Natalia NATALIA SOKOLIK
Czym jest Epoka? Jest to okreslenie poczatkow ery, okres obejmujacy czas w ktorym panowaly okreslone stosunki polityczne, gospodarcze, spoleczne, kulturalne. Epoki historyczne ktore znamy to: Prehistoria Starożytność Średniowiecze Nowożytność Czasy współczesne lub czasy najmłodsze
Prehistoria
Prehistoria, prahistoria (łac. pre - przedrostek oznaczający uprzedniość, "przed", "wcześniej") to najdłuższy okres dziejów ludzkości - od pojawienia się człowieka na Ziemi do powstania pisma. Badanie tego okresu możliwe jest jedynie metodami archeologicznymi. Na terenach Afryki zaczyna się około 5 milionów lat temu razem z pojawieniem się pierwszych człowiekowatych, na terenie Europy około 1 miliona lat temu, natomiast na innych terenach z momentem pojawienia się tam człowieka.
Prehistoria jest epoką podczas, której ludzkość: nie używała pisma; przez większy czas tej epoki prowadziła koczowniczy (wędrowny) tryb życia, utrzymując się z polowania, a pod koniec epoki kamienia rozpoczęła osiadły tryb życia uprawiając rolę i hodując zwierzęta domowe; posługiwała się prostymi narzędziami wykonanymi najpierw z kamienia, następnie z brązu, a na końcu z żelaza; żyła w gromadzie, wspólnie wykonując te same prace i dzieląc się jej owocami.
3F0EC8C /images/s Proste narzędzia
Pierwsze kontakty miedzyludzkie
Starożytność
Funkcjonują dwa określenia epoki. Są to terminy: antyk (od łac. słowa antiquus dawny) i starożytność. W dawniejszej literaturze przedmiotu zwykło się przyjmować, że antyk oznacza historię i kulturę krajów basenu Morza Śródziemnego, a w szczególności Grecji i Rzymu. Starożytność pojmowano natomiast jako pojęcie szersze, obejmujące swym zasięgiem także pozostałe kręgi kulturowe, takie jak cywilizacje Sumerów, Egiptu czy świat, o którym mówią księgi Starego Testamentu. Dzisiaj podziały te już nie obowiązują, zaś terminy antyk i starożytność są równoprawne i można je stosować wymiennie.
Cywilizacje starożytnego Wschodu: Mezopotamia - kraina leżąca na Bliskim Wschodzie w dorzeczu Tygrysu i Eufratu. Na jej terenach znajdowały się kolejno różne państwa. Najbardziej znanym władcą był Hammurabi, który stworzył słynny kodeks składający się z 282 paragrafów. W III tysiącleciu p.n.e. w Mezopotamii wynaleziono pismo klinowe, znaki przypominające kliny odciskano na miękkich tabliczkach glinianych. Egipt - jedna z najwspanialszych i najbardziej rozwiniętych cywilizacji. Do dziś zachowało się wiele zabytków sztuki egipskiej, w tym najsłynniejsze piramidy i świątynie. Egipcjanie używali kolejno hieroglifów (pismo obrazkowe), pisma hieratycznego oraz pisma demotycznego. Kolorowymi znakami zdobili pomniki i budowle Indie - cywilizacja rozwinęła się na Półwyspie Indyjskim. Zrodził się tam hinduizm i buddyzm. Chiny - cywilizacja powstała w dolinie rzeki Huang-ho i Jangcy. Odgrodzili się od licznych plemion wojowniczych wielkim murem chińskim.
Cywilizacje śródziemnomorskie Macedonia - w roku 338 p.n.e. pokonała skłócone państwamiasta greckie w bitwie pod Cheroneą. Grecja - zasłynęła z rozwoju literatury, najpierw w formie pieśni recytowanej lub śpiewanej. Na przełomie IX i VIII w. p.n.e. po zaczerpnięciu alfabetu Fenicjan zaczęto spisywać utwory. Rzym - został założony w 753 r. p.n.e.
Najważniejsze wydarzenia historyczne 776 p.n.e - Po raz pierwszy zorganizowano ku czci bogów igrzyska olimpijskie. 753 p. n. e. - Legendarna data założenia Rzymu przez Romulusa. Według niej Rzymianie liczyli czas (ab urbe condita = od założenia miasta). 750 p.n.e. - Kolonizacja grecka. Grecy rozszerzają swe wpływy w regionie krajów śródziemnomorskich i w Azji Mniejszej. Powstaje wiele nowych miast np. Milet w Jonii, który wyda jednego z najważniejszych i pierwszych greckich filozofów Talesa. VII-VI w. p.n.e.- Kształtowanie się demokracji ateńskiej. 594 p.n.e.- Reformy Solona. Grecki arystokrata przeprowadził reformy, które chociaż przyznawały nadal największe prawa osobom bogatym, to miały już po części wymiar demokratyczny 509 p.n.e. - Rzym staje się republiką arystokratyczną. V w. p.n.e.- Panowanie Peryklesa w Atenach. Tzw. złoty wiek demokracji ateńskiej
434-404 p.n.e. - Wojny peloponeskie kończą konflikt zbrojny pomiędzy Atenami i Spartą. Ateny wprawdzie ponoszą porażkę, ale Sparta nie jest w stanie zachować swych wpływów. 334-327 p.n.e.- Podboje Aleksandra Macedońskiego, zwanego Wielkim. Podbój Imperium Perskiego i ogromnych połaci ówczesnego cywilizowanego świata. 264-146 p.n.e.- Trzy wojny punickie pomiędzy Kartaginą a Rzymem. Zakończone ostatecznym podbojem i zburzeniem Kartaginy. 27 p.n.e. - Oktawian zyskuje przydomek August. Początek Cesarstwa Rzymskiego. 330 n.e. - Konstantyn przenosi stolicę państwa do Konstantynopola. 337 n.e. - Śmierć Konstantyna Wielkiego rozpoczyna okres walk o tron cesarski. 476 n.e. - Upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego
Średniowiecze
W Europie za datę rozpoczęcia uznaje się rok 476, czyli datę upadku cesarstwa zachodniorzymskiego. Data kończąca to rok 1453, czyli zdobycie Konstantynopola przez Turków. Niektórzy podają także jako datę zakończenia średniowiecza odkrycie Ameryki przez Kolumba w 1492 r. lub wynalezienie druku przez Gutenberga około 1450r. Wyróżniamy trzy fazy: V? X w. faza wstępna, przeważa piśmiennictwo łacińskie, silne wpływy chrześcijańskie XI? XIII w. faza dojrzała, czyli rozkwit średniowiecza, rozwój religijnego piśmiennictwa łacińskiego i narodowego XIV? XV w. faza schyłkowa (złota jesień średniowiecza). Epoka trwała blisko 1100, stąd jej spore zróżnicowanie wewnętrzne.
W Polsce średniowiecze trwa od X w. a dokładniej od chrztu Polski w 966 r. do XV? XVI w, czyli około 500 lat. Jako koniec epoki przyjmuje się zwykle rok 1543, czyli datę wydania dzieła Kopernika O obrotach ciał niebieskich. To czasy panowania dynastii Piastów i początki Jagiellonów. Przez cały ten czas Polska niewiele wniosła do kultury średniowiecza, przeważało naśladownictwo. Ewolucja kulturalna była w tym czasie bardzo powolna. Możemy wyróżnić kilka etapów: panowanie Piastów, rozbicie dzielnicowe, odbudowa państwa, epoka Jagiellońska.
Nowożytność
Historia nowożytna, dzieje nowożytne epoka w historii Europy obejmująca okres od końca średniowiecza (najczęściej uznaje się rok 1453 lub 1492) do przełomu XVIII i XIX wieku, czyli czasów rewolucji przemysłowej. Za daty końcowe przyjmuje się najczęściej: 1789 (rewolucja francuska), 1815 (kongres wiedeński) lub 1848 (Wiosna Ludów). W Polsce przyjęło się liczyć do trzeciego rozbioru Rzeczypospolitej w 1795 r. Część badaczy przyjmuje, że właściwą cezurą była dopiero I wojna światowa.
Zasadniczo nowożytność dzieli się na następujące okresy: Renesans - od XV do XVI wieku Barok - od końca XVI wieku do początków XVIII wieku Oświecenie - epoka przypadająca na XVIII wiek (i początek XIX) Romantyzm - głównie w literaturze, pierwsza połowa XIX wieku
Chronologia najważniejszych wydarzeń od 1526 do 1918 roku 1529 r. pierwsze oblężenie Wiednia przez Turków 1618-1648 - wojna trzydziestoletnia 1655-1660 - potop szwedzki Mianem potopu szwedzkiego określa się szwedzki najazd na Polskę w 1655 roku w czasie II wojny północnej (1655-1660). 1683 r. odsiecz Wiednia, oblężonego przez Turków, pod wodzą Jana Sobieskiego 1772 r. I rozbiór Polski 1789 - rewolucja francuska 1791 - uchwalenie Konstytucji 3 Maja 1793 - drugi rozbiór Polski 1795 r. III rozbiór Polski 1812 - napoleońska wyprawa na Rosję 1831 - powstanie listopadowe 1848 r. rewolucja Wiosny Ludów w Wiedniu i na Węgrzech; obalenie rządów kanclerza Metternicha 1914-1918 r. udział Austrii w I wojnie światowej po stronie państw centralnych
Współczesność
Historia najnowsza epoka w historii Europy obejmująca okres od zakończenia nowożytności do dziś Wewnątrz epoki najczęściej stosuje się następujący podział: dwudziestolecie międzywojenne (1918 1939) II wojna światowa (1939 1945) okres powojenny (od 1945 do dziś)
W czasie dwudziestolecia powstało większość obecnie istniejących państw. Pierwsze lata okresu upłynęły na sporach (często zbrojnych) o wytyczenie granic. 28 czerwca 1919 podpisano traktat wersalski, który oficjalnie zakończył I wojnę światową. Rosja: W 1917 roku w czasie rewolucji październikowej w Rosji obalono powstały kilka miesięcy wcześniej Rząd Tymczasowy. Władzę przejęli bolszewicy, z Włodzimierzem Leninem na czele. Na czele kraju stanęła Rada Komisarzy Ludowych, której przewodniczył Włodzimierz Lenin. W 1933 roku kanclerzem Niemiec został Adolf Hitler, a do władzy wskutek koalicji doszła jego partia NSDAP, Hitler rozpoczął budowę totalitarnej III Rzeszy, zyskując poparcie Niemców hasłami o konieczności "rewanżu" za klęskę I wojny i uciskającego, a także poniżającego Niemcy traktatu wersalskiego 12 marca 1938 Adolf Hitler zaanektował Austrię, następnie zaś dokonał rozbioru Czechosłowacji. Niemcy rozpoczęły militaryzację i przygotowania do wojny, które zachodnie państwa usiłowały ignorować, by uniknąć konfliktu.
II wojna światowa największy konflikt zbrojny w historii świata, trwający od 1 września 1939 do 2 września 1945 roku (w Europie do 8 maja 1945), obejmujący zasięgiem działań wojennych prawie całą Europę, wschodnią i południowowschodnią Azję, północną Afrykę, część Bliskiego Wschodu i wszystkie oceany. Niektóre epizody wojny rozgrywały się nawet w Arktyce i Ameryce Północnej. Poza większością państw europejskich i ich koloniami, brały w niej udział państwa Ameryki Północnej i Ameryki Południowej oraz Azji. Głównymi stronami konfliktu były państwa Osi i państwa koalicji antyhitlerowskiej (alianci). W wojnie uczestniczyło 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln z bronią[1]. Według różnych szacunków zginęło w niej od 50[2] do 78[3] milionów ludzi.
Zakończenie II wojny światowej w 1945 r. przyniosło wielkie zmiany nie tylko w Europie, ale także na całym świecie. Po wojnie na arenie międzynarodowej dwa państwa, które wyszły zwycięsko kształtowały się na dwa mocarstwa światowe. Były to Stany Zjednoczone i ZSRR, doszło między nimi do podziału wpływów w Europie. Sowieci opanowali wschodnią część, w której znalazły się takie państwa jak: Polska, wschodnie Niemcy, część Austrii, Węgry, Rumunia, Czechosłowacja oraz Jugosławia. Stany Zjednoczone wprowadziły plan Marshala. Dzięki temu Grecja, RFN, Turcja otrzymała 400 milionów dolarów, ponadto w 1953 r. anulowano 70 % niespłaconych długów. Tak powstal blok krajow zachodnich.
Nie sposob jest wymienic wszystkie wydarzenia w okresie po zakonczeniu drugiej wojny swiatowej jak i w swiecie tak rowniez i w europie. Wymienimy te najwazniejsze pierwszy człowiek w kosmosie (Jurij Gagarin 1961 wybranie Karola Wojtyły na papieża (1978) płyta CD 1978 powstanie "NSZZ Solidarność" (1980 IBM PC komputer osobisty; prom kosmiczny upadek komunizmu w Polsce (1989) upadek muru berlińskiego (1989) zjednoczenie Niemiec (1990) upadek ZSRR (1991)
*KONIEC 28