Bydgoszcz, dnia.10.2008r. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Bydgoszczy Wały Jagiellońskie 12 85-950 BYDGOSZCZ (052) 33-90-610 (052) 33-90-660 P/08/163 LBY-41015-1/08 Sz.P. st. chor. szt. mgr inŝ. Bartłomiej Augustyniak Komendant Szkoły Podoficerskiej Wojsk Lądowych ul. Dobrzyńska 2 87-100 Toruń WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007r., nr 231, poz. 1701), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Bydgoszczy skontrolowała Szkołę Podoficerską Wojsk Lądowych w Toruniu, zwaną dalej Szkołą (lub SPWL). Kontrolą objęto funkcjonowanie szkół podoficerskich resortu obrony narodowej w latach 2005 2008 (I półrocze). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym 3.10.2008r., NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Bydgoszczy na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Komendantowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia działania Szkoły w kontrolowanym zakresie, pomimo wystąpienia nieprawidłowości i uchybień. I. Ocena ta spowodowana jest głównie szeregiem działań i zagadnień, do których nie wniesiono uwag i zastrzeŝeń, lub stwierdzono drobne nieprawidłowości i uchybienia, a w szczególności: 1
1. W zakresie podstaw prawnych funkcjonowania oraz organizacji Szkoły stwierdzono, Ŝe: Szkoła działała w oparciu o Statut Szkoły Podoficerskiej Wojsk Lądowych w Toruniu nadany rozkazem Dowódcy Wojsk Lądowych (DWL) z dnia 14 lipca 2006 r. Poprzednio obowiązujący statut nadany był rozkazem DWL z dnia 18 sierpnia 2004r. Kontrola Szkoły przeprowadzona w dniach 22 26.11.2004r. przez Departament Kontroli Ministerstwa Obrony Narodowej (MON), wykazała, Ŝe Statut z 2004r. nie zawierał określenia zadań komórek wewnętrznych Szkoły. W Statucie z dnia 14 lipca 2006 r. uzupełniono brakujące elementy, w tym określono m.in.: organizację, główne zadania Szkoły i jej komórek organizacyjnych oraz organizację, a takŝe przebieg procesu kształcenia. Ustanowione były takŝe (rozkazem nr 1 Komendanta Szkoły z 17.06.2008r.), zakresy obowiązków dla stanowisk słuŝbowych Ŝołnierzy zawodowych i zatrudnionych w Szkole pracowników wojska. Poprzednio obowiązki te określone były w zakresach z kwietnia 2006r. Określone w powyŝszych dokumentach zadania Szkoły były zgodne z wyznaczonymi w 4 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 marca 2004 r. w sprawie utworzenia szkół podoficerskich (Dz. U. nr 51, poz. 505 ze zm.), zwanym dalej rozporządzeniem z dnia 8 marca 2004 r.. Obowiązująca w badanym okresie struktura organizacyjna była dostosowana do wykonywania przez Szkołę zadań określonych w ww. rozporządzeniu oraz przewidziano w niej, wchodzące w skład Komendy Szkoły komórki i stanowiska bezpośrednio odpowiedzialne za realizację procesu szkolenia. Szkoła posiadała Regulamin Nauki, zatwierdzony przez Komendanta Szkoły dnia 01.07.2004r. Regulamin określał organizację i proces odbywania nauki w Szkole. Nieprawidłowością był stwierdzony przez kontrolę brak aktualizacji Regulaminu Nauki - od czasu jego wytworzenia. Skutkiem tego nie przewidywał on szkolenia grupy osobowej geograficznej w korpusie logistyki, co wprowadzono, jako obowiązek Szkoły na mocy decyzji nr 362/MON z dnia 3 grudnia 2004 r. w sprawie procesu kształcenia i doskonalenia zawodowego w poszczególnych korpusach i grupach osobowych. Zdaniem Pana Komendanta brak powyŝszej aktualizacji Regulaminu wynikł z przeoczenia. 2
2. W zakresie realizacji i wyników kształcenia kandydatów na podoficerów kontrola wykazała m in., Ŝe: W badanym okresie w Szkole wyszkolono ogółem 1319 absolwentów i tak: - 356 w tym 17 kobiet, w ramach kursów kandydatów na Ŝołnierzy zawodowych, - 593 Ŝołnierzy w ramach kursów podoficerskich prowadzonych dla Ŝołnierzy zasadniczej słuŝby wojskowej pełnionej nadterminowo, Ŝołnierzy korpusu szeregowych zawodowych oraz podoficerów podwyŝszających lub uzupełniających kwalifikacje, - 370 Ŝołnierzy w ramach kursów prowadzonych dla Ŝołnierzy rezerwy. Analiza porównawcza realizowanych przez Szkołę kierunków i specjalności nauki z wytycznymi dla poszczególnych korpusów i grup osobowych zawartych min. w decyzjach MON oraz rozkazach Dowódcy Wojsk Lądowych w sprawie kształcenia i doskonalenia zawodowego Ŝołnierzy, wykazała, Ŝe Szkoła w badanym okresie nie szkoliła kandydatów na Ŝołnierzy zawodowych w niektórych nakazanych korpusach, grupach osobowych oraz specjalnościach wojskowych i tak np.: - w korpusie osobowym rakietowym i artylerii (grupy osobowe naziemna lufowa oraz rakietowa) na 13 specjalności wojskowych przewidzianych do szkolenia Szkoła kształciła w 6 z nich, - w korpusie osobowym logistyki (grupy osobowe transportu i ruchu wojsk oraz techniczna) na 16 specjalności wojskowych przewidzianych do szkolenia Szkoła kształciła w 6 z nich, - w korpusie osobowym ogólnowojskowym (grupa osobowa geograficzna) na 10 specjalności wojskowych przewidzianych do szkolenia Szkoła nie kształciła w Ŝadnej z nich. PowyŜszy stan determinowany był potrzebami Sił Zbrojnych, a w szczególności brakiem zapotrzebowania ze strony Wojsk Lądowych na przeszkolenie tego rodzaju specjalistów wojskowych. Kontrola wykazała jednocześnie, Ŝe Szkoła posiadała potencjał kadrowo dydaktyczny niezbędny do zabezpieczenia i realizacji szkolenia we wszystkich ww. korpusach, grupach osobowych oraz specjalnościach wojskowych. Szkoła posiadała ramowe plany i programy nauki dla wszystkich specjalności, w których w latach 2006/2007 oraz 2007/2008 prowadzono szkolenie, co było zgodne z 5 ust. 1 5 3
rozporządzenia z dnia 8 marca 2004r. Ramowe plany i programy nauki, zatwierdzone były przez organ, któremu Szkoła podlegała, tj. dowódcę Wojsk Lądowych ( 2 ust. 2). Wymogu powyŝszego nie spełniono w latach szkoleniowych 2004/2005 oraz 2005/2006, gdyŝ w latach tych posiadano Szczegółowe programy nauki zatwierdzone przez Komendanta Szkoły. Ponadto 19 obowiązujących w tych latach ww. Szczegółowych programów nauki zniszczono w wyniku rozkazu dziennego Komendanta Szkoły z 8.11.2007r. Rozkaz podpisał pełniący w tym dniu obowiązki Komendanta pełnomocnik ds. ochrony informacji niejawnych. Działanie powyŝsze było niezgodne z 7 ust. 1 zarządzenia 3/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 2 lutego 2005r. w sprawie zasad i trybu postępowania z materiałami archiwalnymi i inną dokumentacją w resorcie obrony narodowej (Dz. Urz. MON nr 2 poz. 4). Według postanowień tych programy szkolenia są dokumentami kategorii A, które przechowuje się wieczyście. Przyczyny powyŝszego stanu (w świetle złoŝonych wyjaśnień), były złoŝone i wynikały min. z niŝej wymienionych przesłanek: Zatwierdzenie szczegółowych programów nauki przez Komendanta Szkoły nastąpiło w wyniku ustnych decyzji Szefa Oddziału Szkolnictwa Wojskowego DWL oraz interpretacji ww. rozporządzenia i Instrukcji o organizacji działalności dydaktycznej i naukowej w wojskowych szkołach zawodowych (sygn. Szkol. 735/90) wydanej przez były Główny Zarząd Szkolenia Bojowego Wojska Polskiego Ministerstwa Obrony Narodowej. Wobec podwaŝenia ich legalności w wyniku kontroli przeprowadzonych w Szkole w latach 2004 2005 przez Departament Kontroli MON oraz zespół kontrolny Sztabu Generalnego WP, aktualizując ich treść przygotowano nowe programy nauki i przedstawiono je do zatwierdzenia dowódcy Wojsk Lądowych. PoniewaŜ Szczegółowe Programy stały w sprzeczności z rozporządzeniem z dnia 8 marca 2004r. i nie odpowiadały jego wymogom, uznano je za nielegalne, co stanowiło przesłankę do ich zniszczenia, jako dokumentów nieobjętych ochroną archiwalną. NajwyŜsza Izba Kontroli w trakcie kontroli Szkoły, uzyskała od dowódców jednostek wojskowych (JW), gdzie skierowani zostali absolwenci Szkoły z lat 2006 2007, informację w zakresie oceny przez tych dowódców poziomu przygotowania absolwentów do objęcia 4
pierwszych stanowisk dowódczych (dowódcy druŝyny, obsługi, równorzędnych). Badaniem objęto 5 jednostek, do których w ww. okresie skierowano 99 absolwentów Szkoły, tj. 56,3 % ogółu absolwentów z tych lat (176). Dokonane przez dowódców JW oceny nie wykazały istotnych uchybień w szkoleniu przez kadrę Szkoły kandydatów na Ŝołnierzy zawodowych. Średnia ocen wystawiona absolwentom wyniosła powyŝej 4,0. Z objętych badaniem 99 absolwentów: 18 uzyskało ocenę bardzo dobrą, 66 dobrą i 15 dostateczną. W dokonanych ocenach dowódcy JW wskazali m.in., Ŝe: Na poziomie dobrym i dostatecznym kształtuje się wyszkolenie w zakresie wiedzy ogólnowojskowej, technicznej i społeczno-prawnej, stanowiąc podstawę do rozwijania osobowości dowódczej oraz samodzielnego i skutecznego działania. Poziom absolwentów Szkoły w zasadzie gwarantuje skuteczne pełnienie przez nich funkcji dowódczych. Zdaniem dowódców JW w procesie szkolenia i przygotowania do dowodzenia większy nacisk naleŝy połoŝyć m.in. na: - kształtowanie umiejętności samodzielnego podejmowania decyzji oraz rozwiązywania podstawowych problemów w zakresie dowodzenia na szczeblu druŝyny, - poszerzenie wiedzy pedagogicznej i umiejętności psychodydaktycznych przydatnych do pracy z Ŝołnierzami. - wydłuŝenie okresu praktyk w jednostkach wojskowych. 3. W zakresie posiadanej bazy dydaktyczno-szkoleniowej i stanu technicznego uŝytkowanych przez Szkołę obiektów, stwierdzono, Ŝe: Szkoła nie posiadała własnej bazy szkoleniowej i w badanym okresie korzystała z bazy szkoleniowej, Ośrodka Szkolenia Poligonowego oraz zasobów bibliotecznych Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia w Toruniu. Centrum Szkolenia, jako spadkobierca prawny byłej WyŜszej Szkoły Oficerskiej im. gen. J. Bema w Toruniu, Centrum Szkolenia Uzbrojenia i Elektroniki w Olsztynie oraz Ośrodka Szkolenia Specjalistów Czołgowo Samochodowych w Chełmnie, przejęła bazę oraz środki dydaktyczne tych szkół i ośrodków, co w konsekwencji przekładało się na pełne zabezpieczenie potrzeb Szkoły w rozpatrywanym zakresie wyposaŝenia w sprzęt informatyczny, aparaturę, urządzenia szkolno - treningowe. 5
Nie w pełni zadawalający okazał się stan techniczny uŝytkowanych przez Szkołę 4 budynków sztabowo-koszarowych w kompleksie nr 2014 przy ul. Piastowskiej/Dobrzyńskiej w Toruniu. Zarząd nad nimi sprawował Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Bydgoszczy, który posiadał takŝe dokumentację dotyczącą ich stanu prawnego. Głównym przeznaczeniem ww. budynków było zakwaterowanie szkolonych Ŝołnierzy oraz pomieszczenia biurowo kancelaryjne dla potrzeb Komendy Szkoły. Budynki zbudowane na przełomie XIX i XX wieku były całkowicie umorzone, a procentowe zuŝycie techniczne ich elementów określano na ok. 20 %. Dokonane oględziny stanu technicznego, ww. budynków wykazały m in., Ŝe: - stan obiektów był zgodny z ocenami zawartymi w protokołach zdawczo odbiorczych i wykonywanych rocznych oraz pięcioletnich przeglądach technicznych, - teren wokół budynków był zaniedbany, porośnięty wysoką trawą i chwastami, - brudne przeznaczone do remontu było WC w siedzibie Komendy Szkoły, - stwierdzono ponadto przeciekające dachy, zacieki i zagrzybienia stropów w 3 budynkach, a jeden po byłym bufecie był wyłączony z eksploatacji w związku ze zmianą jego przeznaczenia, - uszkodzenia posadzek i wykładzin gumolitowych stwierdzono w 2 budynkach. Przyczyną powyŝszego stanu (według zarządcy obiektów), był brak środków finansowych, wobec czego wykonywanie zaleceń z kontroli okresowej obiektów ograniczano do najpilniejszych prac. II. Poza powyŝszymi nieprawidłowościami i uchybieniami NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia podejmowane w badanym okresie działania Komendy Szkoły dotyczące min.: Zabezpieczenia Szkoły w potencjał niezbędny do kształcenia i szkolenia Ŝołnierzy, w tym wymagany stan zatrudnienia i kwalifikacje kadry dydaktyczno instruktorskiej. Analiza spełnienia wymogów dotyczących kwalifikacji (w tym m.in.: staŝu, wykształcenia, stopnia etatowego) osób zatrudnionych na stanowiskach dydaktyczno instruktorskich, wykazała, Ŝe wszystkie osoby spełniały wymogi kwalifikacyjne. 6
Przyjętego systemu szkoleń i doskonalenia zawodowego kadry dydaktyczno instruktorskiej, który w pełni zabezpieczał potrzeby przygotowania kadry pod względem merytorycznym i metodycznym do realizacji postawionych Szkole zadań. Systemu sprawowania wewnętrznej kontroli prowadzenia zajęć oraz analiz i ocen dyscypliny wojskowej. Metod monitoringu oraz badania jakości poziomu nauczania prowadzonych w Szkole po zatrudnieniu psychologa konsultanta ds. psychoprofilaktyki, Wykonania zaleceń po kontrolach przeprowadzonych w badanym okresie przez organy (osoby) z resortu obrony narodowej, Funkcjonowania systemu przyjmowania skarg i wniosków. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli, wnosi o: 1. Dokonanie aktualizacji Regulaminu Nauki o uregulowania uwzględniające wszystkie kierunki kształcenia i doskonalenia zawodowego w poszczególnych korpusach i grupach osobowych. 2. Zapewnienie archiwizowania wszelkiej dokumentacji szkoleniowej zgodnie z zasadami obowiązującymi w tym zakresie w resorcie obrony narodowej. 3. RozwaŜenie i ewentualne wdroŝenie w procesie dydaktyczno szkoleniowym uwag i wniosków przekazanych przez dowódców jednostek wojskowych, do których skierowano absolwentów Szkoły. 4. Wystąpienie do zarządcy uŝytkowanych przez Szkołę ww. 4 obiektów o usunięcie stwierdzonych w czasie kontroli NIK nieprawidłowości i usterek. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Bydgoszczy, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Komendanta w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczyn niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NIK w Bydgoszczy umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. 7
W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o której mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. X:\Domek\Piatkowski\Wyst\P0816301.doc Otrzymują: 1.adresat 2. Delegatura NajwyŜszej Izby Kontroli we Wrocławiu 3. a/a 8