Zintegrowany Program Rewitalizacji Obszaru Funkcjonalnego (ZPROF) Chorzowa, Rudy Śląskiej i Świętochłowic do 2030 roku styczeń 2015
O dokumencie ZPROF wprowadzenie Dokument Zintegrowany Program Rewitalizacji Obszaru Funkcjonalnego (ZPROF) Chorzowa, Rudy Śląskiej i Świętochłowic do 2030 roku jest syntezą LPR-ów opracowanych dla Chorzowa, Rudy Śląskiej i Świętochłowic. Jest dokumentem ukierunkowanym na wzmocnienie procesów rewitalizacyjnych w obszarze funkcjonalnych tych trzech miast. Program został przygotowany z uwzględnieniem istniejących opracowań i dokumentów strategicznych i planistycznych.
Przyjęte założenia metodologiczne Opracowanie dokumentu Zintegrowany Program Rewitalizacji Obszaru Funkcjonalnego Chorzowa, Rudy Śląskiej i Świętochłowic do 2030 roku przeprowadzono w oparciu o dokumenty lokalnych programów strategicznych trzech miast: Lokalnego Programu Rewitalizacji Chorzowa do 2030 roku, Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Ruda Śląska do roku 2030, Lokalnego Programu Rewitalizacji Świętochłowic do roku 2030. Analizie poddano cały obszar funkcjonalny z uwzględnieniem podziału na dzielnice oraz układu trzech stref: A, B, C, Część programowa ZPROF cele i priorytety - jest rezultatem pracy eksperckiej, a wzmocniona została opracowaniem syntetycznych map i modeli.
Schemat Budowy Zintegrowanego Programu Rewitalizacji Obszaru Funkcjonalnego Chorzowa, Rudy Śląskiej i Świętochłowic Cel nadrzędny LPR Chorzowa Cel nadrzędny LPR Rudy Śląskiej Cel nadrzędny LPR Świętochłowic Podniesienie jakości środowiska i przestrzeni miasta oraz dostosowanie ich do oczekiwań i potrzeb mieszkańców wraz ze wzmocnieniem jakości kapitału ludzkiego i społecznego Podniesienie społecznej, gospodarczej i przestrzennej spójności dzielnic poprzez realizację kompleksowych, komplementarnych i zintegrowanych terytorialnie projektów i działań rewitalizacyjnych Aktywna rewitalizacja społeczna w powiązaniu z działaniami infrastrukturalnymi Cel Nadrzędny Zintegrowanego Programu Rewitalizacji Obszaru Funkcjonalnego Kierunek priorytetowy: Przestrzenno- środowiskowy Kierunek priorytetowy: Społeczno- ekonomicznyśrodowiskowy Priorytet1 Priorytet2 Priorytet3 Priorytet4 Projekty zintegrowane i zgrupowane Projekty wspierające
Lokalizacja i trójpodział wewnętrzny obszaru funkcjonalnego
Charakterystyka obszaru Cały obszar funkcjonalny zamieszkuje ponad 300 tys. mieszkańców żyjących na 124,19 km². Wielkości te odpowiadają parametrom dużych i średnich miast europejskich, przy czym zachowują optymalną skalę pozwalającą na wypracowanie skutecznego modelu zarządzania całym obszarem.
SYNTEZA DIAGNOZ SYTUACJI KRYZYSOWYCH OBSZARU FUNKCJONALNEGO CHORZOWA, RUDY ŚLĄSKIEJ Całkowita powierzchnia obszarów kryzysowych i problemowych w obszarze funkcjonalnym wynosi 2002,6432 ha, co stanowi 16,14% powierzchni tego obszaru. Odpowiednie dane dla miast wynoszą: Chorzów 11,09% pow. miasta Ruda Śląska 18,62% pow. miasta Świętochłowice 14,31% pow. miasta
TERENY KRYZYSOWE I PROBLEMOWE W OBSZARZE FUNKCJONALNYM CHORZOWA, RUDY ŚLĄSKIEJ ŚWIĘTOCHŁOWIC
Model wysokościowy obszaru funkcjonalnego z zaznaczoną zabudową mieszkaniową i granicami wyznaczonych obszarów problemowych i kryzysowych
Ludność zamieszkująca we wszystkich obszarach kryzysowych liczy 116 903 mieszkańców- (38,52%), dla poszczególnych miast wartości te wynoszą odpowiednio: Chorzów - 41514 (38,59%), Ruda Śląska - 51571 (36,44%) Świętochłowice 22818 (44,03%). Ludność wg stanu na 31.12.2013, źródło GUS. Ludność w strefach na podstawie modelu
Zmiany liczby mieszkańców w analizowanych miastach (zaznaczono także ruchomą średnią dla okresu 2 lat)
Delimitacja obszarów w poszczególnych miastach- Chorzów Obszary kryzysowe i problemowe -Centrum obszar A1 -Chorzowie II- obszar A2 -Chorzowie Batorym obszar A3.
Obszary, w których występują zarówno niekorzystne zjawiska społeczno- ekonomiczne jak i jest widoczna degradacja środowiskowo- przestrzenna, są w dzielnicach : -Centrum obszar A1 -Chorzowie II- obszar A2 -Chorzowie Batorym obszar A3. Pozostałe obszary problemowe/ kryzysowe/ występują we wszystkich dzielnicach i dzielą się na obszary degradacji przestrzennośrodowiskowej (B) oraz obszary występowania niekorzystnych zjawisk społeczno- ekonomicznych (C). Na podstawie LPR Chorzowa
Delimitacja obszarów w poszczególnych miastach- Ruda Śląska Obszar Nr I-obszar rewitalizacji Nowy Bytom- Wirek Obszar NR II- obszar rewitalizacji Ruda- Orzegów-Godula
Delimitacja obszarów w poszczególnych miastach- Ruda Śląska Obszar Nr III-obszar rewitalizacji Chebzie-Nowy Bytom (Kaufhaus) Obszar Nr IV-obszar rewitalizacji Stara Bykowina- Kochłowice (Nowy Wirek)
SYNTETYCZNA OCENA ZJAWISK KRYZYSOWYCH W RUDZIE ŚLĄSKIEJ Dzielnica Problemy demograficzne Problemy społeczne - ubóstwo Problemy społeczne - alkoholizm Problemy bezrobocia Orzegów Nowy Bytom Godula Chebzie Ruda Wirek Bielszowice Bykowina Halemba Kochłowice Na podstawie dokumentu LPR Rudy Śląskiej
Delimitacja obszarów w poszczególnych miastach- Świętochłowice Obszar nr 1 Obszar Lipiny, Obszar nr 2 Obszar Chropaczów, Obszar nr 3 Obszar Centrum, Obszar nr 4 Obszar Zgoda, Obszar nr 5 Obszar po byłej KWK Polska (teren poprzemysłowy),
Obszar nr 1 Obszar Lipiny Obszar nr 2 Obszar Chropaczów
Obszar nr 4 Obszar Zgoda Obszar nr 3 Obszar Centrum
Obszar nr 5 Obszar po byłej KWK Polska (teren poprzemysłowy) Obszar nr 6 Obszar obejmujący tereny Ośrodka Sportu i Rekreacji Skałka" Na podstawie LPR Świętochłowic
Najważniejsze wyzwania rewitalizowanego obszaru: Uporządkowanie struktury przestrzennej zgodnie z zasadami ładu przestrzennego, Odbudowanie bazy ekonomicznej poprzez kontynuację restrukturyzacji gospodarek, Ograniczenie zjawiska wykluczenia społecznego
CEL ZPROF Wyznaczony na podstawie celów nadrzędnych lokalnych programów rewitalizacyjnych: LPR Chorzów: Podniesienie jakości środowiska i przestrzeni miasta oraz dostosowanie ich do oczekiwań i potrzeb mieszkańców wraz ze wzmocnieniem jakości kapitału ludzkiego i społecznego. LPR Ruda Śląska: Podniesienie społecznej, gospodarczej i przestrzennej spójności dzielnic poprzez realizację kompleksowych, komplementarnych i zintegrowanych terytorialnie projektów i działań rewitalizacyjnych. LPR Świętochłowice: Aktywna rewitalizacja społeczna w powiązaniu z działaniami infrastrukturalnymi
CEL NADRZĘDNY ZINTEGROWANEGO PROGRAMU REWITALIZACJI OBSZARU FUNKCJONALNEGO Wzmocnienie procesów rewitalizacji miejskiego obszaru funkcjonalnego Chorzowa, Rudy Śląskiej i Świętochłowic. Cel ten wskazuje na znaczenie procesów rewitalizacji jako czynnika odnowy miejskiej i budowania wewnętrznej spójności przestrzennej obszaru.
Kierunki priorytetowe składające się na realizację celu nadrzędnego ZPROF 1. społeczno-ekonomiczny: 1.1. Rozwój instrumentów finansowych, organizacyjnych i prawnych wspierających procesy rewitalizacyjne 1.2. Wspieranie aktywizacji społecznej w kierunku rozwoju inicjatyw ekonomii społecznej 2. przestrzenno-środowiskowy: 2.1 Wdrożenie kompleksowej procedury zarządzania rewitalizacją terenów poprzemysłowych z uwzględnieniem różnych kierunków zagospodarowania 2.2. Systemowe rozwiązywanie problemów rewitalizacyjnych wskazanych w obszarach kryzysowych miast OF
Projekty i działania rewitalizacyjne Przyporządkowane są do dwóch zbiorów: 1.Projekty zintegrowane i zgrupowane 2. Projekty wspierające Pierwszy zbiór stanowią zintegrowane i zgrupowane w pakiety projekty zbudowane z jednostkowych projektów zawartych w LPR-ach. Drugi to niezależne projekty kreowane dla całego obszaru funkcjonalnego trzech miast
Projekty i działania rewitalizacyjne Projekty rewitalizacji stanowią spójny element kompleksowej interwencji w ramach programu rewitalizacji w zakresie wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez przedsięwzięcia całościowe (integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki), skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany, spójny oraz zintegrowany.
Projekty i działania rewitalizacyjne Wymogiem koniecznym dla wspierania projektów rewitalizacyjnych jest zapewnienie ich komplementarności w różnych wymiarach. W szczególności dotyczy to komplementarności: przestrzennej, problemowej, proceduralnoinstytucjonalnej, międzyokresowej oraz źródeł finansowania.
Projekty w Zintegrowanym Programie Rewitalizacji Obszaru Funkcjonalnego ZPROF ujmuje działania w sposób kompleksowy (z uwzględnieniem projektów rewitalizacyjnych współfinansowanych zarówno ze środków EFRR, EFS, FS jak i z innych publicznych oraz prywatnych).
Typy i pakiety projektów przewidziane w w ZPROF rewitalizacja terenów poprzemysłowych, rewitalizacja obiektów dziedzictwa kulturowego, w szczególności przemysłowego, rewitalizacja terenów parkowych i rekreacyjnych, rewitalizacja centrów dzielnicowych, rewitalizacja osiedli i koloni robotniczych, pobudzanie i wzmacnianie potencjału endogenicznego społeczności lokalnych, rewitalizacja zasobów mieszkaniowych, rewitalizacja podwórek
ZARZĄDZANIE ZPROF ROZWIĄZANIA ORGANIZACYJNE, Porozumienie jako formalne zobowiązanie miast do współpracy INSTRUMENTARIUM REWITALIZACJI OBSZARU FUNKCJONALNEGO, PARTYCYPACJA SPOŁECZNA, KOMUNIKACJA, PROMOCJA PROGRAMU MONITORING I EWALUACJA PROGRAMU LISTA WSKAŹNIKÓW ZPROF Wskaźniki produktu (działania), Wskaźniki rezultatu (efektu), Wskaźniki oddziaływania
Opracowanie ZPROF przygotował zespół Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach, w składzie: Dr inż. arch. Justyna Gorgoń Dr Joachim Bronder Dr Anna Starzewska-Sikorska Iwona Owczarska oraz Prof. Krystian Heffner (Uniwersytet Ekonomiczny) Dr Piotr Gibas (Uniwersytet Ekonomiczny) Dr Adam Polko (Uniwersytet Ekonomiczny) Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, 40-844 Katowice, ul. Kossutha 6 www.ietu.katowice.pl