BIULETYN INFORMACYJNY nr 02/2013 Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Dublinie Luty 2013 r.

BIULETYN INFORMACYJNY nr 02/2013 Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Dublinie Luty 2013 r. I. GOSPODARKA IRLANDII 1. Budownictwo mieszkaniowe w Irlandii Według danych irlandzkiej Federacji Przemysłu Budowlanego (ang. Construction Industry Federation - CIF) w 2012 r. w Irlandii zbudowano 8488 nowych domów. W stosunku do poprzedzającego roku liczba oddanych do użytku domów zmniejszyła się o 1992 czyli 19% (w 2011 r. zbudowano ich 10480). Prognozy na 2013 rok nie są zbyt optymistyczne. Na podstawie danych mówiących o rozpoczętych inwestycjach mieszkaniowych widać wyraźnie, że tendencja spadkowa będzie kontynuowana. Od stycznia do listopada 2012 r. rozpoczęto budowę 3.895 nowych budynków mieszkaniowych, co oznacza spadek w stosunku do analogicznego okresu w 2011 r. o 336 lokali, czyli o 8%. Według danych irlandzkiej Federacji Przemysłu Budowlanego w 2012 r. największa liczba domów została zbudowana w Dublinie (1266), Cork (1213) i Galway (499). Z kolei największe spadki w liczbie oddawanych do użytku domów nastąpiły w Galway (56%), Kilkenny (46%), Finwal (45%), Tipperary (41%), Carlow (39%) oraz Mayo (38%). Wzrost liczby zbudowanych domów odnotowano w Limerick (130%), Cork (95%), południowym Dublinie (38%), Longford (29%), Sligo (19%), Laois (17%) i Louth (4%). W ciągu 11 miesięcy 2012 r. największa liczba rozpoczętych inwestycji mieszkaniowych miała miejsce w Dublinie (753), Cork (405) i Galway (350). Największy spadek nowych budów odnotowano w Cavan (79%), hrabstwie Waterford (56%), Louth (46%) i Monaghan (36%). Wzrost rozpoczynanych inwestycji mieszkalnych nastąpił w Limerick, Dun Laoghaire Rathdown, Dublinie, Cork, Kildare, Galway i Wexford. W ostatnich dwóch latach wyniki w branży budownictwa mieszkaniowego w Irlandii osiągnęły najniższy poziom od 1970 r. kiedy to rozpoczęto prowadzenie tego typu statystyk, a liczba oddawanych wtedy lokali do użytku wynosiła prawie 14 tys. Rynek budownictwa mieszkaniowego w Irlandii w okresie boomu gospodarczego do 2007 r. został nadmiernie pobudzony, jednak od sześciu lat sektor ten przeżywa znaczący regres. Według szacunków irlandzkiego Instytutu Badań Społecznych i Ekonomicznych w Irlandii istnieje w dalszym ciągu zapotrzebowanie na budowę mieszkań w skali 15 20 tys. rocznie. Pełny tekst opracowania Budownictwo mieszkaniowe w Irlandii znajduje się na stronie internetowej WPHI w Dublinie (www.dublin.trade.gov.pl) w zakładce Analizy rynkowe. 4 the Vicarage, St. John s Road, Dublin 4, IRELAND Tel: +353 1 269 1370 Fax: +353 1 269 7662 E-mail: dublin@trade.gov.pl www.dublin.trade.gov.pl

2. Produkcja przemysłowa w Irlandii w grudniu 2012 r. Według wstępnych danych Central Statistics Office (CSO) produkcja przemysłowa firm irlandzkich w grudniu 2012 r. w wyrażeniu ilościowym zwiększyła się o 11,0% w porównaniu z listopadem 2012 r. Natomiast w porównaniu z grudniem 2011 r., produkcja zwiększyła się o 2,8%. W grudniu 2012 r. nowoczesne sektory obejmujące gałęzie związane z zaawansowanymi technologiami i przemysłem chemicznym w porównaniu z listopadem 2012 r. odnotowały wzrost produkcji w wysokości 9,3%. Natomiast w tzw. sektorach tradycyjnych produkcja zmniejszyła się o 1,3%. W wyrażeniu wartościowym miesięczna produkcja przemysłowa w grudniu 2012 r. w stosunku do poprzedniego miesiąca zmniejszyła się o 3,1%, a w porównaniu z grudniem 2011 r. indeks ten zmniejszył się o 10,8%. Uśredniając wyniki za cały rok 2012 produkcja przemysłowa w ujęciu ilościowym zmniejszyła się w porównaniu do 2011 r. o 1,3%. W tym okresie gałęzie związane z zaawansowanymi technologiami zmniejszyły wolumen produkcji o 0,2%, a sektory tradycyjne aż o 4,0%. 3. Inflacja w Irlandii w styczniu 2013 r. Według danych irlandzkiego Centralnego Urzędu Statystycznego inflacja w Irlandii, mierzona wskaźnikiem cen detalicznych (Consumer Price Index CPI) w styczniu 2013 r. zmniejszyła się o 0,5% w stosunku do grudnia 2012 r., zaś w skali roku zwiększyła się o 1,2%. Największe zmiany cen w ujęciu rocznym odnotowano w takich pozycjach jak: szkolnictwo (+4,7%), napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe (+4,5%) oraz towary i usługi różne (+3,6%). W tym samym okresie miały miejsce również spadki cen. Wystąpiły one w następujących kategoriach towarów i usług: łączność (-5,7%), meble, sprzęt gospodarstwa domowego (-3,3%) oraz odzież i obuwie (-1,2%). W stosunku do grudnia 2012 r. spadki cen odnotowano w kategoriach: odzież i obuwie (-11,1%), meble, sprzęt gospodarstwa domowego (-3,1%) oraz towary i usługi różne (-1,1%). Wzrosty cen wystąpiły w grupie napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe (+5,4%) oraz opieka zdrowotna (+1,1%). Roczny wskaźnik inflacji w sektorze usług wyniósł w styczniu 2013 r. 1,7%, podczas gdy ceny towarów wzrosły o 0,6%. W styczniu 2013 r. wskaźnik cen detalicznych mierzony szeroko stosowanym w Unii Europejskiej wskaźnikiem HICP (Harmonised Index of Consumer Prices), który nie uwzględnia m.in. wpływu zmian kosztów kredytów hipotecznych, w porównaniu z grudniem 2012 r. obniżył się o 0,6%, natomiast w ujęciu rocznym ceny w styczniu 2013 r. wzrosły o 1,5%. Według danych Eurostat w grudniu 2012 r. najniższą inflację (wskaźnik HICP) w Unii Europejskiej (EU 27) zanotowano w Grecji (0,3%). Z kolei najwyższy wzrost cen detalicznych w tym okresie miał miejsce na Węgrzech (+5,1%), w Rumunii (+4,6%) oraz Estonii (+3,6%). W Polsce inflacja w grudniu 2012 r. wyniosła (+2,2%). Średni wskaźnik HICP dla całej UE wyniósł +2,3% a dla strefy Euro +2,2%. 2

4. Rynek pracy w Irlandii w styczniu 2013 r. Według wstępnych danych irlandzkiego Głównego Urzędu Statystycznego (CSO) w styczniu 2013 r. w Irlandii zarejestrowanych było 429.396 osób pobierających różnego rodzaju zasiłki dla bezrobotnych. Wśród nich było 352.954 obywateli Irlandii (ich liczba w stosunku do stycznia 2012 r. zmniejszyła się o 2,4%) oraz 76.442 obywateli innych krajów (ich liczba spadła w ciągu roku o 2,2%). Wśród osób z innych krajów pobierających zasiłki dominowali obywatele Unii Europejskiej (62.681 osób), a wśród nich obywatele nowych krajów członkowskich UE (42.004 osób) i Zjednoczonego Królestwa (16.934 osób). W styczniu 2013 r. w porównaniu do poprzedniego miesiąca liczba osób pobierających zasiłki zwiększyła się o 5.663 osób, natomiast w ciągu roku liczba takich osób obniżyła się o 10.193. Procentowy udział osób pobierających zasiłki zarejestrowanych w Live Register w stosunku do ogółu zatrudnionych w gospodarce Irlandii w styczniu 2013 r. wyniósł, tak jak w poprzednim miesiącu 14,6%. Powyższy wskaźnik nie jest jednak oficjalnym miernikiem wysokości bezrobocia w Irlandii, ponieważ uwzględnia on m.in. tych pracowników, którzy pracują w niepełnym wymiarze godzin (do 3 dni w tygodniu) i pobierają jednocześnie zasiłki. Oficjalny wskaźnik bezrobocia publikowany jest przez CSO kwartalnie. Według ostatnio dostępnych danych w III kw. 2012 r. stopa bezrobocia w Irlandii wyniosła 14,8% (324.500 osób). Wśród bezrobotnych w Irlandii wysoki odsetek stanowią osoby pozostające w dłuższym okresie czasu bez pracy. W styczniu 2013 r. 189.857 osób pozostawało bez pracy dłużej niż 12 miesięcy. Osoby te stanowiły 44,2% ogółu osób pobierających zasiłki z tytułu bezrobocia. W stosunku do sytuacji sprzed roku liczba takich osób wzrosła o 6.008 tj. o 3,3%. Pomimo lepszych danych niż rok wcześniej przedstawiciel irlandzkiego stowarzyszenia małych i średnich przedsiębiorców zwraca uwagę na wysoki poziom bezrobocia długoterminowego i zauważa, że spadająca ilość osób pobierających zasiłki dla bezrobotnych wynika m.in. z rosnącej emigracji młodych Irlandczyków. 5. Sprzedaż detaliczna w Irlandii w grudniu 2012 r. Według wstępnych danych Centralnego Urzędu Statystycznego Irlandii (Central Statistics Office - CSO) w grudniu 2012 r. wskaźnik sprzedaży detalicznej w wyrażeniu ilościowym spadł o 0,1% w porównaniu z listopadem 2012 r., a w stosunku do grudnia 2011 r. spadł o 1,0%. Po odjęciu wyników w handlu w sektorze motoryzacyjnym wskaźnik ten w porównaniu z listopadem 2012 r., a także w stosunku rocznym wzrósł o 0,8%. Wśród pozycji, gdzie odnotowano największy wzrost sprzedaży detalicznej w ujęciu miesięcznym znalazły się: centra handlowe (+6,3%), gastronomia (+4,4%) oraz książki, gazety i materiały biurowe (+3,4%). Z kolei kategorie towarowe, w których miał miejsce spadek sprzedaży to meble i oświetlenie (-7,1%) oraz pozostała sprzedaż detaliczna (-3,1%). W wyrażeniu wartościowym wskaźnik sprzedaży detalicznej w grudniu 2012 r. w stosunku do poprzedniego miesiąca nie uległ zmianie, a w ujęciu rocznym zmniejszył się o 0,7%. Wyłączając wyniki w handlu w sektorze motoryzacyjnym wskaźnik w stosunku do poprzedniego miesiąca wzrósł o 0,3%, a w ujęciu rocznym zwiększył się o 1,1%. Jak zauważają miejscowi dziennikarze ekonomiczni w grudniu 2012 r. odnotowany został największy od pięciu miesięcy spadek poziomu sprzedaży detalicznej. 3

6. Handel zagraniczny Irlandii w 2012 r. Według danych irlandzkiego Centralnego Urzędu Statystycznego (Central Statistics Office) wartość irlandzkiego eksportu w 2012 r. wyniosła 92.009 mln EUR i była o 0,9% wyższa od wartości eksportu zrealizowanego w 2011 r. Irlandzki import wzrósł w tym samym czasie o 1,5% do poziomu 49.024 mln EUR. W ubiegłym roku nadwyżka obrotów irlandzkiego handlu zagranicznego wyniosła 42.985 mln EUR, co oznacza wzrost w stosunku do ubiegłego roku o 0,2%. W 2012 r. największy udział w eksporcie miały środki chemiczne i towary pochodne (59,8%). W ramach tej sekcji eksport produktów medycznych i farmaceutycznych spadł o 7,4% (w porównaniu z 2011 r.) a chemii organicznej zwiększył się o 0,8%. Ważnymi kategoriami w strukturze eksportu pozostają również artykuły różne (11,7%), maszyny i urządzenia transportowe (11,3%) oraz żywność i zwierzęta żywe (8,8%). W ubiegłym roku głównymi rynkami zbytu dla towarów irlandzkich były Stany Zjednoczone (19,7%) oraz kraje Unii Europejskiej (59%) z dominującym udziałem Zjednoczonego Królestwa (Wielka Brytania łącznie z Irlandią Północną) oraz Belgii. Na dalszych miejscach klasyfikowały się Niemcy, Szwajcaria, Francja, Niderlandy, Hiszpania, Włochy i Chiny. W irlandzkim eksporcie Polska zajmowała 16. pozycję i jej udział w całości irlandzkiego eksportu wynosił 0,73%. W 2012 r. w irlandzkim imporcie największy udział (25,5%) odnotowano w grupie maszyn i urządzeń transportowych. Kolejne ważne pozycje w imporcie to środki chemiczne i towary pochodne (20,8%), paliwa mineralne i produkty pochodne (14,3%) oraz towary różne (12,3%). Głównymi dostawcami towarów na rynek irlandzki w ubiegłym roku były: Zjednoczone Królestwo (33,5%), USA (13%), Niemcy, Chiny, Niderlandy, Francja, Szwajcaria, Belgia i Norwegia. Polska była 15. partnerem handlowym Irlandii w imporcie, a jej udział w całości irlandzkiego importu wynosił 0,74%. W ramach regionu Europy Środkowo-Wschodniej Polska była zarówno największym rynkiem zbytu dla towarów irlandzkich, jak i dostawcą towarów na rynek irlandzki. II. POLSKO IRLANDZKA WSPÓŁPRACA GOSPODARCZA 1. Polsko-irlandzka współpraca handlowa w 2012 r. Według polskich danych statystycznych w 2012 r. polsko irlandzkie obroty handlowe, w porównaniu do roku poprzedniego, zwiększyły się o 191,5 mln EUR tj. o 16,3% do poziomu 1.366,3 mln EUR. Polski eksport do Irlandii wzrósł o 19,3% do poziomu 474,2 mln EUR, zaś nasz import z Irlandii zwiększył się o 14,8% i wyniósł 892,1 mln EUR. W konsekwencji niższego przyrostu wolumenu eksportu do Irlandii nad importem z tego kraju pogorszeniu uległo saldo polskich obrotów handlowych z Irlandią. Deficyt zwiększył się z 379,9 mln EUR na koniec 2011 r. do 417,9 mln EUR w roku 2012. W porównaniu do sytuacji sprzed roku w 2012 r. polski eksport do Irlandii zwiększył się o 76,8 mln EUR. Wzrost eksportu nastąpił głównie w grupie artykułów rolno-spożywczych, których sprzedaż na rynku irlandzkim wzrosła o 99,8 mln EUR, wyrobów przemysłu elektromaszynowego (wzrost eksportu o 5,5 mln EUR), wyrobów różnych (gł. mebli) wzrost sprzedaży o 4,1 mln EUR, wyrobów przemysłu chemicznego (wzrost o 2,7 mln EUR) oraz 4

wyrobów ceramicznych (wzrost eksportu o 0,3 mln EUR). W pozostałych 5. grupach towarowych (produkty mineralne, skóry, wyroby przemysłu lekkiego, wyroby przemysłu drzewno-papierniczego oraz wyroby metalurgiczne) eksport zmniejszył się, przy czym największy spadek sprzedaży wystąpił w grupie produktów mineralnych (o 26,1 mln EUR). W omawianym okresie zmieniła się również struktura polskiego eksportu do Irlandii. W największym stopniu wzrósł udział artykułów rolno-spożywczych (z 23,6% do 40,8%), natomiast najbardziej zmniejszył się udział produktów mineralnych (z 14,1% do 6,3%). Wśród ważniejszych grup towarowych w polskim eksporcie do Irlandii w 2012 r. wysoką dynamiką charakteryzowała się m.in. sprzedaż zbóż, komputerów, makuchów, mięsa drobiowego i wołowego, wyrobów wędliniarskich, samochodów dostawczych, mebli, soków, produktów mleczarskich, wyrobów cukierniczych, piwa, mebli, leków, pojemników, pralek oraz aparatury kontrolno-pomiarowej. Spadek sprzedaży odnotowano natomiast m.in. w eksporcie węgla, samochodów osobowych, wyrobów petrochemicznych, nawozów sztucznych, mięsa wieprzowego, skór futerkowych, papieru oraz stolarki budowlanej. W okresie styczeń - grudzień 2012 r. głównymi pozycjami w polskim eksporcie do Irlandii były następujące grupy towarowe: L.P. Kod CN Dział CN Wartość w tys. EUR Dynamika eksportu 2012/2011 Udział w całości polskiego eksportu do Irlandii 1 10 Zboża 83.709,2 978,27 17,65% 2 84 Kotły i urządzenia mechaniczne 71.369,5 100,55 15,05% 3 87 Pojazdy nieszynowe oraz ich części 33.004,0 94,88 6,96% 4 02 Mięso i podroby jadalne 30.522,6 138,98 6,44% 5 27 Paliwa mineralne, oleje i przetwory 29.515,3 53,01 6,22% 6 94 Meble 19.791,7 118,83 4,17% 7 23 Pasze dla zwierząt 14.571,2 204,67 3,07% 8 39 Tworzywa sztuczne i wyroby z nich 14.545,2 99,80 3,07% 9 85 Maszyny i urządzenia elektryczne 14.462,4 120,41 3,05% 10 22 Napoje bezalkoholowe i alkoholowe 13.527,7 163,79 2,85% 11 30 Produkty farmaceutyczne 13.104,4 163,14 2,76% 12 16 Przetwory z mięsa i ryb 12.830,8 100,29 2,71% 13 86 Tabor szynowy, osprzęt torów 8.790,7 146,85 1,85% 14 21 Różne przetwory spożywcze 8.752,7 107,18 1,85% 15 04 Produkty mleczarskie 7.934,4 114,33 1,67% 16 44 Drewno i wyroby z drewna 7.247,3 84,09 1,53% 17 90 Przyrządy optyczne i medyczne 7.137,7 133,06 1,51% 18 19 Przetwory ze zbóż i maki; pieczywo 7.007,4 118,74 1,48% 19 73 Wyroby z żeliwa i stali 6.929,5 70,81 1,46% 20 48 Papier, tektura i ich wyroby 6.174,4 68,69 1,30% Źródło: System Insigos MG 5

Struktura towarowa polskiego importu z Irlandii wykazuje większą w stosunku do naszego eksportu koncentrację. Ponad 83% importu przypada na dwie grupy towarowe: wyroby przemysłu elektromaszynowego i wyroby chemiczne. W imporcie z Irlandii tradycyjnie już dominują wyroby wysoko przetworzone i wysoko zaawansowane technologicznie. Listę najważniejszych grup towarowych w polskim imporcie z Irlandii w okresie styczeń - grudzień 2012 r. przedstawia poniższe zestawienie: L.P. Kod CN Dział CN Wartość w tys. EUR Dynamika importu 2012/2011 Udział w całości polskiego importu z Irlandii 1 85 Maszyny i urządzenia elektryczne 152.315,1 136,01 17,07% 2 30 Produkty farmaceutyczne 140.468,9 107,88 15,75% 3 84 Kotły i urządzenia mechaniczne 100.980,9 88,71 11,32% 4 33 Preparaty kosmetyczne 92.942,2 91,04 10,42% 5 90 Przyrządy optyczne i medyczne 84.716,1 112,15 9,50% 6 38 Produkty chemiczne różne 63.134,9 86,85 7,08% 7 29 Chemikalia organiczne 56.919,3 626,27 6,38% 8 04 Produkty mleczarskie 30.794,7 192,94 3,45% 9 39 Tworzywa sztuczne i wyroby z nich 16.005,5 110,90 1,79% 10 21 Różne przetwory spożywcze 14.851,0 101,93 1,66% 11 88 Samoloty 14.571,1 2.676,14 1,63% 12 49 Wyroby przemysłu poligraficznego 13.104,8 168,91 1,47% 13 02 Mięso i podroby jadalne 10.700,6 60,84 1,20% 14 26 Rudy metali 10.464,6 x 1,17% 15 35 Substancje białkowe, kleje, enzymy 9.866,7 96,44 1,11% 16 22 Napoje bezalkoholowe i alkoholowe 8.913,2 99,51 1,00% 17 03 Ryby 8.812,5 71,32 0,99% 18 82 Narzędzie, przybory, sztućce 5.947,6 137,40 0,67% 19 19 Przetwory ze zbóż i maki; pieczywo 5.848,7 97,05 0,66% 20 05 Produkty pochodzenia zwierzęcego 4.608,4 141,27 0,52% Źródło: System Insigos MG W 2012 r. udział Irlandii w obrotach polskiego handlu zagranicznego wyniósł 0,47% i był wyższy niż w roku 2011 (0,41%). Zwiększył się udział Irlandii zarówno w całości polskiego importu (z 0,51% do 0,59%) jak i eksportu (z 0,29% do 0,33%). Dynamika polsko-irlandzkiej wymiany handlowe w tym okresie nie tylko znacznie przewyższała tempo polskiego eksportu i importu ogółem, ale była też najwyższa spośród obrotów handlowych Polski ze wszystkimi krajami Unii Europejskiej. Na koniec 2012 r. Irlandia była 31. partnerem handlowym Polski w eksporcie i 26. w imporcie. 6

2. Polsko-irlandzka współpraca inwestycyjna w 2012 r. Według danych Narodowego Banku Polskiego 1 irlandzkie firmy i instytucje finansowe wycofały z Polski w 2011 r. kapitał w wysokości 2.946,1 mln EUR. Była to najwyższa operacja odpływu kapitału jaką odnotowano w Polsce w tym roku. Sytuacja ta związana była z wycofaniem się jednego z największych inwestorów irlandzkich w Polsce i najdłużej działającego na naszym rynku (od 1995 r.), Allied Irish Bank (AIB), inwestora strategicznego Banku Zachodniego WBK S.A. (BZ WBK). Przejęcie BZ WBK przez nowego właściciela, Banco Santander S.A., miało miejsce w kwietniu 2011 r. Za sprzedaż 70% udziałów w BZ WBK, AIB uzyskał 2,9 mld EUR oraz 150 mln EUR za 50% udziałów BZ w BZ WBK Asset Management. Sprzedaż udziałów w banku BZ WBK podyktowana była decyzją rządu irlandzkiego nakazującego AIB podwyższenie rezerw kapitałowych poprzez sprzedaż wszystkich posiadanych za granicą aktywów. Pod względem wartości skumulowanego kapitału na koniec 2011 r. Irlandia znalazła się na 19. pozycji największych inwestorów w Polsce. W porównaniu z 2010 r. wartość inwestycji irlandzkich w Polsce zmniejszyła się o ponad 3 mld EUR. Pomimo tak znacznego odpływu kapitału irlandzkiego Polska była i nadal jest postrzegana przez inwestorów z tego kraju jako atrakcyjny i stabilny partner gospodarczy. Zobowiązania Polski z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich zrealizowanych przez firmy irlandzkie wyniosły na dzień 31 grudnia 2011 r. 905,9 mln EUR tj. 0,63% zainwestowanego w naszym kraju kapitału zagranicznego. Perspektywy napływu irlandzkich inwestycji do Polski w dużej mierze będą zależały od kształtowania się koniunktury gospodarczej zarówno w skali globalnej jak i na rynku irlandzkim. W 2012 r. gospodarka irlandzka drugi rok z rzędu osiągnęła niewielki wzrost, a prognozy na kolejne lata są optymistyczne. Irlandzkie firmy, zwłaszcza sektora małych i średnich przedsiębiorstw, mogą być skłonne do przenoszenia m.in. do Polski części produkcji w celu poprawy swojej pozycji konkurencyjnej. Przemawiają za tym m.in. koszty pracy, które w Irlandii należą w dalszym ciągu do najwyższych w Europie. Zjawiska tego nie jest nawet w stanie zrekompensować obowiązujący w Irlandii bardzo niski (12,5%) podatek korporacyjny (CIT). Po wycofaniu z Polski Allied Irish Bank (AIB) największymi irlandzkimi inwestorami pozostają: Cement Roadstone Holding (CRH) zaangażowany w produkcję materiałów budowlanych (m.in. Grupa Ożarów S.A., Olsztyńskie Kopalnie Surowców Mineralnych Sp. z o.o. i Zakłady Przemysłu Wapienniczego Trzuskawica S.A.), JFC Manufacturing Ltd - produkcja wyrobów z plastiku (Dąbrówka), Kingspan Group PLC produkcja wyrobów plastikowych (Rokitnica) i systemów płyt warstwowych dla budownictwa (Lipsko), South Western Business Process Servicess Poland (Łódź) usługi biznesowe - finanse i księgowość. Przed kilku laty dużym sukcesem było pozyskanie inwestycji amerykańskiej firmy Dell, która zamknęła fabrykę w Limerick i przeniosła produkcję komputerów do Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Łodzi. Jednym z sektorów, który miał szansę stać się ważnym obszarem aktywności inwestorów irlandzkich w Polsce było budownictwo. Załamanie irlandzkiego rynku budowlanego, które nastąpiło w 2008 r. spowodowało, że firmy tego sektora zwiększyły zainteresowanie Polską w szczególności w zakresie kontraktów infrastrukturalnych współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej. W 2010 r. dwie duże irlandzkie firmy budowlane, w ramach utworzonych w tym celu konsorcjów z udziałem polskich przedsiębiorstw, wygrały przetarg na budowę kilku 1 Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce w 2011 r. Aneks statystyczny. NBP, 2012 r. 7

odcinków autostrad w Polsce. Firma SRB Civil Engineering Ltd (wchodząca w skład największej irlandzkiej firmy budowlanej John Sisk & Son (Holdings) Ltd) wspólnie z PBG S.A., APRIVIA S.A., Budbaum i Hydrobudową Polska S.A. wygrała przetarg na budowę 3 odcinków autostrady A1 (Toruń Stryków). Z kolei firma SIAC Construction Ltd również we współpracy z PBG S.A., APRIVIA S.A. i Hydrobudową Polska S.A. wygrała przetarg na budowę 35 km odcinka autostrady A4 pomiędzy Tarnowem i Dębicą. W 2011 r. i w pierwszej połowie 2012 r. firmy irlandzkie realizowały prace budowlane na ww. odcinkach autostrad. Niestety w drugiej połowie 2012 r. na skutek szeregu trudności, w tym upadłości firm: Aprivia SA, Budbaum, Hydrobudowa Polska SA oraz PBG SA, ale także braku porozumienia ze zleceniodawcą - GDDKiA, irlandzkie firmy wycofały się z polskiego rynku. Ze wszystkich zleconych prac w całości zdołano zakończyć tylko jeden odcinek autostrady A1 (Kowal-Sójki), gdzie liderem była firma SRB. W 2012 r. firmy irlandzkie podtrzymywały również zainteresowanie polskim rynkiem energetycznym. Jedna z większych irlandzkich firm energetycznych ESB International Ltd podpisała w październiku 2009 r. umowę konsorcjalną z Grupą Energa przewidującą budowę elektrowni gazowej o mocy 800 MW w Grudziądzu. Jednak w styczniu 2012 r. umowa została wypowiedziana przez Grupę Energa SA. Jako powód zaistniałej sytuacji wskazano niekorzystne dla polskiego partnera warunki podziału korzyści i ryzyka realizacji projektu przy których obstawała firma ESB International Ltd. Z kolei przykładem zaangażowania firm irlandzkich w sektorze energii odnawialnej może być udział firmy SIAC Construction Ltd w przetargu na budowę elektrowni wiatrowych w gminie Blaszki realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, 2007 2013. Rosnącym zainteresowaniem wśród firm irlandzkich cieszy się również świadczenie usług biznesowych (BPO) w Polsce. Przykładem takiego zainteresowania jest inwestycja irlandzkiej firmy SWS BPO, która w Łodzi rozpoczęła świadczenie tego typu usług dla klientów z sektora finansowego. Z napływających do placówki zapytań wynika, że inne irlandzkie firmy również rozważają rozpoczęcie takiej działalności w naszym kraju. Ocenia się, iż w chwili obecnej ponad 100 irlandzkich firm zaangażowanych jest inwestycyjnie w naszym kraju. Większość z nich to firmy z sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Działają one zarówno w sferze produkcyjnej jak i szeroko rozumianych usługach (konsulting, doradztwo podatkowe i personalne, działalność deweloperska). Na publikowanej przez PAIiIZ 2 liście największych zagranicznych inwestorów w Polsce na koniec 2012 r. znalazło się 11 firm z Irlandii (na 1470 firm z całego świata, których inwestycje w Polsce przekroczyły 1 mln USD). Pomimo znacznego napływu w ostatnich kilku latach polskich obywateli do Irlandii skala naszego zaangażowania inwestycyjnego w tym kraju jest jeszcze bardzo skromna. Według danych Narodowego Banku Polskiego 3 skumulowane zaangażowanie inwestycyjne firm polskich w Irlandii na koniec 2011 r. wyniosło 311 mln EUR. Stanowiło to niespełna 0,8% ogółu polskiego kapitału zainwestowanego za granicą. Należy zauważyć, iż większość tych inwestycji została dokonana w ostatnich pięciu latach. W lipcu 2011 r. polska spółka akcyjna PZ Cormay, produkująca odczynniki i sprzęt diagnostyczny, przejęła irlandzką firmę Innovation Enterprise z Cork działającą w tej samej 2 List of Major Foreign Investors in Poland, PAIiIZ, 31 grudnia 2012 r. 3 Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2011 r. Aneks statystyczny. NBP, październik 2012 r. 8

branży pod rozpoznawalną i cenioną na świecie marką Audit Diagnostics. Polska spółka na przejęcie zagranicznej firmy przeznaczyła łącznie ok. 16 mln zł. Dotychczasowa siedziba irlandzkiego partnera w Cork funkcjonuje jako centrum badawczo-rozwojowe, zaś produkcja wyrobów medycznych odbywa się w Irlandii, Francji i Polsce. Ocenia się, iż w chwili obecnej w Irlandii funkcjonuje ok. 300 firm, których właścicielami są polscy obywatele. Większość z nich to niewielkie firmy handlowe (sklepy w tym z polską żywnością, cukiernie, hurtownie), przedsiębiorstwa remontowo-budowlane, transportowe oraz firmy działające w szeroko pojętym sektorze usług (zakłady fryzjerskie i kosmetyczne, solaria, firmy świadczące usługi informatyczne). Z uwagi na obecność w Irlandii znacznej liczby polskich obywateli w dłuższym horyzoncie czasowym można spodziewać się wzrostu polskiego zaangażowania inwestycyjnego zwłaszcza wśród firm o charakterze usługowym i handlowym. Ze względu na wysokie koszty miejscowej siły roboczej oraz stosunkowo niewielki rynek wewnętrzny trudno natomiast oczekiwać w Irlandii większych polskich inwestycji o charakterze produkcyjnym. Z powodzeniem funkcjonują w Irlandii polskie ośrodki medyczne. W Dublinie, Waterford, Galway, Limerick i Cork działają przychodnie obsługiwane przez polski personel medyczny. Należy zauważyć, iż pacjentami tych ośrodków są nie tylko polscy obywatele przebywający w Irlandii, lecz również Irlandczycy i przedstawiciele innych narodowości. Duży napływ polskich obywateli do Irlandii oraz odmienność miejscowej kuchni sprawiły, że bardzo częstym widokiem w wielu miastach irlandzkich stały się sklepy oferujące produkty spożywcze z Polski. Nabywcami są głównie Polacy, ale też imigranci z innych krajów Europy Centralnej i Wschodniej. Największe tego typu sklepy posiadają często po kilka oddziałów na terenie całej Irlandii. Z rozeznania WPHI wynika, że o ile produkty sprzedawane w tych sklepach sprowadzany są z Polski to już ich właścicielami są często obywatele innych krajów. Pozytywnie na tym tle wyróżnia się firma Mróz znajdująca się w posiadaniu polskich obywateli. W ich ofercie znajdują się wędliny i mięso pochodzące z własnych wytwórni w Polsce. 3. Ministerstwo Rolnictwa Irlandii wprowadza obowiązkowe testy DNA w zakładach przetwórstwa mięsa Ministerstwo Rolnictwa Irlandii ogłosiło wprowadzenie obowiązkowych testów DNA w miejscowych zakładach przetwórstwa mięsa. Komunikat ten wydany został w dniu 11 lutego 2013 r. w związku z kolejnym przypadkiem wykrycia mięsa końskiego w miejsce irlandzkiej wołowiny w daniu oferowanym w jednej z największych sieci handlowych (Tesco). Tym razem mięso końskie wykryto w mrożonym spaghetti bolognese. Udział koniny w niektórych przypadkach przekraczał 60%. Powyższy produkt został prewencyjnie wycofany ze sprzedaży. Był on dostarczany z tego samego zakładu we Francji, który wyprodukował lazanię zawierającą do 100% koniny w miejsce deklarowanej wołowiny. Niezależnie od zapowiedzi rządu irlandzkiego sieć handlowa Tesco planuje wprowadzenie własnych badań DNA, które mają dać klientom pewność, że sprzedawana żywność jest zgodna z opisem znajdującym się na etykiecie. Minister Rolnictwa Irlandii zapowiedział, że nowe zasady testowania żywności będą wymagały wypracowania uzgodnień między zakładami przetwórstwa i irlandzką Agencją Bezpieczeństwa Żywności (ang. Food Safety Authority). 9

4. Zasady etykietowania żywności przeznaczonej do sprzedaży w Irlandii (opracowanie rynkowe) Celem etykietowania żywności jest zapewnienie konsumentom kluczowych informacji dotyczących właściwości produktu spożywczego. Podstawową zasadą etykietowania jest to, że konsumenci nie mogą być wprowadzani w błąd. Szczegółowa informacja umieszczona na etykiecie produktu ma za zadanie poinformować konsumentów o szczegółowej naturze i cechach charakterystycznych żywności oraz umożliwić im dokonanie świadomych wyborów podczas zakupów produktów spożywczych. Ogólne wymagania dotyczące etykietowania żywności: Informacja zawarta na etykiecie musi być jasna, jednoznaczna i nie może być sformułowana tak, aby wprowadzać konsumenta w błąd. Dodatkowo, informacja na etykiecie nie może przypisywać produktom żywnościowym właściwości zapobiegania lub leczenie chorób, ani nie może nawiązywać do takich właściwości. Informacje umieszczone na etykiecie muszą być zrozumiałe, wyraźne, widoczne, nieścieralne, łatwe do zauważenia i w żaden sposób nieprzysłonięte. Żywność sprzedawana na terenie Irlandii musi posiadać oznakowanie w języku angielskim. Żywność może być opatrzona informacjami zarówno w języku irlandzkim, jak i angielskim, lecz oznakowanie żywności jedynie w języku irlandzkim lub innym niż angielski jest niewystarczające. Poza ogólnymi zasadami, wiele produktów objętych jest dodatkowymi wymaganiami dotyczącymi etykietowania. Bardziej szczegółowe informacje na ten temat zawarte są w raporcie opublikowanym przez Irlandzki Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (ang. Food Safety Authority of Ireland - FSAI) pod tytułem Etykietowanie żywności w Irlandii 2007. Pełna informacja na temat zasad etykietowania żywności w Irlandii znajduje się na stronie internetowej WPHI w Dublinie (www.dublin.trade.gov.pl) w zakładce Przewodnik po rynku. 5. Rynek kamienia naturalnego w Irlandii (opracowanie rynkowe) W Irlandii stosuje się coraz więcej kamienia - szczególnie importowanego - do wyposażania mieszkań i domów. Pomimo tego, że kamień importowany znacznie poszerzył wybór, irlandzcy klienci są dość tradycyjni. Najpopularniejszy pozostaje jasnoszary kolor (irlandzki szary granit), który tradycyjnie wydobywany był w Irlandii, obecnie jest także importowany, głównie z Hiszpanii, Portugalii, Chin. Popularny jest też beż i czerń. Trendy w zakresie wzornictwa i kolorystyki odnajdowane w Irlandii często pochodzą z Włoch i Hiszpanii. Silne związki z Wielką Brytanią przejawiają się m. in. w obróbce kamienia - dużą część brytyjskiego piaskowca obrabiają właśnie irlandzkie zakłady. Tradycyjnie też funkcjonują związki z Belgią, Niderlandami oraz Niemcami. Ceny kamienia naturalnego obniżyły się wystarczająco, by konkurować z alternatywnymi materiałami, takimi jak kwarc do płytek i kuchni. Na rynku kwarcu popularne są takie marki, jak Silestone and Caesarstone. Stosunkowo nowym na irlandzkim rynku jest wzmacniany kamień typu CarbonFibreStone. Jest on trwalszy i odporny na środki chemiczne, erozję oraz może być wykorzystywany do produkcji materiałów budowlanych. 10

Grupa docelowa jest raczej zamożna i skłonna do odnawiania domów, co ma pozytywny wpływ na sprzedaż kamienia naturalnego (wykończenie wnętrz, ogrody). Długookresowo można także przewidywać rosnący popyt na artykuły pogrzebowe (nagrobki, urny). Koncentracja ludności Irlandii w ośrodkach miejskich (ok. 40% populacji mieszka w promieniu 100 km od Dublina) powoduje, iż właśnie stolica oraz miasta na wschodnim wybrzeżu zdają się być naturalnymi miejscami do prowadzenia dystrybucji. Fakt, iż rynek nieruchomości nadal przeżywa zastój oraz stosunkowo niedawna zmiana przepisów dot. energooszczędności a także system subsydiów do izolacji budynków powoduje znaczne zwiększenie wydatków na remonty i przeróbki mieszkań. Szczególnie brane są pod uwagę cechy materiałów związane właśnie z energooszczędnością - niektóre wytyczne i standardy w tym zakresie można znaleźć w przewodniku The Green Guide to Housing Specification" (www.thegreenguide.org.uk). Pełny tekst opracowania Rynek kamienia naturalnego w Irlandii znajduje się na stronie internetowej WPHI w Dublinie (www.dublin.trade.gov.pl) w zakładce Analizy rynkowe. III. PROMOCJA POLSKIEJ GOSPODARKI W IRLANDII 1. Spotkanie w Cork Chamber of Commerce i władzami Cork County Council W dniu 20 lutego 2013 r. przedstawiciele WPHI w Dublinie odbyli spotkanie z przedstawicielem Izby Handlowej w Cork Katherine Fitzpatrick, podczas którego omówiono możliwość organizacji wspólnego przedsięwzięcia mającego na celu ułatwienie miejscowym firmom poszukiwanie partnerów handlowych w Polsce. Wstępnie ustalono, że warsztaty dla przedsiębiorców z Cork mogłyby odbyć się jeszcze w pierwszej połowie 2013 r. W trakcie spotkania omówiono także przygotowania do innych imprez gospodarczych odbywających się w Cork CORKMEET 2013 (10-12.04.2013 r.) oraz Cork Innovates (wrzesień 2013 r.). Podczas wizyty w Cork przedstawiciele WPHI w Dublinie odbyli osobne spotkania z wybranymi firmami należącymi do izby. Izba Handlowa w Cork zrzesza około tysiąca członków, firm z różnych sektorów gospodarki: przemysłu, handlu, turystyki i usług, dających łącznie zatrudnienie dla około 80 tys. osób w całym regionie. Izba należy do zrzeszenia Izb w Irlandii (ang. Chambers Ireland). Hrabstwo Cork liczy około 400 tys. mieszkańców. Cork jest drugim największym miastem w Irlandii pod względem liczby ludnosci oraz największym hrabstwem w kraju pod względem powierzchni. Wizyta w Cork była także okazją dla organizacji spotkania z władzami hrabstwa Cork. Przedstawiciele WPHI zostali przyjęci przez burmistrz hrabstwa Cork Barbarę Murray. W spotkaniu uczestniczyli również członek rady hrabstwa Noel O Driscoll oraz Méabh Ring. Tematem spotkania były przygotowania do największej w 2013 r. imprezy gospodarczej w tym regionie CORKMEET 2013 oraz możliwości udziału w jej ramach WPHI w Dublinie (szczegóły imprezy w pkt. III.3). 2. Zaproszenie dla firm z sektora energii odnawialnej do udziału w wystawie Energy Show w Dublinie w dniach 10 11 kwietnia 2013 r. W dniach 10 11 kwietnia 2013 r. odbędzie się w Dublinie na terenach wystawienniczych Royal Dublin Society (RDS) największa w Irlandii wystawa sektora energii odnawialnej Energy Show. Informacje nt. wystawy dostępne są na stronie internetowej: www.sei.ie/energyshow. 11

Podczas wystawy zorganizuje stoisko informacyjno promocyjne, na którym prezentowane będą możliwości współpracy biznesowej polskich firm z szerokorozumianego sektora energii odnawialnej z rynkiem irlandzkim. Na stoisku bezpłatnie eksponowane będą materiały marketingowe polskich przedsiębiorców zainteresowanych eksportem do Irlandii. W przypadku przyjazdu na wystawę przedstawicieli polskich firm będzie istniała możliwość bezpłatnego skorzystania ze stoiska WPHI do przeprowadzenia rozmów biznesowych. W ubiegłorocznej wystawie Energy Show uczestniczyło ponad 180 firm i organizacji biznesowych z Republiki Irlandii, Północnej Irlandii, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Austrii i Francji. Ocenia się, iż w czasie dwudniowej imprezy odwiedziło ją ok. 4 tys. osób, zaś polskie stoisko ok. 300 zwiedzających. Szczególnie dużo zapytań dotyczyło możliwości importu z Polski kotłów, kolektorów słonecznych oraz podzespołów do elektrowni wiatrowych. Pytano również o możliwość importu z Polski energooszczędnej stolarki budowlanej, materiałów izolacyjnych, domowych systemów grzewczych oraz osprzętu elektrycznego. Poniżej podajemy dane tele-adresowe WPHI w Dublinie, gdzie można przesyłać materiały promocyjne (w jęz. angielskim) bądź uzyskać dodatkowe informacje nt. wystawy Energy Show: Embassy of the Republic of Poland Trade and Investment Promotion Section 4 the Vicarage, St. John s Road Dublin 4, Ireland Tel: +353 1 269 1370 Fax: +353 1 269 7662 E-mail: dublin@trade.gov.pl www.dublin.trade.gov.pl 3. Zaproszenie do udziału w spotkaniach z firmami irlandzkimi w ramach CORKMEET 2013 (Cork 10 12 kwietnia 2013 r.) Spotkania biznesowe CORKMEET 2013 (impreza typu B2B) odbędą się w Cork w dniach 10 12 kwietnia 2013 r. organizatorami imprezy są Cork County Council, Cork County & City Enterprise Boards oraz Cork Chamber of Commerce. Organizowana już po raz trzeci impreza składać się będzie z dwóch części: konferencji, na której przedstawione będą możliwości współpracy z partnerami zagranicznymi (tematyka poszczególnych wystąpień jest obecnie ustalana) oraz indywidualnych spotkań biznesowych. Do organizacji spotkań pomiędzy poszczególnymi firmami organizatorzy wykorzystują specjalistyczne oprogramowanie i zapewniają, iż każda z uczestniczących firm będzie miała zagwarantowane spotkania z 16 partnerami. Organizatorzy przewidują, iż w spotkaniach weźmie udział ok. 600 przedsiębiorców. Koszt uczestnictwa w imprezie (dla każdego delegata) wynosi 245 EUR (nie uwzględnia on kosztów zakwaterowania oraz podróży do Cork). Szczegóły związane z imprezą dostępne są na stronie internetowej www.corkmeet.ie. Polscy przedsiębiorcy bądź organizacje samorządu gospodarczego zainteresowane udziałem w imprezie mogą również kontaktować się bezpośrednio z WPHI w Dublinie (tel: +353 1 269 1370; e-mail: dublin@trade.gov.pl). planuje zorganizowanie podczas CORKMEET 2013 stoiska informacyjno promocyjnego, na którym przedstawiona zostanie polska oferta handlowa i inwestycyjna skierowana do irlandzkich przedsiębiorców. W przypadku przyjazdu na w/w imprezę do Cork misji polskich przedsiębiorców z określonego regionu, miasta bądź branży istnieje również możliwość zorganizowania samodzielnego stoiska informacyjnego. 12