LEASING JAKO ŹRÓDŁO KAPITAŁU OBCEGO PRZEDSIĘBIORCY
Podstawową klasyfikacją źródeł finansowania przedsiębiorstwa jest ich podział na wewnętrzne i zewnętrzne. Wewnętrzne są wypracowane przez przedsiębiorstwo a zewnętrzne przez inne podmioty.
Leasing tzw. szczególna forma finansowania Umowa leasingu w polskiej praktyce gospodarczej funkcjonowała jako umowa nienazwana. Została uregulowana w kodeksie cywilnym i stała się umową nazwaną na skutek nowelizacji ww. ustawy dokonanej w 2000 roku. Leasing stanowi metodę finansowania i kredytowania inwestycji. Poprzez tę konstrukcję korzystający ma możliwość wykorzystania zewnętrznego źródła finansowania inwestycji w określone dobro, uzyskując specyficzny kredyt rzeczowy.
Istota finansowania Nie inwestując własnych kapitałów leasingobiorca ma możliwość podejmowania szybkich decyzji rozwojowych i realizację inwestycji. Istotniejsze jest używanie rzeczy, osiąganie z nich pożytków gospodarczych, niż ich własność.
KODEKS CYWILNY TYTUŁ XVII 1 UMOWA LEASINGU Art. 709 1. Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.
Art. 709 18. Do umowy, przez którą jedna strona zobowiązuje się oddać rzecz stanowiącą jej własność do używania albo do używania i pobierania pożytków drugiej stronie, a druga strona zobowiązuje się zapłacić właścicielowi rzeczy w umówionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej wartości rzeczy w chwili zawarcia tej umowy, stosuje się odpowiednio przepisy niniejszego tytułu.
Charakterystyka umowy Umowa leasingu jest umową nazwaną, dwustronnie zobowiązującą, odpłatną, wzajemną, a także konsensualną i kauzalną. Ponadto kreuje stosunek prawny o charakterze trwałym (ciągłym), a przy tym ma charakter terminowy, jej cechą jest to, że jest zawierana na czas określony. Umowę leasingu należy zaliczyć do umów jednostronnie kwalifikowanych podmiotowo i umów handlowych, gdyż przynajmniej jedna jej strona finansujący jest przedsiębiorcą i występuje w tej umowie w charakterze przedsiębiorcy. Ze względu na przedmiot umowę tę należy zaliczyć do umów o korzystanie z rzeczy Art. 709 2. Umowa leasingu powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.
Essentialia negotii umowy leasingu 1) zobowiązanie finansującego do nabycia rzeczy od oznaczonego zbywcy i na warunkach określonych w umowie leasingu; 2) zobowiązanie finansującego do oddania rzeczy korzystającemu do używania albo do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony; 3) zobowiązanie korzystającego do zapłaty w umówionych ratach wynagrodzenia pieniężnego, równego co najmniej cenie bądź wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego
Tzw. Opcja leasingowa Art. 709 16. Jeżeli finansujący zobowiązał się, bez dodatkowego świadczenia, przenieść na korzystającego własność rzeczy po upływie oznaczonego w umowie czasu trwania leasingu, korzystający może żądać przeniesienia własności rzeczy w terminie miesiąca od upływu tego czasu, chyba że strony uzgodniły inny termin.
Strony umowy leasingu Leasingodawca (finansujący) jest stroną, która nabywa rzecz zgodnie z umową leasingu i oddaje ją drugiej stronie korzystającemu do używania albo do używania i pobierania pożytków jest właścicielem majątku przekazywanego do użytkowania innej osobie na czas określony i zgodnie z ustalonymi warunkami. Może nim być każdy stabilny podmiot gospodarczy, mający możliwości techniczne i finansowe pozwalające na świadczenie usług leasingowych, np. producent, firma leasingowa, banki (działalność dodatkowa)
Art. 709 14. 1. W razie zbycia rzeczy przez finansującego nabywca wstępuje w stosunek leasingu na miejsce finansującego.
Leasingobiorca (korzystający, finansowany) osoba wynajmująca od leasingodawcy rzeczowe składniki majątkowe w zamian za opłaty wnoszone na jego rzecz. Jest on użytkownikiem majątku bez przejęcia praw własności. Może nim być każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą a także osoba indywidualna. Wśród przedsiębiorców przeważają ci, którzy nie rozliczają się z fiskusem w formie ryczałtu lub karty podatkowej
Inne podmioty Banki finansują transakcje udzielają kredytu firmie leasingowej Dostawcy producenci lub firmy handlowe, które sprzedają przedmiot leasingu finansującemu Towarzystwo ubezpieczeniowe Poręczyciel bierze na siebie odpowiedzialność w przypadku niewypłacalności finansującego, rzadko gdy kondycja finansowa lub wiarygodność leasingobiorcy budzi zastrzeżenia firmy leasingowej Pośrednicy leasingowi przedstawiają potencjalnemu klientowi ofertę firmy leasingowej i uczestniczą w procedurach zmierzających do zawarcia umowy leasingu. Pobierają przy tym wynagrodzenie od firmy leasingowej, co jest z kolei uwzględniane w wysokości prowizji płaconej przez leasingobiorcę.
Przedmiot leasingu Przedmiotem umowy leasingu może być wyłącznie rzecz. Może to być rzecz ruchoma bądź nieruchomość. Przedmiotem leasingu może być pojedyncza rzecz bądź też zbiór rzeczy. Natomiast nie mogą być przedmiotem leasingu prawa, również inkorporowane w papierach wartościowych, ani dobra niematerialne, choćby były zawarte na materialnym nośniku. Ponadto przedmiotem leasingu nie może być masa majątkowa występująca w obrocie jako całość, w szczególności przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym czy też gospodarstwo rolne ponieważ stanowią one zbiory praw.
Najczęściej przedmiotem leasingu są: środki transportowe, komputery, wyposażenie biurowe, maszyny i urządzenia, nieruchomości, np. hale produkcyjne, magazyny lub pomieszczenia biurowe.
Prawa i obowiązki stron Z umowy leasingu wynikają dla finansującego następujące obowiązki: 1) obowiązek nabycia rzeczy od oznaczonego zbywcy i na warunkach określonych w umowie leasingu; 2) obowiązek wydania korzystającemu rzeczy oraz wszelkich dokumentów dotyczących umowy ze zbywcą; 3) obowiązek znoszenia używania rzeczy albo używania i pobierania pożytków przez korzystającego; 4) obowiązek zawiadomienia korzystającego o przeniesieniu własności rzeczy; 5) obowiązek przeniesienia własności rzeczy na korzystającego, o ile umowa tak stanowi.
Do podstawowych praw finansującego wynikających z umowy leasingu należą: 1) prawo do wynagrodzenia; 2) prawo do sprawdzenia rzeczy; 3) ustawowe prawo zastawu.
Dla korzystającego wynikają z umowy leasingu następujące obowiązki: 1) obowiązek zapłaty wynagrodzenia; 2) obowiązek utrzymania rzeczy w należytym stanie; 3) obowiązek ponoszenia ciężarów związanych z własnością lub posiadaniem rzeczy; 4) obowiązek należytego używania rzeczy i pobierania jej pożytków; 5) obowiązek umożliwienia finansującemu sprawdzenia rzeczy; 6) obowiązek nieczynienia zmian w rzeczy; 7) obowiązek nieoddawania rzeczy osobie trzeciej do używania; 8) obowiązek zawiadomienia o ważnych zdarzeniach dotyczących przedmiotu leasingu; 9) obowiązek ubezpieczenia przedmiotu leasingu i ponoszenia kosztów ubezpieczenia, jeżeli umowa tak stanowi; 10) obowiązek zwrotu rzeczy po ustaniu umowy.
Na podstawie umowy leasingu korzystającemu przysługują następujące prawa: 1) prawo używania rzeczy albo używania i pobierania pożytków; 2) prawo zapłaty rat wynagrodzenia przed terminem płatności; 3) prawo nabycia własności rzeczy po ustaniu umowy, jeżeli umowa tak stanowi.
Leasing w prawie podatkowym Art. 23a. u.p.d.o.f. Ilekroć w rozdziale jest mowa o: 1) umowie leasingu - rozumie się przez to umowę nazwaną w kodeksie cywilnym, a także każdą inną umowę, na mocy której jedna ze stron, zwana dalej "finansującym", oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie, zwanej dalej "korzystającym", podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty oraz prawo wieczystego użytkowania gruntów; Art. 17a. u.p.d.o.p. Ilekroć w rozdziale jest mowa o: 1) umowie leasingu - rozumie się przez to umowę nazwaną w kodeksie cywilnym, a także każdą inną umowę, na mocy której jedna ze stron, zwana dalej "finansującym", oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie, zwanej dalej "korzystającym", podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty oraz prawo wieczystego użytkowania gruntów;
Leasing operacyjny Opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowią przychód finansującego i odpowiednio koszt uzyskania przychodów korzystającego
Kiedy jest to leasing operacyjny? gdy umowa, została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 5 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości; suma ustalonych opłat w umowie leasingu, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu.
Leasing finansowy Do przychodów finansującego i odpowiednio do kosztów uzyskania przychodów korzystającego nie zalicza się opłat, ustalonych w umowie leasingu, ponoszonych przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w części stanowiącej spłatę wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych
Kiedy jest to leasing finansowy? umowa leasingu została zawarta na czas oznaczony; suma ustalonych w umowie leasingu opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu umowa zawiera postanowienie, że w podstawowym okresie umowy leasingu odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający.
Efekty podatkowe umów leasingowych Rodzaj umowy Wykazanie przedmiotu umowy leasingu Efekty podatkowe dla finansującego Efekty podatkowe dla korzystającego Wariant I Leasing operacyjny Majątek finansującego Przychód Wszystkie opłaty leasingowe Koszt odpisy amortyzacyjne Koszt wszystkie opłaty leasingowe wynikające z treści umowy Wariant II Leasing finansowy Majątek korzystającego Przychód jedynie część odsetkowa opłaty (tj. część przekraczająca spłatę kapitału) Koszt część odsetkowa odpisy amortyzacyjne
Zalety i wady leasingu Zalety Wady Ułatwia wdrażanie nowych technologii, co dla małych i średnich firm stanowi podstawę rozwoju. Stwarza możliwość okresowego zwiększenia mocy produkcyjnych przy minimalnym zaangażowaniu kapitału własnego korzystającego Łatwiejsza i szybsza procedura przed podpisaniem umowy. Możliwość wliczenia niektórych składników opłat w koszty uzyskania przychodów. Umowa leasingu nie ogranicza zdolności do zaciągania kredytu. Dla korzystającego Dotkliwe finansowe skutki naruszania warunków umowy Przedmioty leasingu nie są własnością korzystającego, nie mogą być zatem np. przedmiotem zabezpieczenia kredytu. Większy zakres uprawnień po stronie finansującego. Możliwość dostosowania opłat leasingowych do sytuacji finansowej korzystającego i założeń danego projektu. Wysokie koszty ponoszone przez korzystającego, suma opłat ponoszonych przez korzystającego przewyższa często wartość początkową dobra inwestycyjnego. Obowiązek uiszczenia opłat także w razie braku możliwości korzystania z dobra inwestycyjnego w sytuacji jego utraty lub uszkodzenia. W dalszym ciągu istnieje niebezpieczeństwo niekorzystnej kwalifikacji umowy przez urzędy skarbowe. Szerszy zakres uprawnień. Dla finansującego Niebezpieczeństwo wyłudzenia przedmiotów leasingu przez fikcyjne firmy. Możliwość utrudnień w udostępnianiu przedmiotu leasingu kolejnym użytkownikom w przypadku szybkiego starzenia technicznego.
Kredyt bankowy vs. leasing Zalety leasingu: Kryterium płynności Nie jest wymagane żadne dodatkowe zabezpieczenie rzeczowe. Zabezpieczeniem jest samo dobro leasingowe. Tak więc leasing w mniejszym stopniu aniżeli kredyt ogranicza możliwość zadłużania się przedsiębiorstwa w przyszłości. Pozycja na rynku Koszty nabycia lub wytworzenia, które ponosi leasingodawca w związku z wystąpieniem efektu economies of scale są niższe, niż koszty, które musiałby ponieść leasingobiorca przy zakupie danego obiektu. Leasing pozwala w określonych warunkach na całkowite sfinansowanie dobra inwestycyjnego ze środków obcych: koncepcja finansowania sprowadza się przy tym do formuły płać jak zarobisz (pay as you earn). Leasing przynosi korzyści podatkowe leasingobiorcy. Leasingobiorca ma możliwość skorzystania z różnorodnych, uzgodnionych indywidualnie usług, takich jak np.: zarządzanie obiektem, konserwacja czy też gwarancja właściwego funkcjonowania sprzętu.
Zalety kredytu Odwracalność inwestycji W przypadku podjęcia nietrafionej decyzji inwestycyjnej istnieje możliwość zrezygnowania z obiektu zakupionego na kredyt, jeżeli możliwe jest ustanowienie innego zabezpieczenia lub spłata kredytu. Natomiast leasing generalnie stanowi wiążące zobowiązanie się do użytkowania danego obiektu. Elastyczność użycia O ile w przypadku zakupu na kredyt istnieje możliwość zaprzestania eksploatacji obiektu, dokonania w nim zmian technicznych czy zmiany miejsca jego lokalizacji, to ze względu na umowny charakter uregulowań przy leasingu jest to o wiele bardziej problematyczne.
Opłacalność leasingu w porównaniu z kredytem jest uwarunkowana: wysokością dochodów przedsiębiorstwa, wysokością podatku dochodowego, nadwyżką oszczędności podatkowych z tytułu kosztów leasingu w stosunku do oszczędności przy korzystaniu z kredytów.
RODZAJE ORAZ TYPY LEASINGU
Leasing kryteria podziału charakter prawno-podatkowy umowy liczba stron umowy czas trwania umowy stopień pokrycia kosztów sposób finansowania przedmiot leasingu usługi towarzyszące korzyści uzyskiwane w sferze publiczno-prawnej obciążenie jednej ze stron kosztami związanymi z przedmiotem leasingu możliwość kontynuowania umowy waluta umowy charakter stopy procentowej zasięg przestrzenny umowy -finansowy -operacyjny -bezpośredni -pośredni -wspierany (lewarowany) -krótkoterminowy (do 3 lat) -średnioterminowy (3-10 lat) -długoterminowy (powyżej 10 lat) -z pełnym zwrotem kosztów - z częściowym zwrotem kosztów - ze środków własnych - ze środków obcych - ruchomości -nieruchomości -dóbr konsumpcyjnych -dóbr unikatowych -suchy -mokry -podatkowy -norweski -czysty -pełny -odnawialny -terminowy -złotówkowy -dewizowy - wg zmiennej stopy procentowej -według stałej stopy procentowej - krajowy -międzynarodowy
Leasing finansowy (kapitałowy, inwestycyjny, właściwy, amortyzacyjny) Długoterminowy charakter umowy, zbliżony do gospodarczej używalności przekazanego dobra z jednoczesnym zagwarantowanym prawem zakupu po okresie trwania umowy, pod warunkiem spłaty przez leasingobiorcę wszystkich rat. Opłaty ponoszone przez korzystającego w okresie trwania umowy pokrywają całkowite koszty leasingodawcy oraz zapewniają określony zysk Leasingobiorca przejmuje na siebie pełne ryzyko związane z przedmiotem leasingu oraz pokrywa wszelkie koszty dotyczące jego utrzymania i ubezpieczenia także podatki i opłaty związane z jego eksploatacją
Z uwagi na kryterium czasu trwania oraz wysokości opłat leasingowych ustawodawca polski ukształtował leasing, wykorzystując konstrukcję leasingu finansowego. Jego istota wyraża się w tym, że na jego podstawie korzystający uzyskuje pewne dobro do używania lub używania i pobierania pożytków przez czas określony, zbliżony do okresu jego gospodarczej używalności i jest zobowiązany do zapłaty na rzecz finansującego wynagrodzenia, płaconego w ratach, które pokrywa w szczególności koszty związane z nabyciem przez finansującego przedmiotu leasingu, a także ewentualnie koszty kredytu oraz zysk finansującego. Transakcja ma charakter średnio lub długoterminowy, zawierana jest na okres od 3 do 10 lat, a nawet dłuższy.
Leasing finansowy jest z reguły leasingiem pośrednim i ma charakter czysty, tzn. wszelkiego rodzaju ryzyka związane z przedmiotem leasingu ponosi korzystający. Jeśli natomiast wszelkie dodatkowe koszty ponosi finansujący wówczas ma miejsce tzw. leasing pełny
Leasing operacyjny Leasing operacyjny cechuje się krótkotrwałością umowy (z reguły do 3 lat) wykorzystywany w procesie realizacji dużych wielozadaniowych inwestycji. Inwestor może jednak wykorzystać ten rodzaj leasingu np. do zdobycia majątku niezbędnego do przeprowadzenia prac budowlanych w fazie inwestycyjnej. Przykład: Sprzęt budowlany zwykle jest mu potrzebny tylko przez pewien okres po czym nie będzie już wykorzystywany. Wartość takich przedmiotów jest bardzo duża, dlatego ich zakup przez inwestora nie jest zasadny. W takiej sytuacji doskonałym rozwiązaniem jest leasing operacyjny maszyn budowlanych.
Leasing bezpośredni polega na tym, że rzecz oddawana jest w leasing bezpośrednio przez jej producenta (wytwórcę), natomiast w konstrukcji leasingu pośredniego przedsiębiorca leasingowy nabywa rzecz od wytwórcy i następnie oddaje ją korzystającemu do używania.
Leasing z pełnym pokryciem kosztów występuje najczęściej w umowach leasingu finansowego. Istotne znaczenie mają w tym zakresie koszty nabycia przedmiotu leasingu, odsetki od kredytu, jeśli przedmiot był w oparciu o niego finansowany, koszty związane z utrzymaniem przedmiotu leasingu w stanie gotowości eksploatacyjnej oraz skumulowany zysk dawcy. Leasing może również występować w formie niepełnego zwrotu kosztów poniesionych przez stronę dawcę. Taka sytuacja występuje najczęściej w umowach leasingu operacyjnego. Wtedy przedmiot leasingu musi podlegać wielokrotnym umowom leasingu, by pokryć wydatki inwestycyjne poniesione przez dawcę na zakup tego przedmiotu.
Inne rodzaje leasingu Leasing operacyjny mokry głównie w branży okrętowej, poza leasingiem przedmiotu (np. statku morskiego), świadczy dodatkowo inne, określone w umowie usługi (np. zapewnia personel, paliwo do przedmiotu leasingu) Leasing IBM głównie w branży komputerowej, możliwość odstąpienia od umowy leasingu przed końcem okresu na jaki została zawarta, jeżeli przedmiot leasingu utraci swoją wartość z powodu postępu technicznego Leasing sale and lease back (zwrotny) właściciel środka trwałego sprzedaje go przedsiębiorstwu leasingowemu, a następnie ten sam środek trwały bierze w leasing. Na celu uzyskanie natychmiastowego dopływu gotówki oraz określonych korzyści podatkowych Leasing lewarowy uczestniczy w nim podmiot refinansujący leasingodawcę (pożyczkodawca). Finansujący (leasingodawca) przenosi na refinansującego część swojej wierzytelności z umowy leasingu.
FAKTORING JAKO ŹRÓDŁO KAPITAŁU OBCEGO PRZEDSIEBIORCY
FAKTORING Umowa, na podstawie której przedsiębiorca zwany faktorantem (sprzedawca lub dostawca towarów albo usługodawca) zobowiązuje się do przelewu na faktora pieniężnej wierzytelności krótkoterminowej o zapłatę za towary (sprzedane/dostarczone) albo usługi (świadczone) dłużnikowi, natomiast faktor zobowiązuje się do wykonania na rzecz faktoranta określonych świadczeń dodatkowych, o charakterze usługowym, i zapłaty wynagrodzenia, pomniejszonego o prowizję faktora wskazaną w umowie.
Podmioty transakcji factoringowej: faktor bank lub inny podmiot nabywający wierzytelność; faktorant sprzedawca lub dostawca towarów albo usług zbywających wierzytelność; dłużnik faktoringowy klient faktoranta nabywający od niego towar lub usługę.
Przedmiot faktoringu Przedmiotem faktoringu mogą być wierzytelności: wynikające z transakcji gospodarczych, pieniężne, bezsporne, już istniejące, przyszłe, wymagalne i niewymagalne, krótkoterminowe
Funkcje faktoringu funkcja finansowania - Faktor dokonuje zakupu wierzytelności według średniego terminu zapadalności lub zaliczkuje je w momencie ich powstania. Zwyczajowo zakup lub zaliczkowanie wierzytelności wynosi maksymalnie ok. 80-90% kwoty ich wartości, wynikającej z przedstawionych faktur. Pozostałe I 0-20% księgowanych jest na zablokowanym koncie jako swego rodzaju gwarancja zapłaty przy uwzględnieniu udzielonego skonta. Środki te uwalniane są dopiero po wpłynięciu ostatecznej płatności od dłużnika i upływie terminu gwarancji. Przedmiotem faktoringu nie mogą być wierzytelności, które wcześniej zostały zakwalifikowane jako trudne należności. Faktoring dostosowuje się do ogólnej kwoty stanu należności. Tym samym faktoring jest szczególnie wskazany dla przedsiębiorstw osiągających duży wzrost obrotów.
funkcja usługowa / administracyjna - Faktor wykonuje wszelkie prace o charakterze administracyjnym związane z należnościami (prowadzenie księgowości dłużników, wysyłanie upomnień, monitorowanie wypłacalności dłużników). Poza tym możliwe jest świadczenie przez faktora szeregu innych usług, takich jak np.: sporządzanie sprawozdań finansowych, inkaso należności, opracowywanie zleceń, prowadzenie księgowości wierzycieli i księgowości magazynowej, doradztwo w zakresie ekonomiki przedsiębiorstw (produkcji, zbytu, reklamy).
3. Funkcja del credere / zabezpieczająca / gwarancyjna (przejęcia ryzyka). Wykonując funkcję gwarancyjną faktor przejmuje na siebie pełne ryzyko, wynikające z utraty wierzytelności na skutek niewypłacalności dłużnika (przejęcie ryzyka wypłacalności).
Kredyt bankowy vs. faktoring W czasie obowiązywania umowy kredytowej, kredytobiorca nie korzysta z żadnych dodatkowych usług. Przedsiębiorstwo korzystające z factoringu ma możliwość skorzystania z dodatkowych usług świadczonych przez faktora. KREDYT Długotrwały proces rozpatrywania wniosku kredytowego. Badanie zdolności kredytowej. Czasochłonne i uciążliwe procedury FAKTORING Znacznie uproszczone procedury rozpatrywania wniosku factoringowego Skrócenie całego procesu oraz czasu potrzebnego na zawarcie umowy, co w konsekwencji umożliwia szybsze pozyskanie środków na finansowanie bieżącej działalności. Kredyt jest udzielany na ściśle określony w umowie czas. Kredyt zostaje udzielony na ściśle określony cel. Prawo do kontrolowania wykorzystania przyznanego kredytu zgodnie z określonym celem Zabezpieczenie spłaty kredytu. Mogą to być zabezpieczenia osobiste np. poręczenie, weksel własny albo zabezpieczenia rzeczowe np. hipotekę, zastaw rejestrowy. W przypadku factoringu umowa zawierana jest na czas nieokreślony i ma charakter ciągły, długoterminowy Uznaje on za cel bieżące potrzeby przedsiębiorstwa. W przypadku factoringu zabezpieczenie jest łatwe do ustalenia, a procedury z tym związane są proste i szybkie. Koszty zastosowania factoringu w finansowaniu działalności gospodarczej przedsiębiorstwa niejednokrotnie znacznie przewyższają koszty kredytu bankowego.
FORFAITING JAKO ŹRÓDŁO KAPITAŁU OBCEGO PRZEDSIEBIORCY
a forfait zrzeczenie się lub zaniechanie praw do czegoś
FORFAITING Umowa, na podstawie której forfetysta zobowiązuje się do sprzedaży forfaiterowi średnio- lub długoterminowej pieniężnej wierzytelności przed terminem jej płatności, natomiast forfaiter zobowiązuje się do zapłaty forfetyście wynagrodzenia pomniejszonego o wskazane w umowie tzw. koszty forfaitingu, pobrane przez forfaitera.
Polega na zakupie średnio- i długoterminowych wierzytelności, z okresem płatności od 6 miesięcy do 15 lat, przysługujących dostawcom produktów, towarów lub usług przez wyspecjalizowane instytucje forfaitingowe. Forfaiting obejmuje przejście ryzyka niewypłacalności dłużnika (del credere) na kupującego wierzytelność (forfaitera), dzięki czemu sprzedający (forfaitysta) zostaje zwolniony od wszelkich zobowiązań (także od ryzyka transferu i ryzyka kursowego).
Podmioty forfaitingu Forfaiter (instytucja forfaitingowa) Forfaitysta (dotychczasowy wierzyciel, zbywca wierzytelności) Dłużnik forfaitingowy (dłużnik zobowiązany do dokonania zapłaty)
Cechy wierzytelności będących przedmiotem forfaitingu Pieniężne Pochodzące z obrotu gospodarczego Krajowe i zagraniczne Nieprzeterminowane Bezsporne Średnio- i długoterminowe Pojedyncze i mnogie (wynikające z jednego kontraktu) O wysokiej i bardzo wysokiej wartości Zabezpieczone (pierwszorzędne zabezpieczenia)
Funkcje forfaitingu finansowa polega na finansowaniu forfaitysty przez forfaitera poprzez wykup wierzytelności i zapłatę za nie przed terminem ich płatności. zabezpieczająca polega na transferze ryzyka kredytowania kontrahenta na forfaitera.
Sprzedaż wierzytelności forfaiterowi pozwala eksporterowi uwolnić się od ryzyk występujących w handlu zagranicznym. W przypadku tej transakcji są nimi: Ryzyko polityczne nadzwyczajne działania organów państwowych lub wydarzenia polityczne w kraju importera uniemożliwiają dokonanie zapłaty. Ryzyko transferu kraj importera nie jest w stanie lub nie chce dokonać płatności w uzgodnionej walucie. Ryzyko kursowe wartość waluty kontraktu zmienia się w stosunku do waluty potrzebnej w przyszłości. Ryzyko ekonomiczne importer nie może lub nie chce zapłacić.
Cechy forfaitingu Zalety Wady Dla forfaitysty Zamiana należności terminowych na gotówkę. Eliminacja ryzyka handlowego, kursowego i politycznego. Poprawa płynności finansowej. Stabilne stopy procentowe na cały okres do terminu zapłaty wierzytelności. Możliwość finansowania pełnej wartości kontraktu. Dodatkowe koszty z tytułu dyskonta, marży czy opłat dodatkowych. Dyskonto pobierane jest z góry. Dla forfaitera Otrzymanie marży oraz zysku wynikającego z dyskonta kwoty wierzytelności. Przejęcie ryzyka nieotrzymania zapłaty od dłużnika.
FRANCHAISING JAKO ŹRÓDŁO KAPITAŁU OBCEGO PRZEDSIEBIORCY
Definicja umowy franchisingowej Przez umowę franchisingową organizator sieci udziela drugiej stronie zezwolenia na: stosowanie sprawdzonej metody (techniki) prowadzenia określonej działalności; wykorzystywanie informacji i doświadczeń związanych z ową metodą; posługiwanie się oznaczeniami i symbolami identyfikującymi sieć, zobowiązując się jednocześnie do udzielania pomocy i wskazówek niezbędnych do prowadzenia punktu sieci, a beneficjent zezwolenia zobowiązuje się do prowadzenia na własny rachunek punktu sieci przy wykorzystaniu metody, zaleceń i wskazówek dostarczonych przez organizatora oraz do zapłaty umówionego wynagrodzenia.
Opłaty franczyzowe opłata wstępna ustalana w kontrakcie w zamian za określone świadczenia ze strony dawcy. Zwykle wysokość tej opłaty wynosi około 10% wkładu finansowego biorcy; opłata bieżąca (zwaną opłatą cykliczną), którą biorca płaci regularnie w terminie określonym umową. Jest ona głównym źródłem dochodu dawcy i może być płacona na trzy sposoby: jako procent od obrotu jest to najczęściej spotykana forma opłaty, jej wysokość zwykle wynosi 3-6% obrotu, jako opłata uzależniona od zakupu materiałów i towarów nabywanych u dawcy jest niekiedy stosowana, gdy dawca, oprócz innych usług, oferuje również dostarczanie surowców i materiałów bądź staje się pośrednikiem w transakcjach zakupu, jako opłata stała polega na okresowym wpłacaniu przez biorcę stałej kwoty; opłata na wspólny fundusz promocyjno-reklamowy. Kwota tej składki zwykle jest określana jako procent od obrotu poza normalną opłatą cykliczną. Wysokość tej opłaty wynosi 1-3% obrotu.
Dla biorców franchising pozwala na eliminowanie ryzyka związanego z rozpoczynaniem działalności gospodarczej. Jest formą współpracy gospodarczej pomiędzy dwoma podmiotami, z których jeden posiada kapitał, natomiast drugi uznane i sprawdzone metody działania. Franchising daje szansę na szybki rozwój małej i średniej firmie dzięki działaniu pod marką, która jest już znana na rynku. Przedsiębiorstwo będące biorcą otrzymuje prawa do używania logo sieci lub znaku towarowego, ale także wsparcie ze strony dawcy polegające na uzyskaniu dostępu do całego systemu prowadzenia biznesu.
Formy franchisingu franchising przemysłowy (franchising produkcyjny), polega na tym, że dawca udostępnia biorcy know how, technologię produkcji, tajemnice zawodowe w celu wytwarzania w jego przedsiębiorstwie określonych produktów o identycznej jakości i takich samych cechach, jakie posiadają towary produkowane przez dawcę. Towary te dalej są sprzedawane pod znakiem towarowym dawcy franchising dystrybucyjny, zwany również franchisingiem handlowym cechuje się tym, że dawca zobowiązuje się do dostarczania biorcy określonych towarów, a biorca następnie przejmuje obowiązek ich sprzedaży w ramach prowadzonej przez siebie działalności w punktach sprzedaży oznaczonych symbolami dawcy oraz wyposażonych i urządzonych według jego wskazówek. W takim systemie dawca pełni rolę centrum dystrybucyjnego wytwarzanych przez siebie towarów, biorca ma za zadanie sprzedać te towary odbiorcom końcowym.
franchising usługowy charakteryzuje się tym, że biorca, wykonując usługi, korzysta z know-how, znaku towarowego, receptur i innych oznaczeń handlowych dawcy. Ten typ franchisingu jest podobny do wcześniejszych, odmienny jest jedynie pod względem przedmiotu prowadzonej przez biorcę działalności. Franchising ten jest najczęściej wykorzystywany w hotelarstwie, usługach fotograficznych i turystycznych oraz w gastronomii franchising mieszany jest oparty na dwóch wcześniej przedstawionych typach: dystrybucyjnym i usługowym. Polega on na tym, że dawca jest producentem, a biorca może być jednocześnie sprzedawcą towarów oraz wykonawcą usług związanych z zastosowaniem tych produktów. Ten franchising znalazł najszersze zastosowanie w firmach kosmetycznych organizujących sieć gabinetów i sklepów
Cechy franchisingu Zalety Wady Dla biorcy Pozyskanie doświadczeń dawcy i renomy związanej z jego nazwą, logo itp., bez utraty niezależności i utrzymania firmy w swoich rękach. Zmniejszenie ryzyka związanego z założeniem i prowadzeniem działalności gospodarczej, ponieważ biorca znajduje się pod opieką dawcy. Niższe koszty reklamy i promocji, przy jednoczesnym zwiększeniu tempa zdobywania rynku oraz pozyskiwania informacji rynkowych, które są efektem działalności marketingowej dawcy. Możliwość korygowania na bieżąco błędów popełnianych w prowadzonej działalności, dzięki uczestnictwu w szkoleniach organizowanych przez dawcę oraz jego stałej pomocy i kontroli. Specjalistyczna pomoc dawcy w: wyborze miejsca usytuowania firmy, przygotowaniu planu utworzenia przedsiębiorstwa, pozyskaniu kapitału obcego niezbędnego do uruchomienia przedsięwzięcia, szkoleniu załogi, zakupie wyposażenia, podejmowaniu decyzji inwestycyjnych itp. Uzyskanie większej wiarygodności wobec kontrahentów, banków i innych instytucji finansowych. W wyniku negocjacji prowadzonych na poziomie centrali przez dawcę z dostawcami biorcy mogą otrzymywać towar po atrakcyjniejszych cenach oraz wydłużone terminy płatności itp. Obowiązek dokonywania opłat franchisingowych np. opłata wstępna, która musi być uiszczona niezależnie od sukcesu tworzonego przedsięwzięcia. Pewne zapisy w umowie mogą zbyt ograniczać rozwój biorcy oraz zanadto go uzależniać od dawcy. Konieczność poddawania się przez franchisingodawcę regularnym kontrolom, które dotyczą przede wszystkim jakości towarów i usług oferowanych przez biorcę. Błędna polityka rozwijania sieci prowadzona przez dawcę może się odbić niekorzystnie na efektywności i zyskowności przedsiębiorstwa biorcy. Biorcy ograniczają się coraz bardziej, stając się pojętnymi wykonawcami i realizatorami bez własnego zdania.
Cechy franchisingu Zalety Wady Dodatkowy przychód z tytułu opłat odprowadzanych przez biorcę. Możliwość rozbudowy dalszych kanałów dystrybucji, bez konieczności wykonywania większych własnych inwestycji i angażowania kapitału własnego lub pozyskiwania kapitału z innych źródeł. Rozszerzenie oddziaływania własnej nazwy i oznaczeń handlowych oraz wzrost sprzedaży towarów i usług, bez ponoszenia dodatkowych nakładów. Niższe wydatki na działania promocyjnoreklamowe, ponieważ biorcy należący do systemu są zobowiązani płacić składkę na wspólny fundusz promocyjny. Mniejsze problemy z zatrudnieniem i zarządzaniem personelem, gdyż biorca jako samodzielny pracodawca sam dobiera i angażuje sobie pracowników. Dla dawcy Próby pomniejszenia opłat franchisingowych, poprzez zaniżanie wysokości obrotu, od którego zależą niekiedy opłaty bieżące. Często po utworzeniu przedsiębiorstwa opartego na umowie franchisingowej biorca odczuwa potrzebę niezależności, co prowadzi do próby jego wyjścia z sieci i powstania przedsiębiorstwa konkurencyjnego. Możliwość niewłaściwego realizowania przez biorcę wytycznych, co może spowodować pogorszenie efektywności oraz wizerunku całego systemu. Powstają dodatkowe obowiązki np. prowadzenie szkoleń i treningów, pomocy ekonomiczno-finansowej, co pociąga za sobą konieczność zorganizowania miejsca zarządzania siecią.