Rywalizacja mi dzy generacjami /Test wykaszarek spalinowych/ Dwie najnowsze wykaszarki wyposa one w silnik z przep ukiwaniem warstwowym i dwie starsze z tradycyjnym silnikiem dwusuwowym zosta y poddane praktycznemu sprawdzianowi przy wykaszaniu roêlin zielnych i wycinaniu zaroêli oraz badaniom na stanowisku hamowniczym. W artykule przedstawiamy wyniki tego porównania. We wspó pracy z: Cztery wykaszarki spalinowe klasy 35 cm 3, oferowane przez firmy Dolmar, Husqvarna, Solo i Stihl, by y testowane przy wykaszaniu traw i wycinaniu zaroêli. Fot. dlz Wtym roku przedmiotem porównawczego testu, który przeprowadziliêmy wspólnie z czasopismami dlz i Motorgeräte, by y dwie generacje wykaszarek spe niajàce aktualne normy emisji spalin i niespe niajàce ich. Te ostatnie mogà byç jednak nadal dost pne na rynku, poniewa majà tu zastosowanie przepisy wyjàtkowe. Zgodnie z nimi producentom zezwala si na sprzeda co roku maksymalnie 2,5 tys. jednostek nieodpowiadajàcych normom europejskim. Ustawodawca idzie w ten sposób na r k mniejszym wytwórniom, którym coraz trudniej jest dorównaç wielkim potentatom pod wzgl dem tempa rozwoju nowych konstrukcji. W teêcie porównawczym reprezentowane by y wykaszarki o pojemno- Êci skokowej 35 cm 3 firm: Dolmar, Husqvarna, Solo i Stihl. Urzàdzenia tej klasy nadajà si szczególnie do prac w rolnictwie, a tak e dla wymagajàcych u ytkowników prywatnych i s u b komunalnych. W Niemczech cena tych solidnych wykaszarek kszta tuje si na poziomie 600 700 euro. Wszystkie testowane modele cechujà si korzystnym stosunkiem ceny do w aêciwoêci u ytkowych, takich jak wydajnoêç i masa. Z g owicà y kowà i no em Przed przeprowadzeniem testów praktycznych poddaliêmy wszystkie wykaszarki szczegó owym badaniom na stanowiskach hamowniczych w centrum badawczo-rozwojowym firmy Stihl w Waiblingen w Niemczech. Przy wykonywaniu pomiarów ÊciÊle wspó pracowali z nami tak e pozostali producenci. W certyfikowanych laboratoriach mierzone by y wartoêci mocy, drgaƒ i emisji spalin (p. ryc. na str. 52). Dane pomiarowe zestawiliêmy w tabeli 2. 50 AGROmechanika 12/2011
Tab. 1. Klasyfikacja testowanych wykaszarek. Miejsce 1. 2. 3. 4. WydajnoÊç Stihl Dolmar Solo Husqvarna Ergonomia Stihl Husqvarna Dolmar Solo Ograniczenie ha asu Husqvarna Solo Stihl Dolmar T umienie drgaƒ Stihl Husqvarna Dolmar Solo Wynik ogólny Stihl Dolmar Husqvarna Solo WartoÊci niektórych parametrów, np. Êredniego zu ycia paliwa czy emisji spalin, sà Êrednià wa onà wyników uzyskanych pod obcià eniem pe nym (waga 85%) i cz Êciowym (waga 15%). Przyj ty rozk ad wag odpowiada w przybli eniu warunkom eksploatacji praktycznej. W ramach testu praktycznego kosiliêmy zarówno wysokie trawy, jak i leêne zaroêla. U ywaliêmy przy tym pó automatycznej g owicy y kowej i potrójnego no a. Narz dzia robocze by y oryginalnymi produktami firmowymi, które albo nale- a y do wyposa enia wykaszarki, albo zosta y dostarczone specjalnie do badaƒ. Przek adnia i y ka Wykaszarka uzbrojona w g owic y kowà mo e szybko osiàgnàç granic swoich mo liwoêci. Wiele zale- y od pracy przek adni i d ugoêci y ki. Na parametry wykaszania wp yw ma równie os ona ochronna jej rodzaj ma decydujàce znaczenie dla kopiowania terenu i odk adania skoszonego materia u. Dlatego niektóre wytwórnie oferujà dwie os ony zarówno do g owicy y kowej, jak i do no a. Wykaszarce wyposa onej w nó raczej nie grozi osiàgni cie granicy mo liwoêci w normalnych warunkach eksploatacji. Mimo to istotne znaczenie majà takie elementy, jak wywa enie wykaszarki, mo liwoêç dostosowania szelek do u ytkownika i atwoêç manipulacji narz dziem. Szczegó owe dane o wynikach testu praktycznego i pomiarów laboratoryjnych podajemy w opisach poszczególnych wykaszarek. fe/jh Przeprowadzajàc test praktyczny czterech kos spalinowych, stosowaliêmy zarówno g owic y kowà, jak i nó. Tab. 2. Wyniki pomiarów. Producent Dolmar Husqvarna Solo Stihl Model MS-3310 535 RX 137 SB FS 240 C-E Silnik PojemnoÊç skokowa (cm 3 ) 33 34,6 36,5 37,7 Moc zmierzona (kw) 1,45 1,50 1,65 1,77 przy pr dkoêci obrotowej (obr./min) 8500 8500 8500 8500 Moc katalogowa ISO 7293 (kw) 1,6 1,6 1,5 1,7 Moc litrowa (kw/l) 43,9 43,4 45,2 46,9 Maksymalny moment obrotowy (Nm) 1,82 1,90 2,30 2,27 przy pr dkoêci obrotowej (obr./min) 6500 7000 5000 5000 Liczba pociàgni ç rozruchowych z ssaniem/bez ssania badania laboratoryjne (test praktyczny) 2/1 (2/2) 2/2 (2/2) 2/2 (2/2) 1/2 (1/1) Zu ycie paliwa Jednostkowe zu ycie paliwa (g/kwh) obcià enie pe ne 543 450 560 365 Zu ycie paliwa obcià enie pe ne (g/h) 789 676 924 648 Zu ycie paliwa bieg ja owy (g/h) 240 160 150 180 Ârednie zu ycie paliwa (ml/h) obcià enie pe ne 85%, bieg ja owy 15% 954 808 1091 780 Zmierzona pojemnoêç zbiornika paliwa benzyna (ml) 950 650 620 750 Czas pracy do wyczerpania zapasu paliwa w zbiorniku (min) obcià enie pe ne 85%, bieg ja owy 15% 60 48 34 58 Pr dkoêç obrotowa Obroty biegu ja owego (obr./min) 2500 2900 2700 2800 Limit maksymalnych obrotów (obr./min) 11 800 11 400 10 700 12 500 Pr dkoêç obrotowa przy pracy z y kà (obr./min) 10 700 10 300 10 000 11 500 Prze o enie przek adni 1:1,3 1:1,4 1:1,23 1:1,4 Ârednica ko a roboczego y ki (mm) 410 480 400 420 Masa Masa bez g owicy y kowej, os ony i paliwa (kg) 7,9 6,1 7,7 7,4 Masa z g owicà y kowà i os onà, bez paliwa (kg) 8,9 7,4 8,6 8,7 Obcià enie jednostkowe mocy bez g owicy y kowej (kg/kw) 5,45 4,07 4,67 4,18 Emisja spalin i drgania Emisja HC + NO x obcià enie pe ne (g/kwh) 141,23 29,9 148,18 22,5 Emisja HC + NO x obcià enie pe ne 85%, bieg ja owy 15% (g/kwh) 157,1 34,6 155,7 31,5 Poziom ciênienia akustycznego Lweq EN ISO 1680-1 praca z g owicà y kowà [db (A)] 96 97 99 99 Moc akustyczna Lweq ISO 22868 praca z g owicà y kowà [db (A)] 108 108 113 109 Drgania ISO 22867 eq praca z g owicà 4,2/ 4,8/ 5,7/ 4,6/ y kowà, strona lewa/strona prawa (m/s 2 ) /4,6 /5,4 /3,1 /4,6 Cena katalogowa (z brutto) b.d. suger. 1999 1495 2049 AGROmechanika 12/2011 51
Ryc. 1. Masa wykaszarki bez narz dzia tnàcego przypadajàca na jednostk mocy. Ryc. 2. Moc przypadajàca na jednostk pojemnoêci skokowej. Ryc. 3. Emisja spalin. Ryc. 4. Zu ycie paliwa przypadajàce na jednostk iloêci energii. D ugi wysi gnik przyczynia si do idealnego wywa enia modelu MS-3310. Silnik cechuje si dobrymi parametrami momentu obrotowego. Wykaszarka z prawdziwego zdarzenia, która pracuje bardzo efektywnie. Gdyby tylko nie ta emisja spalin. Dolmar MS-3310 Zaskakujàce jest to, e majàca ju swoje lata wykaszarka Dolmar ca kiem dobrze wypada w porównaniu z konkurencjà wybranà do testu. Model MS-3310 plasuje si w czo- ówce pod wzgl dem wydajnoêci ci cia zarówno y kà, jak i no em i to pomimo s abszych wyników w zakresie mocy i momentu obrotowego, uzyskanych na stanowisku hamowniczym. Wykaszarka Dolmar jest bardzo dobrze wywa ona. D ugi wysi gnik zapewnia du y zasi g operowania narz dziem. Model ten reprezentuje konstrukcje, które nadajà si bardziej do koszenia du ych powierzchni ni do drobiazgowego wykaszania. Jako jedyna spoêród testowanych modeli wykaszarka Dolmar ma 4-punktowy system antywibracyjny, a przy tym najni szà cen. W ofertach konkurencji jest on dost pny za dop atà (od 100 euro). Z drugiej strony trzeba przyznaç, e maszyna Dolmar nie wyró nia si zbytnio pod wzgl dem t umienia drgaƒ. S absze punkty modelu MS-3310 wynikajà przede wszystkim z tego, e nie nale y on do najnowszych konstrukcji. Zbiornik paliwa jest nieprzezroczysty, a filtr powietrza zrobiono z tkaniny nylonowej. Przek adnia wymaga konserwacji. Powa nym mankamentem wykaszarki Dolmar jest to, e jej silnik nie odpowiada aktualnym normom emisji spalin. Ponadto nowoczesne silniki z przep ukiwaniem warstwowym cechujà si znacznie obni onym zu yciem paliwa. Niezbyt podoba nam si sposób ustalania uchwytu kierujàcego do regulacji potrzebny jest klucz (za to ustawienie kierownicy nie zmienia si w razie przestawienia g owicy y kowej). Uruchamianie wykaszarki Dolmar przebiega sprawnie i szybko. JakoÊç szelek jest bardzo dobra. W wykaszarce firmy Dolmar instalowany jest tradycyjny dwusuwowy silnik. 52 AGROmechanika 12/2011
Reprezentujàcy nowe wykaszarki model Husqvarna 535 RX jest wyposa ony w silnik z przep ukiwaniem warstwowym i katalizator. Model 535 RX jest nowoczesnà wykaszarkà, która odpowiada wspó czesnym standardom emisji spalin. JeÊli chodzi o wydajnoêç koszenia, to model ten wypad w te- Êcie poni ej oczekiwaƒ. Husqvarna 535 RX W modelu tym stosowana jest nietypowa kombinacja technologii przep ukiwania warstwowego z katalizatorem. Dzi ki temu wykaszarka spe nia bez k opotów wymogi aktualnych norm emisji spalin, ale nie osiàga takiego poziomu redukcji zu- ycia paliwa jak rasowa konstrukcja z przep ukiwaniem warstwowym. Wyposa enie modelu jest na wskroê nowoczesne. To zdecydowanie najl ejsza maszyna spoêród testowanych. Za to jej prowadzenie przy koszeniu nie jest optymalne (m.in. przez wysokà kolumn uchwytu kierujàcego) i bardziej nadaje si do precyzyjnego wykaszania y kà. Dziwi o nas to, e y ka jest tak d uga Êrednica ko a roboczego wynosi 480 mm. Przy zmierzonej przez nas mocy silnika (dolna cz Êç wartoêci Êrednich) taki wymiar narz dzia sprawia, e wykaszarka nie pracuje tak dynamicznie, jak mo na by si spodziewaç. T e s t Rzeczywiste wartoêci mocy akustycznej i ciênienia akustycznego potwierdzajà subiektywne odczucie cichej pracy wykaszarki Husqvarna. Starannie wykonana g owica robocza jest atwo dost pna. Wymiana odbywa si szybko, a widok na nià jest dobry. Znajdujàca si w komplecie os ona praktycznie nie pozwala na odk adanie pokosu. System rozruchu silnika jest prosty (tu: dêwignia ssania). Reklamy
Silnik Solo 137 SB pracuje efektywnie, ale nie odpowiada aktualnym normom emisji spalin. Nowymi detalami sà system ustalania uchwytu i ochronna os ona. Solo 137 SB Jeden z minusów wykaszarki Solo niespe nianie aktualnych norm emisji spalin jest zarazem plusem. Podczas gdy pracujàcy pod pe nym obcià eniem silnik nowoczesnej wykaszarki jest elektronicznie trzymany w cuglach, w wykaszarce Solo jest bez przeszkód zasilany w paliwo. Dzi ki temu odg osy pracy sà mniej nieprzyjemne dla ucha. Wykaszarka Solo uplasowa a si na niewdzi cznym czwartym miejscu. Mimo to jest solidna i wydajna. Maszyna pracuje bardzo dynamicznie. Moc i moment obrotowy osiàgajà wartoêci z górnego przedzia u. Konstruktorom uda o si wycisnàç z silnika wi cej ni solidnà moc litrowà. Wykaszark wyposa ono w zawór dekompresyjny. Zbiornik paliwa jest przezroczysty. Wykaszarka ma nowoczesnà i zgrabnà lini, ale po systemie rozruchowym widaç, e maszyna ma ju swoje lata. W àcznik niekiedy zaczepia si w pozycji stop. Zawór odpr ajàcy u atwia rozruch tradycyjnego silnika dwusuwowego. Przezroczysty zbiornik paliwa jest praktycznym rozwiàzaniem. Aby przestawiç uchwyt kierujàcy, trzeba zwolniç po àczenie Êrubowe. System ustalania uchwytu móg by byç lepszy jeêli zbyt mocno przyprze si g owic y kowà do pod o- a, kierownica mo e si przesunàç. Zarówno rzeczywiste, jak i subiektywnie odczuwane drgania sà stosunkowo du e, zw aszcza na prawym chwycie. Ani z y kà, ani z no em model Solo 137 SB nie osiàga szybko granicy swoich mo liwoêci. Model Stihl FS 240 C-E to wykaszarka najnowszej generacji, wyposa ona w ekonomiczny silnik 2 Mix. Stihl FS 240 C-E Model ten to bardzo udana konstrukcja, która zarówno z no em, jak i g owicà y kowà dobrze sprawdza si w praktyce. Silnik generuje solidnà moc i utrzymuje sta e obroty. Charakterystyk pracy mo na by niemal e nazwaç agresywnà. JednoczeÊnie cechuje si niskim poziomem emisji spalin i niewielkim zu- yciem paliwa, a to dzi ki technologii przep ukiwania warstwowego. W nowym systemie rozruchowym do sterowania pó gazem i ssaniem Model cechuje si dynamicznà pracà silnika i atwym rozruchem. Odpowiada normom emisji spalin. Nie pozostawia prawie nic do yczenia. s u y teraz prze àcznik obrotowy. Po dodaniu gazu wykaszarka automatycznie cofa si do pozycji biegu ja owego. Nieco k opotu mo e sprawiaç obs ugiwanie maszyny w grubych r kawicach. adnych zastrze eƒ nie mieliêmy do rozrusznika ErgoStart. Do wytworzenia niezb dnego napr enia rozruchowego wystarcza jego równomierne powolne pociàgni cie. Silnik zaskakuje niezawodnie. System funkcjonuje dobrze równie wtedy, gdy wykaszarka zawieszona jest ju na szelkach. Wyjàtkowo dobrze przebiega rozruch w stanie ciep ym. Dostarczane w zestawie szelki zapewniajà wprawdzie komfort pracy, ale za cen katalogowà 699 euro mo na by oczekiwaç jeszcze lepszego i nowoczeêniejszego rozwiàzania. Model FS 240 C-E ma wszystko, co powinna mieç nowoczesna wykaszarka. Podczas praktycznej eksploatacji nie stwierdzaliêmy nadmiernych drgaƒ. Zbiornik paliwa jest przezroczysty i nawet ma specjalnà os on. Prze àcznik stop powraca automatycznie do pozycji wyjêciowej. Nowy system rozruchowy ma zapobiegaç nieprawid owej obs udze i zalewaniu gaênika. 54 AGROmechanika 12/2011