RAPORT Analiza przygotowania gospodarstw domowych do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej

1 RAPORT Analiza przygotowania gospodarstw domowych do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej II etap badania na zlecenie Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji Warszawa, wrzesień 2012

Spis treści Wprowadzenie... 3 1. Metodologia... 3 2. Podsumowanie wyników badania... 4 3. Wyniki badania... 7 4. Spis wykresów:... 33 5. Spis tabel:... 34 2

Wprowadzenie Badanie Analiza przygotowania gospodarstw domowych do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej realizowane jest przez instytut Millward Brown SMG/KRC na zlecenie Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji. Celem badania jest monitorowanie stopnia przygotowania obywateli do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej, ocena wpływu prowadzonej w mediach kampanii informacyjnej na stan wiedzy polskiego społeczeństwa na temat procesu cyfryzacji oraz wskazanie najskuteczniejszych metod dotarcia do poszczególnych grup społecznych, biorąc pod uwagę rodzaj narzędzi promocyjnych, długość kampanii oraz rodzaj przekazu. Niniejszy raport przegotowany został na podstawie wyników II etapu badania zrealizowanego w dniach 23-29 sierpnia 2012r. 1. Metodologia Badanie realizowane zostało w ramach badania typu Omnibus. Omnibus jest cyklicznym badaniem sondażowym prowadzonym na reprezentatywnej próbie 1000 Polaków w wieku 18-75 lat (około 30 221 000 osób na dzień 30.12.2010). Formuła badania omnibusowego przewiduje możliwość włączenia do kwestionariusza obok standardowych pytań metryczkowych zestawów pytań pochodzących od różnych zleceniodawców. Metoda Badanie realizowane jest metodą CAPI. Wywiady CAPI (kwestionariusz wyświetlany na laptopie) w badaniu omnibus realizowane są techniką bezpośredniego wywiadu ankieterskiego w domach respondentów. Ankieter odczytuje pytania wyświetlające się na monitorze laptopa, zaznacza odpowiedzi wskazane przez respondenta (pytania zamknięte) lub zapisuje treść wypowiedzi respondenta (pytania otwarte). Istnieje możliwość prezentowania materiałów wspomagających takich jak karty odpowiedzi lub pliki multimedialne. Charakterystyka próby Badanie typu Omnibus realizowane jest na 1000 osobowej losowej próbie reprezentatywnej dla ogółu ludności Polski w wieku 18-75 lat. Próba ma charakter imienny i jest dobierana z operatu PESEL prowadzonego przez Departament Rejestrów Państwowych b. MSWiA. 3

Poszczególne osoby dobiera się metodą losowania systematycznego w ramach wyróżnionych warstw. Warstwowanie uwzględnia wielkość miejscowości, województwo, a także płeć i wiek dobieranych osób. 2. Podsumowanie wyników badania Blisko 87% ludzi wie o planowanym zastąpieniu w telewizji naziemnej, sygnału analogowego sygnałem cyfrowym, tzn. o procesie cyfryzacji telewizji. Na przestrzeni zrealizowanych dwóch fal badania jest to wzrost o 2 punkty procentowe. Wśród odbiorców naziemnego sygnału telewizyjnego wiedza o planowanym wprowadzeniu naziemnej telewizji cyfrowej jest na tym samym poziomie, co w całym społeczeństwie. Wydaje się zatem, że proces komunikacji do odbiorców sieci naziemnej zyskał na efektywności. Wiedzą o cyfryzacji częściej mogą poszczycić się osoby młodsze (w grupie wiekowej 25-39 lat odsetek wyniósł 91%) i lepiej wykształcone, choć także wśród najstarszych 84,3% zadeklarowało, że słyszały o procesie cyfryzacji, podczas gdy w I fali badania było to 70,6% wskazań. Można więc powiedzieć, że komunikacja o cyfryzacji kierowana do najstarszych telewidzów zyskała na skuteczności. Wyniki badania ukazują nieco mniejszą świadomość wprowadzenia cyfryzacji telewizji naziemnej oraz niższą znajomość kampanii promocyjno informacyjnej w grupie osób zagrożonych wykluczeniem, na którą składają się osoby starsze, o niższym poziomie dochodów, mieszkańcy wsi, osoby o niższym wykształceniu. Jednak należy podkreślić, że w zdecydowanej większości kwestii opinie osób z omawianej grupy nie różnią się istotnie statystycznie od wyników uzyskiwanych ogółem, dla całej próby. Najczęstszym źródłem informacji na temat cyfryzacji jest telewizja (92,2%), i już 10,2% dorosłych Polaków potrafi podać dokładną datę ostatecznego wprowadzenia zmian w Polsce, a 20,4% dorosłych Polaków wskazuje tę datę przynajmniej z dokładnością do roku kalendarzowego. Wyniki te wskazują na dwukrotny wzrost świadomości faktów na temat terminu cyfryzacji w porównaniu do I fali badania. Jednak data całkowitego przejścia na nadawanie sygnału cyfrowego w poszczególnych obszarach Polski, różniących się terminem wyłączenia telewizji analogowej, w ogóle nie jest znana ich mieszkańcom, co prowadzi do wniosku, iż - na poziomie lokalnym - kampania informacyjna, w tym konkretnym aspekcie okazała się nieskuteczna. 4

Podobnie jak w I fali badania, również obecnie około 1/3 respondentów uważa, że ich wiedza na temat procesu cyfryzacji telewizji naziemnej w Polsce jest na średnim poziomie. Ale jedynie 8,4% osób oceniło swoją wiedzę jako zupełnie niewystarczającą, podczas gdy w poprzedniej fali brak wiedzy deklarowało niemal dwukrotnie więcej osób (16%). Zarazem wzrósł (do 35%) odsetek oceniających swoją wiedzę jako w pełni wystarczającą lub nieomal w pełni wystarczającą. Ponad 78% respondentów wie, że aby odbierać naziemną telewizję cyfrową należy posiadać dekoder lub telewizor odbierający sygnał naziemnej telewizji cyfrowej. To wzrost w porównaniu z poprzednią falą, gdzie odpowiedź taką podało niespełna 75% badanych. Zarazem o blisko 5 punktów procentowych spadł odsetek tych, którzy nie wiedzą jakie działania należy podjąć, aby móc odbierać naziemną telewizję cyfrową - teraz jest to 17,3%. Wśród osób, które posiadają odbiornik telewizyjny i odbierają telewizję za pośrednictwem analogowego sygnału naziemnego spada odsetek osób, które nie mają telewizora przystosowanego do odbioru sygnału telewizji cyfrowej (z 60,8% do 51,4%). 27,3% nie wie, czy ich odbiornik jest w stanie odbierać sygnał cyfrowy. Obecnie 43,5% badanych uważa, że nie potrzebuje już żadnych dodatkowych informacji na temat procesu cyfryzacji telewizji naziemnej, podczas gdy w I fali badania deklarację taką składało jedynie 25,7% osób. Szczególnie pożądane są informacje, w jakim terminie nastąpią wyłączenia i kiedy będzie miało miejsce uruchomienie naziemnej telewizji cyfrowej odpowiednio 21,5% i 19,6% respondentów wybrało te odpowiedzi. Dosyć często wymieniane były kwestie technicznego podłączenia odbiorników i dekoderów (19,6% i 19,5%). Wyniki II fali badania potwierdzają obserwację, że na preferencję odnośnie sposobu komunikowania o procesie cyfryzacji składają się dwa komplementarne czynniki: naturalne, nieangażujące i ogólnodostępne medium, jakim jest telewizja oraz względna trwałość informacji, jaką gwarantują media drukowane prasa i ulotki (te ostatnie szczególnie preferowane przez osoby starsze). Prowadzona w telewizji kampania informacyjna na temat procesu cyfryzacji, związanego z procesem przechodzenia z nadawania analogowego na cyfrowe w telewizji naziemnej generalnie cechuje się wysokim poziomem zauważalności. Zapamiętanie jakiegokolwiek spotu reklamowego wykazuje 72% dorosłych Polaków, jednak, w porównaniu z poprzednim 5

pomiarem, dokonanym w marcu 2012r., w pomiarze z sierpnia 2012r. rozpoznawalność kampanii spadła o 9 punktów procentowych, co może być związane z faktem, iż drugi etap kampanii i jej pomiar przypadł na okres wakacyjny, związany z mniejszą częstotliwością oglądania telewizji, uwarunkowaną częstszym przebywaniem poza domem, wyjazdami, itp. Najczęściej pamiętane były takie spoty, jak Telesfor, Stare kino i Słodowy, osiągające jedne z najwyższych wskaźników znajomości również w poprzedniej fali pomiaru, chociaż obecnie wykazujące tendencję spadkową, co jest spójne z ogólnie niższym poziomem zapamiętania całej kampanii. Znajomość nowych spotów, nie badanych w poprzedniej fali: Bajka, Mecz, Kryminał oraz Teleturniej nie przekroczyła 14% w skali całej populacji. Kampania informacyjna dotycząca procesu cyfryzacji telewizji naziemnej rzadziej niż przeciętnie pamiętana była przez osoby z najstarszej grupy wiekowej (60+), jak również, co jest spójne z poprzednim przez emerytów / rencistów, a także przez osoby bezrobotne. Z kolei średnio częściej niż przeciętnie w populacji kampania pamiętana była przez grupę najmłodszych dorosłych, wieku 18-24 lata. Badanie pokazuje, iż rośnie odsetek pozytywnie oceniających kampanię (suma ocen całkowicie się zgadzam i raczej się zgadzam ) - jako przystępną i zrozumiałą wzrost z 44% do aż 56,8% oraz jako wszechstronnie informującą o procesie cyfryzacji (wzrost z 38,9% do 52,2%), trzeba jednak zwrócić uwagę na fakt, iż oceny takie istotnie rzadziej pojawiały się wśród osób najstarszych (60+), co skłania do wniosku, iż do tej grupy warto kierować dodatkowe, specjalne materiały informacyjne (najlepiej w formie ulotek, broszur) oparte na prostym, przyjaznym przekazie, tłumaczącym krok po kroku zasady cyfryzacji telewizji naziemnej. 6

3. Wyniki badania Posiadanie odbiornika telewizyjnego w gospodarstwie domowym deklaruje 96,5% respondentów, co oznacza, że prawie w każdym, polskim domu znajduje się odbiornik TV. Na posiadanie odbiornika telewizyjnego nie mają wpływu zmienne demograficzne typu płeć, wiek czy miejsce zamieszkania. Wykres 1 Czy w Pana(i) gospodarstwie domowym znajduje się odbiornik telewizyjny? [P1] 3,1% 0,4% tak nie odmowa 96,5% podstawa: wszyscy respondenci,; 1038 Sposoby odbierania telewizji rozkładają się względnie równomiernie pomiędzy sieci kablowe, anteny satelitarne oraz sieć naziemną. Zaobserwowane różnice pomiędzy falami badania pozostają nieistotne statystycznie (na poziomie 0,95), można więc mówić jedynie o rysującej się tendencji do malejącej popularności sieci naziemnej. Wykres 2 W jaki sposób w Pana(i) gospodarstwie domowym odbierana jest telewizja? [P2] 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 30,7% 31,2% za pośrednictwem sieci TV kablowej 38,8% 40,7% za pośrednictwem platformy satelitarnej I etap badania (1041) II etap badania (1038) 29,2% 25,8% za pośrednictwem sieci naziemnej podstawa: wszyscy respondenci 7

Sposób odbioru telewizji w gospodarstwie domowym ma pewien związek z regionem zamieszkania. Istotnie rzadziej z sieci naziemnej korzystają mieszkańcy regionu Północno- Zachodniego, wśród których najczęstszym i istotnie częstszym niż w pozostałych regionach sposobem odbioru telewizji jest odbiór za pomocą sieci kablowej (40,3%). Jest to analogiczna tendencja, jaka zaznaczyła się dla tego regionu w I fali badania. W przypadku odbioru telewizji za pomocą anteny satelitarnej dominują regiony Wschodni oraz Południowo Zachodni korzysta z niej ponad 44% mieszkańców tych regionów (ogółem w Polsce 40,7%). Nie są to jednak różnice istotne statystycznie. Istotnie statystycznie rzadziej dostęp za pośrednictwem platformy satelitarnej ma miejsce w regionie Północnym, gdzie korzysta z niej 32,4% gospodarstw. Telewizja kablowa istotnie popularniejsza jest w regionie Północno Zachodnim (40,3% wobec 31,2% w skali całego kraju). Tabela 1 W jaki sposób w Pana(i) gospodarstwie domowym odbierana jest telewizja? [P2] za pośrednictwem sieci TV kablowej za pośrednictwem platformy satelitarnej za pośrednictwem sieci naziemnej wszyscy respondenci 1038 31,2% 40,7% 25,8% Region NUTS Centralny 223 30,1% 39,8% 28,1% Południowy 219 26,5% 41,2% 25,9% Wschodni 172 27,7% 44,3% 28,5% Północno-Zachodni 161 40,3%* 42,7% 16,3%* Południowo-Zachodni 110 26,1% 44,6% 26,7% Północny 153 37,6% 32,4%* 28,3% Częstość odbioru telewizji za pomocą sieci kablowej, naziemnej lub satelity różni się także w zależności od wielkości miejscowości zamieszkania. Sieć naziemna oraz antena satelitarna istotnie częściej obecna jest na wsiach - korzysta z nich, odpowiednio, 34,9% oraz 57,5% mieszkańców. Za to zgodnie z intuicją na wsiach istotnie mniej popularne są sieci telewizji kablowej (jedynie 4,4% wskazań). Sieć kablowa istotnie częściej występuje w średnich (58,5%) oraz dużych miastach (57,2%). Tabela 2 W jaki sposób w Pana(i) gospodarstwie domowym odbierana jest telewizja? [P2] za pośrednictwem sieci TV kablowej za pośrednictwem platformy satelitarnej za pośrednictwem sieci naziemnej wszyscy respondenci 1038 31,2% 40,7% 25,8% Wielkość miejscowości zamieszkania wieś 349 4,4%* 57,5%* 34,9%* miasta do 100 tys. 363 33,0% 41,1% 25,5% miasta 100-499 tys. 191 58,5%* 19,7%* 17,2%* miasta ponad 500 tys. 135 57,2%* 26,0%* 15,0%* 8

Zależność typu dostępu do sygnału telewizyjnego z dochodami gospodarstwa przebiega w kierunku zgodnym z intuicją: w zamożniejszych domach (4 000 zł i więcej) istotnie częściej telewizja odbierana jest za pośrednictwem sieci kablowych i istotnie rzadziej za pośrednictwem sieci naziemnej. Ten ostatni sposób dostępu do telewizji jest istotnie popularniejszy w gospodarstwach o względnie niskich dochodach: do 3000 zł. Tabela 3 W jaki sposób w Pana(i) gospodarstwie domowym odbierana jest telewizja? [P2] za pośrednictwem sieci TV kablowej za pośrednictwem platformy satelitarnej za pośrednictwem sieci naziemnej wszyscy respondenci 1038 31,2% 40,7% 25,8% Dochód gospodarstwa do 1800 zł 100 27,8% 28,7%* 39,2% 1801-3000 zł 315 22,7%* 40,6% 30,0%* 3001-4000 zł 364 34,9% 41,5% 23,7% 4001+ 258 37,8%* 44,4% 18,3%* Zdecydowana większość polskiego społeczeństwa słyszała o zastąpieniu w Polsce, w telewizji naziemnej, sygnału analogowego sygnałem cyfrowym (86,8%)i znajomość tego procesu ciągle rośnie (w I fali było 84,6%). Istotnie częściej o procesie cyfryzacji słyszeli mężczyźni (89,1% wobec 87,9% mężczyzn w I fali). Wśród odbiorców naziemnego sygnału telewizyjnego wiedza o planowanym wprowadzeniu naziemnej telewizji cyfrowej jest na tym samym poziomie, co w całym społeczeństwie. Jest to ważna zmiana w stosunku do pierwszej fali badania, kiedy to poziom świadomości procesu cyfryzacji w omawianej grupie był istotnie niższy niż w gronie wszystkich respondentów i wynosił 81,2% (przy jednoczesnym, istotnie częstszym braku wiedzy o cyfryzacji). Wydaje się zatem, że proces komunikacji do odbiorców sieci naziemnej zyskał na efektywności. 9

2,9% 2,6% 12,5% 10,6% 84,6% 86,8% Wykres 3 Czy słyszał(a) Pan(i) o zastąpieniu w Polsce, w telewizji naziemnej, sygnału analogowego sygnałem cyfrowym, tzn. procesie cyfryzacji telewizji naziemnej? [P3] 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% I etap badania (1041) II etap badania (1038) Tak Nie Nie wiem \ trudno powiedzieć podstawa: wszyscy respondenci Tabela 4. Świadomość procesu cyfryzacji telewizji naziemnej a sposób odbierania telewizji [P3] Tak Nie Nie wiem/trudno powiedzieć wszyscy respondenci 1038 86,8% 10,6% 2,6% użytkownicy sieci naziemnej 260 86,9% 11,1% 2,0% Tabela 5. Świadomość procesu cyfryzacji telewizji naziemnej a płeć respondenta [P3] Tak Nie Nie wiem/trudno powiedzieć wszyscy respondenci 1038 86,8% 10,6% 2,6% Płeć respondenta mężczyzna 507 89,1%* 8,6%* 2,3% kobieta 531 84,6%* 12,5%* 2,9% Istotnie częściej o procesie cyfryzacji słyszały osoby młode w grupie wiekowej 25-39 lat odsetek wyniósł 91%. Wraz z wiekiem nieco spada (ale nieistotnie) odsetek osób, które słyszały o planowanych zmianach w odbiorze telewizji. 84,3% osób starszych (60 lat i więcej) deklarowało, że słyszały o procesie cyfryzacji, podczas gdy w I fali badania było to 70,6% wskazań. Można więc powiedzieć, że komunikacja o cyfryzacji kierowana do najstarszych telewidzów zyskała na skuteczności. 10

Tabela 6. Świadomość procesu cyfryzacji telewizji naziemnej a wiek respondenta [P3] Tak Nie Nie wiem/trudno powiedzieć wszyscy respondenci 1038 86,8% 10,6% 2,6% Wiek respondenta 18-24 lata 185 83,5% 13,0% 3,5% 25-39 lat 318 91,0%* 7,1%* 1,9% 40-59 lat 356 85,9% 11,2% 2,8% 60 lub więcej 179 84,3% 13,0% 2,7% Można zauważyć, że wraz z poziomem wykształcenia wzrasta odsetek respondentów, którzy słyszeli o wprowadzeniu procesu cyfryzacji. Wśród osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym odsetek osób, które słyszały o wprowadzeniu procesu cyfryzacji jest istotnie statystycznie niższy i wynosi 83% (w pierwszej fali było to 72,1%); natomiast wśród osób z wyższym wykształceniem aż 95,4% słyszało o zastąpieniu sygnału analogowego sygnałem cyfrowym. Tabela 7. Świadomość procesu cyfryzacji telewizji naziemnej a wykształcenie respondenta [P3] Tak Nie Nie wiem/trudno powiedzieć wszyscy respondenci 1038 86,8% 10,6% 2,6% Wykształcenie respondenta podstawowe 199 85,5% 11,2% 3,3% zasadnicze zawodowe 339 83,0%* 14,3%* 2,7% średnie 375 88,0% 9,3% 2,6% wyższe 119 95,4%* 3,2% 1,4% Daje się odnotować istotnie statystycznie niższą znajomość procesu cyfryzacji w gospodarstwach o dochodzie 1800 3000 zł (83%) oraz istotnie wyższą w gronie najzamożniejszych gospodarstw, dysponujących kwotą 4000 zł i więcej (93,2%). Tabela 8. Świadomość procesu cyfryzacji telewizji naziemnej a dochód gospodarstwa domowego [P3] Tak Nie Nie wiem/trudno powiedzieć wszyscy respondenci 1038 86,8% 10,6% 2,6% Dochód gospodarstwa do 1800 zł 97 83,8% 12,2% 4,0% 1801-3000 zł 312 82,6%* 15,0%* 2,4% 3001-4000 zł 368 86,6% 10,5% 3,0% 4001+ 261 93,2%* 4,8% 2,0% 11

0,1% 0,0% 0,6% 0,4% 13,8% 13,9% 8,1% 8,8% 7,8% 6,8% 6,3% 6,4% 1,2% 94,4% 92,2% Osoby, które odpowiedziały, że słyszały o cyfryzacji telewizji naziemnej w Polsce zostały zapytane o źródło, z którego pozyskały informacje na temat tego procesu. 92,2% respondentów wskazało, że o procesie cyfryzacji dowiedziało się z telewizji. Inne źródła informacji otrzymały znacząco mniej wskazań - 13,9% respondentów dowiedziało się od znajomych, 8,8% z Internetu, 6,8% z radia. Wyniki te pozostają analogiczne do uzyskanych w I fali badania. Zmienne demograficzne nie mają wpływu na wyniki dotyczące źródła informacji o procesie cyfryzacji. Wykres 4 Skąd dowiedział(a) się Pan(i) o cyfryzacji telewizji naziemnej w Polsce? [P4] 100% I etap badania (881) 90% II etap badania (901) 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% podstawa: respondenci, którzy słyszeli o procesie cyfryzacji telewizji naziemnej Blisko dwukrotnie więcej respondentów niż w pierwszej fali badania (10,2% vs 5,3% w I fali) wskazało poprawną ostateczną datę całkowitego przejścia na nadawanie sygnału cyfrowego w telewizji naziemnej w Polsce (tj. miesiąc i rok), natomiast 20,4% respondentów (w pierwszej fali było to 13,5%) wiedziało, że proces cyfryzacji zakończy się w roku 2013. Sugeruje to upowszechnianie się wiedzy w społeczeństwie na temat wprowadzania cyfryzacji i skuteczność kampanii informacyjnej na poziomie ogólnopolskim. Na wiedzę o ostatecznym terminie całkowitego przejścia na sygnał cyfrowy nie mają wpływu zmienne demograficzne. 12

Wykres 5 Czy zna Pan(i) ostateczny termin (miesiąc i rok) całkowitego przejścia na nadawanie sygnału cyfrowego w telewizji naziemnej w Polsce? [P5a] 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 5,30% 10,2% znajomość dokładnej daty (miesiąc + rok - lipiec 2013r.) całkowitego przejścia na nadawanie sygnału cyfrowego I etap badania (1041) II etap badania (1038) 13,50% 20,4% znajomość - co najmniej roku (2013r.) całkowitego przejścia na nadawanie sygnału cyfrowego podstawa: wszyscy respondenci Podobnie jak w I fali badania, okazało się, że nieco większy odsetek użytkowników sieci naziemnej niż wszystkich respondentów posiada informację o ostatecznym terminie całkowitego przejścia na nadawanie sygnału cyfrowego w Polsce. Wynik ten może świadczyć o tym, że reprezentanci tej grupy częściej zapamiętali informację o dacie jako istotną ze swojego punktu widzenia. Tabela 9. Czy zna Pan(i) ostateczny termin (miesiąc i rok) całkowitego przejścia na nadawanie sygnału cyfrowego w telewizji naziemnej w Polsce? [P5a] tak, znam termin: lipiec 2013r. nie znam dokładnego terminu wszyscy respondenci 1038 10,2% 89,8% użytkownicy sieci naziemnej 260 13,2% 86,8% Jak wspomniano powyżej, już co dziesiąty Polak wie, kiedy dokładnie nastąpi ostateczne przejście na nadawanie sygnału cyfrowego na terenie całej Polski, natomiast w ogóle nie jest znana mieszkańcom ostateczna data całkowitego przejścia na nadawanie sygnału cyfrowego na terenie ich obszaru zamieszkania. Analiza dokonana dla siedmiu obszarów Polski, różniących się terminem ostatecznego przejścia na nadawanie cyfrowe, wykazała, iż w żadnym z nich nikt z badanych nie podał prawidłowej dokładnej daty, a tylko niewielki odsetek wskazał właściwy rok 3,7% wskazało prawidłowo rok 2012, a 6,4% - rok 2013, co prowadzi do wniosku, iż - na poziomie lokalnym - kampania informacyjna, w tym konkretnym aspekcie okazała się nieskuteczna. 13

zupełnie niewystarczająca (1) 2 3 4 w pełni wystarczająca (5) nie wiem \ trudno powiedzieć 33,8% respondentów uważa, że ich wiedza na temat procesu cyfryzacji telewizji naziemnej w Polsce jest na średnim poziomie. 8,4% osób oceniło swoją wiedzę jako zupełnie niewystarczającą. Jest to wyraźna różnica w porównaniu z poprzednią falą, gdzie brak wiedzy deklarowało aż 16% osób. Wyraźnie wzrasta natomiast odsetek oceniających swoją wiedzę jako w pełni wystarczającą lub nieomal w pełni wystarczającą. Łącznie uważa tak 35% badanych w II fali, podczas gdy w I fali było to 25,7%. Wykres 6 Jak ocenia Pan(i) stan swojej wiedzy na temat procesu cyfryzacji telewizji naziemnej w Polsce? [P6] 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 5,4% 6,0% 16,0% 8,4% 19,3% 32,6% 15,2% 16,7% 33,8% 22,0% 11,5% 13,0% I etap badania (881) II etap badania (901) podstawa: respondenci, którzy słyszeli o procesie cyfryzacji Samoocena stanu wiedzy na temat procesu cyfryzacji telewizji w kontekście rodzaju dostępu do sygnału telewizyjnego nie pozwala stwierdzić liniowej zależności. Wydaje się, że różnice nie mają charakteru systematycznego i raczej nie należy obawiać się, jakoby użytkownicy sieci naziemnej byli generalnie gorzej poinformowani. Nie wiem/trudno powiedzieć Zupełnie niewystarczająca Tabela 10. Jak ocenia Pan(i) stan swojej wiedzy na temat procesu cyfryzacji telewizji naziemnej w Polsce? [P6] 2 3 4 W pełni wystarczająca respondenci, którzy słyszeli o procesie cyfryzacji użytkownicy sieci naziemnej, którzy słyszeli o procesie cyfryzacji 901 8,4% 16,7% 33,8% 22,0% 13,0% 6,0% 226 12,5% 17,9% 28,1%* 16,0%* 18,3% 7,2% 14

Ponad 78% respondentów wie, że aby odbierać naziemną telewizję cyfrową należy posiadać dekoder lub telewizor odbierający sygnał naziemnej telewizji cyfrowej. To wzrost w porównaniu z poprzednią falą, gdzie odpowiedź taką podało niespełna 75% badanych. O blisko 5 punktów procentowych spadł odsetek tych, którzy nie wiedzą jakie działania należy podjąć, aby móc odbierać naziemną telewizję cyfrową teraz jest to 17,3%. Nie wiem / trudno powiedzieć Inna odpowiedź Wykres 7 Co, Pana(i) zdaniem, należy zrobić, aby odbierać naziemną telewizję cyfrową? [P7] Posiadać umowę z operatorem sieci kablowej /satelitarnej Posiadać dekoder do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej (obsługujący format MPEG4) lub telewizor odbierający sygnał naziemnej telewizji cyfrowej (obsługujący format MPEG4) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 22,12% 17,3% 2,81% 2,8% 74,34% 78,7% I etap badania (1041) II etap badania (1038) podstawa: wszyscy respondenci Prawidłową odpowiedź na pytanie o warunki techniczne, jakie są wymagane do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej podaje ponad 78% użytkowników sieci naziemnej, co sprawia, że wynik ten jest zbieżny z uzyskanym w skali całej próby. Tabela 11. Co, Pana(i) zdaniem, należy zrobić, aby odbierać naziemną telewizję cyfrową? [P7] Posiadać dekoder do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej (obsługujący format MPEG4) lub telewizor odbierający sygnał naziemnej telewizji cyfrowej (obsługujący format MPEG4) Posiadać umowę z operatorem sieci kablowej /satelitarnej Inna odpowiedź Nie wiem / trudno powiedzieć wszyscy respondenci 1038 78,7% 2,8% 1,1% 17,3% użytkownicy sieci naziemnej 260 78,1% 1,5% 1,9% 18,5% Można zauważyć niższy stopień poinformowania o warunkach odbierania naziemnej telewizji cyfrowej w gronie starszych telewidzów. O ile w gronie osób 25-39 lat prawidłowej odpowiedzi udzieliło ponad 87% badanych, o tyle w gronie najstarszych respondentów, 15

w wieku 60 lat i więcej odsetek ten wyniósł już jedynie 63,2% i zarazem aż 29% odpowiedziało, że nie wie, co należy zrobić by odbierać naziemny sygnał cyfrowy. Tabela 12 Co, Pana(i) zdaniem, należy zrobić, aby odbierać naziemną telewizję cyfrową? [P7] Posiadać dekoder do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej (obsługujący format MPEG4) lub telewizor odbierający sygnał naziemnej telewizji cyfrowej (obsługujący format MPEG4) Posiadać umowę z operatorem sieci kablowej /satelitarnej Inna odpowiedź Nie wiem / trudno powiedzieć wszyscy respondenci 1038 78,7% 2,8% 1,1% 17,3% Wiek respondenta 15-24 lata 185 81,7% 2,2% 0,7% 15,4% 25-39 lat 318 87,1%* 3,2% 0,7% 8,9%* 40-59 lat 356 77,5% 2,3% 0,2% 20,0% 60 lub więcej 179 63,2%* 3,8% 4,0% 29,0%* Najniższy stopień poinformowania o warunkach odbioru naziemnej telewizji cyfrowej wydają się mieć osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym dobrej odpowiedzi udzieliło 74,4% z nich. Dla porównania, w gronie osób z wykształceniem średnim poprawna odpowiedź była wskazywana przez 82,2% respondentów, co czyni ten wynik istotnie statystycznie wyższym niż w skali całej populacji. Tabela 13 Co, Pana(i) zdaniem, należy zrobić, aby odbierać naziemną telewizję cyfrową? [P7] Posiadać dekoder do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej (obsługujący format MPEG4) lub telewizor odbierający sygnał naziemnej telewizji cyfrowej (obsługujący format MPEG4) Posiadać umowę z operatorem sieci kablowej /satelitarnej Inna odpowiedź Nie wiem / trudno powiedzieć wszyscy respondenci 1038 78,7% 2,8% 1,1% 17,3% Wiek respondenta podstawowe 199 76,2% 2,5% 0,4% 20,9% zasadnicze zawodowe 339 74,4%* 2,5% 1,6% 21,5%* średnie 375 82,2%* 2,9% 1,2% 13,7%* wyższe 119 84,1% 4,1% 0,8% 11,0% Wprost proporcjonalna zależność ma miejsce pomiędzy znajomością warunków technicznych koniecznych do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej a dochodem gospodarstwa domowego. Istotnie statystycznie najrzadziej poprawnej odpowiedzi udzielili respondenci z gospodarstw 16

o dochodzie do 1800 zł (69,3%) zaś istotnie statystycznie najczęściej wiedzą taką mogły poszczycić się osoby z gospodarstw o dochodzie 4000 zł i więcej (87,6%). Tabela 14 Co, Pana(i) zdaniem, należy zrobić, aby odbierać naziemną telewizję cyfrową? [P7] Posiadać dekoder do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej (obsługujący format MPEG4) lub telewizor odbierający sygnał naziemnej telewizji cyfrowej (obsługujący format MPEG4) Posiadać umowę z operatorem sieci kablowej /satelitarnej Inna odpowiedź Nie wiem / trudno powiedzieć wszyscy respondenci 1038 78,7% 2,8% 1,1% 17,3% Dochód gospodarstwa do 1800 zł 97 69,3%* 0,0% 0,9% 29,7% 1801-3000 zł 312 72,6%* 3,4% 1,7% 22,3%* 3001-4000 zł 368 80,1% 3,1% 1,2% 15,6% 4001+ 261 87,6%* 2,8% 0,5% 9,2%* Wśród osób, które odbierają telewizję za pośrednictwem analogowego sygnału naziemnego spada odsetek osób, których telewizor nie jest przystosowany do odbioru sygnału telewizji cyfrowej (z 60,8% do 51,4%). Natomiast 27,3% nie wie czy ich odbiornik jest do odbioru sygnału cyfrowego przystosowany. Przy tym mężczyźni są stosunkowo lepiej niż kobiety zorientowani w możliwościach swoich telewizorów. Wykres 8 Czy telewizor w Pana(i) gospodarstwie domowym jest przystosowany do odbioru sygnału telewizji cyfrowej? [P8] 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 19,9% 27,3% 60,8% 51,4% 19,3% 21,3% I etap badania II etap badania Nie wiem/trudno powiedzieć Nie Tak podstawa: respondenci, którzy posiadają odbiornik telewizyjny i odbierają telewizję za pośrednictwem anteny odbierającej analogowy sygnał naziemny Główną przyczyną niedostosowania odbiornika telewizyjnego do odbioru sygnału cyfrowego pozostają przyczyny techniczne. 17

Wykres 9 Dlaczego telewizor w Pana(i) gospodarstwie domowym nie jest przystosowany do odbioru sygnału telewizji cyfrowej? [P8a] 12,4% z przyczyn technicznych 2,0% 10,2% brak wiedzy o cyfryzacji inna przyczyna 77,7% nie wiem \ trudno powiedzieć podstawa: respondenci, którzy odbierają telewizję za pośrednictwem anteny odbierającej analogowy sygnał naziemny i ich telewizor nie jest przystosowany do odbioru sygnału telewizji cyfrowej Wśród osób, które odbierają telewizję za pośrednictwem sieci naziemnej i wiedzą, że ich telewizor jest przystosowany do odbioru sygnału telewizji cyfrowej (ta grupa stanowi 4,9% populacji) 32,1% ma dekoder, natomiast w przypadku 61,7% telewizory obsługują format MPEG4 (poprzednio było to 43,2%). Wykres 10 W jaki sposób telewizor znajdujący się w Pana(i) gospodarstwie domowym odbiera sygnał naziemnej telewizji cyfrowej? [P9] Telewizor obsługuje format MPEG4 61,7% Telewizor szerokoekranowy (MPEG2) plus dekoder do gniazda SCART Telewizor kineskopowy plus dekoder do gniazda SCART Telewizor szerokoekranowy (MPEG2) plus dekoder zewnętrzny Telewizor kineskopowy plus dekoder zewnętrzny Inna odpowiedź 12,1% 11,3% 8,7% 2,8% 1,3% Nie wiem \ trudno powiedzieć 4,9% 0% 20% 40% 60% 80% 100% podstawa: respondenci, którzy odbierają telewizję za pośrednictwem anteny odbierającej analogowy sygnał naziemny i posiadają telewizor przystosowany do odbioru sygnału telewizji cyfrowej; 51 18

Ci badani, którzy nie wykluczają, że ich telewizor jest obecnie przystosowany do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej zostali zapytani o to, w jakim stopniu na ich decyzję o zakupie nowego odbiornika telewizyjnego bądź przystosowaniu starego do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej wpłynęły takie wydarzenia sportowe, jak Euro 2012 czy Igrzyska Olimpijskie. Jak pokazują wyniki badania, perspektywa oglądania atrakcyjnych widowisk medialnych w lepszej jakości nie okazała się wystarczającym motywem do zmiany i wpłynęła w niewielkim stopniu na gotowość do zakupu nowego telewizora bądź przystosowania posiadanego. Wykres 11 W jakim stopniu Mistrzostwa Europy w piłce nożnej oraz Igrzyska Olimpijskie w Londynie wpłynęły na Pana(i) decyzję o zakupie nowego odbiornika telewizyjnego bądź przystosowaniu starego do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej? [P10] 2,1% 2,9% 8,4% 1,7% W bardzo dużym stopniu 5,6% W dużym stopniu W małym stopniu W bardzo małym stopniu Nie miały wpływu 79,1% Nie wiem \ trudno powiedzieć podstawa: respondenci, którzy nie wykluczają, iż ich telewizor jest przystosowany do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej; 156 Aż 43,5% badanych uważa, że nie potrzebuje już żadnych dodatkowych informacji na temat procesu cyfryzacji telewizji naziemnej, podczas gdy w I fali badania deklarację taką składało jedynie 25,7% osób. Badani chcieliby przede wszystkim wiedzieć, w jakim terminie nastąpią wyłączenia i uruchomienie naziemnej telewizji cyfrowej w ich miejscowościach odpowiednio 21,5% i 19,6% respondentów wybrało te odpowiedzi. Podobnie często wymieniane były kwestie technicznego podłączenia odbiorników i dekoderów (19,6% i 19,5%). Wciąż stosunkowo niewielkie (11,7% a w I fali 15,4%) jest zainteresowanie informacjami o zagrożeniu związanym z możliwością pojawienia się nieuczciwych praktyk przy sprzedaży dekoderów. 19

Użytkownicy sieci naziemnej mają potrzeby informacyjne, dotyczące procesu cyfryzacji, podobne do ogółu badanych. Jedynie problem prawidłowego instalowania dekodera zajmuje ich istotnie bardziej 36% chciałoby pozyskać taką informację, przy 29,4% ogółem. Wykres 12 Jakich informacji Panu(i) brakuje, aby przygotować się do odbioru Naziemnej Telewizji Cyfrowej? [P11] Termin wyłączenia naziemnej telewizji analogowej w mojej miejscowości Data włączenia naziemnej telewizji cyfrowej w mojej miejscowości Parametry techniczne dla odbiorników Sposób instalacji dekodera Gdzie kupić dekoder do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej Informacje o programach dostępnych w naziemnej telewizji cyfrowej (liczba, rodzaj) Zalety i możliwości wynikające z wprowadzenia naziemnej telewizji cyfrowej Informacje na temat anten do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej Informacje o nieuczciwych praktykach związanych z procesem cyfryzacji telewizji naziemnej Nie potrzebuję żadnych informacji o cyfryzacji naziemnej telewizji 21,5% 19,6% 19,6% 19,5% 16,8% 16,5% 15,3% 15,3% 11,7% 43,5% 0% 20% 40% 60% 80% 100% podstawa: wszyscy respondenci; 1038 Użytkownicy sieci naziemnej istotnie statystycznie rzadziej twierdzą, że nie potrzebują już informacji przygotowujących do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej (37,9%). Są oni bardziej niż ogół społeczeństwa zainteresowani takimi kwestiami, jak: parametry techniczne odbiorników (25,6%), sposób instalacji dekodera (24,7%) czy miejsce, gdzie można się w niego zaopatrzyć (24,1%). 20

Nie potrzebuję żadnych informacji o cyfryzacji naziemnej telewizji Termin wyłączenia naziemnej telewizji analogowej w mojej miejscowości Parametry techniczne dla odbiorników Data włączenia naziemnej telewizji cyfrowej w mojej miejscowości Sposób instalacji dekodera Gdzie kupić dekoder do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej Informacje o programach dostępnych w naziemnej telewizji cyfrowej (liczba, rodzaj) Informacje na temat anten do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej Zalety i możliwości wynikające z wprowadzenia naziemnej telewizji cyfrowej Informacje o nieuczciwych praktykach związanych z procesem cyfryzacji telewizji naziemnej Nie potrzebuję żadnych informacji o cyfryzacji naziemnej telewizji Termin wyłączenia naziemnej telewizji analogowej w mojej miejscowości Parametry techniczne dla odbiorników Data włączenia naziemnej telewizji cyfrowej w mojej miejscowości Sposób instalacji dekodera Gdzie kupić dekoder do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej Informacje o programach dostępnych w naziemnej telewizji cyfrowej (liczba, rodzaj) Informacje na temat anten do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej Zalety i możliwości wynikające z wprowadzenia naziemnej telewizji cyfrowej Informacje o nieuczciwych praktykach związanych z procesem cyfryzacji telewizji naziemnej Tabela 15 Jakich informacji Panu(i) brakuje, aby przygotować się do odbioru Naziemnej Telewizji Cyfrowej? [P11] N = wszyscy respondenci użytkownicy sieci naziemnej 1038 43,5% 21,5% 19,6% 19,6% 19,5% 16,8% 16,5% 15,3% 15,3% 11,7% 260 37,9%* 24,4% 25,6%* 22,8% 24,7%* 24,1%* 20,9%* 20,9%* 20,3%* 13,4% Osoby starsze, powyżej 60-tego roku życia istotnie statystycznie częściej przyznają, że wciąż brak im informacji technicznych odnośnie sposobu odbioru naziemnej telewizji cyfrowej. Badani z przedziału 25-39 lat, choć w dużej części nie potrzebują żadnych informacji na temat cyfryzacji telewizji naziemnej, jednak istotnie częściej zainteresowani są prostą, faktualną informacją o dacie włączenia sygnału cyfrowego w ich miejscowości. Może to wynikać z ich aktywności zawodowej oraz rodzinnej i obawy, by nie zostać nagle zaskoczonym włączeniem telewizji cyfrowej. Tabela 16 Jakich informacji Panu(i) brakuje, aby przygotować się do odbioru Naziemnej Telewizji Cyfrowej? [P11] N = wszyscy respondenci 1038 43,5% 21,5% 19,6% 19,6% 19,5% 16,8% 16,5% 15,3% 15,3% 11,7% Wiek respondenta 18-24 lata 185 46,9% 19,8% 14,7% 17,3% 14,7% 14,6% 16,8% 14,7% 13,0% 12,0% 25-39 lat 318 45,4% 21,3% 19,4% 23,4%* 18,2% 14,0% 14,7% 13,5% 13,9% 11,4% 40-59 lat 356 42,4% 23,1% 19,1% 18,6% 19,8% 17,7% 15,8% 14,3% 15,4% 10,6% 60 lub więcej 179 39,0% 20,6% 25,9%* 16,9% 26,5%* 22,0% 20,6% 21,0% 19,9% 14,2% 21

Nie potrzebuję żadnych informacji o cyfryzacji naziemnej telewizji Termin wyłączenia naziemnej telewizji analogowej w mojej miejscowości Parametry techniczne dla odbiorników Data włączenia naziemnej telewizji cyfrowej w mojej miejscowości Sposób instalacji dekodera Gdzie kupić dekoder do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej Informacje o programach dostępnych w naziemnej telewizji cyfrowej (liczba, rodzaj) Informacje na temat anten do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej Zalety i możliwości wynikające z wprowadzenia naziemnej telewizji cyfrowej Informacje o nieuczciwych praktykach związanych z procesem cyfryzacji telewizji naziemnej Osoby deklarujące niższe dochody rzadziej przyznawały, że nie potrzebują informacji o cyfryzacji telewizji naziemnej, a więc można przypuszczać, że nie czują się w pełni poinformowani. Dla porównania aż 49,4% osób o dochodach z przedziału 3000 4000 zł uznało, że nie są im już potrzebne informacje na temat cyfryzacji i konsekwentnie rzadziej wymieniali poszczególne typy potencjalnie interesujących informacji, mogących pomóc przygotować się do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej. Tabela 17 Jakich informacji Panu(i) brakuje, aby przygotować się do odbioru Naziemnej Telewizji Cyfrowej? [P11] N = wszyscy respondenci 1038 43,5% 21,5% 19,6% 19,6% 19,5% 16,8% 16,5% 15,3% 15,3% 11,7% Dochód gospodarstwa do 1800 zł 97 31,2%* 23,6% 24,8% 27,7% 24,7% 30,4% 26,6% 28,7% 24,4% 15,8% 1801-3000 zł 312 38,3%* 23,6% 19,5% 18,4% 24,1%* 21,1%* 19,1% 15,2% 14,5% 9,9% 3001-4000 zł 368 49,5%* 17,4%* 18,5% 16,4% 15,6%* 11,0%* 13,1%* 13,5% 14,7% 10,6% 4001+ 261 46,1% 24,2% 19,2% 22,4% 17,6% 14,5% 14,2% 12,8% 13,5% 14,0% W regionie Północnym najwięcej, bo aż 54,2% osób nie potrzebuje już informacji na temat cyfryzacji telewizji naziemnej. Utrzymuje się więc tendencja najlepszego poinformowania w tym regionie, choć w poprzedniej fali brak zapotrzebowania na informacje deklarował mniejszy odsetek mieszkańców - 40,8%. Mieszkańcy regionu Wschodniego w największym stopniu oczekują jeszcze różnego rodzaju informacji na temat cyfryzacji i tylko 33,4% z nich nie ma takiej potrzeby. Telewidzowie z regionu Centralnego wydają się bardziej zainteresowani tematem cyfryzacji zarówno od strony technicznej parametrów odbiornika (25,4%) jak i logistycznej (data włączenia sygnału cyfrowego - 25,2%). 22

Nie potrzebuję żadnych informacji o cyfryzacji naziemnej telewizji Termin wyłączenia naziemnej telewizji analogowej w mojej miejscowości Parametry techniczne dla odbiorników Data włączenia naziemnej telewizji cyfrowej w mojej miejscowości Sposób instalacji dekodera Gdzie kupić dekoder do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej Informacje o programach dostępnych w naziemnej telewizji cyfrowej (liczba, rodzaj) Informacje na temat anten do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej Zalety i możliwości wynikające z wprowadzenia naziemnej telewizji cyfrowej Informacje o nieuczciwych praktykach związanych z procesem cyfryzacji telewizji naziemnej Sposobem instalacji dekodera i miejscem, gdzie można się w niego zaopatrzyć istotnie częściej wyrażają zainteresowanie osoby z regionu Południowego (odpowiednio 27,2% oraz 31,2%). Tabela 18 Jakich informacji Panu(i) brakuje, aby przygotować się do odbioru Naziemnej Telewizji Cyfrowej? [P11] N = wszyscy respondenci 1038 43,5% 21,5% 19,6% 19,6% 19,5% 16,8% 16,5% 15,3% 15,3% 11,7% Region NUTS Centralny 210 43,5% 24,6% 25,4%* 25,2%* 19,2% 16,7% 18,1% 14,8% 18,9% 15,4% Południowy 217 38,1% 21,8% 20,5% 21,3% 27,2%* 31,2%* 17,5% 17,2% 16,9% 12,4% Wschodni 181 33,4%* 23,0% 16,6% 16,8% 18,6% 8,1%* 16,5% 12,8% 11,0% 7,8% Północno- Zachodni Południowo- Zachodni 167 48,3% 19,7% 16,3% 16,3% 12,5%* 7,8% 13,1% 15,6% 15,3% 8,2% 108 48,9% 19,8% 13,3% 20,7% 17,4% 16,1% 10,0% 13,1% 9,8% 9,9% Północny 155 54,2%* 18,4% 21,7% 15,5% 19,4% 16,8% 20,9% 17,2% 16,9% 15,6% Za najdogodniejszą metodą pozyskiwania informacji o procesie cyfryzacji uznawane są kampanie informacyjne w telewizji, choć uzyskały one mniejszy odsetek wskazań niż w I fali badania. Jak wiadomo ten kanał komunikacji wpisuje się w zasadniczy cel i temat komunikatu oraz gwarantuje największy zasięg i przez to skuteczne rozpowszechnianie informacji. Z drugiej zaś strony, komunikaty telewizyjne nie sprzyjają przekazaniu szczegółowych, technicznych informacji, których przyswojenie może wymagać skupienia. Może to tłumaczyć rosnącą popularność ulotek i artykułów w prasie drukowanej jako dogodnych form komunikacji. Ponad 35,6% zainteresowanych o cyfryzacji telewizji naziemnej chciałoby otrzymać drukowane informacje na ten temat: w postaci ulotek czy artykułów prasowych. Może to świadczyć o potrzebie zachowania komunikatu, by móc do niego powrócić w wymagającym tego momencie. Trzeba odnotować, że kampania prowadzona z wykorzystaniem Internetu uplasowała się dopiero na czwartym miejscu pod względem tego, na ile jest to preferowany sposób 23

przekazywania informacji o procesie cyfryzacji. Uzyskała przy tym mniej wskazań niż w I fali badania (12,9% vs 18,1%) Być może badani uznają, że dla korzystających z Internetu informacje o cyfryzacji są oczywiste i stąd byłyby to komunikaty nie licujące z tym medium. Nieznaczne odsetki badanych uznały, że chciałyby otrzymywać informację o procesie cyfryzacji na drodze specjalnie organizowanych spotkań informacyjnych (7,7%) czy poprzez telefoniczną infolinię (7,8%). Można zatem podtrzymać tezę stawianą w poprzedniej fali badania, że na preferencję odnośnie sposobu komunikowania o procesie cyfryzacji składają się dwa komplementarne czynniki: naturalne, nieangażujące i ogólnodostępne medium jakim jest telewizja oraz względna trwałość informacji, jaką gwarantują media drukowane. Wykres 13 W jaki sposób chciał(a)by Pan(i) otrzymywać informacje o procesie cyfryzacji telewizji naziemnej? [P12] Poprzez kampanię informacyjną w telewizji 80,37% 72,7% Ulotki Poprzez artykuły w prasie Poprzez kampanię informacyjną w Internecie Poprzez kampanię informacyjną w radiu Ogłoszenia lub broszury dostępne w instytucjach publicznych / w komunikacji masowej Spotkania informacyjne Reklama zewnętrzna plakaty / billboardy Poprzez telefoniczną infolinię Kościół Poprzez stronę www.cyfryzacja.gov.pl 23,15% 28,1% 23,14% 27,5% 18,10% 12,9% 15,86% 18,2% 14,04% 15,1% 5,46% 7,7% 4,92% 9,6% 3,95% 7,8% 0% 1,0% 0% 4,9% I etap badania (774) II etap badania (586) 0% 20% 40% 60% 80% 100% podstawa: respondenci zainteresowani informacjami o cyfryzacji telewizji naziemnej w Polsce. Użytkownicy sieci naziemnej istotnie częściej (35,8%) wymienili ulotki jako dogodny sposób informowania społeczeństwa o procesie cyfryzacji. Wiąże się to zapewne z możliwością zachowania ulotki i odwoływania się do informacji tam zawartych w adekwatnym momencie. 24

Poprzez kampanię informacyjną w telewizji Ulotki Poprzez artykuły w prasie Poprzez kampanię informacyjną w radiu Ogłoszenia lub broszury dostępnej w instytucjach publicznych (np. na poczcie), w komunikacji masowej (np. autobusach) Poprzez kampanię informacyjną w Internecie Reklama zewnętrzna - plakaty \ billboardy Poprzez telefoniczną infolinię Spotkania informacyjne Poprzez stronę www.cyfryzacja.gov.pl Poprzez kampanię informacyjną w telewizji Ulotki Poprzez artykuły w prasie Poprzez kampanię informacyjną w radiu Ogłoszenia lub broszury dostępnej w instytucjach publicznych (np. na poczcie), w komunikacji masowej (np. autobusach) Poprzez kampanię informacyjną w Internecie Reklama zewnętrzna - plakaty \ billboardy Poprzez telefoniczną infolinię Spotkania informacyjne Poprzez stronę www.cyfryzacja.gov.pl Tabela 19 W jaki sposób chciał(a)by Pan(i) otrzymywać informacje o procesie cyfryzacji telewizji naziemnej? [P12] wszyscy respondenci zainteresowani informacjami o cyfryzacji telewizji naziemnej w Polsce użytkownicy sieci naziemnej zainteresowani informacjami o cyfryzacji telewizji naziemnej w Polsce 586 72,7% 28,1% 27,5% 18,2% 15,1% 12,9% 9,6% 7,8% 7,7% 4,9% 162 76,5% 35,8%* 29,3% 18,9% 22,5% 3,8% 8,2% 8,7% 13,2% 2,2% Zgodnie z intuicją, młodsze osoby częściej chciałyby znaleźć informacje o cyfryzacji w Internecie (22,7%), jednak trzeba zauważyć, że nawet w tym gronie zdecydowana większość preferuje telewizyjną kampanię informacyjną (73,6%). Wśród najstarszych respondentów ulotki są istotnie częściej wskazywanym źródłem informacji (37,2%) i plasują się na drugim miejscu po telewizji (68,9%). Tabela 20 W jaki sposób chciał(a)by Pan(i) otrzymywać informacje o procesie cyfryzacji telewizji naziemnej? [P12] respondenci zainteresowani informacjami o cyfryzacji telewizji naziemnej w Polsce 586 72,7% 28,1% 27,5% 18,2% 15,1% 12,9% 9,6% 7,8% 7,7% 4,9% Wiek respondenta 18-24 lata 98 73,6% 20,3% 20,1% 20,1% 11,9% 22,7% 11,1% 4,2% 1,6% 9,7% 25-39 lat 174 73,7% 26,1% 29,5% 19,7% 14,8% 19,6% 13,7% 11,4% 8,4% 7,4% 40-59 lat 205 73,4% 28,6% 29,6% 17,7% 14,9% 8,8% 6,8% 8,4% 6,2% 2,4% 60 lub więcej 109 68,9% 37,2%* 26,7% 15,0% 18,8% 1,0% 7,2% 3,9% 14,9% 1,4% 25

Poprzez kampanię informacyjną w telewizji Ulotki Poprzez artykuły w prasie Poprzez kampanię informacyjną w radiu Ogłoszenia lub broszury dostępnej w instytucjach publicznych (np. na poczcie), w komunikacji masowej (np. autobusach) Poprzez kampanię informacyjną w Internecie Reklama zewnętrzna - plakaty \ billboardy Poprzez telefoniczną infolinię Spotkania informacyjne Poprzez stronę www.cyfryzacja.gov.pl Odnotowano pewne różnice odnośnie preferowanych sposobów otrzymywania informacji o cyfryzacji w różnych regionach kraju. Choć telewizja wszędzie pozostaje niekwestionowanym liderem, to jednak istotnie statystycznie rzadziej (60,8%) wskazywana była w regionie południowo - zachodnim. Mieszkańcy regionu Centralnego stanowią najbardziej otwartą na pozyskiwanie informacji grupę osób częściej niż mieszkańcy pozostałych regionów wymieniali kilka różnych źródeł, a szczególnie wyróżniali się pod względem zainteresowania trwałą formą przekazu - ulotkami (37,8%) oraz prasą (40,9%). Tabela 21 W jaki sposób chciał(a)by Pan(i) otrzymywać informacje o procesie cyfryzacji telewizji naziemnej? [P12] respondenci zainteresowani informacjami o cyfryzacji telewizji naziemnej w Polsce 586 72,7% 28,1% 27,5% 18,2% 15,1% 12,9% 9,6% 7,8% 7,7% 4,9% Region NUTS Centralny 119 71,6% 37,8%* 40,9%* 27,1% 17,8% 10,4% 13,8% 14,6% 12,2% 6,4% Południowy 135 72,9% 13,3%* 20,3%* 13,0% 10,0% 13,6% 8,9% 7,3% 5,0% 6,8% Wschodni 121 77,2% 28,2% 26,1% 12,8% 11,7% 18,2% 5,6% 3,3% 4,3% 5,1% Północno- Zachodni Południowo- Zachodni 86 79,5% 31,7% 21,5% 16,1% 15,2% 15,1% 7,3% 2,9% 8,4% 0,0% 55 60,8%* 25,3% 20,0% 23,8% 14,5% 11,1% 18,0% 6,3% 12,3% 6,0% Północny 71 67,4% 37,4% 33,9% 20,5% 26,3% 5,1% 7,2% 11,8% 7,0% 3,6% Klasy wielkości miejscowości zamieszkania tylko w niewielkim stopniu różnicują preferencje odnośnie kanałów komunikacji na temat cyfryzacji. Wydaje się zatem, że nie ma potrzeby poszukiwać specjalnych, dedykowanych kanałów komunikacyjnych do mieszkańców różnych typów miejscowości. 26

Poprzez kampanię informacyjną w telewizji Ulotki Poprzez artykuły w prasie Poprzez kampanię informacyjną w radiu Ogłoszenia lub broszury dostępnej w instytucjach publicznych (np. na poczcie), w komunikacji masowej (np. autobusach) Poprzez kampanię informacyjną w Internecie Reklama zewnętrzna - plakaty \ billboardy Poprzez telefoniczną infolinię Spotkania informacyjne Poprzez stronę www.cyfryzacja.gov.pl Tabela 22 W jaki sposób chciał(a)by Pan(i) otrzymywać informacje o procesie cyfryzacji telewizji naziemnej? [P12] respondenci zainteresowan i informacjami o cyfryzacji telewizji naziemnej w Polsce 586 72,7% 28,1% 27,5% 18,2% 15,1% 12,9% 9,6% 7,8% 7,7% 4,9% Wielkość miejscowości zamieszkania wieś 222 73,1% 29,3% 29,9% 24,7%* 15,2% 9,5% 7,6% 7,8% 11,3% 5,5% miasta do 100 tys. miasta 100-499 tys. miasta ponad 500 tys. 182 77,8% 32,9% 24,2% 13,9% 15,5% 15,0% 9,5% 6,0% 3,3% 6,2% 102 64,2%* 11,6% 18,2% 7,5% 15,5% 13,8% 7,0% 7,3% 7,0% 1,5% 80 70,6% 34,9% 39,9% 23,7% 13,5% 16,1% 19,1% 12,2% 8,8% 4,6% Telewizyjna kampania informacyjna poświęcona procesowi cyfryzacji, związanemu z przechodzenia z nadawania analogowego na cyfrowy w telewizji naziemnej generalnie zauważona została przez zdecydowaną większość dorosłych Polaków znajomość wspomagana w pierwszej fali pomiaru (dokonanego w marcu 2012r.) osiągnęła poziom 81%, natomiast w drugiej fali pomiaru (sierpień 2012r.) spadła do poziomu 72%, co może być spowodowane faktem, iż drugie etap i pomiar kampanii telewizyjnej przypadł na okres wakacyjny. Spośród badanych w drugiej fali pomiaru dziecięciu spotów reklamowych, najczęściej pamiętane były: Telesfor (50,7% - I etap badania; 41,8% - II etap badania), Stare kino (40,4% - I etap badania; 37,3% - II etap badania) oraz Słodowy (37,7% - I etap badania; 36% - II etap badania). Reklamy te, z jednej strony, były najczęściej pamiętane, z drugiej jednak, w przypadku każdej z nich, odnotowano spadek poziomu rozpoznawania, co może być spowodowane zarówno mniejszą intensywnością emitowania tych spotów, ale także wspomnianym wcześniej - okresem wakacyjnym, związanym z mniejszą częstotliwością oglądania telewizji. Nowe, nie badane w poprzedniej fali pomiaru, spoty Bajka, Mecz, Kryminał oraz Teleturniej osiągnęły poziom znajomości w granicach od 14 do 9 procent. 27

Telesfor Stare kino Słodowy Telenowela Studio TV Bajka Mecz Kryminał Teleturniej Babcia Lodzia Nie wiem \ nie pamiętam Żadna z pokazanych 8,2% 8,3% 3,0% 5,6% 15,2% 18,6% 14,0% 12,3% 11,4% 9,0% 16,0% 22,5% 31,6% 54,5% 50,7% 41,8% 40,4% 37,3% 37,7% 36,0% Najrzadziej, w obu pomiarach, pamiętany był spot Babcia Lodzia (każdorazowo nieco ponad 8%). Wykres 14 Które z reklam telewizyjnych Pan(i) widział(a)? [P13] 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% I etap badania (1041) II etap badania (1038) podstawa: wszyscy respondenci; 1038 Wyniki badania pokazują, iż nie ma istotnej zależności pomiędzy zauważalnością kampanii telewizyjnej dotyczące procesu cyfryzacji telewizji naziemnej a rodzajem posiadanej telewizji użytkownicy sieci naziemnej zwrócili uwagę i zapamiętali tę kampanię w podobnym stopniu, jak ogół populacji. Tabela 23 Które z reklam telewizyjnych Pan(i) widział(a)? [P13] wszyscy respondenci 1038 41,8% 37,3% 36,0% 31,6% 18,6% 14,0% 12,3% 11,4% 9,0% 8,3% 5,6% 22,5% użytkownicy sieci naziemnej 260 44,8% 36,2% 34,6% 28,9% 22,3% 16,5% 12,3% 10,1% 9,1% 7,7% 6,4% 25,2% Analiza wyników pokazuje natomiast istnienie związku pomiędzy poziomem znajomości poszczególnych reklam telewizyjnych a wiekiem badanych. Kolejna fala badania pokazuje, iż - generalnie - telewizyjna kampania informacyjna rzadziej zauważana jest przez osoby najstarsze w wieku 60 lat i więcej. W grupie tej, żadnego spotu reklamowego nie widziało 28

Telesfor Stare kino Słodowy Telenowela Studio TV Bajka Mecz Kryminał Teleturniej Babcia Lodzia Nie wiem \ nie pamiętam Żadna z pokazanych aż 37,6% badanych (w poprzedniej fali badania - 29,1%). Z kolei najmłodsi Polacy (w wieku 18-24 lata) stanowią grupę, która częściej niż przeciętnie zapamiętała jakikolwiek spot reklamowy. W grupie tej, w obecnej fali pomiaru, żadnej spośród zaprezentowanych reklam nie rozpoznało niecałe 22% z nich. Opisane powyżej tendencje, dotyczące istotnie większej znajomości kampanii wśród najmłodszych i istotnie mniejszej wśród najstarszych szczególnie silnie zarysowują się w przypadku reklamy Telesfor zapamiętanej przez 48,8% najmłodszych i 33,6% osób w wieku 60+, a także reklamy Telenowela istotnie rzadziej pamiętanej przez najstarszych (na poziomie 24,1% - w porównaniu do 31,6% wśród ogółu badanych). Tabela 24 Które z reklam telewizyjnych Pan(i) widział(a)? [P13] wszyscy respondenci 1038 41,8% 37,3% 36,0% 31,6% 18,6% 14,0% 12,3% 11,4% 9,0% 8,3% 5,6% 22,5% Wiek respondenta 18-24 lata 185 48,8%* 34,8% 37,6% 34,5% 19,7% 16,4% 14,6% 17,5% 11,4% 11,4% 3,0% 18,9% 25-39 lat 318 44,4% 36,9% 40,0% 39,5%* 21,3% 16,2% 17,0%* 10,7% 9,5% 8,7% 3,9% 20,0% 40-59 lat 356 40,0% 38,9% 35,5% 26,8%* 18,4% 12,1% 9,4%* 9,6% 7,7% 7,2% 5,6% 24,7% 60 lub więcej 179 33,6%* 37,6% 28,1%* 24,1%* 13,4%* 11,4% 7,5% 9,8% 8,1% 6,6% 11,5% 26,1% Kolejna fala badania pokazuje potwierdzenie związku poziomu znajomością telewizyjnej kampanii informacyjnej (na poziomie konkretnych spotów reklamowych) z sytuacją społeczno-zawodową Polaków. Kampania ta w przypadku takich spotów, jak Telesfor, Słodowy, Telenowela, Studio TV - istotnie rzadziej niż przeciętnie zauważana była przez emerytów/rencistów, co współgra z odnotowaną powyżej zależnością dotyczącą niższego niż przeciętnie poziomu znajomości kampanii wśród osób najstarszych. Emeryci / renciści oraz osoby bezrobotne stanowią również tę grupę, która ogólnie rzadziej niż pozostali zauważyła jakikolwiek spot reklamowy dotyczący procesu cyfryzacji w telewizji. 29

Telesfor Stare kino Słodowy Telenowela Studio TV Bajka Mecz Kryminał Teleturniej Babcia Lodzia Nie wiem \ nie pamiętam Żadna z pokazanych Tabela 25 Które z reklam telewizyjnych Pan(i) widział(a)? [P13] wszyscy respondenci 1038 41,8% 37,3% 36,0% 31,6% 18,6% 14,0% 12,3% 11,4% 9,0% 8,3% 5,6% 22,5% ma stałą pracę pracuje dorywczo Aktualna sytuacja zawodowa respondenta 516 47,7%* 38,6% 41,8%* 34,6%* 21,0% 13,8% 14,7%* 12,6% 11,2%* 9,9% 3,6% 21,0% 67 37,9% 40,1% 32,1% 38,6% 15,4% 14,3% 6,5% 8,4% 8,5% 4,1% 13,2% 17,5% bezrobotny 91 33,0% 25,7%* 26,5%* 30,1% 14,4% 14,8% 10,9% 6,6% 5,8% 5,3% 1,8% 36,0% emeryt/ rencista uczeń/ student zajmuje się domem urlop wychow. nie pracuje z innych powodów 231 34,1%* 40,5% 27,7%* 21,0%* 13,9%* 11,2% 6,5% 6,9% 4,7% 7,4% 10,4% 23,7% 73 49,2% 35,2% 36,1% 33,6% 21,4% 23,1% 18,6% 19,5% 11,3% 11,8% 4,4% 15,5% 36 34,6% 27,5% 31,7% 33,7% 32,2% 12,7% 20,2% 21,6% 9,8% 4,7% 0,0% 31,8% 12 34,0% 49,7% 47,4% 61,6% 12,8% 0,0% 6,9% 12,8% 0,0% 0,0% 0,0% 8,8% 12 8,6% 25,1% 41,9% 32,1% 8,1% 30,5% 8,6% 15,7% 15,7% 0,0% 15,2% 12,8% Mimo ogólnie niższego poziomu zauważalności kampanii informacyjnej, dotyczącej procesu cyfryzacji telewizji naziemnej, odnotowanego w drugim etapie badania, wśród osób, które ją widziały rośnie liczba odbiorców pozytywnie ją oceniających pod kątem przystępności i zrozumiałości zrozumiały (suma ocen całkowicie się zgadzam i raczej się zgadzam ). w pierwszej fali pomiaru takich osób było 44,%, a w obecnej aż 56,8%. Wykres 15 Opinia: Kampania w sposób przystępny i zrozumiały tłumaczy proces cyfryzacji telewizji [P14] 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 6,7% 6,2% 11,5% 7,1% 37,5% 28,6% 15,7% I etap (843) 30,0% 29,9% 26,9% II etap (746) W ogóle się nie zgadza Raczej się nie zgadza Ani się zgadza ani nie Raczej się zgadza Całkowicie się zgadza podstawa: respondenci, którzy widzieli reklamę telewizyjną z kampanią dotyczącą procesu cyfryzacji. 30

Przekaz kampanii oceniany był jako zrozumiały i przystępny istotnie rzadziej niż przeciętnie przez osoby starsze, w wieku 60+ (42,2%), co może oznaczać, iż do tej grupy osób powinny być kierowane specjalnie dobrane materiały informacyjne, oparte na prostym przekazie, tłumaczącym krok po kroku zasady procesu cyfryzacji. Tabela 26 Opinia: Kampania w sposób przystępny i zrozumiały tłumaczy proces cyfryzacji telewizji [P14] suma odpowiedzi: raczej się zgadzam i całkowicie się zgadzam respondenci, którzy widzieli reklamę telewizyjną z kampanią dotyczącą procesu cyfryzacji Wiek respondenta 746 56,8% 18-24 lata 144 65,6%* 25-39 lat 242 62,9%* 40-59 lat 248 52,2% 60 lub więcej 112 42,2%* Podobnie, jak w przypadku opinii dotyczące przystępności i zrozumiałości kampanii, również wzrósł wśród osób, które widziały kampanię odsetek osób pozytywnie ją oceniających pod względem dostarczania pełnego spektrum informacji o procesie cyfryzacji (w poprzedniej fali odsetek ten wyniósł 38,9%, a w obecnej 52,2%. Wykres 16 Opinia: Kampania zawiera wszystkie niezbędne dla mnie informacje o procesie cyfryzacji telewizji naziemnej [P14] 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 7,51% 6,9% 7,1% 15,60% 38,09% 24,76% 14,05% I etap (843) podstawa: respondenci, którzy widzieli reklamę telewizyjną z kampanią dotyczącą procesu cyfryzacji. Postrzeganie kampanii telewizyjnej jako przekazującej wszystkie potrzebne informacje na temat procesu cyfryzacji telewizji w Polsce istotnie rzadziej dotyczyło osób w wieku 60+ (37% w porównaniu do 52,2% wśród ogółu populacji) co potwierdza, iż kampania telewizyjna nie 33,7% 28,0% 24,2% II etap (746) W ogóle się nie zgadza Raczej się nie zgadza Ani się zgadza ani nie Raczej się zgadza Całkowicie się zgadza 31

jest w pełni zrozumiała dla tej grupy wiekowej i w przypadku tej osób starszych niezbędne są dodatkowe informacje, które umożliwią swobodne przejście przez proces cyfryzacji. Tabela 27 Opinia: Kampania zawiera wszystkie niezbędne dla mnie informacje o procesie cyfryzacji telewizji naziemnej [P14] suma odpowiedzi: raczej się zgadzam i całkowicie się zgadzam respondenci, którzy widzieli reklamę telewizyjną z kampanią dotyczącą procesu cyfryzacji Wiek respondenta 746 52,2% 18-24 lata 144 60,7%* 25-39 lat 242 58,6%* 40-59 lat 248 47,9% 60 lub więcej 112 37,0%* Respondenci zapytani o nieuczciwe praktyki, identycznie, jak w poprzedniej fali pomiaru w 83,6 procentach nie spotkali się z żadnymi nieuczciwymi formami praktyk dotyczącymi procesu cyfryzacji polegającymi na namawianiu przez nieuczciwych sprzedawców lub akwizytorów do kupna odbiorników satelitarnych i podpisywania umów abonamentowych. Z takimi działaniami spotkało się blisko 11,3% osób, a 5% nie potrafiło zaklasyfikować czy działania, z którymi się spotkali były nieuczciwe czy prawidłowe. Wykres 17 Czy osobiście spotkał(a) się Pan(i)z nieuczciwymi akwizytorami i sprzedawcami namawiającymi do kupna odbiorników satelitarnych i podpisywania umów abonamentowych - rzekomo niezbędnych do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej? [P15] 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 4,5% 5,0% 83,6% 83,6% 11,9% 11,3% I etap (1041) II etap (1038) Nie wiem \ trudno powiedzieć Nie Tak podstawa: wszyscy respondenci. 32