INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE TECHNIK AUTOMATYK STEROWANIA RUCHEM KOLEJOWYM Zawód technik automatyk sterowania ruchem kolejowym (kod 311407) to jeden z 2443 zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. 2014, Poz. 1145). W poprzedniej wersji klasyfikacji obowiązującej w okresie od 1 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2014 r. zawód ten miał tą samą nazwę oraz kod. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik automatyk sterowania ruchem kolejowym powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań: 1) montowania, diagnozowania, remontowania i utrzymywania w sprawności technicznej urządzeń sterowania ruchem kolejowym; 2) montowania i eksploatowania urządzeń zabezpieczenia ruchu kolejowego na przejazdach kolejowych; 3) montowania i utrzymywania w sprawności technicznej urządzeń łączności przewodowej i bezprzewodowej; 4) budowania i eksploatowania urządzeń sieci zasilającej systemy sterowania ruchem kolejowym; 5) prowadzenia dokumentacji eksploatacyjnej i technicznej urządzeń sterowania ruchem kolejowym. ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY 1 BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE TECHNIK AUTOMATYK STEROWANIA RUCHEM KOLEJOWYM W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2011-2014 r. Bezrobotni zarejestrowani w ciągu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w ciągu ogółem Bezrobotni według stanu na koniec Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec Wolne pracy i aktywizacji zawodowej zgłoszone w ciągu Wolne pracy i aktywizacji zawodowej na koniec Wskaźnik intens. deficytu Ilość kandydatów /1 ofertę pracy Lata 2014 3 0 2 0 0 0 0,0000 0 2013 2 0 2 0 0 0 0,0000 0 2012 0 0 2 0 0 0 0,0000 0 2011 2 0 1 0 0 0 0,0000 0 2010 3 0 2 0 0 0 0,0000 0 W analizowanym okresie odnotowano pojedyncze ilości bezrobotnych w zawodzie technik automatyk sterowania ruchem kolejowym. W 2014 zarejestrowano 3 nowych bezrobotnych, jednocześnie nie zgłoszono wolnego zatrudnienia. W 2013 roku do urzędów pracy w województwie kujawsko-pomorskim zgłosiło się 2 bezrobotnych z zawodem technik automatyk sterowania ruchem kolejowym (tyle samo co w 2011 r., o 1 osobę mniej niż w 2010 r.). W 2012 r. nie odnotowano rejestracji dla opisywanego zawodu. W analizowanym okresie nie zgłoszono wolnego pracy dla zawodu technik automatyk sterowania ruchem kolejowym. 1 Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko pomorskim w latach 2010 2014 http://wup.torun.pl/urzad/publikacje/publikacje-dotyczace-rynku-pracy/ 1
Z uwagi na większą liczbę osób nowozarejestrowanych niż zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w latach 2010 2014 w skali całego województwa kujawsko pomorskiego zawód ten sklasyfikowano jako zawód nadwyżkowy 2, tzn. taki na który na rynku pracy istnieje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. WYNIKI BADAŃ PRACODAWCÓW 3 W ramach badań pracodawców w 2014, 2013, 2012, 2011 roku nie pojawiło się żadne wskazanie odnośnie planu zatrudnienia dla zawodu technik automatyk sterowania ruchem kolejowym. Nie planowano również zwolnień osób z tym zawodem. W 2010 r. planowano zatrudnić 2 osoby z opisywanym zawodem miejsce pracy Inowrocław. Jako powód zatrudnienia podano uzupełnienie braków kadrowych. W przypadku planów zatrudnienia technika automatyka sterowania ruchem kolejowym w perspektywie do 2018 roku nie odnotowano żadnego wskazania. W wyniku przeprowadzonego w miesiącu styczniu br, badania sondażowego, pracodawcy (PESA Bydgoszcz, PKP Zakład Linii Kolejowych w Bydgoszczy) aktualnie nie dysponują wolnymi mi pracy w tym zawodzie. Jednocześnie, nie wykluczają pojawienia się takich potrzeb w przyszłości. W ramach przeprowadzonej rozmowy z pracodawcą zgłaszającym ofertę pracy na stanowisko technik automatyk zapytano o możliwość podjęcia zatrudnienia przez osobę legitymującą się zawodem technik automatyk sterowania ruchem kolejowym. Dopuszczono możliwość zatrudnienia pod warunkiem spełnienia oczekiwań pracodawcy w trakcie procesu rekrutacji. ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE (SZKOŁY) Jak wynika z danych Systemu Informacji Oświatowej 4 w województwie kujawsko pomorskim (sprawdzono stan na dzień 27.01.2015 r.) istnieje 1 szkoła kształcąca w zawodzie technik automatyk sterowania ruchem kolejowym Technikum Kolejowe w Bydgoszczy dla dzieci i młodzieży, szkoła niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej. W ciągu ostatnich czterech lat brak jest uczniów, a tym samym absolwentów kończących kierunek technik automatyk sterowania ruchem kolejowym. Technikum Kolejowe w Bydgoszczy Adres: Unii Lubelskiej 4C, 85-059 Bydgoszcz Telefon: 52584-11-43 Telefon: 52584-10-09 2 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. Badanie 2000 pracodawców jest realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raport z badania pracodawców w 2010 r. znajduje się na stronie internetowej WUP, a za 2011 r., 2012 r.,2013 r. i 2014 r. dodatkowo na stronie www.podlupa.wup.torun.pl 4 http://sio.men.gov.pl/index.php/rspo 3 2
INSTYTUCJE SZKOLENIOWE - KURSY Analiza szkoleń organizowanych przez powiatowe urzędy pracy oraz instytucje szkoleniowe z lat 2010 2013 roku zawiera dane z ankietyzacji nt. szkoleń i kursów instytucji szkoleniowych z regionu oraz informacje sporządzone w oparciu o plany szkoleniowe PUP na dany rok kalendarzowy. Ankietę przesłano do 408 instytucji. W żadnym z analizowanych lat powiatowe urzędy pracy, jak i instytucje szkoleniowe nie planowały szkoleń z tematyki związanej z zawodem technik automatyk sterowania ruchem kolejowym. ZMIANY W KSZTAŁCENIU Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 roku w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowej (Dz. U. Nr 0 z 2012, poz. 7 z późn. zm.) określa, że od 1 września 2012 roku zawód technika automatyka sterowania ruchem kolejowym można zdobyć w czteroletnim technikum oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych w zakresie kwalifikacji w wyodrębnionym zawodzie. POMOCNE ADRESY www.psz.praca.gov.pl Portal Publicznych Służb Zatrudnienia zawiera szereg informacji dotyczących różnego rodzaju zawodów, w tym także zawodów informatycznych. Można znaleźć opisy zawodów (w zakładce Publikacje znajduje się np. Przewodnik po Zawodach), informacje o ofertach pracy w urzędach pracy, standardy kwalifikacyjne i inne www.ohpdlaszkoly.pl Portal Ochotniczych Hufców Pracy adresowany do wszystkich, którzy zainteresowani są problematyką planowania kariery zawodowej młodzieży oraz do młodzieży http://www.wup.torun.pl/ Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy adres: ul. Paderewskiego 26; 85-075 Bydgoszcz tel. 52 339 95 36 e-mail: oddzial.bydgoszcz@wup.torun.pl LITERATURA Dąbrowa-Bajon M.: Podstawy sterowania ruchem kolejowym. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2007, Dyduch J., Kornaszewski M.: Systemy sterowania ruchem kolejowym. Wydawnictwo Politechniki Radomskiej, Radom 2003, Sobolewski J., Gogolewski A.: Laboratorium sterowania ruchem pociągów. WPW, Warszawa 1980. Strony www: http://www.rynek-kolejowy.pl/, http://www.kza.krakow.pl/, http://www.infotransport.pl/podstrona.php?podstrona=8&czasopismo_id=2, http://www.molecki.pl/r00/czasopisma/, 3
Opracował: Adam Mickiewicz doradca zawodowy-stażysta Akceptowała: Elżbieta Słowińska kierownik CIiPKZ w Bydgoszczy WUP Toruń, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy, Wydział Pośrednictwa Pracy ostatnia aktualizacja: Bydgoszcz 09.11.2015 r. 4
Automatyk sterowania ruchem kolejowym 1. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. 2. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie automatyk sterowania ruchem kolejowym w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód automatyk sterowania ruchem kolejowym jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie w 5 krajach EOG zawód automatyk sterowania ruchem kolejowym jest regulowany, są to: Bułgaria, Estonia, Polska, Portugalia i Słowenia. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm 3. Zapotrzebowanie na osoby z zawodem automatyk sterowania ruchem kolejowym wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z tym zawodem zgłoszonych zostało 105 oferty pracy z 10 krajów EOG. Najwięcej ofert pracy automatyk sterowania ruchem kolejowym znajduje się we Francji (37 ofert), Niemczech (33 oferty) i Holandii (10 ofert) - dane wg stanu na dzień 29.09.2015 r. Wśród najczęściej spotykanych wymogów kwalifikacyjnych, jakich spodziewać się mogą kandydaci na stanowisko automatyk sterowania ruchem kolejowym jest konieczność ukończenia szkoły średniej z tytułem technika automatyka sterowania ruchem kolejowym kolejowego i posiadanie kilkuletniego doświadczenia. Aby podjąć pracę w tym zawodzie istotne będą takie cechy jak: wytrzymałość i odporność na warunki pracy; opanowanie; umiejętność skupienia uwagi przez dłuższy czas; spostrzegawczość; samodzielność; sumienność; cierpliwość; komunikatywność; umiejętność współdziałania z innymi ludźmi; zdolność koncentracji uwagi; dobra pamięć; poczucie odpowiedzialności; szczególna dyscyplina, dokładność i skrupulatność w wykonywaniu zadań; zainteresowania i uzdolnienia techniczne; koordynacja wzrokowo-ruchowa; sprawny zmysł równowagi; wysoka ogólna wydolność organizmu; zdolność dobrego widzenia barw; ostrość wzroku. Obowiązkowa jest również doskonała znajomość języka kraju, w którym, zamierzamy podjąć pracę oraz bardzo dobry stan zdrowia i znajomość zasad BHP. Do zadań technika automatyka sterowania 5
ruchem kolejowym należą takie czynności jak: montowanie, diagnozowanie, remontowanie i utrzymywanie w sprawności technicznej urządzeń sterowania ruchem kolejowym, montowanie i eksploatowanie urządzeń zabezpieczenia ruchu kolejowego na przejazdach kolejowych; utrzymywanie w sprawności technicznej urządzeń łączności przewodowej i bezprzewodowej; budowanie i eksploatowanie urządzeń sieci zasilającej systemy sterowania ruchem kolejowym. Przykładowe stawki płacy w zawodzie technik automatyk sterowania ruchem kolejowym w wybranych krajach: Francja 25 tyś. /rok. Opracowała: Beata Baranowska pośrednik pracy, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy OZ WUP w Bydgoszczy 6