Co sadzimy o strajku lekarzy? O tym, ze trwa strajk sluzby zdrowia wie prawie cale spoleczenstwo (98%). Co drugi Polak (55%) uwaza, ze racje w sporze maja strajkujacy lekarze, natomiast co czwarty (24%) - ze strona rzadowa i Ministerstwo Zdrowia. Jedna piata (21%) badanych nie sprecyzowala swego zdania w tej kwestii. O nieskutecznosci protestu przekonanych jest 45% ankietowanych - ich zdaniem strajk nie przyczyni sie do rozwiazania zadnego z problemów waznych dla sluzby zdrowia i pacjentów oraz do poprawy lecznictwa uspolecznionego. Warszawa, luty 1997 rok OBOP Sp. z o.o., ul. Dereniowa 11, 02-776 Warszawa, tel. (0-22) 644 99 73, 648 20 44-46, fax 644 99 47, obop@obop.com.pl, www.obop.com.pl
Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowan zamieszczanych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania zródla. Pózna jesienia rozpoczeli akcje protestacyjna lekarze. Do chwili obecnej nie nastapilo zblizenie stanowisk miedzy lekarzami a Ministerstwem Zdrowia, a protestujacy stosuja coraz to inne formy nacisku. Z przeprowadzonego przez OBOP sondazu 1 wynika, iz o prowadzeniu akcji strajkowej wie prawie cale spoleczenstwo (98%). Zainteresowanie jej przebiegiem deklaruje ponad polowa badanych (54%). Szczególowe dane przedstawione zostaly na wykresie: Od kilku miesiecy trwa strajk sluzby zdrowia. Czy slyszal Pan(i) o nim? nie slyszal o strajku 1% trudno powiedziec 1% wie o strajku, ale sie nim nie interesowal 44% wie o strajku i interesowal sie jego przebiegiem 54% Przebiegiem strajku interesowali sie najczesciej kierownicy i specjalisci (70%), pracownicy szeregowi (62%) oraz robotnicy (61%). Zainteresowanie protestem sluzby zdrowia czesciej wykazywaly osoby starsze (w wieku 50-59 lat - 65%, w wieku 40-49 lat - 62% i w wieku 30-39 lat - 59%) niz mlode (43% respondentów w wieku 20-29 lat oraz 30% osób, które nie ukonczyly 20 roku zycia). 2
Zainteresowanie strajkiem bylo tym wieksze, im wyzszym wyksztalceniem legitymowali sie badani oraz im wieksza byla miejscowosc, w której mieszkali. Dane przedstawione zostaly na wykresach: Wyksztalcenie a zainteresowanie strajkiem sluzby zdrowia 80% 73% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 45% 54% 56% 0% podstawowe zasadnicze zawodowe srednie i pomaturalne wyzsze z niepelnym 1 Sondaz Osrodka Opinii Publicznej z 9-12 stycznia 1997 roku. Zbadano 1092 losowo dobranych osób od 16 roku zycia. Dopuszczalny blad dla takiej wielkosci próby nie przekracza +/-3%, przy wiarygodnosci oszacowania równej 95%. 3
Miejsce zamieszkania a zainteresowanie strajkiem sluzby zdrowia 60% 50% 40% 30% 20% 10% 48% 57% 58% 59% 0% wies miasto do 100 tys. miasto 101-500 tys. miasto pow. 500 tys. O protescie sluzby zdrowia slyszalo, ale sie nim nie interesowalo 44% spoleczenstwa. Byli to przede wszystkim uczniowie i studenci (65%), bezrobotni (57%), osoby w wieku do 19 lat (62%) oraz dwudziestolatkowie (56%), a takze mieszkancy wsi (50%), osoby z wyksztalceniem podstawowym (52%) oraz ci, którzy ocenili swoja sytuacje materialna jako zla lub bardzo zla (49%). Tylko nieliczni (1%) nie slyszeli o strajku lekarzy. Wiekszosc respondentów (79%) - niezaleznie czy interesowala sie, czy tez nie, przebiegiem strajku - miala okreslone zdanie w kwestii, kto ma racje - strajkujacy czy przedstawiciele wladz. Kto ma racje w sporze miedzy pracownikami sluzby zdrowia a rzadem i Ministerstwem Zdrowia? zdecydowanie strajkujacy pracownicy sluzby zdrowia 18% raczej strajkujacy pracownicy sluzby zdrowia 37% raczej rzad i Ministerstwo Zdrowia 19% zdecydowanie rzad i Ministerstwo Zdrowia 5% 4
trudno powiedziec 21% Ponad polowa badanych (55%) uznala, ze racje w sporze maja pracownicy sluzby zdrowia. Za stanowiskiem rzadu i Ministerstwa Zdrowia opowiedzial sie co czwarty (24%) z odpowiadajacych na pytania sondazu. Nie wskazalo na racje zadnej ze stron konfliktu 21% badanych. Racje pracownikom sluzby zdrowia najczesciej przyznawali kierownicy i specjalisci (78%), uczniowie i studenci (66%), a takze osoby w wieku do 19 lat (67%) oraz trzydziestolatkowie (64%). Poparcie dla strajkujacych roslo wyraznie wraz ze wzrostem wyksztalcenia respondentów (osoby z wyksztalceniem podstawowym - 49%, zasadniczym zawodowym - 53%, srednim - 56% i wyzszym - 70%) oraz z wielkoscia miejsca zamieszkania (wies - 51%, miasta do 100 tys. - 51%, miasta 100-500 tys. - 57%, miasta powyzej 500 tys. - 69%). Wyrazanie poparcia zalezalo takze od pogladów politycznych - strajkujacych najczesciej popieraly osoby o pogladach prawicowych (71%) i centroprawicowych (66%), najrzadziej o pogladach lewicowych (43%). Poglady polityczne a poparcie dla strajkujacych 100% 50% 43% 52% 66% 71% 0% lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe Racje stronie rzadowej przyznaly najczesciej osoby o pogladach lewicowych (40%) i centrolewicowych (32%), emeryci i rencisci (29%) oraz ludzie w wieku 40 lat i wiecej (40-49 lat - 27%; 50-59 lat - 29%; 60 lat i wiecej - 31%). 5
Wprawdzie 55% respondentów stwierdzilo, ze racje w sporze maja lekarze, jednakze wyrazane przez nich poparcie dla strajkujacych nie laczylo sie z przekonaniem o skutecznosci strajku i o tym, iz przyczyni sie on do rozwiazania waznych dla sluzby zdrowia spraw. Niezaleznie od tego, o jaka sprawe wazna dla sluzby zdrowia i lecznictwa uspolecznionego spytalismy respondentów, wiekszosc z nich byla zdania, ze strajk w niewielkim stopniu lub wcale nie przyczyni sie do jej zalatwienia. Pytanie brzmialo: Jak Pan(i) sadzi, w jakim stopniu strajk przyczyni sie do zalatwienia nastepujacych spraw? : Ponizej przedstawiamy uzyskane rozklady odpowiedzi: Zmniejszenie kolejek przed gabinetami lekarskimi w bardzo duzym stopniu 2% w duzym stopniu 9% raczej w niewielkim stopniu 32% w bardzo malym stopniu lub wcale 43% trudno powiedziec 14% --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Skrócenie okresu oczekiwania na wizyte u specjalisty w bardzo duzym stopniu 3% w duzym stopniu 8% raczej w niewielkim stopniu 31% w bardzo malym stopniu lub wcale 43% trudno powiedziec 15% --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Podwyzki plac dla personelu sredniego i pomocniczego 6
- pielegniarki, salowe w bardzo duzym stopniu 2% w duzym stopniu 16% raczej w niewielkim stopniu 50% w bardzo malym stopniu lub wcale 20% trudno powiedziec 12% ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Poprawa poziomu uslug lekarskich w bardzo duzym stopniu 3% w duzym stopniu 14% raczej w niewielkim stopniu 35% w bardzo malym stopniu lub wcale 35% trudno powiedziec 13% -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Zwiekszenie ilosci pieniedzy przeznaczonych z budzetu panstwa na sluzbe zdrowia w bardzo duzym stopniu 3% w duzym stopniu 16% raczej w niewielkim stopniu 53% w bardzo malym stopniu lub wcale 16% trudno powiedziec 12% Lepsze wyposazenie w specjalistyczny sprzet medyczny w przychodniach i szpitalach w bardzo duzym stopniu 4% w duzym stopniu 13% raczej w niewielkim stopniu 37% w bardzo malym stopniu lub wcale 32% trudno powiedziec 14% Oddluzenie sluzby zdrowia w bardzo duzym stopniu 2% 7
w duzym stopniu 16% raczej w niewielkim stopniu 46% w bardzo malym stopniu lub wcale 20% trudno powiedziec 16% --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Generalna reforma sluzby zdrowia - powolanie np. kas chorych w bardzo duzym stopniu 2% w duzym stopniu 17% raczej w niewielkim stopniu 37% w bardzo malym stopniu lub wcale 25% trudno powiedziec 19% -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Podwyzki plac dla lekarzy w bardzo duzym stopniu 5% w duzym stopniu 22% raczej w niewielkim stopniu 50% w bardzo malym stopniu lub wcale 12% trudno powiedziec 11% Ponad jedna czwarta ankietowanych uznala, ze strajk bedzie skuteczny, jesli chodzi o rozwiazanie kwestii placowych lekarzy. Ten problem byl najczesciej wskazywany jako przewidywany efekt strajku. Spoleczne przekonanie o rozwiazaniu innych kwestii waznych dla resortu zdrowia - takich jak generalna reforma, zwiekszenie dotacji z budzetu, oddluzenie resortu czy podwyzki plac dla sredniego i pomocniczego personelu medycznego - lokowalo sie na nizszym poziomie (19%, 18%). Wiara w efektywnosc strajku w odniesieniu do poprawy poziomu uslug, lepszego wyposazenia w sprzet medyczny, skrócenie czasu oczekiwania na wizyte u specjalisty i zmniejszenie kolejek - czyli spraw dotyczacych pacjentów byla przez badanych jeszcze rzadziej deklarowana. 8
W jakim stopniu strajk przyczyni sie do: zmniejszenia kolejek 11% 75% 14% skrócenia czasu oczekiwania do specjalisty 11% 74% 15% lepszego wyposazenia w sprzet medyczny poprawy poziomu uslug lekarskich podwyzki plac pielegniarek i salowych 17% 69% 14% 17% 70% 13% 18% 70% 12% oddluzenia sluzby zdrowia 18% 66% 16% generalnej reformy sluzby zdrowia zwiekszenia pieniedzy dla sluzby zdrowia 19% 62% 19% 19% 69% 12% podwyzki plac lekarzy 27% 62% 11% w bardzo duzym lub duzym raczej niewielkim, bardzo malym lub wcale trudno powiedziec O tym, ze strajk nie przyniesie efektywnych rozwiazan przekonanych bylo 45% badanych. Ich zdaniem w wyniku protestu lekarzy zadna z wymienionych spraw nie bedzie pozytywnie rozwiazana. 9
19% ankietowanych uznalo, ze poprzez strajk uda sie rozwiazac tylko jeden z problemów, na dwie lub trzy sprawy wskazalo 38% ankietowanych, od czterech do szesciu kwestii wymienilo 12%, natomiast tylko 4% badanych uznalo, ze protest okaze sie skuteczna forma nacisku przy osiaganiu pozytywnych rozwiazan wiekszosci (od siedmiu do dziewieciu) rozwazanych problemów. Widac wyraznie, ze wsród badanych przewazaja sceptyczne oceny, jesli chodzi o skutecznosc akcji protestacyjnej lekarzy. 10