Istota bezpieczeństwa i higieny pracy, System prawny ochrony pracy, System organizacyjny ochrony pracy.

Transkrypt

1

2 Istota bezpieczeństwa i higieny pracy, System prawny ochrony pracy, System organizacyjny ochrony pracy.

3 Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) to zespół warunków oraz czynników (organizacyjnych, technicznych, higienicznych, psychologicznych, prawnych i innych), zapewniających wyeliminowanie lub maksymalne ograniczenie ujemnego wpływu środowiska pracy na stan zdrowia pracujących.

4

5 Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz nadzór i kontrolę realizacji tego prawa przez właściwe organy państwa gwarantuje Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, w której: art. 24, w którym jest zapisane, że praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej, a państwo sprawuje nadzór nad warunkami wykonywania pracy,

6 W art. 66 ust. 1, jest zapisane, że każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, a sposób realizacji tego prawa oraz obowiązki pracodawcy określa odpowiednia (odpowiednie) ustawa (ustawy), W art. 68, jest zapisane, że każdy ma prawo do ochrony zdrowia.

7 Źródłami z dziedziny bezpieczeństwa i higieny pracy są: Kodeks pracy (kp) (Dział dziesiąty Bezpieczeństwo i higiena pracy art ), ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia wykonawcze do kp, na przykład;

8 Ilekroć w kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy: 1) kodeksu pracy, 2) innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, 3) postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, 4) postanowienia regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

9 W sprawach nie unormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie: umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników.

10 rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz z późn. zm.), rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180, poz z późn. zm.), rozporządzenie Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 109, poz. 704 z późn. zm.),

11 rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. nr 69, poz. 332 z późn. zm.), rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby (Dz.U. nr 62, poz. 288).

12

13 System organizacyjny ochrony pracy można podzielić na dwa systemy: ogólnokrajowy i zakładowy. Do pierwszego z nich należy zaliczyć; parlament, rząd, resorty, organy nadzoru i kontroli. Parlament realizuje zadania ustawodawcze, tworząc prawo. Rząd i resorty oraz urzędy państwowe, szczególnie Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministerstwo Zdrowia, ustalają wytyczne państwa w kształtowaniu polityki w dziedzinie BHP oraz, na podstawie ustaw, wydają przepisy wykonawcze w zakresie BHP.

14 Organem powołanym do nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, jest przede wszystkim Państwowa Inspekcja Pracy (PIP).

15 Z PIP w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy mają obowiązek współdziałać: Państwowa Inspekcja Sanitarna w sprawach zapobiegania powstawaniu chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami pracy oraz ich zwalczania, a także w sprawach kontroli warunków pracy i ochrony zdrowia pracowników przed zagrożeniami środowiska pracy,

16 nadzór górniczy w sprawach kontroli i nadzoru nad bhp w zakładach górniczych, Urząd Dozoru Technicznego i specjalistyczne organy dozoru technicznego w sprawach przestrzegania przepisów o dozorze technicznym, Państwowa Agencja Atomistyki w sprawach bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej w zakładach pracy stosujących źródła promieniowania jonizującego,

17 Inspekcja Ochrony Środowiska w sprawach bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z ochroną środowiska, Inspekcja Transportu Drogowego w sprawach bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie przewozu drogowego, nadzór budowlany w sprawach bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w procesie budowlanym, Państwowa Straż Pożarna w sprawach ochrony życia i zdrowia ludzkiego przed zagrożeniem pożarowym,

18 Na szczeblu zakładu pracy istnieją podmioty, które mają obowiązek tworzenia warunków pracy lub społecznego nadzoru i kontroli nad tymi warunkami. Podstawowym podmiotem, którego obowiązkiem w zakładzie pracy jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, jest pracodawca (art.15 k.p.), który swoje obowiązki realizuje za pomocą wyspecjalizowanych służb BHP oraz lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami. Dodatkowo, w kształtowaniu bezpiecznych warunków pracy w zakładzie pracy, uczestniczy też jako organ opiniodawczo-doradczy komisja ds. BHP.

19 Organami przedstawicielskimi są związki zawodowe i społeczny inspektor pracy. Pełnią one przede wszystkim funkcje nadzorczo-kontrolne w zakresie przestrzegania przez pracodawcę obowiązku zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Społeczny inspektor pracy ma prawo wydawania, w formie pisemnej, zaleceń dotyczących usunięcia stwierdzonych uchybień. Pracodawca może odwołać się od wydanego zalecenia do właściwego inspektora pracy Państwowej Inspekcji Pracy.

20

21 Układy zbiorowe pracy, Regulaminy pracy (akt wewnątrzzakładowy) - ustala pracodawca w porozumieniu z zakładową organizacją związkową, jeżeli zatrudnia co najmniej 5 pracowników. Zasady bhp są regułami pozaprawnymi na wzór klauzul generalnych. Oznacza to, że nie są one zdefiniowanie prawnie, ani też określone w przepisach, jednakże zgodnie z obowiązującymi przepisami zarówno pracodawca, jak i osoba kierująca pracownikami i sam pracownik są obowiązani ich przestrzegać, a ich naruszenie lub niestosowanie może spowodować sankcje przewidziane w kodeksie pracy.

22