Dr inż. Mariusz Adynkiewicz-Piragas
II Konferencja Międzynarodowa Projektu SANAERO, Miejski Dom Kultury w Zgorzelcu, 10.09.2014 r. Plan Prezentacji 1. Wstęp 2. Cele projektu SANAERO 3. Obiekt pilotażowy byłe lotnisko KRZYWA 4. Działania projektu SANAERO 5. Osiągnięcia projektu SANAERO 6. Podsumowanie
II Konferencja Międzynarodowa Projektu SANAERO, Miejski Dom Kultury w Zgorzelcu, 10.09.2014 r. Zakres tematyczny projektu SANAERO związany jest z dyscypliną naukową inżynieria i ochrony środowiska, a w szczególności dotyczy gospodarki starymi zanieczyszczeniami na byłych terenach przemysłowych i wojskowych w obszarze wsparcia SN-PL. Przeprowadzone w ramach projektu SANAERO badania wskazują na poważny problem związany z potencjalnym zagrożeniem jakie stanowią substancje ropopochodne dla środowiska wodnogruntowego. Problematyka starych zanieczyszczeń w Polsce odgrywa ciągle drugorzędną rolę. Brakuje usystematyzowanej metodyki badań, która pozwoliłaby na ustalenie stopnia zanieczyszczenia środowiska naturalnego i na podjęcie odpowiedni działań rekultywacyjnych. Wychodząc naprzeciw tym potrzebom podjęto wspólną trójstronną inicjatywę projektową, która miała za zadanie przybliżenie problemu starych zanieczyszczeń w obszarze wsparcia SN-PL.
II Konferencja Międzynarodowa Projektu SANAERO, Miejski Dom Kultury w Zgorzelcu, 10.09.2014 r. Inicjatywę projektową podjęło ERGO Umweltinstitut GmbH przy pomocy firmy Core-Consult z Drezna, które opracowało koncepcję projektu SANAERO i zaprosiło do współpracy gminę Gromadka (PP1) oraz Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy odział we Wrocławiu (PP2). Podjęta współpraca zaowocowała złożeniem projektu, który otrzymał dofinansowanie w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego - Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Polska-Saksonia 2007-2013. Projekt został zrealizowany w ramach Celu 3: Współpraca transgraniczna Polska Saksonia, Dziedzina Wsparcia 1.4.2 - Wspieranie współpracy w dziedzinie środowiska naturalnego. Projekt otrzymał dofinansowanie w kwocie: 808 379, 24 Euro. Ponadto IMGW-PIB OWr otrzymało dofinansowanie z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Projekt SANAERO został zrealizowany w okresie od XII. 2011 r. do IX. 2014 r.
II Konferencja Spotkanie Międzynarodowa Grupy Sterującej Projektu SANAERO, i Zarządzającej Miejski Dom 12.03. Kultury 2013 w Zgorzelcu, r. Wrocław 10.09.2014 r. Cele projektu SANAERO Opracowanie metodyki systematycznej rejestracji i badania obszarów, na których stwierdzono obecność starych zanieczyszczeń pod kątem monitorowania zanieczyszczeń gleby i wód gruntowych w regionie przygranicznym Saksonii i Dolnego Śląska. Rejestracja i usystematyzowanie obszarów zanieczyszczonych dla obszaru wsparcia Dolny Śląsk w tym utworzenie bazy danych w oparciu o wyniki analizy SWOT i przy uwzględnieniu saksońskiego rejestru starych zanieczyszczeń SALKA.
II Konferencja Spotkanie Międzynarodowa Grupy Sterującej Projektu SANAERO, i Zarządzającej Miejski Dom 12.03. Kultury 2013 w Zgorzelcu, r. Wrocław 10.09.2014 r. Cele projektu SANAERO Pilotażowa próba wykorzystania systematyki badań starych zanieczyszczeń z uwzględnianiem polskich przepisów prawnych, zebranie informacji i dokonanie rozpoznania byłego lotniska wojskowego Krzywa na obszarze gminy Gromadka. Wzmocnienie współpracy między urzędami, placówkami naukowymi i przedsiębiorstwami w dziedzinie usuwania starych zanieczyszczeń z specjalistycznymi i międzynarodowymi sieciami. Rozpowszechnianie oraz transgraniczny transfer doświadczeń i wiedzy w dziedzinie monitorowania i gospodarowania zanieczyszczeń gleby i wód gruntowych.
II Konferencja Spotkanie Międzynarodowa Grupy Sterującej Projektu SANAERO, i Zarządzającej Miejski Dom 12.03. Kultury 2013 w Zgorzelcu, r. Wrocław 10.09.2014 r. Obiekt pilotażowy projektu SANAERO byłe lotnisko wojskowe Krzywa Byłe lotnisko wojskowe Krzywa położone jest w południowej części gminy Gromadka, na zachód od Legnicy w odległości ok. 30 km. Około 3 km na wschód od obiektu położona jest wieś Osła, około 2 km na północ-wieś Różyniec. Natomiast w kierunku północno-zachodnim w odległości 10 km położona jest wieś Krzyżowa. Obszar lotniska zlokalizowany jest na wododziale rzek: Siekierna, Brenna i Świnie Błota, będących dopływami Czarnej Wody (zlewnia Kaczawy). Lotnisko Krzywa położone jest po północnej stronie autostrady A4 Wrocław- Jędrzychowice w pobliżu Bolesławca w województwie dolnośląskim..
Spotkanie Grupy Sterującej i Zarządzającej 12.03. 2013 r. Wrocław II Konferencja Międzynarodowa Projektu SANAERO, Miejski Dom Kultury w Zgorzelcu, 10.09.2014 r. Obiekt pilotażowy projektu SANAERO byłe lotnisko wojskowe Krzywa Teren lotniska KRZYWA jest obiektem powojskowym, który zajmowały wojska Federacji Rosyjskiej i został przekazany RP w 1993. Południowa część terenu lotniska, to obszar obejmujący: magazyny paliw, warsztaty remontowe pojazdów mechanicznych, płytę tankowania i rozgrzewania samolotów, a także schrony samolotowe ze zbiornikami paliw. Obiekty te połączone były ze sobą siecią rurociągów paliwowych, jednak ich przebieg nie jest obecnie znany.
II Konferencja Spotkanie Międzynarodowa Grupy Sterującej Projektu SANAERO, i Zarządzającej Miejski Dom 12.03. Kultury 2013 w Zgorzelcu, r. Wrocław 10.09.2014 r. Projekt realizowany był w ramach 5 działań: 1. Przygotowanie projektu; 2. Zarządzanie projektem i koordynacja; 3. Analiza i dostosowanie systemu monitorowania zanieczyszczeń gleb oraz wód gruntowych; 4. Projekt pilotażowy dla przetestowania metodyki rewitalizacji obszarów zanieczyszczonych i oceny systemów monitorowania; 5. Transfer wiedzy.
Spotkanie Grupy Sterującej i Zarządzającej 12.03. 2013 r. Wrocław II Konferencja Międzynarodowa Projektu SANAERO, Miejski Dom Kultury w Zgorzelcu, 10.09.2014 r.
II Konferencja Spotkanie Międzynarodowa Grupy Sterującej Projektu SANAERO, i Zarządzającej Miejski Dom 12.03. Kultury 2013 w Zgorzelcu, r. Wrocław 10.09.2014 r. W ramach zarządzaniem projektem odbyło się 6 spotkań SG Kick off meeting 12.01.2012 SG Gmina Gromadka 29.03.2012 SG ERGO Drezno 25.09.2012 SG IMGW-PIB Wrocław 12.03.2013 SG ERGO Drezno 24.09.2013 SG Gmina Gromadka 19.03.2014
II Konferencja Spotkanie Międzynarodowa Grupy Sterującej Projektu SANAERO, i Zarządzającej Miejski Dom 12.03. Kultury 2013 w Zgorzelcu, r. Wrocław 10.09.2014 r. W ramach analizy i dostosowania systemu monitorowania zanieczyszczeń gleb oraz wód gruntowych: 1. Zorganizowano I Regionalne Warsztaty Ekspertów w Bolesławcu (06.06.2012 r.), w ramach których uzgodniono kryteria identyfikacji starych zanieczyszczeń: rodzaj substancji zanieczyszczającej, postać substancji zanieczyszczającej, rodzaju obiektu / typu obszaru, rodzaj prowadzonej działalności (w przeszłości / obecnie), przeszły i obecny sposób użytkowania terenu.
II Konferencja Spotkanie Międzynarodowa Grupy Sterującej Projektu SANAERO, i Zarządzającej Miejski Dom 12.03. Kultury 2013 w Zgorzelcu, r. Wrocław 10.09.2014 r. W ramach analizy i dostosowania systemu monitorowania zanieczyszczeń gleb oraz wód gruntowych: 2.Opracowano wspólną analizę SWOT, w ramach której dokonano oceny potencjału, szans, zagrożeń i deficytów, dotyczących rejestracji starych zanieczyszczeń w obszarze wsparcia oraz zidentyfikowano mocne i słabe strony rejestracji zanieczyszczeń. 3.Opracowano wspólny podręcznik teoretyczno-metodyczny. Mocne strony: opracowanie wspólnej metodyki identyfikacji starych zanieczyszczeń, stworzenie polskiej wersji systemu rejestracji danych BOS, opracowanie i rozpowszechnienie polsko-niemieckiego podręcznika teoretyczno-metodycznego z metodologią identyfikacji obszarów zanieczyszczonych.
II Konferencja Spotkanie Międzynarodowa Grupy Sterującej Projektu SANAERO, i Zarządzającej Miejski Dom 12.03. Kultury 2013 w Zgorzelcu, r. Wrocław 10.09.2014 r. W ramach analizy i dostosowania systemu monitorowania zanieczyszczeń gleb oraz wód gruntowych: 4. Opracowano polski system rejestracji starych zanieczyszczeń. Partnerzy projektu SANAERO postawili sobie za cel stworzenie pilotażowej Bazy Danych Obszarów Skażonych (BOS) dla polskiej części obszaru wsparcia POWT PL-SN 2007-2013. Baza BOS, opracowana przez IMGW-PIB OWr, powstała na podstawie doświadczeń strony Saksońskiej przy tworzeniu bazy SALKA. BOS jest systemem bazodanowym, którego głównym celem jest ujednolicenie informacji o obszarach skażonych w obszarze wsparcia PO WT SN-PL 2007-2013. BOS gromadzi dane dotyczące m.in.: lokalizacji, sposobu użytkowania, rodzaju dostępnych danych oraz informacji o występujących zanieczyszczeniach. Baza BOS umożliwia ciągłą rejestrację danych. Obecnie zgromadzono informację dotyczące 37 obszarów/obiektów w 17 gminach ze skażonymi gruntami i 8 obszarów zdegradowanych w 7 gminach.
II Konferencja Spotkanie Międzynarodowa Grupy Sterującej Projektu SANAERO, i Zarządzającej Miejski Dom 12.03. Kultury 2013 w Zgorzelcu, r. Wrocław 10.09.2014 r. W ramach projektu pilotażowego dla przetestowania metodyki rewitalizacji obszarów zanieczyszczonych i oceny systemów monitorowania: 1. Przeprowadzono rozpoznanie (historyczne i obecne) stanu zanieczyszczeń na byłym lotnisku Krzywa i założono sieć monitoringu wód podziemnych oraz wykonano analizy fizykochemiczne wód podziemnych, gruntu i powietrza glebowego.
II Konferencja Spotkanie Międzynarodowa Grupy Sterującej Projektu SANAERO, i Zarządzającej Miejski Dom 12.03. Kultury 2013 w Zgorzelcu, r. Wrocław 10.09.2014 r. Z porównania badań archiwalnych oraz badań przeprowadzonych w ramach projektu SANAERO w latach 2012-2014 można stwierdzić, iż ilość substancji ropopochodnych nadal przekracza dopuszczalne normy i kształtuje się na znacznie niższym poziomie niż w latach 1993-2003. Mimo to stanowią one ciągle potencjalne bezpośrednie zagrożenie dla jakości wód gruntowych i pośrednio dla człowieka. Parametr 1993 1997 2000 2003 2012-2014 Max zawartość substancji ropopochodnych w [mg/l] Max zawartość substancji ropopochodnych w [mg/kg s.m.] BADANIA WÓD PODZIEMNYCH 32 400,00 837,14 363,80 228,00 BADANIA GRUNTU 23 500,00 28 719,60 8 425,00 7 200,00
II Konferencja Spotkanie Międzynarodowa Grupy Sterującej Projektu SANAERO, i Zarządzającej Miejski Dom 12.03. Kultury 2013 w Zgorzelcu, r. Wrocław 10.09.2014 r. W ramach projektu pilotażowego dla przetestowania metodyki rewitalizacji obszarów zanieczyszczonych i oceny systemów monitorowania: 2. Koncepcja rewitalizacji. W oparciu o obecny stan wiedzy oraz uwzględniając doświadczenia ERGO na podobnych obiektach zaproponowano cztery strefy rekultywacji. Obejmują one miejsca wprowadzania i drogi bezpośredniego transferu zanieczyszczeń ropopochodnych w rejonie magazynów paliw nr 1 i 2 na byłym lotnisku Krzywa. Łączną powierzchnię strefy rekultywacji oszacowano na ok. 2.500 4.000 m². W ramach koncepcji rewitalizacji opracowano również potencjalne scenariusze wykorzystania wraz z uwzględnieniem rentowności i możliwości wdrożenia.
II Konferencja Spotkanie Międzynarodowa Grupy Sterującej Projektu SANAERO, i Zarządzającej Miejski Dom 12.03. Kultury 2013 w Zgorzelcu, r. Wrocław 10.09.2014 r. W ramach zarządzania i transfer wiedzy: 1. Dwujęzyczna strona internetowa projektu www.sanaero.eu Zakładki: 1. Nowości informacje bieżące. 2. Projekt informacje o projekcie. 3. Partnerzy informacje o partnerach projektu. 4. Lotnisko Krzywa informacje o obiekcie pilotażowym. 5. Baza Danych dostęp oraz sposób użytkowania bazy BOS. 6. Wyniki Badań analiza wyników badań przeprowadzonych na obiekcie Krzywa.
II Konferencja Spotkanie Międzynarodowa Grupy Sterującej Projektu SANAERO, i i Zarządzającej Miejski Dom 12.03. 25-26.09 Kultury 2013 w Zgorzelcu, 2012 r. Wrocław Drezno 10.09.2014 r. W ramach zarządzania i transfer wiedzy: 2. Wizyta studyjna w Dreźnie Partnerzy projektu mieli okazję zapoznać się z przykładami przetwarzania starych zanieczyszczeń oraz odbyli wizytę studyjną do magazynu paliw położonego na brzegu Łaby, podczas której zapoznali się z zastosowanym sposobem rekultywacji substancji ropopochodnych.
II Konferencja Międzynarodowa Projektu SANAERO, Miejski Dom Kultury w Zgorzelcu, 10.09.2014 r. W ramach zarządzania i transfer wiedzy 3. II Regionalne spotkanie z jednostkami decyzyjnymi W dniu 13.03.2013 r. odbyły się Międzynarodowe Warsztaty Grupy Eksperckiej wraz z regionalnym spotkaniem jednostek o kompetencjach decyzyjnych i merytorycznych dotyczącym implementacji systemu rejestracji starych zanieczyszczeń ekologicznych. Podczas spotkania zaproszeni goście mieli okazję zapoznać się z podstawami prawnymi i pozostałymi uwarunkowaniami to tworzenia baz danych na przykładzie bazy SALKA.
II Konferencja Międzynarodowa Projektu SANAERO, Miejski Dom Kultury w Zgorzelcu, 10.09.2014 r. W ramach zarządzania i transfer wiedzy 4. I Konferencja Międzynarodowa w Dreźnie 23.09.2013 r. Podczas konferencji wygłoszono liczne referaty, dzięki którym można było się zapoznać z nowymi badaniami i stosowanymi praktykami dotyczącymi rewitalizacji obszarów zanieczyszczonych. W konferencji wzięli udział przedstawiciele urzędów i jednostek badawczych obu państw. Konferencja była również okazją do wymiany doświadczeń między ekspertami.
II Konferencja Międzynarodowa Projektu SANAERO, Miejski Dom Kultury w Zgorzelcu, 10.09.2014 r. W ramach zarządzania i transfer wiedzy 5. Publikacje, broszury, ulotki, banery, ankiety itp.
II Konferencja Międzynarodowa Projektu SANAERO, Miejski Dom Kultury w Zgorzelcu, 10.09.2014 r. W ramach zarządzania i transfer wiedzy 6. Wspólne pomiar jakości wód podziemnych, gruntu i powietrza glebowego
II Konferencja Międzynarodowa Projektu SANAERO, Miejski Dom Kultury w Zgorzelcu, 10.09.2014 r. Podsumowanie Celem projektu SANAERO było opracowanie metodyki systematycznej rejestracji i badania obszarów, na których stwierdzono stare zanieczyszczenia. Metodyka ta została przetestowana na obiekcie pilotażowym lotnisku powojskowym Krzywa. Ponadto w ramach projektu powstała polska wersja bazy danych obszarów skażonych BOS. Zatem wszystkie zrealizowane działania w projekcie stworzyły podstawy do rejestracji starych zanieczyszczeń oraz pozwolą na dostosowanie w przyszłości monitoringu zanieczyszczeń wód gruntowych i gleb na potrzeby rekultywacji tych obszarów. Mamy również nadzieję, że projekt SANAERO przyczyni się do zrozumienia wagi problemu, jakie stanowią stare zanieczyszczenia w regionie wsparcia SN-PL i które będą traktowane priorytetowo przez decydentów, jako potencjalne źródło zagrożenia dla środowiska i człowieka.
Kierownik Projektu PP2 Mariusz Adynkiewicz-Piragas Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy 51-616 Wrocław, ul.: Parkowa 30 Tel. (71) 32-00-356 mariusz.adynkiewicz@imgw.pl www.imgw.pl