIS i możliwości ich wykorzystania przy projektowaniu korytarzy ekologicznych i przejść dla dzikich zwierząt Paweł Struś Zakład Badania Ssaków PAN
GIS czyli Systemy Informacji Geograficznej (z ang. GIS Geographic Information System)
System Informacji Geograficznej (GIS, ang. Geographic Information System) system informacyjny służący do wprowadzania, gromadzenia, przetwarzania oraz wizualizacji danych geograficznych, którego jedną z funkcji jest wspomaganie procesu decyzyjnego. Każdy system GIS składa się z: bazy danych geograficznych, sprzętu komputerowego, oprogramowania oraz twórców i użytkowników GIS. [Wikipedia] ;)
Computer Aided Design Digital Mapping Photo- grammetry Databases GIS Surveying Remote Sensing
o Upraszcza rzeczywistość o Łączy w warstwy informacje o danym miejscu o Jest wykorzystywany do konkretnego celu Wiecie Państwo, mapy komputerowe i tak dalej
Dane geograficzne są przechowywane: o jako wektory o jako rastry I w zasadzie w każdym formacie cyfrowym Source: ESRI
Wektor kontra raster 200 500 100
Oprogramowanie
Open source software Most widely used: GRASS MapServer Other: Chameleon GeoNetwork GeoTools gvsi ILWIS JUMP GIS MapWindow GIS MapGuide OpenLayers PostGIS Quantum GIS TerraView udig Xastir Notable commercial software Most widely used: Hydro GeoAnalyst Autodesk Cadcorp Intergraph ERDAS IMAGINE ESRI ArcGIS IDRISI MapInfo MapPoint Caliper Pictometry Black Coral Inc Other: CARIS DeLorme GMS Manifold System Oracle Spatial Orbit GIS Safe Software Smallworld Other GIS software CrossView for ArcGIS GeoBase GGP GIS GeoAgro GIS ILOG JViews Maps LandSerf Panorama SPRING TC Technology TerraLib TNTmips SavGIS Tilcon GIS Maps Scenome GDAL PROJ4 MapTools Spatial Communication OpenStreetMap Elshayal Smart GIS
http://www.qgis.org/
http://www.qgis.org/
http://www.qgis.org/
Dane przestrzenne dane niekomercyjne
http://maps.geoportal.gov.pl/webclient/
http://mapa.bialystok.lasy.gov.pl/ http://mapa.bialystok.lasy.gov.pl/geoserver/wms
http://www.openstreetmap.org/ http://download.geofabrik.de/osm/
http://postel.mediasfrance.org/breve.php3?id_breve=21
http://ionia1.esrin.esa.int/index.asp
http://www.eea.europa.eu/themes/landuse/interactive/clc-download
Dane przestrzenne dane komercyjne
http://www.codgik.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=202&itemid=1 13
Przykłady zastosowań Poszukiwanie lokalnych korytarzy ekologicznych
Projekt korytarzy ekologicznych w Polsce GIS at MRI Opracowanie wykonane dla Ministerstwa Środowiska w ramach programu PHARE PL0105.02
Rozmieszczenie populacji wilków w w Polsce w sezonie zimowym 2000/2001 3 2 1 3 4 3-4 3 2? 2-3 3 4 5 3 3? 3 4 4? 7 3 2? 1-3 7 5-6 3-6 5 4 2 2 5 3 5 5 5 2 4 6 6 5 3? 4 6 5 3 4 5-6 3-5 5-6 5 5 2-5 2 1 7 2 5 4 2 5 Liczba watah: 110-130 (~120) Liczba wilków: 480-660 (~570) Zagęszczenie populacji wilka: 1-3 osobniki na 100 km 2 2 6 7-8 5 5 7 5 5 5 5 3 3-5 6-7 5-8 3 2 2-4 4 1-2 Średni rozmiar watahy: 4.5 osobnika (rozpiętość 2-10) 50 0 50 100 150 200km 5 5 4 5 2-4 W. Jędrzejewski, S. Nowak, K. Schmidt, B. Jędrzejewska, 2002 4 6 9 5 4-8 7 5-7 3 7 8 4-7 3-6 5-7 3-5 6 5 5 3-6 2-4 6 7? 3-6 7 6-7 2 10 5 5-9 5 5 2-3 lasy watahy wilcze
Czynniki sprzyjające osiedlaniu się wilków Liczba stwierdzeń wilka (%)* 100 80 60 40 20 0 100 80 60 40 20 10 20 30 40 50 60 70 80 >80 0 10 20 30 40 100 80 60 40 20 0 50 100 150 200 250 300 >300 Forest Lasy [%] cover [%] Tereny Wetlands/marshes podmokłe [%] Wild Biomasa ungulate kopytnych biomass [kg/km 2 ] * Logarytm procentu maksymalnej liczby stwierdzeń wilka
Czynniki hamujące osiedlanie się wilków 40 40 Liczba stwierdzeń wilka (%)* 20 0 80 60 40 0.05 0.10 0.15 0.20 0.25 >0.25 2 Zagęszczenie Road density dróg [km/km [km/km ] 2 ] Zabudowa Settlements/buildings [%] [%] 20 0 80 60 40 10 20 30 40 20 20 0 10 20 30 40 50 >50 0 10 20 30 40 50 60 70 >70 Łąki Percentage i pastwiska cover [%] by medows Grunty Arable orne [%] fields [%] and pastures * Logarytm procentu maksymalnej liczby stwierdzeń wilka
Model wybiórczości środowiskowej wilka Model Wolf habitat wybiórczości suitability model środowiskowej < 20 wilka 20-30 30-50 > 50 good dobre habitats siedliska very bardzo good habitats dobre siedliska
Lokalizacja dróg planowanie przestrzenne Stopień konfliktowości odcinków trasy Via Baltica z obszarami chronionymi i przyrodniczo cennymi
Współczynnik wybiórczości środowiskowej D = (r-p)/(r+p-2rp) r procent stwierdzeńżubra w obrębie danego siedliska p procent powierzchni danego siedliska w stosunku do całej analizowanej powierzchni Analiza wybiórczości środowiskowej żubra Typy siedliskowe lasu Bb BMb BMśw BMw Bśw Bw LMb LMśw LMw Lśw Lw OIJ Ol
S podstawie analizy Least Cost Path S S S S S S Σ (L i * W i ), (i = 1-7) L i Długość przeciętych siedlisk W i Miara oporu środowiska S S S Szlaki migracyjne żubra S S Typy użytkowania terenu Las liściasty i mieszany Łąki i roślinność naturalna Grunty orne Las iglasty Tereny związane z wodą Wody Zabudowa luźna i uprawy trwałe Zabudowa zwarta i tereny przemysłowe