jak oceniać efektywność i jakość e-nauczania? krótkie wprowadzenie w problematykę Jerzy M. Mischke, emerytowany profesor AGH, profesor Wyższej Szkoły Gospodarki Anna K. Stanisławska, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej Polski Uniwersytet Wirtualny

o czym powiemy? ogólny kontekst problematyki, czyli co o tym wszystkim myślimy jak rozumieć efektywność kształcenia przez Internet? na czym polega ocena pracy e-nauczyciela? na czym jakość e-kursów polega i jakie są techniki jej osiągania i sprawdzania?

na dobry początek cytat dawne wyobrażenia odpowiadające minionej przeszłości trzeba zastąpić nowymi, jeżeli bowiem ich nie uaktualnimy, nasze postępowanie odbiegnie od rzeczywistości i będziemy coraz mniej zdolni do jakiegokolwiek działania. Alvin Toffler

wprowadzenie: co o tym wszystkim myślimy limy 1 współczesne problemy edukacji to: jak efektywnie kształcić? nauczać, czy uczyć, jak studiować? jak przystosować absolwenta do funkcjonowania w społeczeństwie opartym na wiedzy? jak optymalizować pracę nauczycieli akademickich? jak optymalizować finanse uczelni?

wprowadzenie: co o tym wszystkim myślimy limy 2 dobry uniwersytet, dobra szkoła, także e-szkoła? naucza efektywnie dysponuje wykwalifikowaną kadrą nauczycieli studenci osiągają zakładane wyniki nauczania nakłady finansowe równoważone są przez zyski

wprowadzenie: co o tym wszystkim myślimy limy 3 problem oceny jakości i efektywności e-nauczania to właściwie dwa problemy: ocena e-kursów oraz ocena nauczania komplementarnego (ang. blended learning, b-kursów)

problem 1.: 2 cele badania efektywności e-nauczania e 1 cel 1: weryfikacja założeń ekonomicznych i dydaktycznych kursu cel 2: poprawa efektywności ekonomicznej i dydaktycznej kursu

problem 1.: jak badać efektywność e-nauczania? 2 metody oceny efektywności kursów powinniśmy każdorazowo dobierać do wybranego modelu kształcenia (nauczanie tradycyjne, e-nauczanie, nauczanie komplementarne, e-kurs, b-kurs, e-studia itd.)

problem 1.: 3 warunki konieczne pomiaru efektywności 3 kontekstowa obiektywność pomiaru porównywalność pomiarów wrażliwość pomiaru

problem 1.: 2 warunki wystarczające ce pomiaru efektywności 4 systematyczność badań interdyscyplinarność badań (jednoczesna interpretacja danych z różnych dziedzin wiedzy)

problem 1½: 1 czym jest efektywność e-nauczania? 1 osiągnięcie przez absolwenta szkoły określonych wyników kształcenia w rezultacie przeprowadzonych przez nią procesów dydaktycznych

problem 1½: 1 rodzaje efektywności e-nauczania e 2 efektywność ekonomiczna skuteczność dydaktyczna

problem 1½: 1 pomiar efektywności ekonomicznej e-nauczaniae 3 koszt wyprodukowania absolwenta stosunek mierzalnych kompetencji studenta do poniesionego kosztu kształcenia stosunek średnich zarobków absolwenta w 1 roku pracy do kosztów kształcenia

problem 1½: 1 pomiar efektywności dydaktycznej e-nauczaniae 4 stopień realizacji celów nauczania skuteczność stosowanej metodyki stopień przyrostu wiedzy e-studenta w wyniku zabiegów dydaktycznych podjętych przez e-nauczyciela ilościowa ocena pracy e-nauczyciela jakościowa ocena pracy e-nauczyciela ocena branżowych organów kontrolnych badanie opinii pracodawców zatrudniających absolwentów

problem nr 1¾: 1 co badać? 1 przyrost wiedzy studenta przyrost wiedzy grupy szkoleniowej satysfakcja studenta ocena efektów finansowych przedsięwzięcia

problem nr 1¾: 1 co nam potrzeba, by badać efektywność e-nauczania? 2 stały monitoring przebiegu zajęć on-line system kontroli wyników kształcenia system ocen pracy e-nauczyciela system badania satysfakcji e-studenta system badania satysfakcji e-nauczyciela monitoring ocen branżowych oraz monitoring zatrudniania absolwentów

problem nr 1¾: 1 narzędzia badania efektywności e-nauczania e 3 obserwacja jawna lub niejawna system testów kompetencyjnych analiza wyników kształcenia pojedynczego e-studenta i całej grupy szkoleniowej badanie opinii (kwestionariusz ankiety)

problem nr 1¾: 1 a może? 4 efektywność e-nauczania = efektywność pracy e-nauczyciela?

problem nr 1¾: 1 jeśli tak, to mamy co najmniej 4 problemy 5 jak oceniać pracę e-nauczyciela? formalnie, czy jakościowo? ante czy post factum? jakimi metodami badać? ilościowymi, czy jakościowymi? jakie obrać punkty pomiarowe? w jakich przedziałach czasu dokonywać pomiarów? itp.

problem nr 1¾: 1 kryteria oceny pracy e-nauczyciela 6 stopień realizacji celów nauczania przez nauczyciela adekwatność i skuteczność stosowanych przez nauczyciela metod oraz innych rozwiązań dydaktycznych względem założonych celów przyrost uzyskanej przez studenta wiedzy w wyniku podjętych przez nauczyciela zabiegów dydaktycznych = ocena wirtuozerii dydaktycznej

wpływ e problem nr 1⅞: 1 yw e-nauczania na nauczanie klasyczne efektywne e-nauczanie powinno służyć usprawnieniu tradycyjnych procesów dydaktycznych, dziś jednak e-nauczanie nie wpasowało się jeszcze w tradycyjny model kształcenia

jakość a efektywność e-nauczania nie można mówić, że kurs jest skuteczny dydaktycznie, jeśli równie dobrze nie oceniamy jego jakości pomiędzy jakością i efektywnością e-nauczania istnieje swoista zależność

problem nr 2.: od czego zacząć rozwiązywanie zywanie problemu jakości? 1 standardy metodyczne e-kursu? standardy techniczne e-kursu? standardy organizacyjne e-kursu? koncepcja nauczania? organizacja projektu? wszystkie razem?

problem nr 2.: na czym jakość e-nauczania polega? 2 z naszych doświadczeń wynika, że nie wystarczy realizacja przyjętych standardów nauczania, technicznych, organizacyjnych trzeba mieć oryginalny pomysł na kurs i dobrą organizację procesu zmierzającego do jego wytworzenia

problem nr 2.: na czym jakość e-nauczania polega? 3 pomysł na kurs = koncepcja kursu koncepcja kursu = dobrze zoperacjonalizowane cele nauczania + odpowiednio dobrane metody nauczania + to coś oryginalność wykonania

problem nr 2.: na czym jakość e-nauczania polega? 4 istotą kursu, to coś kursu, świadczącą o jego jakości, są dobrze i interesująco skonstruowane zadania dla studentów

problem nr 2½: 2 przepis na dobry e-kurs e 1 dowiedzmy się, jakie potrzeby może mieć szkolona grupa i dobrze się im przyjrzyjmy

problem nr 2½: 2 przepis na dobry e-kurs e 2 w przypadku nauczania komplementarnego powinniśmy dodatkowo: określić jasne kryteria podziału treści kursu na część realizowalną zdalnie i część realizowalną w tradycyjnej klasie ocenić podatność wybranych elementów na nauczanie on-line

problem nr 2½: 2 przepis na dobry e-kurs e 3 do każdego szczegółowego celu dydaktycznego, sformułujmy jedno zadanie do wykonania starajmy się, by zadania były: niebanalne ani zbyt łatwe, ani zbyt trudne polegające na rozwiązywaniu problemów wybierzmy metodę/metody nauczania napiszmy staranne polecenia/instrukcje

problem nr 2½: 2 przepis na dobry e-kurs e 4 zastanówmy się nad formą prezentacji treści (e-podręcznik, audio-book, spis literatury tradycyjnej, linki, materiały dodatkowe, studia przypadku, symulacje, animacje, filmy video itp.) do każdego celu dydaktycznego przygotujmy adekwatne materiały (a nie wszystkie, jakie trzymamy w szufladzie)

problem nr 2½: 2 przepis na dobry e-kurs e 5 materiały dydaktyczne powinny być nie tylko dobrze przemyślane, ale również: podawać rzetelną wiedzę być interesujące być różnorodne być starannie opracowane

problem nr 2½: 2 przepis na dobry e-kurs e 6 z góry określmy tematy dyskusji na forum, które powinny: nie dawać prostych odpowiedzi intrygować zmuszać do myślenia i dyskusji zaplanujmy harmonogram zadań i konsultacji on-line

problem nr 2½: 2 przepis na dobry e-kurs e 7 zdecydujmy się na strategię kursu: praca indywidualna praca w małych zespołach roboczych praca w grupie i styl prowadzenia: moderacja (ang. e-moderator) facilitacja (ang. e-facilitator) metoda kontraktu (ang. contract learning)

problem nr 2¾: 2 kiedy oceniać jakość e-kursu? 1 na każdym etapie projektowania i realizacji kursu w Internecie używając wcześniej stworzonych kryteriów oceny: organizacyjnych metodycznych technicznych

problem nr 2¾: 2 gdzie oceniać jakość e-kursu? 2 na poziomie obsługi studenta i nauczyciela na poziomie produkcji kursu na poziomie realizacji kursu w Internecie

problem nr 2¾: 2 pomiar jakości na poziomie obsługi klienta 3 system CRM otwarte forum dyskusyjne infolinia telefoniczna i internetowa techniczny help desk wirtualny dziekanat opiekun kursu

problem nr 2¾: 2 pomiar jakości w produkcji 4 ocena projektu nauczania ocena realizacji projektu ocena jakości materiałów szkoleniowych ocena aktualizacji

problem nr 2¾: 2 pomiar jakości realizacji w Internecie 5 ocena niezawodności systemu informatycznego ocena organizacji procesu dydaktycznego ocena przygotowania merytorycznego i dydaktycznego nauczycieli

na zakończenie 2 obserwacje 1 w modelu z nauczycielem dobry jakościowo kurs nie gwarantuje skuteczności dydaktycznej założona skuteczność dydaktyczna może zostać osiągnięta nawet w kursie nie spełniającym wszystkich kryteriów jakościowych

na zakończenie 2 obserwacje 2 warunkiem osiągnięcia rynkowego i dydaktycznego sukcesu szkoły, jest badanie elementów e-kursu w symulowanych sytuacjach, analiza trendów zmian oraz stopniowe i skoordynowane poprawianie jakości i efektywności

zapraszamy do dyskusji