STAN SANITARNY I SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA

PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W WĄBRZEŹNIE 87-200 WĄBRZEŹNO UL. 1 MAJA 46 tel./fax (56) 688-17-55; (56) 688-17-90; e-mail:psse.wabrzezno@.pis.gov.pl; www.wabrzezno.pl; www.bip17pwisbydgoszcz.pl STAN SANITARNY I SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA POWIATU WĄBRZESKIEGO W 2012 ROKU Wąbrzeźno, 3 kwiecień 2013 r. 1

Opracowano w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Wąbrzeźnie Zespół autorski: Bożena Dachowska, Iwona Foksińska, Teresa Granda, Iwona Malinowska, Ewa Maziarka, Agnieszka Michaliszyn, Zdzisława Michna, Małgorzata Wypij-Olszewska, Anna Tadych, Małgorzata Zaleśna Projekt, skład, opracowanie graficzne Małgorzata Zaleśna 2

Szanowni Państwo Przedkładam Państwu raport przedstawiający ocenę stanu sanitarnego i sytuacji epidemiologicznej w powiecie wąbrzeskim w 2012 roku. Do zakresu działania inspekcji sanitarnej w dziedzinie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego należy kontrola przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne. Głównym celem działalności Państwowej Inspekcji Sanitarnej w Wąbrzeźnie w 2012 r. było zapewnienie bezpieczeństwa ludności powiatu popr/cz zapobieganie powstawaniu chorób w tym zakaźnych, zawodowych i innym chorobom cywilizacyjnym, czuwanie nad bezpieczeństwem żywności i żywienia oraz zdrowotnym wody. inicjowanie, organizowanie i koordynowanie działalności promocyjnej na rzecz zdrowia społeczeństwa oraz prowadzenie działalności przeciw epidemicznej. W przedłożonym Państwu dokumencie opisano podstawowe aspekty sytuacji epidemiologicznej w powiecie w zakresie chorób zakaźnych oraz wyniki nadzoru sanitarnego prowadzonego przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Wąbrzeźnie ze wskazaniem jednocześnie kierunków dalszych koniecznych działań mogących spowodować uzyskanie poprawy w rym zakresie. Zgodnie z zapisami wprowadzonymi ustawą z dnia 23 stycznia 2009r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji publicznej w województwie (Dz. U. z 2009r.. Nr 92. poz.753) od dnia 1 stycznia 2010r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny stał się organem rządowej administracji zespolonej w powiecie. W roku 2010 Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny przejął nadzór nad obiektami, dla których organem prowadzącym jest Starosta, w związku z czym przedstawiany Państwu dokument nie zawiera analizy stanu sanitarnego tych obiektów. Przeprowadzona analiza wyników działań nadzorowych na terenie powiatu wskazuje, że stan bezpieczeństwa sanitarnego społeczeństwa ulega stałej poprawie. Nadal jednak stwierdza się negatywne zjawiska w sferze sanitarno-higienicznej oraz epidemiologicznej, co świadczy o konieczności kontynuowania stałego systematycznego nadzoru sanitarnego obejmującego działania prewencyjne, monitoringowe i naprawcze. Dziękuję, za współpracę organom samorządowym, inspekcjom i strażom. Współpraca ta w znaczący sposób wpływa na zwiększenie efektywności działań podejmowanych przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w zakresie zdrowia publicznego na terenie powiatu. Raport przedstawiający ocenę stanu sanitarnego zostaje przekazany w celu zapoznania się i wykorzystania jako ważny materiał pomocniczy w podejmowaniu decyzji na rzecz dalszej poprawy warunków życia i bezpieczeństwa mieszkańców powiatu wąbrzeskiego. Zaprezentowany poniżej raport przedstawiający stan sanitarny i sytuację epidemiologiczną powiatu da Państwu pewność, że inspekcja sanitarna pełni swoje zadania w sposób profesjonalny i rzetelny, zapewniający nam wszystkim bezpieczeństwo sanitarne. 3

SPIS TREŚCI str. WSTĘP 5 I. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH 8 1. Działania związane z zapobieganiem i zwalczaniem zakażeń i zachorowań na choroby zakaźne 8 2. Ocena realizacji Programu Szczepień Ochronnych w powiecie wąbrzeskim w 2012 roku 21 II. WODOCIĄGI ZBIOROWEGO ZAOPATRZENIA W WODĘ, KĄPIELISKO, MIEJSCE WYKORZYSTYWANE DO KĄPIELI ORAZ KRYTA PŁYWALNIA 24 III. ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY 30 IV. STAN SANITARNY OBIEKTÓW I URZĄDZEŃ UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ, KĄPIELISK I BASENU KĄPIELOWEGO 32 V. STAN SANITARNY PODMIOTÓW LECZNICZYCH 42 VI. WARUNKI SANITARNO-HIGIENICZNE ŚRODOWISKA HIGIENY PRACY 54 VII. WARUNKI SANITARNO-HIGIENICZNE W SZKOŁACH I INNYCH PLACÓWKACH OŚWIATOWO- WYCHOWAWCZYCH 58 VIII. STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU 64 IX. DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE OŚWIATY ZDROWOTNEJ I PROMOCJI ZDROWIA 70 X. ZAKRES POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI SANITARNEJ 75 XI. PODSUMOWANIE 76 XII. GŁÓWNE KIERUNKI DZIAŁANIA POWIATOWEJ STACJI SANITARNO EPIDEMIOLOGICZNEJ W WĄBRZEŹNIE PRZYJĘTE NA ROK 2013 82 4

WSTĘP Głównym celem działania Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Wąbrzeźnie w roku 2012 zgodnie z ustawą o Państwowej Inspekcji Sanitarnej było realizowanie zadań z zakresu zdrowia publicznego w powiecie, w szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami: higieny środowiska, higieny pracy, higieny procesów nauczania i wychowania, wypoczynku i rekreacji, bezpieczeństwa zdrowotnego żywności, żywienia i przedmiotów użytku oraz kosmetyków, higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych. Cel ten realizowany był głównie poprzez takie zadania jak: 1. Realizacja zadań wynikających z wdrożenia w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej procedur Kontroli Zarządczej. 2. Racjonalne gospodarowanie środkami finansowymi otrzymanymi z budżetu państwa na realizację zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej powiatu, oraz prawidłowe i terminowe ustalanie należności z tytułu dochodów budżetu państwa. 3. Podnoszenie kwalifikacji pracowników stacji poprzez szkolenia w celu zapewnienia wysokiej jakości wykonywania zadań określonych w przepisach ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej i innych przepisach prawnych. 4. W ramach Systemu Wczesnego Ostrzegania o Zagrożeniach monitorowanie nadzwyczajnych zdarzeń a w przypadku wystąpienia zdarzeń mogących powodować nagłe zagrożenie dla zdrowia ludzi podejmować działania zgodnie z obowiązującymi procedurami i zasadami. 5. Utrzymanie i doskonalenie systemu zarządzania jakością w komórkach nadzoru Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej z zachowaniem norm systemowych wdrożonych prze Głównego Inspektora Sanitarnego. 6. Współpraca z innymi komórkami organizacyjnymi i stacjami sanitarno-epidemiologicznymi, władzami lokalnymi, lokalnymi środkami masowego przekazu, instytucjami naukowymi w zakresie profilaktyki i zwalczania chorób zakaźnych ludzi i zwierząt, szczepień ochronnych, realizacji programów oświatowych, higieny dzieci i młodzieży. 7. Współuczestnictwo w zakresie merytorycznym w uaktualnianiu i uzupełnianiu procedur, algorytmów i wytycznych oraz w kontynuowaniu działań związanych z wystąpieniem masowych zachorowań na szczególnie niebezpieczne choroby zakaźne a w przypadku zagrożenia uruchamianie systemu wczesnego ostrzegania i reagowania. 8. Doskonalenie metod bieżącej działalności przeciwepidemicznej poprzez stosowanie różnych form nadzoru epidemicznego (biernego i czynnego). 9. Nadzór nad realizacją obowiązkowych szczepień ochronnych oraz dystrybucja szczepionek na terenie powiatu wąbrzeskiego. 10. Usprawnianie funkcjonowania komputerowej sieci nadzoru nad zakażeniami i chorobami zakaźnymi w zakresie rejestracji zgłoszeń, prowadzenia analiz epidemiologicznych i przygotowania raportów statystycznych. 11. Wzmożony nadzór nad bezpieczeństwem żywności, szczególnie w miejscowościach, w których odbywać się będą imprezy lub zlokalizowana będzie baza EURO 2012. 12. Doskonalenie i koordynowanie systemu RAASF oraz współpraca w tym zakresie z innymi jednostkami na terenie województwa. 13. Realizacja zagadnień związanych z misjami Urzędu ds. Żywności i Weterynarii Komisji Europejskiej (Food and Veterinay Office- FVO). 14. Wzmocnienie nadzoru w obszarze procedur i systemów identyfikowalności przedsiębiorstw dla suplementów diety i środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, ze szczególnym uwzględnieniem oznakowania wyrobów gotowych, informacji na temet miejsca i źródła pochodzenia oraz dokumentacji towarzyszącej wyżej wymienionym środkom spożywczym pod kątem zgodności z obowiązującymi przepisami prawa dla nowej żywności i innych składników żywności 5

(rozporządzenie Nr 258/97 Parlamentu Europejskiego i Rady z 27 stycznia 1997r. dotyczące nowej żywności i nowych składników genetycznie zmodyfikowanych (rozporządzenie Nr 1829/2004 i 1830/2003 dotyczące żywności genetycznie zmodyfikowanej). 15. Wzmocnienie nadzoru w zakresie zgodności środków spożywczych z przepisami rozporządzenia 953/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z 13 października 2009r. w sprawie substancji, które mogą być dodawane w szczególnych celach odżywczych do środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego z uwzględnieniem substancji zabronionych w sporcie spośród wymienionych na liście substancji i metod zabronionych w 2012r, publikowanej corocznie przez Światową Organizację Antydopingową. 16. Wzmocnienie nadzoru nad producentami środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego dla osób nietolerujących glutenu w zakresie postanowień rozporządzenia Komicji Nr 41/2009 dotyczącego składu i etykietowania środków spożywczych odpowiednich dla osób nietolerujących glutenu z uwzględnieniem ustalonych w przedsiębiorstwach limitów krytycznych i procedur, które służą ich monitorowaniu. 17. Współpraca z innymi jednostkami w ramach istniejących porozumień pomiędzy organami Państwowej Inspekcji Sanitarnej a Inspekcją Weterynaryjną, Państwową Inspekcją Farmaceutyczną, Inspekcją Jakości Handlowej Artykułów Rolno- Spożywczych, Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz Urzędami Celnymi. 18. W ramach programu Better training for safer food organizowanego przez KE, zapewnienie udziału pracowników Państwowej Inspekcji Sanitarnej w praktycznych szkoleniach z zakresu bezpieczeństwa żywności i żywienia. 19. Nadzorowanie warunków pracy w celu ochrony zdrowia pracowników przed negatywnym wpływem szkodliwych i uciążliwych czynników występujących w środowisku pracy oraz podejmowanie działań egzekwujących przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 20. Sprawowanie nadzoru nad substancjami i mieszaninami chemicznymi produkowanymi i stosowanymi w zakładach pracy z uwzględnieniem produktów biobójczych, detergentów i prekursorów narkotyków kategorii 2 i 3. 21. Przeprowadzanie kontroli prac przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest w zakresie zapewnienia przez pracodawcę ochrony pracowników przed szkodliwym działaniem włókien azbestu w ramach realizacji rządowego Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032. 22. Prowadzenie działań wynikających z ustaleń Forum wymiany informacji przy Europejskiej Agencji Chemikaliów w Helsinkach. 23. Przeprowadzanie kontroli w ramach realizacji wybranych projektów sieci CLEEN i projektów REACH-EN-FORCE-2. 24. Przeprowadzanie kontroli w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa sanitarnego i podejmowanie odpowiednich czynności zapobiegawczych w zakresie higieny pracy. 25. Prowadzenie postępowania administracyjnego w I instancji dotyczącego chorób zawodowych, współpraca z Wojewódzkim Ośrodkiem Medycyny Pracy i Przychodnią Chorób Zawodowych. 26. Przekazywanie pracodawcom materiałów szkoleniowych w celu promocji zdrowego stylu życia w miejscu pracy. 27. Czuwanie nad bezpieczeństwem zdrowotnym wody, poprzez realizację zadań wynikających z prowadzonego monitoringu jakości sanitarnej wody oraz prowadzenie w tym zakresie bieżącej współpracy z organami samorządowymi, przedsiębiorstwami wodociągowo-kanalizacyjnymi, organizacjami konsumenckimi i innymi podmiotami. 28. Kontynuowanie prowadzonego systemu informatycznego WODA EXCEL oraz wdrożenie ujednoliconego sposobu weryfikacji prowadzonej bazy danych. 29. Czuwanie nad wdrożonymi w 2011r. przepisami implementującymi dyrektywę 2006/7/WE w sprawie zarządzania jakością wody w kąpieliskach oraz prowadzenie współpracy z organami samorządowymi w celu budowania ich świadomości o randze organizowania kąpielisk. 30. Kontynuowanie nadzoru sanitarnego nad obiektami objętymi ewidencją, uwzględniając potrzeby, warunki lokalowe oraz stan sanitarny obiektów i środowiska. 31. Sprawowanie nadzoru nad warunkami higieniczno-sanitarnymi w placówkach oświatowowychowawczych, opiekuńczych, wypoczynku i rekreacji dzieci i młodzieży według systemu jakości oraz sprawowanie nadzoru nad higieną procesu nauczania w szkołach. 32. Uczestnictwo w realizacji programów prowadzonych w placówkach oświatowo-wychowawczych. 33. Prowadzenie działań edukacyjnych skierowanych do ludności powiatu wąbrzeskiego w zakresie 6

rozpowszechniania wiedzy dotyczącej szkodliwości palenia tytoniu oraz przestrzegania zapisów ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. 34. Upowszechnianie wieloaspektowych zachowań prozdrowotnych wśród dzieci i młodzieży szkolnej powiatu wąbrzeskiego. 35. Sprawowanie nadzoru nad stanem bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej i podejmowanie działań w kierunku likwidacji stwierdzonych braków i niedociągnięć. 36. W działalności bieżącej przestrzeganie przepisów ochrony informacji niejawnych oraz ochrony danych osobowych w tym zasady Polityki Bezpieczeństwa Informacji w systemach teleinformatycznych. W ramach przygotowań Polski do organizacji mistrzostw Europy w Piłkę Nożną UEFA EURO 2012 Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Wąbrzeźnie podjęła szereg działań mających na celu organizację zabezpieczenia sanitarno-epidemiologicznego turnieju w zakresie nadzoru nad chorobami zakaźnymi i zakażeniami, bieżącego nadzoru sanitarnego obejmującego wodę do spożycia, jakość zdrowotną żywności, warunków żywienia zbiorowego, stanu sanitarnego obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. W tym zakresie wzmożono kontrole nad obiektami i urządzeniami użyteczności publicznej umiejscowionymi przy autostradzie A1, rozprowadzano materiały edukacyjne między innymi na temat możliwych zagrożeń w zakresie chorób zakaźnych i zakażeń oraz sposobów zapobiegania im. W Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Wąbrzeźnie zapewniona jest całodobowa łączność alarmowa. Pracownicy stacji pełnią dyżury telefoniczne oraz są w pełnej gotowości do podjęcia działań w sytuacji zaistnienia realnego zagrożenia aktem terroryzmu lub zaistnienia innej sytuacji zagrażającej zdrowiu lub życiu ludności. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Wąbrzeźnie jest członkiem Powiatowego Zespołu Reagowania Kryzysowego i działał w jego strukturach zgodnie z przyjętymi procedurami oraz zamierzeniami na 2012r. 7

I. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH 1. Działania związane z zapobieganiem i zwalczaniem zakażeń i zachorowań na choroby zakaźne Zapobieganie występowaniu chorób zakaźnych jest jednym z istotnych zadań, które realizowane są przez Państwową Inspekcję Sanitarną. Nadzorowanie sytuacji epidemiologicznej w zakresie chorób zakaźnych podlegających obowiązkowi zgłaszania i rejestracji było zgodne z ustawą z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570 z późn. zm.). W ramach zapobiegania oraz zwalczania chorób zakaźnych prowadzone były dochodzenia epidemiologiczne w kierunku chorób zakaźnych mające na celu unieszkodliwienie źródła zakażenia a także przecięcie dróg szerzenia się zakażenia. W 2012 roku ze wszystkich placówek medycznych działających na obszarze powiatu wąbrzeskiego otrzymano ogółem 612 zgłoszeń chorób zakaźnych (podejrzeń i jednostek chorobowych potwierdzonych) podlegających obowiązkowi zgłaszania i rejestracji oraz biologicznych czynników chorobotwórczych (w 2011r.-360 zgłoszeń chorób zakaźnych). Po przeprowadzeniu 417 wywiadów epidemiologicznych, dokładnej ich analizie i weryfikacji w 2012r. zarejestrowano 432 zachorowania. Poniższa tabela przedstawia liczbę otrzymanych zgłoszeń chorób zakaźnych, przeprowadzonych wywiadów i zarejestrowanych chorób na przełomie 5 lat. ROK Liczba Liczba przeprowadzonych Liczba zarejestrowanych otrzymanych zgłoszeń wywiadów jednostek chorobowych chorób zakaźnych epidemiologicznych 2008 629 410 307 2009 525 325 272 2010 454 255 294 2011 360 300 276 2012 612 417 432 Po trzyletnim okresie spadkowym w 2012r. znacznie zwiększyła się liczba otrzymanych zgłoszeń chorób zakaźnych. 1.1. Ocena sytuacji epidemiologicznej powiatu wąbrzeskiego w zakresie chorób zakaźnych objętych programem obowiązkowych szczepień ochronnych. 1.1.1. Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) (B 26) W 2012 roku na terenie powiatu wąbrzeskiego zarejestrowano 3 zachorowania na świnkę (nagminne zapalenie przyusznic) wpół. zap. 8,50, natomiast w analogicznym okresie tj. w 2011 roku wystąpił 1 przypadek tej jednostki chorobowej współ. zap. 5,76. Na świnkę zachorowały 2 dziewczynki i 1 chłopiec w przedziale wiekowym 5-9 lat; wszyscy mieszkający na wsi. Zachorowanie przebiegało bez powikłań, a jednostkę chorobową rozpoznano na podstawie objawów klinicznych. 8

Liczba zachorowań i współczynniki zapadalności na świnkę w latach 2006-2012 przedstawiała się następująco: Rok Liczba zachorowań Współczynnik zapadalności 2006 20 57,33 2007 1 2,87 2008 4 11,51 2009 13 37,44 2010 2 5,76 2011 1 2,88 2012 3 8,50 Na terenie powiatu wąbrzeskiego nadal utrzymuje się niski poziom zachorowalności na świnkę. Współczynnik zapadalności kształtował się na średnim poziomie w porównaniu do powiatów ościennych i województwa. 1.1.2. Różyczka (B 06) Do jednostek chorobowych, którym zapobiega się poprzez szczepienia obowiązkowe należy także różyczka. Na terenie powiatu wąbrzeskiego w 2012 roku zgłoszono 2 przypadki zachorowania na różyczkę - współ. zap. 5,76. W 2011r. zarejestrowano taką samą liczbę zachorowań: 2 przypadki różyczki - współ. zap. 5,76. Zachorowały 2 osoby z przedziału wiekowego 10-19 lat: dziewczynka mieszkająca w mieście i kobieta pochodząca ze wsi. Obie osoby leczone były ambulatoryjnie, a zachorowania rozpoznano na podstawie objawów klinicznych. Liczba zachorowań i współczynniki zapadalności na różyczkę w latach 2006-2012 przedstawiała się następująco: Rok Liczba zachorowań Współczynnik zapadalności 2006 12 34,40 2007 4 11,50 2008 5 14,38 2009 9 25,92 2010 3 8,54 2011 2 5,76 2012 2 5,67 W powiecie wąbrzeskim zachorowania na różyczkę utrzymują się na stałym, niskim poziomie od kilku lat. Współczynnik zapadalności na różyczkę kształtował się na poziomie niższym w porównaniu do powiatów ościennych i województwa. 1.1.3. Ospa wietrzna (B.01) W 2012 roku do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Wąbrzeźnie wpłynęło 175 zgłoszeń zachorowań na ospę wietrzną współ. zap. 495,95, czyli znacznie więcej niż w 2011 roku, kiedy to zgłoszono 89 przypadków ospy wietrznej współ. zap. 256,17. Wg czynnika płci zachorowało 87 mężczyzn i 88 kobiet, w tym 36 mieszkańców miasta i 139 mieszkańców wsi. Wszystkie osoby chore zostały objęte leczeniem ambulatoryjnym. 35 zachorowań wystąpiło w ogniskach rodzinnych: 3 ogniska po 3 zachorowania 13 ognisk po 2 zachorowania Pozostałe 140 przypadków wystąpiło pojedynczo. 9

Zachorowania na ospę wietrzną wystąpiły w następujących grupach wiekowych: 2011 rok 2012 rok Wiek Liczba Liczba % zachorowań zachorowań % 0 4 21 23,6 62 35,4 5 9 39 43,8 76 43,4 10 19 21 23,6 32 18,3 20 29 3 3,37 1 0,6 30 39 3 3,37 3 1,7 40 49 1 1,12 1 0,6 60 69 1 1,12 - - Razem 89 100 175 100 Powyższe zestawienie wyraźnie wskazuje, że ospa wietrzna jest typową chorobą wieku dziecięcego, przeważająca ilość zachorowań dotyczy przedziału wiekowego 0 9 lat (138 przypadków, co stanowi 78,8 % wszystkich zgłoszeń). Znaczną grupę stanowią zachorowania u starszych dzieci i nastolatków (32 przypadki, czyli prawie 1/5 wszystkich zachorowań). Takie samo rozłożenie wiekowe zachorowań na ospę wietrzną powtarza się w powiecie wąbrzeskim już od lat. Sezonowość zachorowań na ospę wietrzną w powiecie wąbrzeskim wg daty rejestracji w latach 2006 2012. Miesiąc R O K 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Styczeń 46 39 0 24 37 5 9 Luty 4 28 3 20 32 6 8 Marzec 27 16 11 19 12 12 11 Kwiecień 23 14 6 11 24 5 22 Maj 12 11 1 8 25 22 19 Czerwiec 7 1 4 4 19 6 1 Lipiec 6 2 8 6 6 13 4 Sierpień 5 0 6 7 1 9 4 Wrzesień 4 3 3 4-6 - Październik 11 14 0 1 - - 3 Listopad 38 12 6 1 1 1 59 Grudzień 26 4 10 18-4 35 RAZEM 209 144 58 123 157 89 175 W 2012 roku szczyt zachorowań przypadł na miesiące jesienne: 94 przypadki zarejestrowane w listopadzie i w grudniu co stanowiło 53% ogółu zachorowań. Jak wynika z powyższych danych zachorowania na ospę wietrzną pokrywają się z okresem szkolnym, który sprzyja bliskim kontaktom osób w zamkniętych pomieszczeniach. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie zachorowań na ospę wietrzną w latach 2006 2012 przedstawiała się następująco: ROK Liczba zachorowań Współczynnik zapadalności 2006 209 599,09 2007 144 413,75 2008 58 166,85 2009 123 354,24 2010 157 451,97 2011 89 256,17 2012 175 495,95 W 2012 roku zaobserwowano znaczny wzrost współczynnika zapadalności na omawianą jednostkę chorobową w porównaniu do ubiegłego 2011r., co świadczy o ponownej eskalacji fali wzrostu zachorowalności na ospę wietrzną na terenie powiatu wąbrzeskiego (po spadku w 2011 roku). 10

Mimo wzrostu zachorowań na ospę wietrzną współczynnik zapadalności na ospę wietrzną w powiecie wąbrzeskim był najniższy w stosunku do powiatów ościennych i województwa. 1.2. Inne choroby wieku dziecięcego. 1.2.1. Lamblioza (A 07.1) Na terenie powiatu wąbrzeskiego w 2012r. zarejestrowano tylko 5 przypadków lambliozy współ. zap. 14,17. Natomiast w 2011r. do tutejszej stacji wpłynęło 13 zgłoszeń zachorowań na lambliozę współ. zap. 37,42. Zachorowania wystąpiły u 1 mieszkańca miasta i 4 mieszkańców wsi. Wg czynnika płci zachorowały 4 kobiety i 1 mężczyzna. Wszyscy chorzy byli hospitalizowani w Regionalnym Szpitalu Specjalistycznym w Grudziądzu ul. Rydygiera 15/17 na Oddziale Dziecięcym lub Dziecięco-Młodzieżowym. Zachorowania wystąpiły w następujących grupach wiekowych: 2011 rok 2012 rok Grupy wiekowe Liczba Liczba % zachorowań zachorowań % 0 4 1 7,7 5 9 3 23,1 1 20,0 10 19 9 69,2 4 80,0 Razem 13 100 5 100 Jak wynika z powyższej tabeli większość zachorowań na omawianą jednostkę chorobową przypada na przedział wiekowy 10-19 lat 80% wszystkich zachorowań (tak samo jak w roku ubiegłym). U osób powyżej 20 roku życia zachorowań na lambliozę nie zarejestrowano już od kilku lat. Wskaźnik zapadalności na lambliozę w powiecie wąbrzeskim wynosił 14,17 i kształtował się na średnim poziomie w porównaniu do powiatów ościennych i województwa. 1.2.2. Płonica (szkarlatyna) - (A 38) Na terenie powiatu wąbrzeskiego w 2012r. zarejestrowano 9 przypadków płonicy współ. zap. 25,50. Natomiast zarówno w 2011, jak i 2010 roku zachorowań na tę jednostkę chorobową nie zarejestrowano. Zachorowania wystąpiły u 1 mieszkańca miasta i 8 mieszkańców wsi. Wg czynnika płci zachorowały 2 kobiety i 7 mężczyzn. Wszyscy chorzy znajdowali się w grupie wiekowej od 4 do 9 lat i leczeni byli ambulatoryjnie. W powiecie wąbrzeskim zapadalność na płonicę (25,50) była na niskim poziomie w porównaniu do wszystkich powiatów ościennych i województwa kujawsko-pomorskiego. 1.3. Ocena sytuacji epidemiologicznej zatruć i zakażeń pokarmowych 1.3.1. Salmonelozy zatrucia pokarmowe (A02.0) W 2012 roku zarejestrowano 9 zachorowań na zatrucia pokarmowe o etiologii salmonelozowej współ. zap. 25,50. Nieco niższą liczbę zachorowań odnotowano w 2011r., zachorowało 6 osób - współ. zap. 17,27. Wg czynnika płci zachorowało 6 dziewczynek i 3 chłopców, spośród których troje dzieci mieszka w mieście a sześcioro mieszka na wsi. Zachorowania wystąpiły w następujących grupach wiekowych: 2011 rok 2012 rok Wiek Liczba Liczba % zachorowań zachorowań % 0-4 5 83,3 5 55,6 5-9 1 16,7 3 33,3 10-19 - - 1 11,1 Razem 6 100 9 100 11

Podczas przeprowadzonych badań mikrobiologicznych kału u chorych wyizolowano pałeczki salmonela o następujących typach serologicznych: Salmonella Enteritidis: 8 przypadków, Salmonella Typhimurium: 1 przypadek. W trakcie przeprowadzonych wywiadów i analiz epidemiologicznych ustalono, że domniemanym źródłem zakażenia było: 5 przypadków - spożywanie potraw z nie mytych jaj kurzych (lekko ściętej jajecznicy, sałatki warzywnej z majonezem oraz smakowanie surowego ciasta), 4 przypadki spożywanie nie mytych owoców, nieprawidłowo przechowywanych. Liczba osób hospitalizowanych w przypadku zatrucia pokarmowego o etiologii salmonelozowejw latach 2006-2012 przedstawiała się następująco: Liczba zachorowań 3 osoby chore były hospitalizowane w Regionalnym Szpitalu Specjalistycznym im. Dr Wł. Biegańskiego w Grudziądzu, ul. Rydygiera 15/17. 5 zgłoszeń zachorowań wpłynęło z Wojewódzkiego Szpitala Obserwacyjno-Zakaźnego w Toruniu, ul. Krasińskiego 4/4a i jedno zgłoszenie otrzymano z placówki medycznej we Wrocławiu. W opisywanym okresie sprawozdawczym w rejestrze nosicieli Salmonella figurowało: 9 nosicieli pochorobowych (4 wypisanych 2012 roku,) 3 nosicieli bezobjawowych. W powiecie wąbrzeskim w 2012r. zapadalność na zatrucia pokarmowe o etiologii salmonelozowej kształtowała się na niskim poziomie w porównaniu do powiatów ościennych i województwa. W 2012 roku na terenie powiatu wąbrzeskiego nie zarejestrowano zbiorowych zatruć pokarmowych o etiologii salmonellozowej. 1.3.2. Inne bakteryjne zakażenia jelitowe inne określone (A 04.8) R O K 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 19 9 7 13 3 6 9 Liczba osób leczonych ambulatoryjnie 1 4 0 0 1 0 0 Liczba osób hospitalizowanych 18 5 7 13 2 6 9 % hospitalizowanych 94,7 55,6 100 100 66,7 100 100 W 2012 roku zarejestrowano 2 przypadki zachorowań na inne bakteryjne zakażenie jelitowe inne określone (współ. zap. 5,67), podobnie jak w roku 2011, kiedy zgłoszono 1 przypadek współ. zap. 2,88. Zachorowały 2 kobiety z miasta w wieku 22 i 81 lat, które hospitalizowano w Wojewódzkim Szpitalu Obserwacyjno-Zakaźnym w Toruniu ul. Krasińskiego 4/4a z powodu wysokiej gorączki, uporczywych bólów brzucha oraz luźnych stolców. Badania kału w kierunku rotawirusów, adenowirusów i Salmonelli dały w obu przypadkach wynik ujemny, natomiast w kale stwierdzono obecność pałeczek Clostridium difficille. W trakcie dochodzenia epidemiologicznego ustalono, że obie chore była poddawane długotrwałemu leczeniu antybiotykami z powodu dolegliwości ze strony dróg oddechowych. Prawdopodobnie zaburzyło to prawidłową florę bakteryjną ich przewodu pokarmowego i spowodowało stymulację tego drobnoustroju (Clostridium difficille stanowi ponad 3% fizjologicznej flory jelitowej u dorosłego człowieka) do wytwarzania toksyn w świetle jelita, które wywołały u chorych kobiet wymienione wcześniej objawy. Współczynnik zapadalności na zakażenia jelitowe - inne określone w powiecie wąbrzeskim (5,67) był najniższy w stosunku do powiatów ościennych i województwa. 12

1.3.6. Wirusowe zakażenia jelitowe (A 08) a) wywołane przez rotawirusy (A 08.0) Na terenie powiatu wąbrzeskiego w 2012 roku zarejestrowano 19 wirusowych zakażeń wywołanych przez rotawirusy - współ. zap. 53,85. W 2011 roku zarejestrowano znacznie wyższą liczbę zachorowań na tę jednostkę chorobową, bo 31 przypadków - współ. zap. 89,23. Wg czynnika płci w 2012 roku zachorowało 7 osób płci żeńskiej i 12 osób płci męskiej, spośród których 3 osoby mieszkają w mieście, a 16 - na wsi. Zachorowania na zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirusy wystąpiły w następujących grupach wiekowych: 2011 rok 2012 rok Wiek Liczba Liczba % zachorowań zachorowań % 0-4 30 96,7 16 84,2 5-9 - - 2 10,5 10-19 - - 1 5,3 20-29 1 3,3 - - Razem 31 100 19 100 Większość zachorowań, podobnie jak w latach ubiegłych dotyczyło dzieci do lat 4 (84,2% wszystkich zachorowań wystąpiło w tej grupie wiekowej). Wszystkie osoby chore były hospitalizowane: 13 dzieci hospitalizowano w Regionalnym Szpitalu Specjalistycznym im. dr Wł. Biegańskiego w Grudziądzu ul. Rydygiera 15/17, 3 dzieci hospitalizowano w Wojewódzkim Szpitalu Dziecięcym w Toruniu, ul. Konstytucji 3 Maja 42 3 dzieci hospitalizowano w Szpitalu Powiatowym w Golubiu-Dobrzyniu, ul. Dr J. Koppa 1E. W kale wszystkich chorych stwierdzono obecność rotawirusów. U trojga dzieci oprócz rotawirusów wykryto również adenowirusy. Na podstawie przeprowadzonych wywiadów epidemiologicznych stwierdzono, że do zakażenia mogło dojść w wyniku: 14 przypadków braku higieny podczas sporządzania mieszanki mlecznej (nie wyparzana butelka i smoczki), 5 przypadków spożywanie niemytych owoców (mandarynki, banany, jabłka). Sytuacja epidemiologiczna w zakresie zachorowań na rotawirusy w latach 2006 2012 przedstawiała się następująco: ROK Liczba zachorowań Współczynnik zapadalności 2006 10 28,66 2007 14 40,22 2008 23 66,17 2009 5 14,40 2010 36 104,63 2011 31 89,23 2012 19 53,85 Jak widać w powyższej tabeli, w 2012 roku liczba zachorowań na wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirusy wykazuje tendencję spadkową w porównaniu z 2 latami ubiegłymi. Zachorowania na wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirusy na terenie powiatu wąbrzeskiego kształtowały się na najniższym poziomie w porównaniu do powiatów ościennych i województwa. Współczynnik zapadalności w powiecie wąbrzeskim wynosił 53,85. W ościennych powiatach i województwie kształtował się w granicach od 77,54 (w województwie) do najwyższej wartości 115,6 (w powiecie chełmińskim). 13

b) wirusowe zakażenia jelitowe - wywołane przez norowirusy ( A 08.1) W 2012 roku na terenie powiatu wąbrzeskiego zarejestrowano 2 wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez norowirusy (współ. zap. 5,67), podczas gdy w roku ubiegłym takich zachorowań nie zarejestrowano. Zachorowały 2 dziewczynki z przedziału wiekowego od 0 do 4 lat, mieszkające na wsi. Obie chore objęto leczeniem szpitalnym. Jednostkę chorobową rozpoznano na podstawie objawów klinicznych i przeprowadzonych badań wirusologicznych, w trakcie których w kale chorych stwierdzono obecność norowirusów. Współczynnik zapadalności na wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez norowirusy w powiecie wąbrzeskim (5,67) był wielokrotnie niższy niż współczynnik: powiatu grudziądzkiego (25,24 - najwyższy), powiatu toruńskiego (15,15), powiatu brodnickiego (14,15) oraz województwa kujawsko-pomorskiego (14,44). W powiatach: chełmińskim i golubsko-dobrzyńskim zachorowań na wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez norowirusy nie zarejestrowano. c) wirusowe zakażenia jelitowe- inne określone ( A 08.2) W 2012 roku na terenie powiatu wąbrzeskiego zarejestrowano 12 wirusowych zakażeń jelitowych innych określonych (współ. zap. 34,00), podczas gdy w roku ubiegłym takich zachorowań zarejestrowano 9 (współ. zap. 25,90). Zachorowało 6 dziewczynek i 6 chłopców, spośród których 6 dzieci mieszka w mieście i 6 - na wsi. Wszystkie osoby chore mieściły się w przedziale wiekowym od 0 do 4 lat i były objęte leczeniem szpitalnym. Jednostkę chorobową rozpoznano na podstawie objawów klinicznych i przeprowadzonych badań wirusologicznych, w trakcie których w kale chorych stwierdzono obecność adenowirusów. Współczynnik zapadalności na wirusowe zakażenia jelitowe inne określone w powiecie wąbrzeskim (34,00) był równie wysoki, jak w powiecie grudziądzkim (36,78); 2-krotnie niższy współczynnik był w powiecie brodnickim (15,43) i województwie kujawsko-pomorskim (14,25). d) wirusowe zakażenia jelitowe- inne nie określone ( A 08.4) W 2012 roku zarejestrowano 80 zachorowań na wirusowe zakażenia jelitowe inne nie określone - współ. zap. 226,72. W analogicznym okresie tj. w 2011r. tego typu zachorowań zarejestrowano 36 przypadków współ. zap. 103,62. Zachorowania wystąpiły u 39 kobiet i 41 osób mężczyzn, spośród których 46 osób mieszka w mieście i 34 - na wsi. U chorych nie wykonano badań w kierunku rotawirusów i adenowirusów, a jednostkę chorobową rozpoznano na podstawie objawów klinicznych. Tylko 5 osób było hospitalizowanych, a pozostali chorzy leczeni byli ambulatoryjnie. Zachorowania na zakażenia jelitowe inne nie określone wystąpiły w następujących grupach wiekowych: 2010 rok 2011 rok 2012 rok Wiek Liczba Liczba Liczba % % zachorowań zachorowań zachorowań % 0-4 6 85,7 19 52,7 11 13,7 5-9 - - 5 14,0 11 13,7 10-19 8 22,2 10 12,5 20-29 1 14,3 4 11,1 19 23,8 30-39 - - - - 14 17,5 40-49 - - - - 3 3,8 50-59 - - - - 4 5,0 60 i powyżej - - - - 8 10,0 Razem 7 100 36 100 80 100 Współczynnik zapadalności na wirusowe zakażenia jelitowe nie określone w powiecie wąbrzeskim (226,72) był najwyższy spośród współczynników województwa kujawsko-pomorskiego (33,79) i powiatów ościennych. 14

1.3.7. Biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu (A09) W 2012 roku zarejestrowano 42 zachorowania na biegunkę i zapalenie żołądkowo-jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu współ. zap. 119,02. Natomiast w roku 2011 zgłoszono 12 zachorowań współ. zap. 34,54. Wg czynnika płci zachorowało 17 kobiet i 25 mężczyzn, spośród których 24 osoby mieszkają na wsi i 18 osób mieszka w mieście. Zachorowania wystąpiły w następujących grupach wiekowych: 2010 rok 2011 rok 2012 rok Wiek Liczba % Liczba % Liczba % zachorowań zachorowań zachorowań 0-4 1 33,3 3 25,0 26 61,9 5-9 - - 2 16,7 9 21,4 10-19 2 66,7 3 25,0 2 4,8 3 7,1 50-59 - - 1 8,3 60-64 - - 1 8,3 65 i powyżej - - 2 16,7 2 4,8 Razem 4 100 12 100 42 100 U trojga dzieci podczas hospitalizacji wykonano wirusologiczne badania kału, które dały wynik ujemny. U jednego dziecka wykonano dodatkowo posiew kału w kierunku Salmonella, Shigella, które nie wykazało obecności drobnoustrojów chorobotwórczych. Z przeprowadzonych wywiadów epidemiologicznych wynikało, że do zakażenia u chorych mogło dojść w wyniku braku higieny podczas sporządzania posiłków (u małych dzieci mieszanki mlecznej - nie wyparzana butelka i smoczki) oraz poprzez spożywanie produktów (mięsa drobiowego) poddanych zbyt krótkiej obróbce termicznej lub spożywanie nie mytych owoców. Wskaźnik zapadalności na biegunkę o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu w powiecie wąbrzeskim wynosił 119,02 i kształtował się na umiarkowanym poziomie w porównaniu do powiatów ościennych i województwa 1.4. Ocena sytuacji epidemiologicznej w zakresie chorób przenoszonych przez naruszenie ciągłości tkanek ze szczególnym uwzględnieniem wirusowego zapalanie wątroby tupu B, typu C oraz HIV/AIDS. W 2012 roku w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Wąbrzeźnie nie zarejestrowano osób chorych na wirusowe zapalenie wątroby typu A, typu B lub typu C oraz zakażeń tzw.,,mieszanych (typ B+C). 1.4.1. Zakażenia bezobjawowe HBV i HCV Do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Wąbrzeźnie w 2012r. zgłoszono ogółem 2 osoby zakażone bezobjawowo wirusem zapalenia wątroby typu B (HBV), mieszkające na wsi. Zakażeniu uległa 1 kobieta i 1 mężczyzna. Nosicieli bezobjawowych wirusowego zapalenia wątroby tupu C (HCV) nie zarejestrowano. Na podstawie dochodzenia epidemiologicznego, ustalono, że osoby te mogły być narażone na zakażenie podczas następujących zabiegów medycznych: - iniekcje domięśniowe, - zabiegi operacyjne, - zabiegi stomatologiczne. Zakażenia wykryto podczas badań przesiewowych u pacjentów hospitalizowanych. 15

Liczba osób zakażonych bezobjawowo nowo zarejestrowanych w latach 2006 2012 przedstawia się następująco: Liczba osób R O K zakażonych bezobjawowo 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 HBV 0 11 7 8 3 0 2 HCV 2 8 3 1 0 0 0 HBV+HCV 0 1 0 0 0 0 0 Liczba osób zakażonych bezobjawowo utrzymuje się na stałym poziomie. Ogólna liczba osób zakażonych bezobjawowo na terenie powiatu wąbrzeskiego na dzień 31.12.2012r. przedstawia się następująco: wirusem HBV - 237 osób, wirusem HCV - 46 osób, wirusem HCV+HBV - 3 osoby. W powiecie wąbrzeskim w 2012r. nie zarejestrowano zakażeń wirusem HIV i zachorowań na AIDS. 1.5. Ocena sytuacji epidemiologicznej w zakresie inwazyjnych zakażeń podlegających rejestracji. 1.5.1. Wywołanych przez Streptococcus pyogenes - Róża (A 46) W omawianym okresie tj. w 2012r. zarejestrowano 11 osób chorujących na różę współ. zap. 31,17, natomiast w 2011r. zgłoszono 8 przypadków róży współ. zap. 23,03. Wg czynnika płci zachorowało 6 kobiet i 5 mężczyzn, spośród których 6 osób mieszka na wsi i 5 osób -w mieście. Zachorowania na różę wystąpiły w następujących grupach wiekowych: 2011 rok 2012 rok Wiek Liczba Liczba % zachorowań zachorowań % 10 19 - - 1 9,1 20 29 - - 1 9,1 30 39 2 25,0 - - 40 49 - - - - 50 59 2 25,0 5 45,5 60 i powyżej 4 50,0 4 36,3 Razem 8 100 11 100 4 osoby leczone były ambulatoryjnie, a pozostałe 7 hospitalizowano w Wojewódzkim Szpitalu Obserwacyjno Zakaźnym w Toruniu, ul. Krasińskiego 4/4a. Czynnikiem chorobotwórczym wywołującym różę jest paciorkowiec ß hemolizujący grupy A Streptococcus pyogenes. Dostaje się on do ustroju przez uszkodzoną skórę lub błony śluzowe i następnie rozprzestrzenia się w nim drogą naczyń chłonnych powodując ich obrzęk i stan zapalny. U wszystkich pacjentów chorobę rozpoznano na podstawie objawów klinicznych. Liczba zachorowań i współczynniki zapadalności na różęw latach 2006-2012 przedstawiały się następująco: Rok Liczba zachorowań Współczynnik zapadalności 2006 7 20,06 2007 7 20,11 2008 3 8,63 2009 10 28,80 2010 8 23,03 2011 8 23,03 2012 11 31,17 16

W 2012 roku liczba zachorowań na chorobę wywołaną przez Streptococcus pyogenes ustabilizowała się na średnim poziomie w stosunku do lat ubiegłych. W powiecie wąbrzeskim współczynnik zapadalności na różę osiągnął jedną z najwyższych wartości i wynosił 31,17 w porównaniu do powiatów ościennych i województwa ( w województwie wynosił 21,97). 1.6. Neuroinfekcje 1.6.1. Bakteryjne zapalenie opon mózgowych - nie określone (G 00,9) W 2012 roku zarejestrowano 1 zachorowanie na bakteryjne zapalenie opon mózgowych nie określone - współ. zap. 2,88. W analogicznym okresie tj. w 2011r. takich zachorowań nie zarejestrowano. Zachorowała 29-letnia kobieta mieszkająca w miascie, którą hospitalizowano w Wojewódzkim Szpitalu Obserwacyjno-Zakaźnym w Toruniu, ul. Krasińskiego 4/4a. Zachorowanie rozpoznano na podstawie objawów klinicznych (nudności, silne bóle głowy, wysoka temperatura ciała >39 C, sztywność karku) oraz badań ogólnych płynu mózgowo-rdzeniowego. 1.6.2. Zapalenie mózgu inne i nie określone (G 04.9) W omawianym okresie sprawozdawczym zarejestrowano 1 zachorowanie na zapalenie mózgu nie określone - współ. zap. 2,88. W 2011r. takich przypadków nie zgłoszono. Zachorowała 13-letnia dziewczynka mieszkająca w mieście, którą hospitalizowano z objawami neuroinfekcji (sztywność karku, drętwienie lewej strony ciała), nudnościami i silnym bólem głowy w Regionalnym Szpitalu Specjalistycznym w Grudziądzu, ul. Rydygiera 15/17. Zapalenie mózgu rozpoznano na podstawie objawów klinicznych oraz badań ogólnych płynu mózgowo-rdzeniowego. 1.7. Grypa i zachorowania grypopodobne. W,,Sprawozdaniu o zachorowaniach i podejrzeniach zachorowań na grypę za 2012 rok zarejestrowano tylko 31 przypadków grypy i chorób grypopodobnych (współ. zap. 87,85), w tym u pacjentów do 14 roku życia 9 przypadków. Liczba zachorowań i współczynniki zapadalności na grypę i choroby grypopodobne w latach 2006 2012 przedstawiała się następująco: R O K Liczba zachorowań Współczynnik zapadalności 2007 504 1448,11 2008 6 17,26 2009 564 1 624,33 2010 12 34,56 2011 172 495,06 2012 31 87,85 Wszystkie osoby leczone były ambulatoryjnie. Powikłań nie zarejestrowano. Zachorowania wystąpiły pojedynczo. Liczba osób zaszczepionych przeciwko grypie przedstawiała się następująco: Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Liczba osób zaszczepionych 2 218 1 884 2 303 2 004 1 534 1 121 Odsetek populacji powiatu wąbrzeskiego 6,38 % 5,42 % 6,63 % 5,77 % 4,42 % 3,18 % W 2012 roku spadła liczba osób zaszczepionych przeciwko grypie. Tendencję spadkową wśród ludności chcącej zabezpieczyć się przed powikłaniami pogrypowymi można tłumaczyć między innymi narastającym zubożeniem powiatu wąbrzeskiego oraz szerokim dostępem do treści przekazywanych przez tzw.,,ruchy antyszczepionkowe. 17

Na terenie powiatu wąbrzeskiego prowadzony jest zintegrowany nadzór epidemiologiczny i wirusologiczny nad grypą w systemie,,sentinel. W programie tym w sezonie epidemicznym 2011/2012 brała udział 1 placówka służby zdrowia: 1. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej, Przychodnia Medycyny Rodzinnej Radosław Kędzia w Wąbrzeźnie ul. Wolności 9/ Matejki 1, 87-200 Wąbrzeźno. Ze względu na małą liczbę zgłoszonych przypadków zachorowań na omawianą jednostkę chorobową w 2012r. w ramach programu nie pobrano od pacjentów wymazów z nosogardzieli do badań bakteriologicznych. 1.8. Profilaktyka wścieklizny u ludzi. 1.8.1. Osoby szczepione p/wściekliźnie (Z20,3) W 2012 roku szczepieniom p/wściekliźnie poddano 8 osób współ. zap. 22,67. Zbliżoną liczbę osób zaszczepionych zarejestrowano również w roku 2011 tj. 7 współ. zap. 20,15, Narażone osoby zostały poddane pełnemu cyklowi szczepień p/wściekliźnie w Wojewódzkiej Przychodni Chorób Zakaźnych i Pasożytniczych przy Wojewódzkim Szpitalu Obserwacyjno-Zakaźnym w Toruniu ul. Krasińskiego 4/4a. Szczepienia p/wściekliźnie w 2012r. wdrożono w następujących przypadkach: Zwierzęta domowe Zwierzęta dzikie Liczba zwierząt W tym z potwierdzoną Ilość osób zaszczepionych Liczba zwierząt 4 koty 4 psy wścieklizną 0 0 4 osoby 4 osoby W tym z potwierdzoną wścieklizną Ilość osób zaszczepionych 0 0 0 Styczność i narażenie na wściekliznę było udziałem zwierząt domowych głównie bezpańskich kotów i psów podejrzanych o wściekliznę. Liczba osób szczepionych p/wściekliźnie z terenu powiatu wąbrzeskiego w latach 2006 2012 przedstawiała się następująco: R O K Liczba zachorowań Współczynnik zapadalności 2007 8 22,99 2008 5 14,38 2009 10 28,80 2010 7 20,15 2011 7 20,15 2012 8 22,67 Liczba osób szczepionych p/wściekliźnie z terenu powiatu wąbrzeskiego utrzymuje się na stałym poziomie i wynosi około 5-10 osób rocznie. Współczynnik zapadalności osób, które poddane były szczepieniom przeciw wściekliźnie, po pokąsaniu przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę lub zanieczyszczone śliną tych zwierząt w powiecie wąbrzeski osiągnął jedną z najwyższych wartości (25,50) w porównaniu z powiatami ościennymi i województwem. Wyższy współczynnik zarejestrowano tylko w powiecie toruńskim (34,58), powiecie golubsko-dobrzyńskim (26,43) i województwie (23,07). W pozostałych powiatach był on niższy (od 12,26 w powiecie grudziądzkim do 11,4 w powiecie chełmińskim. Najniższą wartość zapadalności odnotował powiat brodnicki (9,0) 1.8.2. Osoby nieszczepione p/wściekliźnie. W 2012 roku do tutejszej stacji zgłoszono 75 pokąsań osób przez zwierzęta domowe lub bezpańskie. Osoby te nie zostały zaszczepione p/wściekliźnie z uwagi, że były to zwierzęta znane (właściciele wykazali się aktualnymi szczepieniami psów p/wściekliźnie) lub złapane poddane obserwacji weterynaryjnej. Wszystkie zwierzęta poddane były obserwacji weterynaryjnej po 5, 10 i 15 dniach od daty pokąsania. 18

Liczba osób pokąsanych nieszczepionych p/wściekliźnie przedstawiała się następująco; Rok 2010 2011 2012 Ogólna liczba osób pokąsanych, w tym: 57 64 75 pokąsani przez psy 53 60 68 pokąsani przez koty 3 4 6 pokąsani przez inne zwierzęta 1 0 1 Liczba osób pokąsanych w 2012 roku nieznacznie wzrosła w stosunku do lat ubiegłych. 1.9. Gruźlica W 2012 roku na terenie powiatu wąbrzeskiego na gruźlicę zachorowały 3 osoby współ. zap.- 8,57, podobną liczbę zachorowań zarejestrowano w roku 2011, tj. 2 osoby współ. zap. 2,88. W powiecie wąbrzeskim zapadalność na gruźlicę (8,57) była najniższa wśród powiatów ościennych i województwa. Podobnie niska wartość wskaźnika zapadalności wystąpiła w powiecie chełmińskim (11,68) i brodnickim (14,67). Najwyższy współczynnik zapadalności na gruźlicę odnotował powiat toruński (53,80). Źródłem informacji są dane z Centrum Pulmonologii w Bydgoszczy. 19

2. Podsumowanie sytuacji epidemiologicznej w zakresie chorób zakaźnych. Liczba zachorowań i współczynniki zapadalności na choroby zakaźne na terenie powiatu wąbrzeskiego w 2012r. w porównaniu do 2011r. przedstawiała się następująco: Rok 2011 Rok 2012 Jednostka chorobowa Współczynni Współczynni Liczba Liczba k k zachorowań zachorowań zapadalności zapadalności Salmoneloza - zatrucia pokarmowe 6 17,27 9 25,50 Inne bakteryjne zakażenia jelitowe - Inne określone 1 2,88 2 5,67 wywołane przez rotawirusy 31 89,23 19 53,85 Wirusowe wywołane przez norowirusy - - 2 5,67 zakażenia jelitowe inne określone 9 25,90 12 34,00 nie określone 36 103,62 80 226,72 Wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 41 5150,75 21 2 826,38 Biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe BNO o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu ogółem 12 34,54 42 119,02 w tym u dzieci do lat 2 3 376,88 18 2 422,61 Wirusowe zapalenie wątroby typu B 1 2,88 - - Wirusowe zapalenie wątroby typu C 2 5,76 - - Grypa i choroby grypopodobne 172 495,06 31 87,85 Ospa wietrzna 89 256,17 175 495,95 Różyczka 2 5,76 2 5,67 Świnka 1 2,88 3 8,50 Styczność i narażenie na wściekliznę/ potrzeba szczepień 20 7 20,15 9 25,50 Choroba wywołana przez Ogółem 8 23,03 11 31,17 Streptococcus pyogenes, inwazyjna Róża 8 23,03 11 31,17 Lamblioza 13 37,42 5 14,17 Płonica (szkarlatyna) - - 9 25,50 Bakteryjne zapalenie opon mózgowych nie określone - - 1 2,83 Zapalenie mózgu nie określone - - 1 2,83 RAZEM 448 463 Sytuacja epidemiologiczna w 2012r. na terenie powiatu wąbrzeskiego w zakresie chorobach zakaźnych była stabilna. Wzrost liczby zachorowań zarejestrowano w przypadku: wirusowych zakażeń jelitowych nie określonych biegunki i zapalenia żołądkowo-jelitowego o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu ospy wietrznej. Wzrost zakażeń wirusowych i biegunek prawdopodobnie mógł być spowodowany dużą częstotliwością i wysoką wykrywalnością badań wykonywanych rutynowo w tym kierunku u hospitalizowanych pacjentów. W powiecie wąbrzeskim w 2012 roku wystąpiło 2-krotnie więcej zachorowań na ospę wietrzną, prawdopodobnie z powodu cykliczności występowania tego zachorowania, którego spadek przypadał na ubiegły rok. Znaczny spadek zachorowań zanotowano w przypadku: grypy i chorób grypopodobnych, wirusowych zakażeń jelitowych wywołanych przez rotawirusy,

lambliozy. Liczba pozostałych zachorowań utrzymuje się na podobnym, niskim poziomie, jak w latach ubiegłych. Sytuacja powyższa jest spowodowana między innymi tym, ze oprócz nadzoru tzw. biernego pracownicy inspekcji sanitarnej podczas licznych kontaktów z placówkami służby zdrowia oraz mieszkańcami powiatu bardzo szczegółowo informują o zagrożeniach epidemicznych, możliwości szczepień, przyczyniając się tym samym do podniesienia świadomości zdrowotnej społeczeństwa powiatu wąbrzeskiego. Podczas przeprowadzanych wywiadów epidemiologicznych pracownicy wyjaśniają osobom chorym, jak mogło dojść do zakażenia i w jaki sposób można tego uniknąć w przyszłości. Należy podkreślić, że osoby zainteresowane bardzo chętnie przyjmują ulotki, materiały poglądowe lub krótkie opracowania poszczególnych jednostek chorobowych sporządzonych przez pracowników inspekcji sanitarnej. Występujące na terenie powiatu wąbrzeskiego jednostki chorobowe nie dotyczyły szczególnie groźnych i niebezpiecznych chorób zakaźnych, można więc uznać, że sytuacja epidemiologiczna w powiecie wąbrzeskim jest dobra i z roku na rok ulega ciągłej poprawie. W ramach nadzoru epidemiologicznego nad chorobami zakaźnymi oraz działalności związanej z unieszkodliwianiem źródła zakażenia, przecinaniem dróg szerzenia się zakażenia i nadzorem na osobami zakażonymi w 2012r. pobrano 69 prób kału, w tym: od nosicieli Salmonella pochorobowych -36, nosicieli bezobjawowych 9, osób ze styczności 24. Badania kału wykonano w Pracowni Mikrobiologii Lekarskiej i Parazytologii Oddziału Mikrobiologii i Parazytologii Lekarskiej w Wojewódzkiej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Bydgoszczy. 3. Ocena realizacji Programu Szczepień Ochronnych w powiecie wąbrzeskim w 2012 roku. 3.1. Realizacja obowiązkowych szczepień ochronnych Analizę realizacji Programu Szczepień Ochronnych w 2012r. przeprowadzono w oparciu o dane zawarte w rocznych sprawozdaniach ze szczepień ochronnych sporządzanych przez świadczeniodawców prowadzących szczepienia. Szczepienia ochronne w powiecie wąbrzeskim wykonywane są w 9 podmiotach leczniczych. Ponadto szczepienia wykonuje się w Punkcie Szczepień i na Oddziale Noworodkowym Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej,,Nowy Szpital w Wąbrzeźnie oraz w Poradni Chirurgicznej i w Izbie Przyjęć Szpitala tzw. szczepienia poekspozycyjne. Utrzymywanie wysokiego poziomu zaszczepienia w poszczególnych grupach wiekowych opiera się na ścisłym nadzorze nad placówkami służby zdrowia oraz ciągłej współpracy z lekarzami pediatrami pracującymi w podległych placówkach leczniczych. Procent wykonawstwa szczepień ochronnych realizowanych w ramach Programu Szczepień Ochronnych kształtował się na wysokim poziomie i wynosił 98,95%. Dzieci nie zaszczepione mają udokumentowane stałe lub okresowe przeciwwskazania do szczepień. Dosyć poważnym problemem są dzieci okresowo przebywające z rodzicami za granicą. Dzieci z tej grupy przyjeżdżają do Polski sporadycznie i zgłaszają się do placówek zdrowia celem wyrównania braków w szczepieniach lub są szczepione w kraju, w którym obecnie mieszkają. Należy podkreślić fakt, że w roku 2012r. do tutejszej Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej zgłoszono tylko 3 niepożądane odczyny poszczepienne (NOP): jeden po szczepieniu Infanrixem DTP, jeden po szczepieniu Infanrixem Hexa i jeden po szczepieniu Infanrixem-IPV+HiB. Oprócz nadzoru realizacji szczepień ochronnych inspekcja sanitarna prowadzi dystrybucję nieodpłatnych preparatów szczepionkowych do realizacji Programu Szczepień Ochronnych. Realizacja obowiązkowych szczepień ochronnych u dzieci w 1 roku życia. Rodzaj szczepienia Rok 2010r. Rok 2011r. Rok 2012r. BCG szczepienie pierwotne 98,60% 99.1% 100% WZW typu B 100% 100% 100% DTP błonica, tężec, krztusiec 100% 100% 100% Poliomyelitis 100% 100% 100% Haemophilus influenzae typu b 100% 100% 100% 21

W 2012r. poziom realizacji szczepień w analizowanej grupie dzieci 0-1 lat utrzymywał się na bardzo wysokim poziomie, podobnie jak w roku ubiegłym. Realizacja obowiązkowych szczepień ochronnych u dzieci w 2 roku życia. Rodzaj szczepienia Rok 2010r. Rok 2011r. Rok 2012r. WZW typu B 99,75 % 99,73 % 99,44 % DTP błonica, tężec, krztusiec 100 % 99,46 % 99,72 % Poliomyelitis 100 % 99,46 % 99,72 % Haemophilus influenzae typu B 100 % 99,46 % 99,72 % MMR odra, świnka, różyczka 100 % 92,0 % 92,22 % Poziom realizacji szczepień ochronnych w tej grupie wiekowej również utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie, co zapewnia bezpieczeństwo epidemiologiczne w zakresie chorób zakaźnych populacji 2- latków. Realizacja obowiązkowych szczepień ochronnych w grupie dzieci i młodzieży szkolnej. Rodzaj szczepienia Rok 2010r. Rok 2011r. Rok 2012r. DTaP - błonica, tężec, acelularny krztusiec w 6 r. ż. 99,69% 98,91% 98,37 % OPV - poliomyelitis w 6 r. ż. 99,69% 98,91% 98,37 % Td - tężec, błonica w 14 r. ż. 99,79% 99,74% 98,64% Td - tężec, błonica w 19 r. ż. 96,95% 98,67% 98,59% MMR odra, świnka, różyczka w 10 r. ż. 99,06 % 98,47% 99,45% Stan zaszczepienia dzieci w w/w populacji utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie podobnie jak w latach ubiegłych. 3.2. Realizacja zalecanych szczepień ochronnych W 2012r. odnotowano znaczny spadek liczby osób zaszczepionych przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu, Streptococcus pneumoniae, ospie wietrznej, z kolei nastąpił wzrost liczby osób zaszczepionych przeciwko biegunce rotawirusowej. Trudna sytuacja finansowa społeczeństwa w powiecie wąbrzeskim spowodowała spadek liczby osób zaszczepionych przeciwko innym jednostkom chorobowym. Realizacja szczepień zalecanych w powiecie wąbrzeskim w latach 2010-2012 przedstawiała się następująco: Szczepienia przeciw: Liczba osób zaszczepionych Rok 2010r. Rok 2011r. Rok 2012r. Grypie 2004 1534 1121 WZW typu A 1 5 38 Kleszczowemu zapaleniu mózgu 16 3 4 Ospie wietrznej 10 5 3 Streptococcus pneumoniae 121 114 154 Neisseria meningitidis 2 7 0 Biegunka rotawirusowa 32 57 85 Brodawczak ludzki 0 1 0 Podsumowanie: Procent wykonawstwa szczepień ochronnych obowiązkowych zgodnych z Programem Szczepień Ochronnych w 2012 roku kształtował się na bardzo wysokim poziomie i wynosił 98,95%. 22