Przedsiębiorstwo Usługowe GEOGRAF Al. Piłsudskiego 30/34 41-303 Dąbrowa Górnicza OPINIA GEOTECHNICZNA DLA DZIAŁKI NR 2416/128 POŁOŻONEJ W KATOWICACH-PODLESIU PRZY UL. ROLNICZEJ Autor: dr Jerzy Wach Dąbrowa Górnicza, kwiecień 2010 r.
2 WSTĘP Niniejsza opinia geotechniczna została wykonana dla potrzeb zagospodarowania działki nr 2416/128 położonej w Katowicach-Podlesiu przy ul. Rolniczej. W celu określenia warunków geotechnicznych wykonano szczegółowe badania na w/w działce obejmujące obserwacje terenowe, 2 sondy geotechniczne o głębokości maksymalnej 3,5 m (rys. 1, 2) oraz obserwacje poziomu wód gruntowych. Obserwacje i sondowania wykonano 01.04.2010 r. w warunkach wiosennych. Okres obserwacji poprzedzony był okresem tajania śniegu i rozmarzania gruntu, co oznacza podwyższone stany wód powierzchniowych i podziemnych (powyżej przeciętnych). Niskie przeciętne temperatury dobowe powietrza i brak wegetacji przeciwdziałały znaczącemu parowaniu z powierzchni. Dla umożliwienia obserwacji zachowania się wód gruntowych w dłuższym okresie pozostawiono piezometr o głębokości 2,5 m od powierzchni. W dniu zainstalowania piezometru zwierciadło wody kształtowało się na głębokości 0,85 m. OGÓLNE WARUNKI FIZJOGRAFICZNE Przedmiotowa działka usytuowana jest na terenie nieznacznie nachylonym na wysokości 267,5 m n.p.m. Niewielkie nachylenie powierzchni widoczne jest w kierunku północnym i północno-wschodnim ku ulicy Niezapominajek (Tyskiej). Dotychczas działka była użytkowana rolniczo jako grunty orne. W ostatnich kilku latach grunt był odłogowany. Fundament geologiczny analizowanego rejonu stanowią utwory karbońskie, które zalegają na głębokości 47 m poniżej powierzchni terenu. W profilu geologicznym karbonu występują naprzemiennie piaskowce, łupki, mułowce oraz wkładki węgla. Powierzchnia utworów karbońskich jest zerodowana i uformowana w postaci głębokiego na około 16 m obniżenia dolinnego pra-mlecznej, którego oś znajduje się pod analizowaną działką. Utwory karbońskie poprzecinane są licznymi uskokami. Najbliższy uskok Mieszko o kierunku południo-zachód północo-wschód (WSW-ENE) znajduje się w odległości 80 m i przechodzi u zbiegu ul. Rolniczej i Niezapominajki. Uskok ten nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla analizowanej działki. Ogranicza on jednocześnie strefę prowadzonego wydobycia węgla od północo-zachodu.
3 Dolina pra-mlecznej nachylona jest w kierunku północnym. Obniżenie to wypełniają utwory gliniaste (gliny zwałowe) zlodowacenia środkowopolskiego o miąższości dochodzącej do 47 m. Litologia tych utworów nie jest znana, niemniej jednak gliny zwałowe mogą być przewarstwione lub zawierać soczewki cienkich warstw piasków i żwirów. W warstwie przypowierzchniowej na głębokości 2,3-3,5 m (głębokość sondowania rys. 1 i 2) glina zwałowa jest bardzo zwięzła i wykazuje cechy przesuszenia. Na glinie zwałowej na głębokości 1,6-2,4 m występuje warstwa iłu piaszczystego bardzo plastycznego, na której zalega warstwa iłu zwięzłego (0,9-1,6 m głębokości). Na powierzchni pod warstwą humusową (orną, ok. 0,5 m miąższości) zalega cienka ok. 0,2-0,3 m warstwa piasków podścielonych warstwą iłu piaszczystego o podobnej miąższości. Na analizowanym obszarze występują tylko grunty rodzime, brak jest gruntów nasypowych. Przedmiotowy teren położony jest na pograniczu Zrębu Mikołowskiego i Płaskowyżu Katowickiego. Wierzchnia warstwa piasków fluwialnych (rzecznych) pozwala zaliczyć ten teren do terasy plejstoceńskiej (środkowopolskiej). Warunki topoklimatyczne uwzględniające przydatność terenu do zabudowy mieszkaniowej (stałego zamieszkiwania) są korzystne. Wynika to z położenia obszaru na powierzchni wyniesionej płaskiej, co gwarantuje dobre przewietrzanie. Występowanie powierzchniowej warstwy gruntów średnio przepuszczalnych sprzyja dopływowi ciepła z głębszych warstw przeciwdziałając dużym spadkom temperatury w warstwie przygruntowej w czasie pogodnych nocy. Sytuacja taka zapobiega wczesnemu pojawianiu się mgieł latem i jesienią oraz przymrozków w okresie późnojesiennym. Analizowany obszar należy do dorzecza Wisły. Odwadnia go potok Mleczna. Naturalny spływ powierzchniowy odbywa się w kierunku północnym do Mlecznej. Obszar nie jest skanalizowany. Wody podziemne zostały stwierdzone tylko w warstwie przypowierzchniowej na głębokości ok. 85 cm. Występują one w warstwie glin piaszczystych na glinach zwięzłych trudno przepuszczalnych. Wody te mogą występować tylko okresowo po roztopach wiosennych i długotrwałych opadach letnich. Powodują one silne nawodnienie warstwy powierzchniowej utrudniające poruszanie się ciężkiego sprzętu budowlanego. Wraz z rozwojem wegetacji i wzrostem temperatur wiosną grunt przesycha i wzrasta jego nośność. Głębsze poziomy wodonośne nie zostały
4 nawiercone. Mogą one występować na głębokości większej niż 5 m w przewarstwieniach piaszczystych występujących w glinie zwałowej. Należy założyć, że do głębokości ok. 47 m nie występuje trwałe zwierciadło wód podziemnych. Nawiercone na głębokości 3,5 m gliny silnie zwięzłe ze żwirem wykazywały cechy znacznego przesuszenia. Wody podziemne mogą występować dopiero w utworach karbońskich, gdzie są drenowane przez uskoki i prowadzoną w sąsiedztwie eksploatację węgla. WARUNKI GEOTECHNICZNE Warunki geotechniczne (gruntowo-wodne) określają cechy utworów zalegających do głębokości ok. 4 m. Utworami tymi są na analizowanej działce utwory rzeczne na powierzchni i zalegające pod nimi glacjalne gliny zwałowe, które wypełniają występujące w podłożu zagłębienie kopalne do głębokości ok. 47 m. Cechą charakterystyczną osadów czwartorzędowych jest ich duże zróżnicowanie litologiczne w seriach o niewielkich miąższościach poszczególnych warstw. W warstwie przypowierzchniowej pod warstwą humusową o miąższości 0,4 m występuje seria 0,2 m piasków średnioziarnistych zalegająca na glinie piaszczystej o miąższości ok. 0,30 m. Powyższą serię na głębokości 0,9 m podściela glina zwięzła nieprzepuszczalna, która powoduje zatrzymanie wody przesiąkającej z powierzchni po opadach i roztopach. Mała miąższość i chłonność wodna warstw nadległych powoduje ich silne uwadnianie się. Pod warstwą gliny zwięzłej na głębokości od 1,60 m do 2,40 m występuje seria o miąższości ok. 0,8 m piaszczystej gliny plastycznej i wilgotnej. Jest to najprawdopodobniej woda uwięziona z bardzo słabą tendencją do odwodnienia. Cały profil od głębokości 2,40 m podścielony jest serią glin zwałowych silnie zwięzłych i nieprzepuszczalnych. Profil zakończono na głębokości 3,5 m. W spągu wiercenia glina zwałowa wykazuje cechy znacznego przesuszenia. Zaobserwowane warunki wodne wskazują, iż stosunkowo płytko do głębokości 0,90 m zalegają wody gruntowe. Wody te gromadzą się na powierzchni glin zwałowych w obrębie utworów piaszczystych tworząc zalegający swobodnie okresowy poziom zwierciadła wody gruntowej. Po zwiększonych opadach i roztopach poziom ten ma tendencję do podnoszenia się, nawet do występowania na powierzchni. Stale płytkie zaleganie poziomu wody gruntowej skutkuje widoczną wzmożoną wegetacją na powierzchni.
5 BUDOWLANE WARUNKI GRUNTOWO-WODNE Podłoże budowlane na głębokości 0,90-1,60 m stanowi jednorodna seria zwięzłej gliny zwałowej o wystarczającej nośności dla budownictwa jednorodzinnego bez podpiwniczenia. Pozostaje w tym przypadku problem zabezpieczenia fundamentów i ścian przed nadmierną wilgocią. Odwodnienie budynku wymaga zainstalowania drenażu opaskowego. Problemem pozostanie odprowadzenie wody poza granice działki. Dotychczas w pobliżu działki nie ma możliwości grawitacyjnego odprowadzenia wody z uwagi na brak jakiejkolwiek kanalizacji. Dotyczy to także wody opadowej z dachu budynku. Woda ta wsiąkając będzie stagnowała w pobliżu fundamentów. W przypadku realizacji podpiwniczenia konieczne będzie posadowienie fundamentów i ścian piwnicy w warstwie mocno zwięzłej gliny zwałowej zalegającej na głębokości poniżej 2,40 m. Na skutek wykonania wykopów utworzy się rodzaj wanny przechwytującej wodę z powierzchni i z warstwy przypowierzchniowej. Odprowadzenie tej wody grawitacyjnie nie będzie możliwe. Wskazane byłoby wówczas wykonanie drenażu pod całym budynkiem i zebranie wody w rząpiu wykonanym pod podłogą piwnicy, z którego można wodę wypompowywać w miarę jej nagromadzenia się.
6
7
8
9
10
11
12