PODMIOTY POLITYKI O.Ś. M. Dacko
Podmioty polityki O.Ś. Głównymi podmiotami polityki O.Ś. są organy władz publicznych: podmioty państwowe i samorządowe podmioty centralne i terytorialne Na politykę O.Ś. wpływają też inne podmioty, np. organizacje społeczne, podmioty gospodarcze, instytucje naukowe W kształtowaniu współczesnej polityki O.Ś. istnieje tendencja polegająca na wzroście znaczenia podmiotów terytorialnych i regionalnych, w tym samorządowych.
Podmioty polityki O.Ś. Jednym z najważniejszych podmiotów polityki O.Ś. w Polsce jest Minister Środowiska Jego obsługę zapewnia Ministerstwo Środowiska - urząd administracji rządowej powołany rozporządzeniem RM z 26.10.1999 r. w spr. utworzenia Ministerstwa Środowiska (Dz. U. Nr 91, poz. 1017) Pierwsza nazwa tego urzędu brzmiała: Ministerstwo Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych MOŚiZN powstało 1.01.1986 r., po połączeniu dwóch resortów: Urzędu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Centralnego Urzędu Geologii Nazwa Ministerstwo Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych obowiązywała w Polsce do 31.12.1989 r. Od 1.01.1990 r. do MOŚiZN włączono resort leśnictwa i od tego dnia ministerstwo zmieniło nazwę na: Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Nazwa Ministerstwo Środowiska obowiązuje w Polsce od 1999 r.
Ministrowie Środowiska Lata urzędowania Liczba lat Stefan JARZĘBSKI 1986-1987 1 Waldemar MICHNA 1987-1988 1 Józef KOZIOŁ 1988-1989 1 Bronisław KAMIŃSKI 1989-1991 2 Maciej NOWICKI 1991 1 Stefan KOZŁOWSKI 1991-1992 1 Zygmunt HORTMANOWICZ 1992-1993 1 Bernard BŁASZCZYK (Kier.) 1993 1 Stanisław ŻELICHOWSKI 1993-1997 4 Jan SZYSZKO 1997-1999 2 Antoni TOKARCZUK 1999-2001 2 Stanisław ŻELICHOWSKI 2001-2003 2 Czesław ŚLEZIAK 2003-2004 1 Jerzy SWATOŃ 2004-2005 1 Tomasz PODGAJNIAK 2005 1 Jan SZYSZKO 2005-2007 2 Maciej NOWICKI 2007-2010 3 Andrzej KRASZEWSKI 2010-2011 1 Marcin KOROLEC 2011-2013 2 Maciej GRABOWSKI 2013-2015 2 Jan SZYSZKO 2015-2018 3 Henryk KOWALCZYK 2018-
Struktura Ministerstwa Środowiska Gabinet Polityczny Ministra 14 Departamentów: Edukacji i Komunikacji Ekonomiczny Funduszy Ekologicznych Geologii i Koncesji Geologicznych Gospodarki Odpadami Leśnictwa Nadzoru Geologicznego Ochrony Powietrza i Klimatu Ochrony Przyrody Polityki Surowcowej i Analiz Prawny Spraw Obronnych, Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Informacji Niejawnych Zarządzania Środowiskiem Zrównoważonego Rozwoju i Współpracy Międzynarodowej 4 Biura: Dyrektora Generalnego Finansowe Kontroli i Audytu Wewnętrznego Ministra
Kierownictwo Ministerstwa Środowiska Minister Środowiska Henryk Kowalczyk Szef Gabinetu Politycznego Ministra Przemysław Bednarski Dyrektor Generalny Grzegorz Mroczek Sekretarz Stanu (Główny Geolog Kraju) Mariusz Orion Jędrysek Sekretarz Stanu (Główny Konserwator Przyrody) Małgorzata Joanna Golińska Podsekretarz Stanu Sławomir Mazurek Sekretarz stanu to najwyższy rangą urzędnik w ministerstwie (zwyczajowo nazywany wiceministrem). Sekretarza i podsekretarzy stanu powołuje Premier Rządu na wniosek ministra. Odwołuje ich również Premier. Minister wykonuje swoje zadania przy pomocy sekretarza i podsekretarzy stanu. Zakres czynności tych osób ustala minister, zawiadamiając o tym Premiera. Sekretarz i podsekretarze stanu zastępują ministra w zakresie przez niego ustalonym.
Zakres działania Ministra Środowiska Członkowstwo w Radzie Ministrów Kierowanie działem administracji rządowej środowisko Wypełnianie zadań wyznaczonych przez Premiera Uczestnictwo w prowadzeniu polityki wewnętrznej i zagranicznej RP Dział administracji rządowej to pojęcie wprowadzone art. 149 Konstytucji RP i dookreślone ustawą z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej. Prezes Rady Ministrów może dowolnie kształtować liczbę członków RM, przydzielając ministrowi jeden lub więcej działów. Ograniczenie stanowi ustawowy wymóg, by działami: budżet, finanse publiczne i instytucje finansowe kierował ten sam minister.
W prowadzeniu polityki ochrony O.Ś. ministrowi pomagają liczne organy doradcze i opiniodawcze. Stanowią je rady i komisje: Komisja Dokumentacji Geologiczno-Inżynierskich Komisja Dokumentacji Hydrogeologicznych Komisja ds. Organizmów Genetycznie Zmodyfikowanych Komisje Egzaminacyjne (polowania i zasady ochrony przyrody, prace geologiczne) Komisja Zasobów Kopalin Komisja ds. technologii i analityki w działalności geologiczno-górniczej Państwowa Rada Ochrony Środowiska Państwowa Rada Ochrony Przyrody Rada Geologiczna Rada Górnicza Rada Leśnictwa Oba te organy mają bezpośredni wpływ na kształtowanie POŚ
Państwowa Rada Ochrony Środowiska Członków Państwowej Rady Ochrony Środowiska powołuje (na kadencję 5 lat) i odwołuje Minister Środowiska Do zadań Państwowej Rady Ochrony Środowiska należy m.in.: Opracowywanie opinii w sprawach ochrony środowiska Przedstawianie propozycji i wniosków zmierzających do tworzenia warunków zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska oraz do zachowania lub poprawy jego stanu
Państwowa Rada Ochrony Przyrody Członków Państwowej Rady Ochrony Przyrody powołuje (na kadencję trwającą 5 lat), minister właściwy do spraw środowiska. Do zadań Państwowej Rady Ochrony Przyrody należy w szczególności: ocena realizacji ustawy o ochronie przyrody opiniowanie strategii, planów i programów dotyczących ochrony przyrody ocena realizacji krajowej strategii ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących ochrony przyrody przedstawienie wniosków i opinii w sprawach ochrony przyrody popularyzowanie ochrony przyrody
Centralne organy administracji rządowej nadzorowane przez ministra środowiska Główny Inspektor Ochrony Środowiska Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska Prezes Państwowej Agencji Atomistyki
Powołanie Inspekcji Ochrony Środowiska Początki działania Inspekcji Ochrony Środowiska sięgają 1980 r. Wówczas to na mocy nowej ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska RM wydała rozporządzenie w sprawie Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska. Tak stworzono podstawy dla działania inspekcji i wdrożenia jednolitego systemu kontroli przestrzegania prawa ochrony środowiska oraz badania stanu środowiska w skali całego kraju. Od swego początku inspekcja podlegała ministrowi ochrony środowiska. Stojący na jej czele główny inspektor kierował 9 zespołami terenowymi oraz 2 zespołami o zasięgu ogólnokrajowym (Zespołem Przeciwdziałania Nadzwyczajnym Zagrożeniom Środowiska i Zespołem Kontroli i Ocen Środowiska). W swych początkach PIOŚ nie posiadała zaplecza laboratoryjnego. Wcześniej kontrolą przestrzegania prawa ekologicznego zajmowały się: Wydziały ds. Ochrony Środowiska Urzędów Wojewódzkich, Ośrodki Badania i Kontroli Środowiska oraz Pracownie Badań i Kontroli Środowiska.
Rozwój Inspekcji Ochrony Środowiska W 1991 r., po wejściu w życie ustawy o PIOŚ nastąpiło połączenie kadr, mienia i zaplecza technicznego jednostek organizacyjnych PIOŚ i Ośrodków Badań i Kontroli Środowiska Powstała jednolita, dwuinstancyjna instytucja ds. kontroli i badania stanu środowiska Realizacja ustawowych zadań inspekcji należała do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska Wypełniał on swoje zadania przy pomocy Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska i 49 wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska W latach 90-tych ujednolicono zasady prowadzenia kontroli oraz wdrożono jednolite metodyki pomiarowe. Rozwinięto potencjał laboratoryjny inspektoratów wojewódzkich, umożliwiający badanie stanu środowiska i kontrolę przestrzegania prawa. Opracowano także zasady funkcjonowania Państwowego Monitoringu Środowiska i podjęto program działań mających na celu przeciwdziałanie nadzwyczajnym zagrożeniom środowiska.
Inspekcja obecnie W 1998 roku Sejm RP, w ramach reformy ustrojowej państwa, znowelizował ustawę o PIOŚ, zmieniając między innymi jej nazwę na: Inspekcja Ochrony Środowiska Wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska weszły w skład wojewódzkiej administracji zespolonej W 34 ośrodkach (tj. 33 byłych miastach wojewódzkich oraz w mieście Giżycku) powstały delegatury wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska, które podporządkowano 16 nowym wojewódzkim inspektoratom Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie posiada dwie delegatury: w Nowym Sączu oraz w Tarnowie.
GDOŚ to centralny organ administracji rządowej ds. ochrony środowiska oraz ochrony przyrody powoływany i odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek Ministra Środowiska Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska Został powołany na mocy ustawy z dnia 3.10.2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko GDOŚ wykonuje zadania określone w art. 127 tej ustawy Jest organem w zakresie ochrony przyrody w rozumieniu art. 91 ustawy o ochronie przyrody w zakresie ochrony środowiska w rozumieniu art. 376 ustawy Prawo ochrony środowiska Jest uczestnikiem krajowego systemu EMAS w rozumieniu ustawy o krajowym systemie ekozarządzania i audytu
Zadania GDOŚ (art. 127 uouioś): współudział w realizacji polityki ochrony środowiska w zakresie ochrony przyrody i kontroli procesu inwestycyjnego kontrola odpowiedzialności za zapobieganie szkodom w środowisku i za ich naprawę gromadzenie danych i sporządzanie informacji o sieci Natura 2000 i innych obszarach chronionych oraz o ocenach oddziaływania na środowisko współpraca z właściwymi organami ochrony środowiska innych państw i organizacjami międzynarodowymi oraz Komisją Europejską współpraca z Głównym Konserwatorem Przyrody i Państwową Radą Ochrony Przyrody w sprawach ochrony przyrody
Zadania GDOŚ (art. 127 uouioś): współpraca z organami j.s.t. w sprawach ocen oddziaływania na środowisko i ochrony przyrody udział w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko udział w postępowaniach w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko wykonywanie zadań związanych z Siecią Natura 2000, o których mowa w ustawie o ochronie przyrody wykonywanie zadań związanych z udziałem organizacji w EMAS na zasadach i w zakresie określonym w ustawie o krajowym systemie ekozarządzania i audytu współpraca z organizacjami ekologicznymi
Zadania GDOŚ (art. 128 uouioś): Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska prowadzi bazę danych o ocenach oddziaływania przedsięwzięć na środowisko oraz o strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko
Zadania RDOŚ (art. 131 uouioś): udział w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko przeprowadzanie ocen oddziaływania na środowisko lub udział w tych ocenach tworzenie i likwidacja form ochrony przyrody na podstawie ustawy o ochronie przyrody ochrona i zarządzanie obszarami Natura 2000 i innymi formami ochrony przyrody na zasadach i w zakresie określonych ustawą o ochronie przyrody wydawanie decyzji na podstawie ustawy o ochronie przyrody
Zadania RDOŚ (art. 131 uouioś): przeprowadzanie postępowań i wykonywanie zadań, określonych ustawą o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie przekazywanie danych do bazy o ocenach oddziaływania na środowisko wykonywanie zadań związanych z udziałem organizacji w EMAS na zasadach i w zakresie określonym w ustawie o krajowym systemie ekozarządzania i audytu współpraca z organami j.s.t. w sprawach ocen oddziaływania na środowisko i ochrony przyrody współpraca z organizacjami ekologicznymi
RDOŚ Regionalny dyrektor ochrony środowiska jest organem administracji rządowej niezespolonej (terenowej lecz nie podlegającej wojewodzie) Regionalnego dyrektora ochrony środowiska powołuje i odwołuje Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska realizuje zadania przewidziane w ustawach na obszarze województwa w zakresie swoich kompetencji wydaje akty prawa miejscowego w postaci zarządzeń
Prezes Państwowej Agencji Atomistyki Działalność Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki (PAA), jako centralnego organu administracji rządowej właściwego w sprawach bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, reguluje ustawa Prawo atomowe oraz akty wykonawcze do tej ustawy Ponadto zadania Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki wynikają z wielu innych ustaw Nadzór nad działalnością Prezesa PAA sprawuje minister właściwy do spraw środowiska
Zakres działania prezesa PAA to m.in.: przygotowywanie dokumentów dotyczących polityki państwa w zakresie zapewnienia bjior uwzględniających program rozwoju energetyki jądrowej oraz zagrożenia wewnętrzne i zewnętrzne sprawowanie nadzoru nad działalnością powodującą lub mogącą powodować narażenie ludzi i środowiska na promieniowanie jonizujące oraz przeprowadzanie kontroli w tym zakresie, w tym wydawanie decyzji w sprawach zezwoleń i uprawnień wykonywanie zadań związanych z oceną sytuacji radiacyjnej kraju w warunkach normalnych i w sytuacji zdarzeń radiacyjnych oraz przekazywanie właściwym organom i ludności informacji o sytuacji
OBIEKTY JĄDROWE W POBLIŻU GRANIC POLSKI Polska nie posiada żadnej elektrowni jądrowej, ale w odległości do ok. 310 km od naszych granic istnieje 10 czynnych elektrowni jądrowych (25 bloków - reaktorów energetycznych) o łącznej elektrycznej mocy zainstalowanej brutto ok. 17 Gwe Miejscem składowania powstających w Polsce odpadów promieniotwórczych jest Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych w Różanie Reaktory jądrowe w Polsce (w miejscowości Świerk) : Maria (30 MW) Ewa (10MW)
Jednostki organizacyjne nadzorowane przez ministra środowiska Biuro Nasiennictwa Leśnego Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Jednostki badawczo-rozwojowe Instytut Badawczy Leśnictwa Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych Instytut Ochrony Środowiska Państwowy Instytut Geologiczny Ponadto MŚ podlega: dyrekcja 11 szkół leśnych i dyrekcje wszystkich Parków Narodowych