Życie i praca w Huntingdonshire (Living and Working in Huntingdonshire)

Życie i praca w Huntingdonshire (Living and Working in Huntingdonshire) Przydatne informacje dla nowych mieszkańców 1 Polish

Co zawiera ta broszura? (What s In This Booklet?) Priorytety Urząd władz lokalnych 08 Lokalna biblioteka 09 Citizens Advice Bureau (CAB) 10 Dokumenty potrzebne do podjęcia pracy 11 Inne dokumenty 12 Pieniądze 13 Zdrowie i bezpieczeństwo 14 Rozpoznawanie numerów telefonu 15 Adaptacja w społeczności lokalnej 17 Składanie skarg 18 Zdrowie Lekarze 20 Szpitale 22 Dentyści, apteki i optycy 22 Poufna pomoc 23 Broszura opracowana przez radę okręgu Huntingdonshire (Huntingdonshire District Council) przy wsparciu ze strony Forum na rzecz Różnorodności (Huntingdonshire Diversity Forum). Dziękujemy również za wkład stowarzyszeniu Fenland and East Cambridgeshire Strategic Partnerships. Broszura prezentuje usługi i informacje dostępne w Huntingdonshire. Nie ponosimy odpowiedzialności za jakość tych usług i informacji ani za dokładność podanych faktów. Broszura nie gwarantuje, że zawarta w niej interpretacja prawa jest definitywna i niekoniecznie odzwierciedla oficjalne poglądy rady okręgu, jej pracowników i członków. Sprawy mieszkaniowe Mieszkanie 25 Wspólne wynajmowanie mieszkań i bezdomność 26 Podatki, opłaty za media i abonamenty 27 Podróżowanie Transport publiczny 29 Podróżowanie rowerem i pieszo 30 Lokalne kościoły i miejsca praktyk religijnych 31 2 3

Informacje na temat prawa Prawo 32 Głosowanie 33 Rejestracja narodzin/zgonów 33 Obywatelstwo 33 Zatrudnienie Umowy o pracę i płaca minimalna 34 Przepisy dotyczące czasu pracy 35 Pośrednicy pracy 36 Bezrobocie 37 Papworth Trust 38 Samozatrudnienie 39 Wolontariat 40 Edukacja Nauka języka angielskiego 41 Kursy kształcenia dorosłych 41 Opieka przedszkolna 43 Wsparcie dla dzieci i młodzieży 43 Szkoła 44 Rekreacja i rozrywka Spędzaj czas aktywnie! 46 Sport, rekreacja i hobby 46 Ośrodki sportowe i rekreacyjne w Huntingdonshire 47 Sytuacje awaryjne Straż pożarna, policja, pogotowie ratunkowe 48 Policja 49 Sytuacje wymagające interwencji 50 Zgłaszanie problemów 51 Lokalne gazety i strony internetowe 52 4 5

Witamy! Broszura ta zawiera informacje przydatne dla osób przybywających do Huntingdonshire. Można korzystać ze wszystkich opisanych tutaj usług większość z nich jest dostępna bezpłatnie i z zachowaniem poufności. Są to usługi, które zostały ocenione jako użyteczne i ważne przez inne przybywające tutaj osoby. Prosimy o uważne przeczytanie broszury. Na początek została ona wydana w języku angielskim, polskim i litewskim. W późniejszej części roku 2008 mamy nadzieję opublikować ją również w innych językach. Zawarte tutaj informacje są możliwie jak najdokładniejsze i najobszerniejsze, ale należy pamiętać, że jest to tylko przewodnik po usługach. Nie możemy polecać żadnych konkretnych organizacji każdy musi sam zadecydować, która organizacja zaoferuje mu najlepsze i najstosowniejsze usługi. Staraliśmy się przedstawić tutaj informacje o wszystkich usługach, jakie mogą być przydatne, ale nie możemy zagwarantować, że informacje te pozostaną aktualne. Jak widać na mapce, główne miasta w regionie Huntingdonshire to Huntingdon, St. Ives, St. Neot s, Yaxley i Ramsey. Jest też wiele mniejszych miejscowości. W pobliżu leżą większe miasta: Peterborough, Cambridge i Bedford. A14 A1 A1 Peterborough Yaxley St. Neots Huntingdon Ramsey Huntingdonshire to Bedford A14 A141 St. Ives to Cambridge We wszystkich tych miejscowościach znajdują się biblioteki oferujące doskonałe usługi informacyjne i bezpłatny dostęp do komputerów. Jest również urząd rady okręgu, a na terenie całego okręgu działają punkty usług dla społeczności. W niektórych miastach są również biura porad obywatelskich (Citizens Advice Bureau). 6 7

PRIORYTETY (PRIORITIES) Urząd władz lokalnych (Your Local Council) Jednym z najlepszych miejsc, gdzie można uzyskać bezpłatne informacje i porady na temat lokalnych usług jest council, czyli rada, jednostka władz lokalnych. Samorząd lokalny w Anglii działa na różnych szczeblach, zwanych radami. W naszym regionie najbardziej lokalny szczebel stanowi rada gminy (parish council) lub rada miasta (town council), wyżej jest rada okręgu (district council), a jeszcze wyżej rada hrabstwa (county council). Każda rada ma inny zakres obowiązków, ale w większości spraw należy się kontaktować z radą okręgu. W urzędzie rady okręgu można uzyskać pomoc w kwestiach takich jak podatek lokalny, sprawy mieszkaniowe, zdrowie i bezpieczeństwo, rozrywka, ochrona środowiska, handel, wydarzenia lokalne, zwalczanie szkodników, porzucone samochody, bezpańskie psy oraz wywóz śmieci. Rada hrabstwa z siedzibą w Cambridge zajmuje się organizacją usług takich jak oświata, drogi, opieka społeczna i biblioteki. Rady gmin mogą zapewniać niektóre z następujących usług: cmentarze, działki, środowiskowe systemy transportu, wiaty na przystankach autobusowych, chodniki i parkingi. Na życzenie oferowane są usługi tłumaczy. Można też bezpłatnie skorzystać z komputera. Biuro rady okręgu (District Council) Huntingdonshire District Council, Centenary House, St. Mary s Street, Huntingdon, Cambridgeshire, PE29 3TN Tel: 01480 388388 E-mail: mail@huntsdc.gov.uk Punkty usług dla społeczności (Community Access Points) Punkty usług dla społeczności to ośrodki życia społecznego lub budynki użyteczności publicznej, w których zapewniono komputery, kolorowe drukarki i skanery do bezpłatnego użytku mieszkańców (niewielkie opłaty mogą być pobierane na pokrycie kosztów drukowania). Centrum Informacyjne w Ramsey (Community Information Centre) 39 Great Whyte, Ramsey, Huntingdon, PE26 1HH Tel: 01487 815213 Centrum informacyjne w Yaxley (Community Information Centre) Unit 7 Broadway Shopping Centre, Yaxley, Peterborough PE7 3JJ Tel: 01733 247133 Urząd pocztowy w Great Gidding, 1 Main Street, Great Gidding, PE28 5NX, 01832 293260 Szkoła podstawowa w Spaldwick, Ferriman Road, PE28 0TQ The Village Hall (Ośrodek życia społecznego), Offords, Huntingdon, 01480 812238 The Cross Key pub, High Street, Upwood, PE26 2QE, 01487 813384 Poza tym w Huntingdon, Ramsey, St. Ives i St. Neot s dostępne są kioski informacyjne (Community Information Kiosks). Lokalna biblioteka (Your Local Library) W miejscowej bibliotece można bezpłatnie skorzystać z komputera i uzyskać wiele użytecznych porad i informacji. Pracownicy biblioteki pomogą w obsłudze komputera oraz udzielą porad dotyczących nauki, kwalifikacji i kursów dostępnych w okolicy. Można tam korzystać z gazet, książek, lokalnych książek telefonicznych (np. Yellow Pages), płyt DVD, Internetu i poczty e-mail. 8 9

Informacje na temat bibliotek i bibliotek objazdowych można uzyskać odwiedzając stronę internetową www.cambridgeshire.gov.uk/leisure/ libraries lub dzwoniąc pod numer 0845 045 5225. Na życzenie można skorzystać z usług tłumacza. Biblioteki w Huntingdonshire: Buckden Library, Millennium Community Hall & Sports Centre, Burberry Road, Buckden, Huntingdon, PE19 5UY Huntingdon Library, Dryden House, St. Johns Street, Huntingdon, PE29 3NU Ramsey Library, School Lane, Ramsey, Huntingdon, PE26 1AF Somersham Library Access Point (Punkt usług bibliotecznych), Information Centre, Church Street, Somersham, PE28 3EG (Punkty usług bibliotecznych obsługiwane są przez ochotników i działają równolegle z bibliotekami objazdowymi. Są czynne minimum 6 godzin tygodniowo, mają ograniczone wyposażenie). St. Ives Library, 4 Library Row, Station Road, St. Ives, PE27 5BW St. Neots Library, Priory Lane, St. Neots, PE19 2BH Warboys Library, High Street, Warboys, PE28 2TA Yaxley Library, Landsowne Road, Yaxley, Peterborough, PE7 3JL Sawtry Library, Fen Lane, Sawtry, Huntingdon, PE28 5TQ Tel: 0845 045 5225 Citizens Advice Bureau (CAB) W lokalnym biurze porad obywatelskich (Citizens Advice Bureau) można uzyskać pomoc związaną z załatwianiem formalności oraz porady w zakresie spraw mieszkaniowych, podatków, ubezpieczenia społecznego, zatrudnienia i kwestii prawnych. Jeśli przysługują Ci prawa do jakichś świadczeń finansowych w Wielkiej Brytanii, możesz się zwrócić do Citizens Advice Bureau po pomoc w tej sprawie. Można udać się do jednego z wymienionych na tej stronie głównych biur lub zapytać o inne siedziby Citizens Advice Bureau w bibliotece lub radzie lokalnej. Istnieje możliwość skorzystania z pomocy tłumacza. Huntingdon Citizens Advice Bureau 6 All Saints Passage, Huntingdon, PE29 3LE Tel: 01480 388900 Web: www.huntscab.org.uk St. Neots Citizens Advice Bureau 28 New Street, St. Neots, PE19 1AJ Tel: 01480 388905 Dokumenty potrzebne do podjęcia pracy (The Right Paperwork For Employment) Aby podjąć pracę w Wielkiej Brytanii, trzeba mieć ważny paszport lub dowód osobisty. Oto niektóre z dokumentów, o jakie może poprosić pracodawca. Certyfikat rejestracji pracowniczej (Worker Registration) (dotyczy państw, które weszły do Unii Europejskiej w 2004 r.) Jeśli chcesz pracować w Wielkiej Brytanii dłużej niż jeden miesiąc, musisz się zarejestrować w ramach programu Worker Registration Scheme (WRS). Po przepracowaniu legalnie 12 miesięcy bez przerwy (nie licząc urlopu) nabędziesz pełne prawa do swobodnego przemieszczania się i nie będzie już konieczne rejestrowanie się w WRS. Możesz wówczas uzyskać pozwolenie na pobyt stały, potwierdzające prawo do mieszkania i pracy w Wielkiej Brytanii. Więcej informacji można znaleźć na stronie www.workingintheuk. gov.uk. 10 11

Numer ubezpieczenia społecznego (National Insurance Number) Składki na ubezpieczenie społeczne to pieniądze płacone rządowi i wykorzystywane do finansowania emerytur państwowych, zasiłków socjalnych i narodowej służby zdrowia. Numer ubezpieczenia społecznego (National Insurance Number, NINO) jest potrzebny, aby móc rozpocząć pracę. Więcej informacji można znaleźć na stronie www.dwp.gov.uk. Numer ubezpieczenia można otrzymać w niektórych biurach pośrednictwa pracy (Job Centre) lub kontaktując się z centrum obsługi klienta NINO Contact Centre pod numerem 0845 6000 645. Kod podatkowy (Tax Code) Większość osób płaci podatek dochodowy. Kwota zależy od wysokości zarobków. Pracodawca daje pracownikowi do wypełnienia i podpisania formularz P46, przydziela kod podatkowy i ustala wysokość podatku. Więcej informacji można znaleźć na stronie: www.direct.gov.uk/moneytaxandbenefits/taxes/beginnersguidetotax W razie jakichkolwiek problemów możesz się zwrócić o pomoc do placówki Citizens Advice Bureau. Inne dokumenty (Other Paperwork) Potwierdzenie adresu W niektórych sytuacjach, na przykład przy otwieraniu rachunku bankowego, zapisywaniu się do biblioteki lub staraniu się o konto oszczędnościowe, konieczne może być okazanie dokumentu potwierdzającego adres zamieszkania (proof of address). Może to być rachunek za świadczenia (prąd, gaz, wodę), pismo od właściciela mieszkania lub oficjalne pismo w wyraźny sposób zaadresowane do Ciebie. Często wymagane jest pismo od pracodawcy. Dowód tożsamości Paszport jest wystarczającym dokumentem potwierdzającym tożsamość. Dowody osobiste nie są obecnie wymagane w Wielkiej Brytanii, więc Twój dowód osobisty może nie być akceptowany jako dowód tożsamości. Dokumenty kierowcy W większości przypadków konieczne jest posiadanie prawa jazdy, ubezpieczenia, dowodu rejestracyjnego pojazdu i zaświadczenia MOT (potwierdzenie przeglądu technicznego dotyczy pojazdów powyżej 3 lat) i o te dokumenty może poprosić policja. Szczegółowe informacje na temat przepisów związanych z prowadzeniem pojazdów zawiera broszura policji Cambridgeshire pt. Newcomers to Cambridgeshire (Poradnik dla osób nowoprzybyłych do Cambridgeshire). Broszurę tę można znaleźć na stronie www. cambs.police.uk. Inne dokumenty, które mogą być potrzebne: umowa najmu umowa o pracę akt urodzenia akt ślubu odcinki wypłaty. Pieniądze (Money) Otwarcie rachunku bankowego to jedna z pierwszych rzeczy, jakie warto zrobić, zwłaszcza jeśli Twój macierzysty bank pobiera opłaty za korzystanie z bankomatów. Warto się również zastanowić, w jaki sposób można przesyłać pieniądze do domu i jak uzyskiwać odsetki z oszczędności. Jeśli posiadasz odpowiednie dokumenty, otwarcie rachunku w banku lub w oszczędnościowej kasie mieszkaniowej (building society) jest proste. Potrzebny będzie dowód tożsamości, potwierdzenie adresu i ewentualnie pismo od pracodawcy. Wcześniej warto się dowiedzieć, jakie opłaty pobiera dany bank lub kasa oszczędnościowa i czy od pieniędzy na koncie otrzymamy odsetki. Wiele banków i kas mieszkaniowych oferuje konkurencyjne 12 13

stawki oprocentowania oszczędności, więc warto się rozejrzeć za najlepszym kontem. Można także korzystać z kart płatniczych typu prepaid, w przypadku których nie jest potrzebne konto w banku, na przykład: www. theuniquecard.com. Poproś pracodawcę, aby przelewał wypłaty bezpośrednio na rachunek bankowy. Jest to bezpieczny sposób zapłaty, a pieniądze mogą od razu trafiać na konto i pracować na odsetki. W wielu miejscach, na przykład w biurach podróży, dostępne są systemy transferu gotówki, umożliwiające przesyłanie pieniędzy za granicę. Instytucje oferujące taką usługę umieszczają często jej reklamę w witrynie. Na stronie www.banking-guide.org.uk znajdziesz prosty przewodnik po usługach bankowych w Wielkiej Brytanii i rozsądne porady na temat kredytów i zadłużenia. Usługi bankowe i usługi transferu gotówki są również dostępne w urzędach pocztowych. Na stronie www.postoffice.co.uk znajdziesz prosty przewodnik po usługach oferowanych przez pocztę. Waluta Wielkiej Brytanii to funt szterling (Pound Sterling, ). Euro ( ) nie jest przyjmowane. Zdrowie i bezpieczeństwo (Health And Safety) Osoby przybywające do naszego regionu często zwracają uwagę na to, jak dużą wagę przykładamy do kwestii zdrowia i bezpieczeństwa. Na przykład: W samochodach wymagane jest używanie fotelików dziecięcych. (www.thinkroadsafety.gov.uk) Podczas jazdy na rowerze powinno się nosić kask i odzież ostrzegawczą. W nocy wymagane jest włączanie świateł. W wielu miejscach publicznych, takich jak kina, szkoły, szpitale, sklepy, przychodnie, puby i restauracje obowiązuje zakaz palenia tytoniu. W domach z reguły znajdują się czujniki dymu i gaśnice, a straż pożarna oferuje bezpłatne porady na temat zapobiegania pożarom. Bardzo ważne są zasady BHP (Health and Safety) w pracy. Za ich przestrzeganie odpowiedzialni są zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Na stronie internetowej poświęconej BHP (www.hse.gov.uk/ languages/index.htm) można znaleźć informacje w wielu językach na różne tematy, m.in.: Jakie szkolenia z zakresu BHP powinno się odbyć przed rozpoczęciem pracy? Czy odpowiednio oceniono zagrożenia? Czy pracodawcy muszą zapewniać pracownikom środki ochrony indywidualnej? Czy można zostawić pracownika samego w miejscu pracy? W jaki sposób należy zgłaszać wypadki? Z jakimi zagrożeniami wiąże się wykonywana przeze mnie praca? Dostępna jest infolinia ds. zdrowia i bezpieczeństwa (Health and Safety Hotline) tel. 0845 345 0055. Można uzyskać informacje w swoim języku. Prawo nakazuje zapinanie pasów bezpieczeństwa na przednich i tylnych siedzeniach samochodu i używanie kasków podczas jazdy motocyklem. 14 15

Rozpoznawanie numerów telefonu (Understanding Telephone Numbers) Poniżej przestawiony jest system numerów telefonu w Wielkiej Brytanii. Numery rozpoczynające się od cyfr: 01 i 02 - za połączenia naliczana jest opłata standardowa (szczegółowe informacje można uzyskać od swojego operatora usług telefonicznych) 07 - numery telefonów komórkowych 0800 - połączenia bezpłatne z telefonów stacjonarnych 0844 - stała opłata do 5p za minutę 0845 - opłaty według stawek za połączenia lokalne 0871 - stała opłata do 10p za minutę 09 - taryfa specjalna do 1,50 za minutę 999 i 112 - numery alarmowe umożliwiające wezwanie policji, straży pożarnej lub pogotowia; bezpłatne ze wszystkich telefonów. W przypadku telefonów komórkowych opłaty mogą być inne. Połączenia z numerami rozpoczynającymi się od 0800 często nie są bezpłatne z telefonów komórkowych. Wiele osób korzysta z internetowych usług telefonicznych, które stanowią tani sposób telefonowania za granicę. W Internecie można znaleźć wiele firm specjalizujących się w świadczeniu tego typu usług. Praktyczne porady na temat telefonów i telekomunikacji można znaleźć na stronie www.adviceguide.org, wybierając z menu opcję Communications są tam m.in. informacje o tym, jak uniknąć telemarketingu i innych uciążliwych telefonów. Karty telefoniczne można kupić na poczcie i w sklepach z prasą. Przy ich użyciu można dzwonić z telefonów publicznych. W niektórych sklepach z prasą dostępne są karty telefoniczne na rozmowy międzynarodowe. Na karcie znajduje się kwota zgodna z nominałem karty: zwykle jest to 5, 10, 15, 20 lub 50. Karty te umożliwiają tanie połączenia i można przy ich użyciu dzwonić z telefonów każdego rodzaju (stacjonarnych, komórkowych, automatów). Karty są opłacone z góry, tak więc dokładnie wiesz, ile pieniędzy wydajesz na rozmowę. Adaptacja w społeczności lokalnej (Fitting In With The Local Community) Zachowanie tutejszych mieszkańców może być inne niż zachowanie ludzi w Twoim kraju. Oto przykłady sytuacji, które mogą powodować problemy w kontaktach z lokalną społecznością: Wystawianie śmieci do wywozu w urzędzie władz lokalnych możesz się dowiedzieć, jakich pojemników należy używać oraz kiedy śmieci są wywożone. Stosowane są trzy główne rodzaje pojemników na śmieci: Na suche odpady przeznaczone do recyklingu: puszki, papier, tekturę, tworzywa sztuczne i ulotki (pojemnik niebieski) Na odpady ogrodowe i kuchenne przeznaczone do kompostowania (pojemnik zielony) Na pozostałe odpady z gospodarstwa domowego wszystko, co nie nadaje się do ponownego przetworzenia (pojemnik ciemnoszary). Rada okręgu oferuje płatne usługi wywozu odpadów wielkogabarytowych, np. łóżek, mebli, dywanów, lodówek, kuchenek, szafek kuchennych i łazienkowych. Więcej informacji można uzyskać kontaktując się z infolinią rady okręgu pod numerem 0800 389 6613 lub na stronie www.huntsdc.gov.uk. Hałas mieszkańcy mogą złożyć do władz lokalnych skargę z powodu hałasu i innego rodzaju uciążliwych zachowań. Kolejki należy ustawiać się na końcu kolejki. Parkowanie problemy mogą pojawić się na ruchliwych ulicach 16 17

lub jeśli jedna rodzina posiada kilka samochodów. Palenie tytoniu w miejscach publicznych obowiązuje zakaz palenia tytoniu w publicznych pomieszczeniach zamkniętych. Picie alkoholu nadużywanie alkoholu może wywoływać sprzeciw. Nie należy pozwalać, aby pies zanieczyszczał chodniki i tereny otwarte jest to karalne. Inne mogą być również nasze przepisy prawa: Nie wolno nosić przy sobie broni, w tym noży. Osoby poniżej 18. roku życia nie mogą kupować alkoholu i papierosów. Nie wolno nosić przy sobie narkotyków (środków odurzających/ farmakologicznych), z wyjątkiem leków przepisanych przez lekarza. Współżycie seksualne jest prawnie dopuszczalne powyżej 16 roku życia (wiek przyzwolenia). Policja ma prawo do zatrzymywania i przeszukiwania osób. Kradzież może skutkować aresztem i deportacją. Z prowadzeniem i posiadaniem samochodu związane są rygorystyczne przepisy prawa. (Patrz www.dvla.gov.uk/drivers. aspx). Nie należy prowadzić samochodu po spożyciu alkoholu. Należy zapinać pasy bezpieczeństwa. Prawo nakazuje noszenie kasków podczas jazdy na motocyklu. Nielegalne polowanie na ptaki (gęsi, kaczki, bażanty, łabędzie) jest zakazane. Szczegółowe informacje na temat prawa zawarte są w informatorze policji Cambridgeshire pt. Newcomers to Cambridgeshire (Poradnik dla osób nowoprzybyłych do Cambridgeshire). Broszurę tę można znaleźć na stronie www.cambs.police.uk. Należy uważnie sprawdzać, gdzie można parkować samochód, ile to kosztuje oraz jak długo można pozostawić samochód w danym miejscu. Składanie skarg (Complaining If Things Haven t Gone Right) Wszystkie wymienione tutaj organizacje posiadają procedury rozpatrywania skarg i chcą otrzymywać informacje o wszelkich nieprawidłowościach. Dzięki temu będą mogły usprawnić swoje usługi w przyszłości. Upewnij się, że składasz zażalenie do właściwej osoby. Znaj swoje prawa - pomoc możesz uzyskać w placówce Citizens Advice Bureau. Skargi dotyczące rady okręgu - Huntingdonshire District Council - można składać na stronie: https://applications.huntsdc.gov.uk/forms/contactus/contactgateway.htm Ewentualnie można przesłać skargę pocztą formularz (Postal Complaints form) jest dostępny do pobrania na stronie: www.huntsdc.gov.uk/councils+and+democracy/council/complaints.htm Skargi można również składać: Osobiście: Biura rady okręgu przyjmują interesantów w następujących godzinach: Poniedziałek - czwartek: 9.00-17.00 Piątek: 9.00-16.30 Telefonicznie: 01480 388388 Stosuje się system kolejkowania rozmów i telefony odbierane są najszybciej jak to możliwe. Listownie na adres: Huntingdonshire District Council, Pathfinder House, St. Mary s Street, Huntingdon, Cambs, PE29 3TN 18 19

Aby złożyć zażalenie dotyczące dyskryminacji rasowej, nękania lub wykorzystywania, również w miejscu pracy, można się skontaktować z: Cambridge Ethnic Community Forum (Forum ds. mniejszości etnicznych): 62-64 Victoria Road, Cambridge CB4 3DU Tel: 01223 315877 Peterborough Racial Equality Council (Rada na rzecz równości rasowej) Tel: 01733 554630 E-mail: mahebub.prec@btconnect.com patrz str. 48: Zgłaszanie problemów Można również zgłaszać pozytywne opinie dotyczące świadczonych usług. ZDROWIE (HEALTH) Lekarze (Doctors) Po przybyciu do naszego regionu możesz się zarejestrować u miejscowego lekarza ogólnego. Lekarze ogólni są czasami nazywani (w jęz. angielskim) general practitioner lub w skrócie GP. Większość usług medycznych w ramach narodowej służby zdrowia (National Health Service, w skrócie NHS) jest bezpłatna. Aby zarejestrować się u lekarza, należy się udać do miejscowej przychodni i poprosić o wpisanie na listę pacjentów. Lista przychodni podana jest na stronie NHS www.cambridgeshirepct.nhs.uk. Można o nią również poprosić w biurze władz lokalnych lub bibliotece. Otrzymasz formularz do wypełnienia, po czym możliwe będzie umówienie się na wizytę u lekarza. Nie ma żadnych innych formalności. Jeśli zarejestrowanie się u danego lekarza nie będzie możliwe, otrzymasz informację o tym, jak znaleźć lekarza, u którego są jeszcze wolne miejsca. Po dokonaniu rejestracji można się umawiać na wizyty u lekarza. Wizyty lekarskie objęte są zasadami poufności i są bezpłatne. W razie konieczności lekarz skieruje Cię do innych specjalistów lub instytucji w ramach NHS. Jeśli zajdzie konieczność konsultacji lekarskiej w nocy lub podczas weekendu, należy zadzwonić pod numer swojej przychodni, a automatyczna sekretarka poda właściwy numer, pod którym można będzie uzyskać pomoc. Jeśli nie masz swojego lekarza, zadzwoń na infolinię NHS Direct pod numer 0845 4647. W celu uzyskania ogólnych porad medycznych można skorzystać z centrum telefonicznego NHS Direct (0845 4647) lub odwiedzić stronę www.nhsdirect.nhs.uk. Można poprosić o pomoc tłumacza. Istnieje wiele sposobów, aby dbać o zdrowie swoje i swojej rodziny. Porady na temat zdrowego stylu życia można znaleźć w Internecie: www.bbc.co.uk/health www.healthyliving.gov.uk Porady we wszelkich kwestiach związanych ze zdrowiem, w tym również dla osób powyżej 50 lat i dla niepełnosprawnych, można znaleźć na stronie: www.direct.gov.uk/healthandwellbeing/healthyliving/fs/en Zdrowie psychiczne: Większość osób z problemami w zakresie zdrowia psychicznego leczona jest w ramach podstawowej opieki zdrowotnej pod nadzorem lekarza ogólnego (GP). Powinien to być pierwszy punkt kontaktu. Lekarz ogólny może z kolei skierować pacjenta do ośrodka ponadpodstawowej opieki medycznej w zakresie zdrowia psychicznego. Opieka ta świadczona jest przez Cambridgeshire and Peterborough Mental Health Partnership Trust (CPMHPT). CPMHPT zapewnia również usługi opieki społecznej. Szczegółowe informacje można znaleźć na stronach: www.cambsmh.nhs.uk www.mentalhealth.huntsmind.org.uk 20 21

Huntsmind to organizacja społeczna oferująca swoim członkom szeroki zakres usług oraz możliwości terapii i nawiązywania kontaktów towarzyskich. Więcej informacji można uzyskać na stronie internetowej www. huntsmind.org.uk lub pod numerem 01480 470480. Usługi wsparcia dla dorosłych Osoby niepełnosprawne, w starszym wieku lub z problemami w zakresie zdrowia psychicznego mogą otrzymać pomoc. Jeśli potrzebujesz pomocy, skontaktuj się z zespołem ds. wsparcia osób dorosłych (Adult Support Services) przy radzie hrabstwa Cambridgeshire (Cambridgeshire County Council). Zespół ten zapewni pomoc i wsparcie lub skieruje Cię do innych organizacji. Więcej informacji można uzyskać kontaktując się z infolinią Cambridgeshire Direct pod numerem 0845 045 5200. Szpitale (Hospitals) Szpitale regionalne Pomoc w nagłych wypadkach zapewniają główne szpitale regionalne. Są to: Hinchingbrooke Hospital w Huntingdon, Addenbrooke s Hospital w Cambridge oraz District Hospital w Peterborough. Pomoc doraźna w nagłych przypadkach jest bezpłatna dla wszystkich, ale nie obejmuje to leczenia szpitalnego pacjentów zagranicznych w sytuacjach nie będących nagłymi wypadkami. Numer alarmowy to 999 lub 112. Więcej informacji na temat miejscowej służby zdrowia oraz adresy stron internetowych wszystkich szpitali można znaleźć na stronach: www.cambridgeshirepct.nhs.uk i www.peterboroughandstamford.nhs.uk Na stronie www.nhsdirect.nhs.uk można znaleźć ogólne porady. Dentyści, apteki i optycy (Dentists, chemists and opticians) Dentyści Lista dentystów przyjmujących pacjentów w ramach NHS znajduje się na stronie internetowej www.nhs.uk. Jeśli potrzebujesz nagłej konsultacji dentystycznej poza normalnymi godzinami przyjęć, zadzwoń pod numer swojego dentysty w celu uzyskania numeru całodobowej pomocy lub zadzwoń na infolinię NHS Direct pod numer 0845 4647. Jeśli nie jesteś zarejestrowany u żadnego dentysty a potrzebujesz nagłej pomocy dentystycznej w zwykłych godzinach przyjęć, poradę i odpowiednią pomoc uzyskasz dzwoniąc do Huntingdon Dental Access Centre pod numer 01480 363760. Opłaty za leczenie są różne i należy zapytać dentystę, jaki będzie koszt leczenia w danym przypadku. Apteki Farmaceuci posiadają kwalifikacje, aby doradzać pacjentom w codziennych problemach zdrowotnych i wydawać leki przepisane przez lekarzy. Przepisane leki są płatne, obecnie (2007 rok) cena wynosi 6,85 za receptę, ale warto zapytać o prawo do zwolnienia z opłat - na przykład dla określonych grup wiekowych. W języku angielskim apteki określane są terminem Pharmacy lub Chemist i znajdują się w większości miast. Optycy Gabinety optyczne można znaleźć w centrach większości miejscowości. Ich lista znajduje się na stronie internetowej NHS pod adresem: www.cambridgeshirepct.nhs.uk. Poufna pomoc (Confidential help) Zdrowie seksualne i antykoncepcja Informacje na temat bezpłatnych porad i usług można uzyskać na stronie internetowej NHS pod adresem: www.cambridgeshirepct. nhs.uk lub od swojego lekarza. Poufne porady/leczenie w zakresie zdrowia seksualnego 22 23

NHS Gum Clinic Clinic 6, Treatment Centre. Hinchingbrooke Hospital, Huntingdon, PE29 6NT. Tel: 01480 423131 Czynne w poniedziałki, środy, czwartki i piątki. Pomoc specjalistyczna Czasami potrzebujemy pomocy specjalistów, aby pokonać problemy osobiste związane na przykład z depresją, trudnościami w związku, seksualnością lub uzależnieniami. Lekarz udzieli Ci pomocy z zachowaniem całkowitej poufności i wskaże inne możliwości uzyskania wsparcia. Narkotyki, alkohol i palenie tytoniu Każdy kto ma problemy związane z narkotykami może skorzystać z poufnej i bezpłatnej pomocy. Zespół ds. bezpieczeństwa społecznego (Community Safety Team) przy władzach lokalnych blisko współpracuje z organizacjami w Huntingdonshire, które zajmują się walką z handlem narkotykami, a jednocześnie leczeniem osób uzależnionych. Ośrodek pomocy w problemach z narkotykami i alkoholem DASH (Drug and Alcohol Services Huntingdon): 01480 415231 Dial DrugLink: 01480 413800 Dostępna jest również pomoc w sprawach związanych z uzależnieniem od alkoholu i tytoniu. Drinksense to zarejestrowana organizacja charytatywna oferująca terapię, informacje i wsparcie osobom z problemem alkoholowym, ich opiekunom i bliskim. Informacje można znaleźć na stronie www.drinksense.org. W celu uzyskania bezpłatnej pomocy i porad w zakresie rzucania palenia, można zadzwonić pod numer 0800 169 0 169, odwiedzić stronę www.givingupsmoking.co.uk albo porozmawiać ze swoim lekarzem lub farmaceutą w najbliższej aptece. Bezpłatne porady i wsparcie oferuje również: CAMQUIT Huntingdon, Oaktree Centre, Oak Drive, Huntingdon Tel: 01480 418692 SPRAWY MIESZKANIOWE (HOUSING) Mieszkanie (Accommodation) Władze lokalne udzielają porad na temat praw i opcji mieszkaniowych oraz w niektórych przypadkach zapewniają pomoc w znalezieniu mieszkania. Poziom udzielanej pomocy zależy od uprawnień danej osoby wynikających z ustawodawstwa i przepisów dotyczących pracowników migracyjnych. Związane z tym zasady są bardzo skomplikowane. Władze lokalne mogą udzielić porad na temat tego, jak znaleźć mieszkanie oraz jakie opcje są dostępne. Najbardziej realistycznym rozwiązaniem jest znalezienie mieszkania do wynajęcia w sektorze prywatnym, przy czym osoby, które spełniają niezbędne kryteria mogą uzyskać od władz lokalnych nieoprocentowaną pożyczkę na pokrycie wstępnych kosztów płatnych z góry: kaucji i czynszu za pierwszy miesiąc. Znalezienie mieszkania to jedna z najważniejszych spraw. Wiele osób korzysta z usług biur nieruchomości specjalizujących się w pomocy osobom nowoprzybyłym. Innym w szukaniu zakwaterowania pomaga pracodawca lub znajomi. Ważne jest, aby otrzymać dokument określający warunki zakwaterowania. Zazwyczaj dostaje się książeczkę opłat czynszu (rent book) lub umowę najmu. Każda zapłata czynszu powinna zostać zarejestrowana i pokwitowana. W razie problemów z formalnościami można się zwrócić o pomoc do miejscowego biura Citizens Advice Bureau (patrz strona 10), gdzie można otrzymać tłumaczenie i objaśnienia dokumentów. Pracują tam również specjaliści z zakresu umów najmu i związanych z nimi problemów. 24 25

Other Ways To Find Accommodation Inne sposoby szukania mieszkania: Ogłoszenia w lokalnych gazetach (gazetę można przejrzeć w bibliotece): - Hunts Post (środa) - The Huntingdon Town Crier (czwartek) - The Cambridge Evening News (czwartek) Ogłoszenia w oknach sklepowych i w supermarketach. Rozmowy z ludźmi mieszkającymi w okolicy. Porady na temat wynajmowania mieszkań można znaleźć na stronie internetowej www.direct.gov.uk/homeandcommunity Wspólne wynajmowanie mieszkań i bezdomność (Shared Accommodation and Homelessness) Wspólne wynajmowanie mieszkań Wspólne wynajmowanie mieszkań jest powszechnym sposobem na obniżenie kosztów, ale może się to wiązać również z pewnymi problemami. Każda z osób powinna mieć kopię umowy i otrzymywać pokwitowania opłat za czynsz. Powinno się również sporządzić pisemną umowę dotyczącą podziału kosztów takich jak podatek lokalny, abonament telewizyjny i rachunki za opał. Jeśli uważasz, że warunki w mieszkaniu stanowią zagrożenie dla zdrowia, na przykład ze względu na wilgoć, pleśń, plagę insektów/ gryzoni, lub jeśli dom jest przeludniony, skontaktuj się z zespołem ds. zdrowia środowiskowego (Environmental Health team) pod numerem 01480 388388. Bezdomność Większość osób przybywających do tego kraju lub powracających po dłuższym okresie mieszkania za granicą nie kwalifikuje się do zakwaterowania w ramach przepisów o bezdomności. Zasady kwalifikacji są skomplikowane i w razie potrzeby należy zasięgnąć specjalistycznych porad w Citizens Advice Bureau lub w urzędzie władz lokalnych. Za bezdomną uznawana jest osoba, która nie ma dostępnego zakwaterowania zapewniającego rozsądne warunki mieszkaniowe tej osobie i jej rodzinie. Dotyczy to również mieszkań w innym krajach. Ponadto, za bezdomną uznawana jest także osoba, która posiada miejsce zakwaterowania, ale nie może z niego korzystać. Na przykład jeśli ktoś mieszka u znajomych lub rodziny, ale został poproszony o wyprowadzenie się lub jeśli komuś grozi w domu przemoc. Jeśli uważasz, że masz prawo do pomocy jako osoba bezdomna, udaj się w tej sprawie do miejscowej placówki Citizens Advice Bureau lub do biura władz lokalnych. Podatki, opłaty za media i abonamenty (Household Taxes, Services and Licences) Podatek lokalny Podatek lokalny (Council Tax) to podatek od nieruchomości, pobierany przez samorządy lokalne i przeznaczony na pokrycie kosztów lokalnych usług, takich jak policja i wywóz śmieci. Dotyczy on wszystkich nieruchomości mieszkalnych, w tym domów piętrowych, domów parterowych, mieszkań, mieszkań dwupoziomowych, przyczep kempingowych i łodzi mieszkalnych, niezależnie od tego, czy są zajmowane przez właścicieli, czy wynajmowane. Podatek ten jest pobierany przez radę okręgu, a część pieniędzy jest przeznaczona na usługi dotyczące całego hrabstwa, organizowane przez Cambridgeshire County Council. Council Tax można płacić w ratach (gotówka nie jest przyjmowana) w celu ustalenia płatności oraz w razie jakichkolwiek pytań związanych z tym podatkiem należy się udać do biura rady okręgu. Na życzenie można tam skorzystać z pomocy tłumacza. 26 27

Podatek jest również nakładany na nieruchomości przeznaczone do celów komercyjnych (nie mieszkalnych) jest to podatek lokalny od nieruchomości handlowych (rates tax). Więcej informacji można znaleźć na stronie: www.direct.gov.uk/moneytaxandbenefits Media Na rynku działa kilka przedsiębiorstw dostarczających gaz i energię elektryczną najlepszą ofertę można znaleźć przez Internet, na przykład korzystając ze strony: www.uswitch.com Przydatne mogą być również następujące portale: www.gas-guide.org.uk www.electricity-guide.org.uk www.water-guide.org.uk www.recycling-guide.org.uk Abonament telewizyjny Opłacanie abonamentu telewizyjnego (TV Licence) jest obowiązkowe, a najszybciej można to zrobić korzystając ze strony internetowej www.tvlicensing.co.uk. Płatności można również dokonywać przez polecenie zapłaty (direct debit) lub w punktach Paypoint dostępnych w sklepach i na stacjach benzynowych. Za nieopłacenie abonamentu grozi kara grzywny. PODRÓŻOWANIE (GETTING ABOUT) Transport publiczny (Public Transport) Pociągi Stacje kolejowe znajdują się w Huntingdon, St. Neot s i Peterborough. Dostępne są połączenia do Londynu i wielu innych części kraju. Bilety trzeba zwykle zakupić przed wejściem do pociągu. Najniższe ceny można uzyskać kupując bilety z wyprzedzeniem przez Internet na mniej oblegane pory. Ceny biletów: www.seat61.com/uktravel.htm Rozkłady jazdy i zakup biletów: www.nationalrail.co.uk Autobusy lokalne Rozkłady jazdy można sprawdzić w punktach informacyjnych w Yaxley i Ramsey, na stronie internetowej: www.huntsdc.gov.uk/ transport+and+roads/public+transport, na większości przystanków autobusowych lub w witrynie: www.cambridgeshire.gov.uk/transport/bus_timetables Warto również zajrzeć na stronę: www.huntsbus.co.uk Podróż można zaplanować korzystając z witryny: www.travelineeastanglia.org.uk Przydatne wyjaśnienia dotyczące korzystania z autobusów można znaleźć na stronie: www.stagecoachbus.com/cambridge/yourjourney.html Autobusy międzymiastowe Dostępne są dobre i niedrogie połączenia między głównymi miastami i lotniskami w całym kraju. Autobusy wyjeżdżają z Huntingdon, St. Neot s i Cambridge. Patrz www.nationalexpress.com 28 29

Transport środowiskowy Osoby nie posiadające własnych środków transportu lub mające problemy z poruszaniem się mogą korzystać ze środowiskowych systemów transportu (community transport): Nene and Ouse Community Transport Tel: 01832 733336 Web: www.tvcthrapston.co.uk Ramsey and District Community Bus Association Ltd Tel: 01487 815543 Web: www.ramseybus.co.uk Patrz także: www.huntsdc.gov.uk/transport+and+roads/community+transport Podróżowanie rowerem i pieszo (Cycling and Walking) Korzystanie z roweru, czy to dla przyjemności, czy w ramach dojazdów do pracy, jest tanie i pomaga utrzymać sprawność fizyczną. Korzystanie z roweru jest dobre dla środowiska i praktyczne, zwłaszcza przy pokonywaniu krótkich dystansów na terenach miejskich. Należy utrzymywać rower w dobrym stanie i podczas jazdy nosić kask ochronny oraz odzież odblaskową. Wiele osób pokonuje duże odległości pieszo do pracy lub dla przyjemności. Pieszych obowiązuje kilka prostych zasad. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w kodeksie drogowym (highway code), który zawiera przepisy dotyczące pieszych i kierowców: www.highwaycode.gov.uk/01.htm Szczególnie ważne są zasady poruszania się po drodze oraz przekraczania dróg i torów. Lokalne kościoły i miejsca praktyk religijnych (Local Churches and Places of Worship) Na stronie internetowej www.faithneteast.org.uk znajduje się baza danych dotyczących wyznań i działalności międzywyznaniowej w regionie. Wpisanie w wyszukiwarce internetowej hasła Cambridgeshire churches również daje dobre rezultaty. Informacje na temat swojego wyznania można znaleźć przez Internet wpisując w wyszukiwarce nazwę wyznania. Można również szukać informacji w miejscowej bibliotece. W kościołach i innych miejscach kultu uzyskasz pomoc w znalezieniu właściwej świątyni oraz w nawiązaniu kontaktu z innymi osobami mówiącymi w Twoim języku i wyznającymi tę samą wiarę. Na tablicach ogłoszeń w kościołach i innych miejscach kultu znajdziesz dane kontaktowe przedstawicieli i informacje na temat bieżących wydarzeń. Niezależnie od wyznania, instytucje te powinny być w stanie pomóc Ci w: nawiązaniu kontaktów znalezieniu grup wyznaniowych znalezieniu organizacji charytatywnych, które mogą zaoferować pomoc w wielu sytuacjach znalezieniu odpowiedniego miejsca modlitw. Informacje o trasach rowerowych można znaleźć na stronie organizacji Sustrans: www.sustrans.org.uk W rejonie Huntingdonshire dostępnych jest wiele tras spacerowych i rowerowych (patrz dział Linked Documents po prawej stronie u 30 31

INFORMACJE NA TEMAT PRAWA (ADVICE ON THE LAW) Prawo (The Law) Przepisy prawa stanowią ważny i skomplikowany temat, dlatego też policja Cambridgeshire wydała informator pt. Newcomers to Cambridgeshire (Poradnik dla osób nowoprzybyłych do Cambridgeshire). Na stronie www.cambs.police.uk można przeczytać tę publikację w swoim języku lub pobrać wersję do druku. Omówionych jest tam wiele aspektów prawa bardziej szczegółowo, niż możemy to zrobić w niniejszej broszurze, m.in: Pomoc dla ofiar i świadków przestępstw Porady dotyczące bezpieczeństwa Wyjaśnienia na temat akceptowalnego zachowania Porady na temat alkoholu i narkotyków Przepisy kodeksu drogowego Przepisy prawne dotyczące broni Przepisy prawne dotyczące przestępstw na tle seksualnym i wieku przyzwolenia Przepisy prawne dotyczące przemocy domowej Przepisy prawne dotyczące kradzieży Uprawnienia do aresztowania. Bezpłatnych i niezależnych porad prawnych udziela organizacja Advice For Life (AFL): www.afl.org.uk. Prowadzi ona również program poradnictwa dla imigrantów, którego celem jest zapewnienie pracownikom migracyjnym specjalistycznych porad z zakresu praw pracowniczych, szkoleń, imigracji, spraw mieszkaniowych, finansów i innych dziedzin. AFL prowadzi sesje doradcze w Huntingdonshire, kontakt: Huntingdon Law Centre: hlc@afl.org.uk lub 01480 356778. Prowadzony przez AFL portal internetowy The Migrant Gateway zawiera informacje, porady i wskazówki dla imigrantów mieszkających w Wielkiej Brytanii i tych, którzy się tutaj wybierają: www.migrantgateway.eu Tel: 0845 234 0708 E-mail: contact@migrantgateway.eu Głosowanie (Voting) Imigranci są uprawnieni do głosowania w wyborach lokalnych (obywatele państw Unii Europejskiej) oraz w wyborach do władz centralnych (obywatele państw Brytyjskiej Wspólnoty Narodów). Więcej informacji można znaleźć na stronie www.electoralcommission.org.uk. Rejestracja narodzin/zgonów (Registration of births/deaths) Narodziny i zgony należy rejestrować w Urzędzie Stanu Cywilnego - Huntingdon Registration Office, Ferrars Road, Huntingdon PE29 3DH, tel. 01480 375821. Obywatelstwo (Citizenship) Wszelkie porady i odnośniki do informacji na temat narodowości i obywatelstwa można znaleźć na stronie: www.direct.gov.uk/en/rightsandresponsibilities/index.htm Obejmują one tematy takie jak: wizy pozwolenia na pracę urzędy imigracyjne naturalizacja, stały pobyt, azyl i obywatelstwo. Pomoc można również uzyskać w ambasadzie swojego kraju w Wielkiej Brytanii. Lista wszystkich ambasad znajduje się na stronie: www.fco.gov.uk - wybierz z menu przycisk Directory. 32 33

Home Office (Border and Immigration Agency) (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (Urząd ds. kontroli granic i imigracji)) to departament rządu odpowiedzialny za egzekwowanie przepisów imigracyjnych, przyjmowanie legalnych imigrantów i turystów oraz ochronę tożsamości i obywatelstwa. Na stronie www.ind.homeoffice.gov. uk/applying można znaleźć informacje dotyczące kryteriów, które trzeba spełniać, aby mieć prawo wstępu do Wielkiej Brytanii oraz prawo do dłuższego pobytu. ZATRUDNIENIE (EMPLOYMENT) Umowy o pracę i płaca minimalna (Employment Contracts and Minimum Wage) Porady i ogólne informacje na temat zatrudnienia, warunków pracy, praw oraz przepisów dotyczących pracy można znaleźć na stronie: www.migrantgateway.eu Informacje na temat nauki i możliwości zatrudnienia dostępne są na stronie: www.migrantresourcecentre.org.uk Umowa o pracę (contract of employment) to umowa zawierana pomiędzy pracodawcą a pracownikiem. Prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy nazywane są warunkami umowy. Umowa nie musi być sporządzona na piśmie, ale pracownik ma prawo do otrzymania dokumentu zawierającego najważniejsze warunki umowy w ciągu dwóch miesięcy od rozpoczęcia pracy. Umowa zostaje zawarta w momencie przyjęcia oferty pracy i od tej chwili obie strony są związane jej warunkami aż do rozwiązania umowy (zwykle na skutek wypowiedzenia) lub zmiany warunków umowy (zwykle poprzez porozumienie). Prawie każda osoba pracująca w Wielkiej Brytanii ma prawo do płacy minimalnej (minimum wage). Nie jest przy tym konieczne zatrudnienie na pełny etat ani praca w siedzibie pracodawcy. Na przykład masz prawo do płacy minimalnej, jeśli: jesteś zatrudniony przez agencję zatrudnienia lub pośrednika pracy (tzw. gangmaster) pracujesz w domu pracujesz na niepełny etat jesteś pracownikiem sezonowym pracujesz na akord pracujesz na podstawie umowy krótkoterminowej. W razie nieobecności w pracy z powodu choroby pracownik jest zwykle uprawniony do ustawowego zasiłku chorobowego (statutory sick pay). Powinno to być określone w umowie o pracę. Umowa o świadczenie usług Osoby zatrudniane przez agencje zatrudnienia lub pośredników pracy otrzymują zwykle umowę o świadczenie usług (Contract for Service), a nie umowę o pracę (Contract of Employment). Osoby zatrudnione na podstawie umowy o świadczenie usług mają słabsze prawa pracownicze. Dalsze informacje można uzyskać od organizacji CAB lub Advice for Life. Niektórzy pracodawcy mogą uzgodnić z pracownikiem, że z wypłaty będą potrącane koszty transportu lub zakwaterowania. Limity potrącanych kwot są określone w przepisach prawnych. Więcej informacji na temat umów, wynagrodzenia, krajowej płacy minimalnej i potrąceń można znaleźć na stronach internetowych: www.direct.gov.uk/employment i www.adviceguide.org/index/life/employment W Wielkiej Brytanii obowiązują przepisy BHP (Health and Safety) mające na celu zapewnienie zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy. Konieczne może być odbycie szkoleń i noszenie w miejscu pracy stosownej odzieży. W razie nieprzestrzegania przepisów BHP pracownik może zostać pociągnięty do odpowiedzialności. Wszystkich pracowników uważa się za równych, bez względu na płeć, wiek, orientację seksualną, rasę, pochodzenie etniczne, niepełnosprawność i przekonania religijne. Obraźliwe uwagi lub 34 35

niestosowne zachowanie wobec innych osób z powodu któregoś z powyższych czynników mogą zostać uznane za nękanie. Dalsze porady można uzyskać w Citizens Advice Bureau. Przepisy dotyczące czasu pracy (Working Time Regulations) Czas pracy powinien być podany w umowie o pracę zwykle nie więcej niż 48 godzin tygodniowo średnio. Istnieją przepisy określające minimalną ilość płatnego urlopu, ale pracodawca może zaoferować więcej: Minimum urlopu wynosi 24 dni (proporcjonalnie, podstawę stanowi 5-dniowy tydzień pracy). Osoby pracujące w niepełnym wymiarze czasu są uprawnione do takiego samego wymiaru urlopu (proporcjonalnie). Uprawnienia urlopowe narastają od momentu rozpoczęcia pracy. Pracodawca może mieć wpływ na to, kiedy pracownik bierze urlop. Za czas urlopu pracownik otrzymuje normalne wynagrodzenie. Gdy pracownik odchodzi z pracy, otrzymuje zapłatę za urlop, którego nie wykorzystał. Pracownik jest chroniony przepisami BHP oraz przepisami o niedyskryminacji. W niektórych przypadkach pracownicy otrzymują wynagrodzenie za czas choroby i wynagrodzenie za urlop macierzyński. Pracownik ma prawo do przerw na odpoczynek: przerw na lunch, przerw na kawę/herbatę i innych krótkich przerw w ciągu dnia. W Anglii jest 8 dni ustawowo wolnych od pracy: w Nowy Rok (1 dzień), w okresie Wielkanocy (2 dni), w maju (2 dni), w sierpniu (1 dzień) oraz w okresie Bożego Narodzenia (2 dni) patrz www.dti.gov.uk/employment/bank-public-holidays/index.html Pośrednicy pracy (Labour Providers) W Huntingdonshire działają pośrednicy pracy (labour providers), określani czasem terminem gangmasters. Pośrednik zatrudnia pracowników i dostarcza siłę roboczą bezpośrednio lub pośrednio innej osobie, na przykład przedsiębiorcy rolnemu. Pośrednicy pracy muszą posiadać zezwolenie na działalność i ściśle przestrzegać określonych zasad, dotyczących m.in.: posiadania licencji pobierania i opłacania podatku i ubezpieczenia właściwego traktowania pracowników zakwaterowania pracowników czasu pracy BHP rekrutacji pracowników i umów o pracę sprawdzania tożsamości i wieku pracowników praw pracowników legalności pracowników. Szczegółowe informacje można znaleźć na następujących stronach internetowych: www.defra.gov.uk/farm/working/gangmasters www.labourproviders.org.uk www.gla.gov.uk W razie jakichkolwiek problemów związanych z pracą dla pośrednika najlepiej udać się po poradę do Citizens Advice Bureau. Bezrobocie (Unemployment) Job Centre Plus to organizacja, która pomaga w poszukiwaniu pracy: można tam znaleźć wiele różnego rodzaju ofert pracy i uzyskać porady dotyczące: pisania podań i wypełniania formularzy aplikacyjnych szukania pracy 36 37

przygotowania do rozmowy kwalifikacyjnej bezpiecznego poszukiwania zatrudnienia rozpoczynania własnej działalności gospodarczej. Dane kontaktowe lokalnego biura: Huntingdon Jobcentre 2-6 Hartford Rd, Huntingdon, Cambs PE18 8AH Tel: 01480 322000 Jeśli masz uprawnienia do zasiłków socjalnych, możesz uzyskać pomoc w Job Centre Plus lub w siedzibie władz lokalnych. Nextstep Nextstep to organizacja pomagająca w kwestiach związanych z nauką i pracą osobom w wieku 20 lat i więcej, również imigrantom. Jeśli chcesz poprawić swoje perspektywy zawodowe, uzyskać kwalifikacje lub udoskonalić umiejętności, warto skorzystać z usług Nextstep, dostępnych na całym terenie Huntingdonshire. Nextstep oferuje bezpłatne informacje wszystkim osobom dorosłym: Nextstep Cambridgeshire and Peterborough, 7 The Meadow, Meadow Lane, St. Ives, Cambs PE27 4LG Tel: 0845 0681400 E-mail: nextstepcambs@connexionscp.co.uk Web: www.nextstepcambs.org.uk Papworth Trust (Papworth Trust) Organizacja Papworth Trust - poprzez współpracę z pracodawcami i indywidualnymi osobami - pomaga osobom niepełnosprawnym w znalezieniu płatnego zatrudnienia i w razie potrzeby zapewnia wsparcie w miejscu pracy. Programy są dostosowywane do indywidualnych potrzeb poszczególnych osób i usługi te są bezpłatne. W celu uzyskania dalszych informacji można zadzwonić na infolinię: 0800 952 5000, lub odwiedzić stronę www.papworth.org.uk The Papworth Trust, Bernard Sunley Centre Papworth Everard, Cambridge, CB23 3RG E-mail: info:papworth.org.uk Samozatrudnienie (Self Employment) Wiele osób decyduje się na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej. W Huntingdonshire jest wiele możliwości rozwoju dla nowych firm. Należy jednak zasięgnąć porad specjalistów. W Cambridgeshire porad udziela: Huntingdonshire Enterprise Agency, 1st floor, (pierwsze piętro) Market Chambers, Cathedral Square, Peterborough PE1 1XW Tel: 01480 450028 Web: www.huntsenterprise.co.uk Dyżury doradców prowadzone są w Huntingdon w Saxongate patrz adres na str. 42. Na stronie rady okręgu Huntingdonshire można znaleźć informacje na temat usług i wsparcia dla firm oraz oferty nieruchomości handlowych do wynajęcia lub zakupu: www.huntsdc.gov.uk/business/business+services Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej może mieć wpływ na status imigracyjny, dlatego warto wcześniej skonsultować się z doświadczonym doradcą. Ogólne porady można znaleźć na stronie: www.adviceguide.org.uk/index/life/employment Osoby samozatrudnione mają obowiązek płacić podatek dochodowy bezpośrednio rządowi brytyjskiemu. 38 39