FINANSOWY BAROMETR ING: Oszczędności Międzynarodowe badanie ING na temat postaw, zachowań wobec oszczędzania Wybrane wyniki badania przeprowadzonego dla Grupy ING przez TNS NIPO Styczeń 2012
Badanie Finansowy Barometr ING: cykliczne badanie Grupy ING przeprowadzane w kilkunastu krajach na całym świecie na bada zachowania i postawy konsumentów wobec zagadnień finansowych w Polsce i na świecie co kwartał będziemy koncentrować się na innym obszarze finansów zaczynamy od oszczędzania Pierwsza edycja badania została przeprowadzona w 19 krajach na całym świecie Polska, Niemcy, Wielka Brytania, Francja, Austria, Rumunia, Hiszpania, Holandia, Włochy, Czechy, Słowacja, Luksemburg, Australia, USA, Kanada, Turcja, Chiny, Indie, Tajlandia Metodologia n=18348 (Polska n=1000) listopad 2011 (Azja - styczeń 2012) 2
Finansowy Barometr ING - Oszczędności Ludzie szczęśliwi więcej oszczędzają? Badanie koncentruje się na emocjach jakie wzbudzają w respondentach zgromadzone przez nich oszczędności. Zamiast pytać respondentów o to ile zaoszczędzili, w naszym badaniu skoncentrowaliśmy się na ich odczuciach odnośnie kwoty pieniędzy, jaką udało im się w sumie zaoszczędzić. Czy są szczęśliwi i czują się bezpiecznie oraz komfortowo z odłożonymi przez siebie pieniędzmi? Podejście koncentrujące się na odczuciach zyskuje coraz większą popularność w środowiskach naukowych, które podkreślają zależność pomiędzy emocjami, szczęściem oraz pieniędzmi. Badania wskazują, że na poczucie szczęścia większy wpływ mają czynniki subiektywne niż obiektywne. Dlatego nie powinniśmy pytać jak duży jest twój dom, ale jak bardzo jesteś zadowolony ze swojego domu. Badanie pozwoli nam nakreślić światową mapę osób zadowolonych i niezadowolonych ze swoich oszczędności. Pojęcie oszczędności przyjęte w badaniu obejmuje wszelką formę pieniędzy, którą właściciel może przeznaczyć na dowolny cel. Jest to miara oszczędzonych środków, a nie suma odkładana każdego miesiąca. Z badania celowo wyłączyliśmy fundusze emerytalne i produkty ubezpieczeniowe, ze względu na trudność ich upłynnienia ING 3
Odczucie komfortu/ dyskomfortu związane z oszczędzaniem Przegląd wyników dotyczących podejścia do oszczędzania
W Polsce poczucie komfortu związanego z posiadanymi oszczędnościami jest jednym z najwyższych w Europie Biorąc pod uwagę oszczędności, które wcześniej Pan/Pani zdefiniowała, które z poniższych najlepiej opisuje Pana/ Pani poziom komfortu jeżeli chodzi o posiadane oszczędności? 100% 90% 80% 70% 8% 4 4 8% 8% 31% 3 3 2 3 1 2 8% 28% 2 2 2% 28% 2 2 2 60% 50% 20% 0% 2% 1 41% 31% 1 41% 1 12% 2 2 1 22% 2 52% 3 3 1 12% 38% 4 20% 6 1 4 5 51% 1 1% 0% 2% Bardzo komfortowo Komfortowo Ani komfortowo, ani niekomfortowo, Niekomfortowo Bardzo niekomfortowo 5
Czujemy się komfortowo, ale dużo nie mamy Chociaż mieszkańcy Polski oraz Rumunii odczuwają wyższy komfort związany z posiadanymi oszczędnościami, posiadają najmniej łatwo dostępnych pieniędzy Jaką kwotę pieniędzy mogłaby Pani/ mógłby Pan zorganizować w ciągu tygodnia w nagłym przypadku, żeby zapłacić za niespodziewany wydatek np. awarię samochodu lub naprawę ogrzewania w domu? 100% 90% 80% 70% 60% 50% 20% 0% 5 5 12% 1 1 1 21% 4 38% 3 3 3 31% 2 1 1 1 2 2 8% 1 1 12% 22% 28% 1 2 1 1 1 1 1 21% 2 1 1 1 1 22% 2 3 2 21% 22% 1 1 1 1 1 12% 12% 12% 1 1 8% 2% 3 2 4 2 8% Więcej niż 7000 zł (1500 Euro) 5001 7000 zł (1001-1500 Euro) 2001 5000 zł (501-1000 Euro) 501 2000 zł (101-500 Euro) 0 500 zł (0-100 Euro) Nie wiem 6
Im wyższe PKB na głowę, tym większe poczucie komfortu z oszczędności ale nie w Polsce i Rumunii 50% PL PL Wskaźnik komfortu z oszczędności * 20% RO RO FR FR DE DE AT NL NL AT CZ SK UK BE CZ SK UK BE 0% 0% 20% 60% 80% 100% 120% 1 - IT IT ES ES -20% PKB per capita (średnia UE = 100%) * Wskaźnik komfortu z oszczędności = osoby odczuwające komfort osoby odczuwające dyskomfort 7
Polacy zadowoleni z oszczędności, ale wydawać nie umieją? Mimo wysokiego komfortu związanego z oszczędzaniem, Polacy odczuwają problem z wydawaniem pieniędzy 100% 90% 80% 70% 60% 50% 20% 0% Myśląc teraz tylko o Pana/ Pani osobistych wydatkach, które z poniższych najlepiej opisuje Pana/ Pani poziom komfortu związany z pieniędzmi wydawanymi regularnie? 3 3 2 2 2 22% 1 20% 3 3 20% 2 1 1 1 2 12% 3 2 28% 2 2 3 8% 12% 8% 28% 28% 3 1 1 1 22% 20% 2 3 20% 8% 2% 2% 8% 2 2 2 20% 20% 2 3 3 28% 2 2 21% 4 28% 3 2 2 21% 3 2 1 1 8% 2% Czuję się bardzo komfortowo. Mogę z łatwością uregulować moje rachunki i zostają mi jeszcze pieniądze do odłożenia i na przyjemności Czuję się komfortowo z moimi wydatkami. Mogę uregulować moje rachunki i mogę trochę odłożyć, ale muszę rozsądnie gospodarować środkami, aby móc sobie pozwolić na nieplanowane zakupy Nie czuję się ani komfortowo, ani niekomfortowo. Jestem w stanie uregulować co miesiąc rachunki, ale nie zostaje mi wiele na przyjemności Odczuwam dyskomfort. Jestem w stanie uregulować co miesiąc moje rachunki, ale muszę bardzo rozsądnie gospodarować środkami, aby nie popaść w długi. Odczuwam duży dyskomfort w związku w moimi wydatkami. Często przed końcem miesiąca brakuje mi pieniędzy i zaciągam długi 8
Komfort oszczędnościowy i wydatkowy idą w parze poza Polską i Rumunią NL AT DE BE UK FR ES SK PL IT CZ RO * Wskaźnik komfortu = osoby odczuwające komfort osoby odczuwające dyskomfort 9
Rozwiązanie zagadki? Zielona wyspa = szczęśliwa wyspa PL RO NL FR DE AT UK CZ BE SK IT ES * Wskaźnik komfortu = osoby odczuwające komfort osoby odczuwające dyskomfort ING 10
Wpływ gospodarki na finanse osobiste Przegląd wyników dotyczących podejścia do oszczędzania
Polacy przestali oszczędzać bo nie mają z czego albo nie boją się kryzysu Wszystkie kraje mają większy odsetek konsumentów, którzy oszczędzają mniej, co jest ściśle powiązane z wpływem obecnej sytuacji gospodarczej. Patrząc na obecną sytuację gospodarczą jak wpłynęła ona na Pana/ Pani podejście do oszczędzania? 100% 90% 2 20% 20% 1 1 1 1 12% 12% 80% 70% 60% 2 42% 38% 3 3 48% 51% 3 2 3 1 50% 31% 3 2 2 22% 50% Oszczędzam więcej, niż wcześniej Nie ma wpływu na to, ile oszczędzam 7 Oszczędzam mniej, niż wcześniej 20% 52% 38% 42% 51% 6 48% 4 3 52% 3 4 6 58% 5 41% 4 4 6 0% 12
Kryzys nas omija, ale inflacja już nie Inflacja wydaje się stanowić główny problem w obszarze malejących finansów we wszystkich krajach europejskich. Niepokojący jest stosunkowo wysoki udział mieszkańców Hiszpanii, którzy doświadczają słabszej pozycji finansowej wskutek utraty pracy. Patrząc na obecną sytuację gospodarczą czy ma ona wpływ na Pana/ Pani finanse? (proszę wybrać wszystkie, które mają wpływ) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 8% 8% 8% 1% 8% 12% 12% 8% 8% 12% 1 12% 1 1 1 2 2 38% 38% 3 4 48% 5 3 51% 4 5 41% 4 2 2 8% 4 41% 31% Moja sytuacja finansowa poprawiła się Moja sytuacja finansowa pogorszyła się, ponieważ wspieram dzieci lub krewnych, którzy mają problemy Moja sytuacja finansowa pogorszyła się, ponieważ mój partner(ka) stracił(a) pracę lub jego/jej płaca została obniżona Moja sytuacja finansowa pogorszyła się, ponieważ straciłem/straciłam pracę lub moja płaca została obniżona Wzrost gospodarczy Kryzys 20% 0% 48% 52% 3 3 4 4 2 3 2 2 22% 2 2 2 21% 42% 4 42% Moja sytuacja finansowa pogorszyła się, ponieważ ceny rosną szybciej niż mój dochód Nie odczułem/odczułam większego wpływu Żadna z powyższych Inflacja 13
Wpływ sytuacji gospodarczej na finanse domowe Moja sytuacja nie zmieniła się lub uległa poprawie Moja sytuacja pogorszyła się - ceny rosły szybciej niż moje dochody Moja sytuacja pogorszyła się bezrobocie i cięcia płac 14
Mniej oszczędzamy, ale na wakacje chętnie pojedziemy Czy był(a)by Pan(i) skłonny(-a) wykorzystać część swoich oszczędności na zakup niektórych z poniższych rzeczy w ciągu najbliższych 12 miesięcy? Prosimy wymienić wszystkie możliwe cele / powody dla których regularnie Pan(i) oszczędza Wakacje Odnowienie\naprawa\remont domu lub mieszkania Spłata osobistych długów (np. karty kredytowe, pożyczki na cele osobiste) Coś drogiego (np. samochód, urządzenia elektryczne, modne elementy ubioru) Na rózwój osobisty / edukację własną Na przyszłość i edukację dzieci lub krewnych na utrzymaniu Nie, nie chcę ruszać moich oszczędności Zakup domu lub mieszkania Na długi urlop naukowy lub dłuższą nieobecność w pracy 2 2 2 2 12% 21% 42% 38% 3 Uregulowanie nieoczekiwanych wydatków - fundusz na wypadek wyjątkowych zdarzeń Wakacje Zakup czegoś drogiego (np. samochód, urządzenia elektryczne, modne elementy Opłacenie rachunków Odnowienie\naprawa\remont domu lub mieszkania Na przyszłość i edukację dzieci lub krewnych na utrzymaniu Oszczędzam tylko po to, aby mieć wolne środki; nie mam żadnych konkretnych celów Na rozwój osobisty / edukację własną Nie mogę oszczędzać - nie wystarcza mi na to pieniędzy pod koniec miesiąca Zakup domu lub mieszkania Na długi urlop naukowy lub dłuższą nieobecność w pracy Nie oszczędzam - wolę wydawać 2% 1 2 1 1 22% 1 3 2 41% 38% 3 3 4 Polska 58% Średnia dla wszystkich badanych krajów 0% 20% 50% 0% 20% 60% 80% 15
Podejmowanie decyzji finansowych Przegląd wyników dotyczących podejścia do oszczędzania
Przy podejmowaniu decyzji finansowych Polacy opierają się na rodzinie i przyjaciołach ale też dużo czerpią z internetu 250% W całej Europie, rodzina jest ważniejsza niż banki czy wykwalifikowani doradcy finansowi jeżeli chodzi o pomoc w podejmowaniu decyzji finansowych. 200% 150% 100% 50% 2% 2% 1 2 12% 1 2 1 4 2 12% 8% 2 28% 82% 81% 8% Komu ufa Pan/ Pani na tyle, aby poprosić o radę przy podejmowaniu najważniejszych decyzji finansowych? 1% 8% 1 8% 1% 22% 8% 2 1 1% 1 1 31% 12% 28% 2 22% 1 1 2 12% 22% 1 6 68% 6 6 6 62% 62% 62% 61% 60% 58% 5 20% 2 2% 2 1 1 41% 22% 3 12% 41% 21% 31% 3 1 2 3 1 4 41% 8% 21% 3 1 28% 1 12% 3 1 8% 8% 3 3 22% 7 80% 8 Instytucje rządowe i instytucje publiczne udzielające porad, takie jak instytucje charytatywne Wykwalifikowani doradcy finansowi Źródła internetowe, takie jak serwisy internetowe zajmujące się udzielaniem porad finansowych i witryny mediów społecznościowych, takie jak Facebook Media (telewizja, radio, materiały drukowane) Banki i inne instytucje finansowe Koledzy/koleżanki z pracy Przyjaciele Rodzina 0% 17
W Polsce najwyższe zaufanie do mediów jako wsparcia w decyzjach finansowych Komu ufa Pan/ Pani na tyle, aby poprosić o radę przy podejmowaniu najważniejszych decyzji finansowych? Media 18