gurmiq zwn 3 > < siqgur prswid ] > gur igawn A<jn scu nyzi pweaw ] A<qir cwnxwu AigAwnu A<Dwy{ gvweaw ] iv wx-suci ISSN 2394-8485 mwisk AwˆwwFæ-swvn, s<vq` nwnkswwhi 550 vˆw~ 11 A<k 11 mu$x s<pwdk : ismrjiq is<g s<pwdk : sqiv<dr is<g PUlpur shwxk s<pwdk : jgjiq is<g swlwnw (dysw) AwjIvn (dysw) swlwnw (ivdysw) priq kwpi c<dw c<dw Byjny kw pqw sicv, Dwm~ prcwr kmyti (iswromixw gu{ªwrw prb<dwk kmyti) I Am qsr-143006 10 {pxy 100 {pxy 250 {pxy 3 {pxy Pon: 0183-2553956-60 E#sty<Swn n<br ivqrxw ivbwg 303 s<pwdkix ivbwg 304 PY#s: 0183-2553919 e-mail : gyan_gurmat@yahoo.com website : www.sgpc.net gurbwxwi ivcwr 4 s<pwdki 5 I gu{ hirgoib<d swihb ªwrw ki ge~ j<go< kw Eyiqhwisk ivvrxw 7 -fw. mnjiq kor ivsv-køxwxw kw sv~ y T mwg~ miri AOr piri kw is w<q 11 -fw. sëxy<«pwl is<g Bi#q Swi#q kw sy w<iqk qqww Eyiqhwisk pircx 17 -s. suir<dr is<g inmwxww miri-piri kw s<køp 23 -s. sukv<q is<g I Akwl q$æq swihb ki áqwwpnw AOr Bwv 26 -fw. blv<q is<g gurmiq dsw~n ky mhwn ivªwn SwhId Bwe~ mni is<g ji 33 -fw. kswmir is<g 'nur' SwhId Bwe~ qw} is<g ji : jivn v Áw<q 35 -ismrjiq is<g SwhId Bwe~ qw} is<g ji 44 - I rmysw b^gw cohlw gurmiq ivcwrdwwrw : Ek ADXXn 46 -fw. srbjiq kor Dwm~ AOr iv w 49 -i <. nir<dr is<g soc SwhId Bwe~ qw} is<g ji (kivqw) 53 -s. krnyl is<g 'srdwr p<ci' is#k nojvwn pifæi ko s<bwlny ki mu$x jæ}rq 54 -s. rgbir is<g iprqww Kyfw soeri...2 57 -s. bliv<dr is<g jovwis<gw Kæbrnwmw 53
gurmiq zwn 4 gurbwxwi ivcwr swvixw srsi kwmxwi crn kml isa ipaw{ ] mnu qnu rqw sc r<ig eko nwmu ADww{ ] ibikaw r<g kuvwivaw idsin sby Cw{ ] hir A<imRq bu<d suhwvxwi imil swdwu pivxwhw{ ] vxwu iqxwu B s<ig mailaw s<mrqw purk Apw{ ] hir imlxwy no mnu locdw krim imlwvxwhw{ ] ijni skie Bu pweaw h<a iqn ky sd bilhwr ] nwnk hir ji meaw kir sbid svwrxwhw{ ] swvxwu iqnw suhwgxwi ijn rwm nwmu air hw{ ]6] (pºw 134) p<cm pwqswwh I gu{ Arjn dyv ji mhwrwj bwrh mwhw mw<j ki es pwvn pavi my< swvn mws ki suhwni ƒqu AOr essy s<b<idwq w iqk Ev< sw<á iqk d SX iczxw qqww ib<bwvli ky s<g my< AwËmw ki Bu-imlwp ki eçcw ky swqw-swqw gurmiq mwg~ ky Anu}p esky ile idsww-indy~sw bi$æswsw krqy hy<[ gu{ ji kqwn krqy hy< ik jysy swvn my< vnápiq rs sy BrpUr ho jwqi hy vysy hi }hwni mwg~ pr clny vwli jiv-ázi ky Bu-Bi#q ky mwg~ my< BI Eysw hi pvwv Awqw hy jb askw Bu ky kml }p su<dr crxwo< ky swqw ÎXwr bn jwqw hy AQwvw asy Bu-ic<qnmnn my< rs qiq hony lgqw hy[ askw mn sdyv mwilk ky r<g my< r<gw jwqw hy AOr vh asi Ek ky nwm ko Apny jivn kw AwDwwr bnw lyqi hy[ asy sw<swirk iv wx-ivkwro< ky r<g my< JUTw AQwvw AáQwwXI hony kw AwBws ho jwqw hy AOr Xy asy rwk-}p qiq hoqy hy<[ asko Bu-nwm-}p Am q bu<d ky suhwvni hony kw AnuBv hoqw hy AOr Xh swdwu-jno< ki s<gq my< hi pi jw skqi hy, kw qqx zwq ho jwqw hy[ siqgu{ ji Prmwn krqy hy< ik ijs Bu ky swqw sy swri vnápiq ny Puilq honw hy, as Bu kw A<q mnu X-mwZ nhi< pw skqw[ Eysy s@wm Bu ko imlny ky ile myrw mn locqw krqw hy, pr<qu vh mwz locny sy nhi< biøk asi ki pw sy imlqw hy[ jiv-awëmw mhsus krqi hy ik asny ABI mwilk ko pwxw nhi<, pr<qu ijn Bw^XSwwlI jiv-iázxo< ny as mwilk ko wîq kr ilxw hy an pr my< sdyv bilhwr jwqi hu<[ gu{ ji kqwn krqy hy< ik hy Bu! muj inmwxwi pr BI k pw kro, gu{-swbd ªwrw Awp myri qkdir s<vwrny vwly ho[ swvn kw mhinw an Bw^XSwwlI jiv-iázxo< ky ile hi SwIql v suhwvnw hy ijnho<ny Apny ²dX-}pI gly my< Bu-nwm-}pI hwr phn ilxw hy[
gurmiq zwn 5 s<pwdkix piqq ho rhi nojvwn pivi Bwe~ qw} is<g ji ki Swhwdq sy yrxww ly[ jb juøm hd sy bfæ gxw, mwnvqw Záq hony lgi, piivqo< ki vydnw ny k iq ki Sww<q ipjw my< hlcl pydw ki, qb prmwëmw ki k pw hue~ AOr juøm ko imtwny ky ile I gu{ nwnk swihb ky }p my< Dwm~-Xo w km~-xo w kw es Dwrw pr Awgmn huaw, ijnho<ny is#k Dwm~ ki buinxwd juøm v jwilm ko nˆt krny ky ile rki Xw XU< kh ly< ik is#k Dwm~ kw Awgwjæ hi jæwilm ky juøm kw ftkr mukwblw krny ky ile huaw[ dysw ki dbi-kucli jnqw bwdswwho< ky juøm ko shwrqi hue~ bd sy bdqr ijæ<dgi ÛXqIq kr rhi QwI[ en juømo< ky ivrodw my< is#k gu{ swihbwn AOr SwUrvIro< ny Anyk kubw~inxw< di<[ enmy< sy Ek hy< Bwe~ qw} is<g ji ijnho<ny ApnI KoprI aqrvwkr SwhIdI wîq ki[ enky bwry my< is b<gwli kiv I rvi<«nwqw tygor ki klm BI Apny BwvpUxw~ SwÑd ilkny sy nhi< rh pwe~[ tygor ilkqy hy< ik jb Bwe~ qw} is<g ji ny juøm ky Awgy Gutny tykny sy ekwr krky is#ki ko kyswo<- Svwso< ky s<g inbwny kw xw duhrwxw qo bwdswwh ny Bwe~ swihb sy khw ik Awp mujy Ek qohpw dy do[ Bwe~ swihb bwdswwh ki duˆtqw ko smj ge ik bwdswwh ansy anky gu{ ki mohr 'kysw' mw<gkr Ek qir sy ke~ iswkwr krnw cwhqw hy AOr anki is#ki pr hwr krnw cwhqw hy[ DwNX Qwy gu{ ji ky is#k Bwe~ qw} is<g ji, ijnho<ny bwdswwh ki mw<g kw aár dyqy hue khw ik hy bwdswwh! qumny myry kyswo< ki mw<g ki hy, qo ly lwy, pr<qu enko kwty bgyr KoprI smyq hi aqwr lwy[ esi Ÿm my< Bwe~ qw} is<g ji ko anki KoprI aqwrkr SwhId kr idxw, #Xo<ik Ek qrp mwnvqw ky purodww is#k SwUrvIr Qwy qo dusri qrp rwèx ky jæwilm bwdswwh Qwy[ jkirxw Kæwn lwhor kw gvn~r Qww, ijsny xw ikxw huaw Qww ik vo mwnvqw ky guxwo< sy Aoq- oq is#ko< kw nwmo-inswwn es duinxw sy imtw dygw[ vo ijqny is#ko< ko SwhId krqw assy khi< ÈXwdw asky ivrodw my< Awvwjæ atwny ko qyxwr ho jwqy[ jkirxw Kæwn ny mukibro< ky jire is#ko< ko duinxw ky n#so sy imtw dyny kw AiBXwn clw rkw Qww[ asky es pwp my< ihásydwr Qwy hirbgq inr<jnie jysy Anyk mukibr[ is#ko< ky iv{ iswkwxqy< krny kw mokw Xy kwxr Ev< kpti Apny hwqw sy nhi< jwny dyqy Qwy[ Bwe~ qw} is<g ji gw<v puhlw ijælw I Am qsr swihb ky invwsi Qwy[ Bwe~ swihb QwoVIsI jæmin pr ikswni krky AÇCw jivn-invw~h ike jw rhy Qwy[ jkirxw Kæwn ky Awq<k ky kwrxw is#ko< ko Ek jgh itknw Xw Gro< my< bytnw nsib nhi< Qww[ vy j<glo< Awid my< idn-rwq ibqwkr mugilxw hkumq ki jæwilm niiqxo< kw ftkr ivrodw krqy qqww Apny swiqwxo< ko hkumq sy lohw lyny ki yrxww dyqy[ Eysy is#ko< ki syvw my< Bwe~ qw} is<g ji kw pirvwr
gurmiq zwn 6 sdyv qëpr rhqw[ Bwe~ ji Eysy is#ko< ki l<gr Awid sy BrpUr syvw krqy, #Xo<ik Bwe~ ji my< DwmI~ mnû X vwly swry guxw iv mwn Qwy, jo anhy< ANX DwmI~ Ev< juøm ivrodwi logo< kw smqw~n krny ko aëswihq krqy Qwy[ mwnv-guxwo< sy rihq qqww Avguxwo< ki Kwn bn cuky hirbgq inr<jnie ko jysy hi Kæbr hue~ ik Bwe~ qw} is<g ji gu{ ky is#ko< ki l<gr Awid ªwrw mdd kr rhy hy< qo asny Jt sy jw jkirxw Kæwn ky kwn Br ide[ jkirxw Kæwn BVk atw AOr asny Apny duˆt hony ki phcwn dsww~qy hue Bwe~ qw} is<g ji ko igrïqwr kr lwny ky ile ispwihxo< ko rvwnw kr idxw[ Bwe~ ji ko igrïqwr kr jkirxw Kæwn ky swmny pysw ikxw gxw[ jkirxw Kæwn ki Aw<Ko< my< ŸoDw ki Èvwlw BVk rhi QwI jbik Bwe~ ji ki Aw<Ko< my< sbr, s<qoˆw, DwYX~, Sww<iq ki roswni jgmgw rhi QwI[ ANX mugl qwnwswwho< ki Bw<iq jkirxw Kæwn ky pws BI Ek hi F<f Qww ik hkumq ki niiqxo< ky ivrodw my< clny vwlo< ko jlil krny Ev< ANX ko Awgwh krny ky ile pkvy ge is#k kw e~mwn KrId ilxw jwe AOr askw Dwm~-pirvq~n krvw idxw jwe[ Bwe~ ji ny jkirxw Kæwn ky swry lwlc Tukrw ide[ jkirxw Kæwn ny Apnw AslI AËXwcwrI mnuˆx kw }p idkwqy hue hu#m idxw ik Bwe~ ji ky kysw kël (kwt) kr ide jwe<[ Bwe~ ji my< e<swinxq Ev< is#ki- ym apæwn pr Qww[ anho<ny khw ik my< iksi BI hwl my< Apny kyswo< ko kël nhi< krny du<gw[ jkirxw Kæwn ny vhiswxwnw h<si h<sqy hue pws KVy kwjæi ki qrp eswrw ikxw[ kwjæi ny Jt sy Pqvw jwri kr idxw ik Bwe~ qw{ is<g ji ki KoprI aqwr di jwe[ jølwd ko bulwvw Byjw gxw[ vy AwXw[ DwYX~vwn Bwe~ qw} is<g ji mn hi mn Bu-nwm my< lin, swhs my< b<dwy Bgvwn ky sçcy mnuˆx ki murq bnkr byty rhy[ jølwd ny bvi ind~xqw sy Bwe~ ji ki KoprI aqwr di[ mwnvqw kw<p ati[ hr qrp Awq<k kw sºwtw AOr ghrw ho gxw[ XwqnwE< shqy hue Bwe~ ji SwhId ho ge[ Bwe~ qw} is<g ji ny Apny jivn my< bvy DwYX~ sy SwuB kmo_ kw s<grh ikxw qqww A<q smx my< hkumqi jbr ki ÈXwdiqXo< ko shn krky Xh bqw idxw ik duinxw my< ÈXwdiqXw< krny vwly jæwilmo< ko eiqhws hmysww duëkwrqw rhygw, jbik Dwm~ AOr sc ky p@w my< ftkr, virgiq ko pwny vwly rhqi duinxw qk sëkwr ky pwz bny rhy<gy[
gurmiq zwn 7 I gu{ hirgoib<d swihb ªwrw ki ge~ j<go< kw Eyiqhwisk ivvrxw p<ij ipawly p<ij pir CTmu pir bytw gu{ BwrI[ Arjnu kweaw plit ky muriq hirgoib<d svwri[ cli pivi sofiaw }pu idkwvixw vwro vwri[ dilb<jn gu{ surmw vf jodww bhu prapkwri[ (vwr 1:48) Bwe~ gurdws ji ny CTy pwqswwh I gu{ hirgoib<d swihb ky ivl@wxw ÛXi#qËv ko nq`máqk hokr ApnI w-bwvnw ko apro#q vwr ki pavi ªwrw bvi su<dr AiBÛXi#q di hy[ p<cm pwqswwh I gu{ Arjn dyv ji ki AiªqIX Swhwdq is#k eiqhws my < Ÿw<iqkwrI mov hy[ Sww<qmXI F<g sy Swhwdq hyqu jwqy v#q gu{-ipqw ki nsihq lyqy hue Ev< smx ki njwkq ko durdisw~qw sy phcwnqy hue CTy pwqswwh ny miri AOr piri ki do pwxwy< Dwwrxw ki[ Bi#q Ev< Swi#q kw su<dr sumyl krqy hue I hirm<dr swihb ky sm@w I Akwl q$æq swihb ki áqwwpnw krky Dwm~ Ev< rwjniiq kw swmnjáx áqwwipq ikxw[ es kwr anky ÛXi#qËv my< miri AOr piri, Bi#q Ev< Swi#q, s<q AOr ispwhi ky guxwo< kw smnvx ho gxw[ esi Bwv ko bxwn krqi Xy p<i#qxw< anky s<q-ispwhi }p ko ajwgr krqi qiq hoqi hy< : do qlvwrw< b IAw<, ek miri di ek piri di[ *2/104, jvwhr ngr, jxpur-302004, Pon : 99297-62523 -fw. mnjiq kor* ek Ajmq di ek rwj di, ek rwki kry vjir di[ 1627 e~. my< jhw<gir ki m ËXu ky pscwq Swwhjhw< ny jb hkumq ki bwgfor s<bwli qo asny gyr-muslmwno< ky iq Apnw rvyxw ktor kr ilxw[ gu{-gr ki cfædi klw aski bdw~sq sy bwhr ho ge~ AOr vo lvwe~ kw bhwnw FU<Fny lgw[ edwr gu{ swihb ny BI ApnI durd i t sy Bw<p ilxw Qww ik bdi ki qwkqo< kw mu<hqov jvwb kysy dynw hy[ es s<db~ my< Bwe~ gurdws ji ki vwr ki pavi Xhw< aølyknix hy : ija kir KUhhu inkly gil bdwy pwxwi[ ija mixw kwly sp isir his dye n jwxwi[ jwxw kqwuri imrg qin mir muky AwxwI[ qyl iqlhu ika inkly ivxwu pivy GwxwI[ ija muhu B<ny gri dy nlie{ inswxwi[ bymuk lohw swdwiey vgdi vwdwxwi] (vwr 34:13) pavi my< ide as smx ky hwlwq ky qhq gu{ swihb ki Aor sy niiq kw bdlnw ikqnw aicq Qww, Xh qqx áp t krqy hue Bwe~ gurdws ji khqy hy< ik ijs kwr kue< sy pwni inkwlny ky ile fol (km<fl) ki gd~n ko rási sy bw<dwnw pvqw hy; jysy mixw inkwlny ky ile sw<p ko mwrnw pvqw hy; jysy káquri wîq krny ky ile ihrn kw vdw krnw j}ri hy; jysy qyl hyqu iqlo< ko pyrnw
< gurmiq zwn 8 hi pvqw hy; jysy nwirxl ko qov kr hi igri wîq ki jw skqi hy, TIk esi kwr bymuk (muk~) ko sudwwrny hyqu qyg atwni hi pvqi hy[ duinxw ky smucy Xu o< kw kwrxw jr, jo} AOr jæmin hi rhw hy, lyikn is#ko< ªwrw lvy ge Xu Dwm~-Xu hy<, jo gribo<mjlumo< ki r@ww hyqu ávwibmwn Ev< Dwm~ ki r@ww hyqu lvy ge hy<[ I gu{ hirgoib<d swihb ny cwr Xu lvy[ Xy Xu rwjsi n hokr Dwm~-Xu Qwy, ijnmy< jiq wîq krny ky bwd BI gu{ swihb ny jiqy hue elwky pr kñjw nhi< ikxw[ I gu{ hirgoib<d swihb ªwrw ki ge~ j<go< kw s<i@wîq ivvrxw es kwr hy :- 1. phli j<g I Am qsr swihb ki 2. dusri j<g I hirgoib<dpur ki 3. qisri j<g mihrwj (mrwj) ki 4. coqwi j<g krqwrpur ki 1. phli j<g I Am qsr swihb ki : Xh j<g sn` 1628 e~. my< hue~[ is#ko< kw Ek jëqww iswkwr Kylny inklw[ adwr sy SwwhI POj BI iswkwr hyqu Awe~ hue~ QwI[ SwwhI bwj avqw huaw is#ko< ky inkt Aw gxw, ijsy is#ko< ny pkv ilxw[ mugl hkumq ky Ahlkwro< ny Apnw bwj vwips dyny ko khw[ iswkwr ky inxmwnuswr is#ko< ny bwj dyny sy e<kwr kr idxw[ SwwhI POijXo< ny Swwhjhw< ko BVkwXw ik ''is#ko< ny Awj bwj py hwqw fwlw hy, kl ko qwj pr BI fwly<gy['' Swwhjhw< ny mukils Kw< ki kmwn my< swq hjæwr POj dykr gu{ ji ki igrïqwri kw hu#m dy idxw[ gu{-gr my< gu{ ji ki supuzi bibi viro ji ky ivvwh ki qyxwirxw< cl rhi QwI<[ phly idn ippli swihb ky pws lvwe~ hue~[ gu{ swihb ki AguAwe~ my < lvi ge~ es j<g my< Bwe~ ibdwi c<d, Bwe~ jytw Ev< py<dy Kw< Awid Xo w gu{ ji ky swqw Qwy[ phly idn ki j<g my< is#k jvwno< ny ivrodwi POj ky pyr nhi< lgny ide[ dusry v qisry idn BI Gmwswn Xu huaw[ ignqi my < ke~ gunw SwwhI POj ny Swhr my lutmwr ki[ gu{-pirvwr AËX<q kitnwe~ my < gw<v Jbwl my < Bwe~ l<gwh ky Gr suri@wq phu <c gxw[ qin idno< qk lvwe~ iksi inxww~xk mov pr nhi< phu<ci qo mukils Kw< ny rwiz ky dorwn s<dysw-vwhk Byj kr gu{ swihb ko hwr mwnny ky ile khw[ gu{ swihb ny infrqw sy e<kwr krqy hue áp t ikxw ik ''ávwibmwn ky ile lvnw Dwm~ hy['' Agly idn mukils Kw< ny gu{ swihb ko llkwrw ik Ab Awmny-swmny ki j<g hogi[ gu{ ji ny asy phly vwr krny ky ile khw jo ik KwlI gxw[ ipr gu{ swihb ny K<fy sy Eysw vwr ikxw ik jo mukils Kw< ki Fwl ko cirqw huaw asky isr ky pwr ho gxw[ SwwhI POj BXBIq ho vhw< sy plwxn kr ge~[ gu{ swihb ki jiq hue~[ es j<g ky bwd gu{ swihb ny Jbwl jwkr ApnI supuzi bibi viro ji kw ivvwh ikxw[ qëpscwq gu{ ji ny I hirgoib<dpur jwny kw inxw~x ikxw[ 2. dusri j<g I hirgoib<dpur ki : I gu{ hirgoib<d swihb ki bfæqi qwkq c<du jysy Anyk du to< ki Aw<Ko< my< Ktk rhi QwI[ Eysy du t v iá vwly log gu{ swihb ky swqw lvny kw bhwnw FU<F rhy Qwy[ enhi my< sy Bgvwn dws GyrV Qww, jo ik A#sr is#ko< ko pryswwn krqw Qww AOr c<du kw irsqydwr
< gurmiq zwn 9 Qww[ esny gu{ swihb ko kuvcn boly[ gu{ swihb ky Sww<iqpUv~k smjwny pr BI Xh nhi< smjw AOr Agly idn swiqwxo< sihq Awkr JgVw krny lgw[ Pláv}p is#ko< ky hwqwo< mwrw gxw[ Bgvwn dws GyrV ky puz rqn c<d ny jl<dwr ky POjdwr AÑduØlw Kwn ky pws Apny ipqw ki moq ky s<db~ my< bwq ki AOr gu{ swihb ki bfæqi hue~ qwkq ko rokny ko khw[ Bgvwn dws kw s<b<dwi Ev< c<du kw Bwe~ lwl c<d qqww c<du kw bytw km~ c<d jl<dwr my< mojud Qwy[ AÑduØlw Kwn ny POj lykr cfæwe~ kr di[ qin idn Gmwswn Xu huaw[ A<q my< AÑduØlw Kwn, rqn c<d qqww km~ c<d gu{ swihb ky hwqwo< mwry ge AOr POj mydwn CoVkr no do ^Xwrh ho ge~[ gu{ swihb ki POj kw BI kwpi nukswn huaw, lyikn ivjx gu{ swihb ki hi hue~[ AÑduØlw Kw< ki moq ky aprw<q doawbw my< AËXwcwr Ev< juøm ki smwiîq hue~ AOr is#ko< ki hoslw-apjwe~ hue~[ Pláv}p gu{ swihb ki POj my< nojvwno< kw Awnw ke~ gunw bfæ gxw[ qisri j<g mihrwj (mrwj) ki : nv<br, 1631 e~. my< gu{ swihb Apny cwr dory pr mwlvw my< Dwm~ cwr kr rhy Qwy[ esi dorwn ms<d kwbul sy gu{ swihb ky ile By<t kw swmwn AOr do Aiq su<dr v aám nál ky GoVy-- idlbwg AOr gulbwg lw rhy Qwy[ Xy GoVy rwáqy my< hi bwdswwh ky APsro< ny CIn ile AOr bwdswwh ko By<t kr ide[ kwbul sy AwE Ek ms<d ny es bwbq gu{ swihb ko bqwxw[ Bwe~ ibdwi c<d ny dono< GoVo< ko vwips lwny kw ijmmw ilxw AOr esy bwkubi inbwqy hue GoVy vwips ly AwXy[ POjdwr lølw byg ny esy Apnw Gor Apmwn smjw AOr lgbg 35000 POj lykr gu{ ji pr AwŸmxw kr idxw[ gu{ ji ny nqwwxwy ki Fwb pr mocw~ s<bwlw[ do idn Gmwswn Xu huaw[ dono< Aor sy BwrI nukswn huaw[ A<q my< lølw byg ny gu{ swihb ko llkwrw AOr gu{ swihb sidwi lvwe~ hyqu swmny AwE[ phly qiro< AOr ipr qyg sy lvwe~ hony lgi[ lølw byg gu{ ji ky hwqwo< mwrw gxw[ aski POj rpu-c#kr ho ge~[ eiqhwskwr ilkqy hy< ik es Xu my< 1200 sy AiDwk is#k SwhId hue[ ivjx ny gu{ swihb ky crxw cumy[ es ivjx ki ám iq my< gu{ ji ny Ek srovr kw inmw~xw krvwxw, ijskw nwm 'gu}sr' rkw gxw[ 4. coqwi j<g krqwrpur ki : mrwj ky Xu my< ivjx pwkr gu{ swihb 1632 e~. my krqwrpur Aw ge[ kuc smx bwd is#ko< AOr muglo< my < j<g icvi, ijskw mu$x kwrxw Qww- - py <dy Kwn[ Xh vhi py<dy Kwn Qww jo I gu{ hirgoib<d swihb ky pws syvk ky }p my < rhqw Qww[ asy gu{ ji ny bvy lwf-îxwr sy pwlwposw Qww[ smx pwkr Xh bhuq Ah<kwrI ho gxw Qww AOr gu{ ji ky AwdySw ki Avhylnw BI krny lgw Qww[ gu{ ji ny esy nokri sy inkwl idxw[ py <dy Kwn mugl bwdswwh ky swqw jw imlw[ asny mukils Kw< ky Bwe~ kwly Kw< ko gu{ ji ky iv{ BVkwXw qqww asy ApnI puri mdd dyny ki Go wxww kr di[ bwdswwh ny kwly Kw< ki dyk-ryk my < pcws hjæwr ky lgbg POj dykr asy krqwrpur pr cfæwe~ krny hyqu Byj idxw, ijsmy< jl<dwr ky POjdwr kuqubü In ny BI swqw idxw[
< gurmiq zwn 10 SwwhI POj ny krqwrpur ko puri qrh sy Gyr ilxw[ Gmwswn Xu huaw[ es Xu my < I gu{ qyg bhwdr swihb ny qyg ky johr idkwe, ijsky Pláv}p gu{-ipqw I gu{ hirgoib<d swihb ny ankw nwm 'iqawg møl' sy 'qyg bhwdr' kr idxw Qww[ POj ki AguAwe~ Bwe~ ibdwi c<d Ev< bwbw guridáw ji kr rhy Qwy[ is#k POj ny SwwhI POj ko nwko< cny cbvwe[ es Xu my < kwly Kw< Ev< Asmwn Kw< mwry ge[ Ah<kwrI py <dy Kw< ny gu{ swihb ko llkwrw[ Awmny-swmny lvwe~ hue~[ gu{ swihb ny Apny ávbwv ky muqwibk py <dy Kw< ko phly vwr krny ky ile khw[ py <dy Kw< ny qin vwr ike[ gu{ swihb ny asky vwr ko rok kr jb vwr ikxw qo phly hi vwr my < vh Fyr ho gxw[ aski purwni vpwdwri ko DXwn my< rkqy hue miri-piri ky mwilk I gu{ hirgoib<d swihb ny askw mu<h po<cw AOr Fwl ki CwXw krky khw, ''py<dy Kw<! klmw pfæ['' py<dy Kw<, jo QwoVy-sy hosw my< Qww, ny jvwb my< khw, ''sçcy pwqswwh! AwpkI qyg hi myrw klmw hy['' eqnw khqy hi asky Svws pury ho ge[ py<dy Kw< qqww kwly Kw< ky mrny ki dyr QwI ik SwwhI POj mydwn CoV kr Bwg ge~[ SwhId is#ko< kw s<ákwr kr Ev< SwwhI POijXo< ko dpnw kr gu{ swihb spirvwr kirqpur swihb cly ge[ es lvwe~ ky aprw<q eiqhwskwro< ky lykn ky Anuswr DwIrml ny Swwhjhw< ko ict`ti ilki ik ''my< Awpkw qwbydwr AOr vpwdwr hu<['' as smx sy hi guris#ko< ko DwIrmilXo< ky swqw roti-boti kw s<b<dw n rkny kw AwdySw hy[ in k w~q: cwro< Xu Ah<kwrI hu#mrwn cokvi ªwrw gu{ swihb pr Qwopy ge[ gu{ swihb ny ávwibmwn qqww Dwm~ ki r@ww hyqu AËX<q bhwduri Ev< SwUrvIrqw sy cwro< Xu jiq ile[ en Xu o< ky bwd Awpny kirqpur swihb invws ikxw qqww Dwm~- cwr pr ivswy w DXwn idxw[ aphwr Eysw jo jivn Br Xwd rhy Xh bwq hr Ek Awm v Kws ÛXi#q ky mn ko kcotqi rhqi hy ik vo Apny imzo<, smb<idwxo< ko Xid aphwr dy qo #Xw dy? iksi ky jnm-idn Awid Xw iksi ivsoˆw idvs pr iksi ko kuc By<t ikxw jwe qo Eysw aphwr ho ijsy ávikwr krny vwlw ij<dgi Br Xwd rky[ esky ile Ab ÈXwdw socny AOr ic<qw ki j}rq nhi< hy[ jivn Br kw aphwr hy 'gurmiq zwn'[ aphwr BI Eysw ik jb hr mwh imz Awid ky Gr pr jwkr fwikxw 'gurmiq zwn' ki priq QwmwEgw qo Awpkw imz hr mwh Awpkw SwuiŸXw krqw nhi< Qwkygw[ Awp Apny imz Xw iksi smb<dwi ko kyvl 100/- {pxy my< aphwráv}p 'gurmiq zwn' kw AwjIvn sdáx bnw diije AOr hwisl kiije Apny imz ki jivn Br ki KuiSwXw<[ Xh sodw byhd sáqw Ev< lwbkwri rhygw[ Awj hi mniawf~r Xw by<kföwït ky jire c<dw Byjkr Apny imz Xw smb<dwi ko 'gurmiq zwn' kw AwjIvn sdáx bnwkr asy es bhumuøx 'aphwr' sy invwjy<[ -s<pwdk[
gurmiq zwn 11 ivsv-køxwxw kw sv~ y T mwg~ miri AOr piri kw is w<q -fw. sëxy<«pwl is<g* ivsv my< ijqni giq ho rhi hy, mnu X aqnw hi Swi#qSwwlI ho rhw hy qqww smáxwxy< assy khi< AiDwk bfæqi jw rhi hy<[ sbsy bvi cunoqi Sww<iq AOr ÛXváQww ki hy[ sv~z Asur@ww kw vwqwvrxw bnw huaw hy[ bvy sy bvy dysw Asuri@wq hy<[ mnu X ky ÛXi#qgq jivn my< BI Sww<iq AOr iáqwrqw nhi< hy[ I gu{ nwnk swihb ny s<swr kw hwl bqwqy hue Prmwn ikxw Qww ik smx CurI ki Dwwr-sw qi@xw ho gxw hy[ ijn pr smwj ko s<bwlny AOr idsww dyny ki ijmmydwri hy vy lob, moh AOr Ah<kwr my< pv kr kswe~ jysy ind~xi AOr s<vydnhin ho ge hy<[ iksi kw koe~ Dwm~ nhi< bcw hy[ sbi mnmwni krny pr aqr AwXy hy< AOr mwz Apny ávwqwo~< ki puiq~ my< lgy hue hy<[ I gu{ nwnk swihb ny esky ile AmwváXw ki A<DwyrI rwq kw adwhrxw idxw, ijsmy< c<«mw Awlop ho jwqw hy[ esi qrh Anwcwr AOr ANXwX eqnw bfæ gxw hy ik log sc, Dwm~ Ev< Apny ká~ûxo< ki phcwn krny Xo^X nhi< rhy[ essy sbi duki hy<[ anhy< koe~ apwx nhi< suj rhw ik kysy duko< sy abry<[ mwnv-smwj ko duko< sy mui#q kw mwg~ I gu{ nwnk swihb ny idkwxw AOr khw ik es mwg~ pr vhi cl skqw hy jo ËXwg AOr bildwn krny ko qëpr ho : ja qa ym Kylxw kw cwa ] is{ Dwir qli gli myri Awa ] (pºw 1412) *e~-1716, rwjwji purm, lkn -226017, Pon : 94159-60533 s<swr sdw hi duko< AOr iv wmqwao< sy mui#q ki AwSww krqw rhw, ik<qu es a ysx ki wiîq ky ile puxw~ smp~xw ki Bwvnw kbi ÛX#q nhi< hue~ QwI[ I gu{ nwnk swihb ny esy mnu X ky A<qr ki AváQww sy jovw AOr asy qwvnw ki : A<Dwuly ikaw pweaw jig Awe ] rwmu irdy nhi gur ki syvw cwly mulu gvwe ] (pºw 1126) gu{ swihb ny khw ik mnu X ki AváQww nyzhin jysi ho ge~ hy, ijsy ApnI idsww kw hi zwn nhi< hy[ asny mn my< prmwëmw ko Dwwrxw nhi< ikxw[ mn my< qo ivkwro< AOr mwxw-moh kw Swor hy[ Eysw hi imqxw askw Awcwr-ÛXvhwr hy[ Avguxwo<, ivkwro< my< ilîq rh kr askw jivn ÛXQw~ clw jw rhw hy[ prmwëmw sy myl kw suk qo asy imlw hi nhi<, #Xo<ik n qo asny kbi mn sy eski kwmnw ki AOr n esky ile sd`km~ ike[ I gu{ nwnk swihb kw p<qw mn AOr Awcrxw dono< ki Swu qw kw p<qw Qww[ es pr clny kw AQw~ hy-- smwj ki CurI jysi qiki ho ge~ soc AOr ÛXváQww sy swmnw krnw[ es mwg~ pr smwj ky Asrdwr, qwkqvr AOr ind~xi logo< ky AËXwcwro< sy BI mukwblw Qww[ I gu{ nwnk swihb ky bqwxy p<qw pr clqy hue Dwm~ ky sçcy áv}p ko BI s<swr ky swmny lwnw Qww jo ANXwX AOr AËXwcwr
gurmiq zwn 12 ky Gor A<Dwkwr my< Ko gxw Qww[ Xh sbsy kitn kwx~ Qww ijsy purw krny kw s<køp gu{ swihbwn ny Dwwrxw ikxw Qww[ I gu{ nwnk swihb ko bwbr ki kyd my< rh kr, I gu{ A<gd swihb ko humwxu< ky swmny Afol rh kr AOr I gu{ Amrdws ji ko 'phly p<gq pwcy s<gq' ky inxm kw Akbr sy pwln krvw kr slqnq ky smx ki qiki Dwwr ko ku<d krnw pvw Qww[ essy Swi#qSwwlI mugl swmrwèx ki AËXwcwrI mnov iá ko krwri cot phu<ci AOr Awm logo< my< ne~ AwSww pydw hony lgi[ I gu{ rwmdws swihb AOr I gu{ Arjn swihb ny Am q srovr, I Am qsr swihb ngr AOr I hirm<dr swihb kw inmw~xw kr Dwm~ ky áv}p ko ADwm~ AOr Anwcwr ki AmwváXw sy abwrny kw mhwn apkwr ikxw[ I gu{ Arjn swihb ny lwhor my< ApnI Swhwdq dykr Dwm~ ko jgmg nur bnw idxw[ Dwm~ ki bfæqi qwkq ADwm~ AOr ANXwX ki Swi#qXo< ko kbi shn nhi< hoqi[ EysI Swi#qXw< ávx< ko AiDwk ŸUr AOr ktor bnwqi jwqi hy<[ ankw sbsy bvw BX iksi ki jwn ly lynw hoqw hy[ I gu{ nwnk swihb ANXwX ky es mnoivzwn ko BlI-Bw<iq jwnqy Qwy, esi ile anho<ny Eysy logo< kw Aw wn ikxw Qww jo smx Awny pr Apny wxw BI dyny sy picy n hty<-- ''is{ dijy kwixw n kijy ]'' jb m ËXu kw BX nhi< rhqw qb AËXwcwrI, ANXwXI kw BX BI imt jwqw hy[ I gu{ hirgoib<d swihb kw miri AOr piri kw is w<q es BX ky imt jwny ki Go wxww QwI[ logo< ky mn my< sidxo< sy byty hue es BX ko qovny ki gu{ swihbwn ki Xui#q byimswl QwI[ Xh Xui#q QwI-- anhy< prmwëmw ky swqw jov kr asky BX my< ly Awnw[ prmwëmw ky BX kw AQw~ Qww-- aski sáw, svo~çcqw, mhwnqw AOr guxwo< ko jwnkr an pr ivsvws krnw, ijsy s<swr ki d i t my< Dwm~, piri AOr pujw mwnw jwqw Qww[ I gu{ nwnk swihb sy phly BI Dwm~ Qww[ gu{ swihb ny esy ivsvws my< bdlw Qww[ anho<ny khw ik prmwëmw ki pw sy hi mnu X Dwm~ ky mwg~ pr cl kr jivn jiqw hy[ mnu X ky ile prmwëmw hi sb kuc hy : isk miq sb buidw qumwri m<idr Cwvw qyry ] quj ibnu Av{ n jwxww myry swihbw guxw gwvw inq qyry ] (pºw 795) jb mnu X s<swr ki sv~ y T AOr Apwr Swi#q 'prmwëmw' kw s<g kr lyqw hy, asky hu#m AOr miq ky Anuswr clnw Awr<B kr dyqw hy, qo swry ivkwro<, mwxw-moh, s<swr ky iksi BI BX sy Xhw< qk ik ApnI m ËXu ky BX sy BI mu#q ho jwqw hy-- ''so jnu mukqu ijsu Ek ilv lwgi sdw rhy hir nwly ]'' asky ile jnm AOr m ËXu kw Byd imt jwqw hy : jivxw mrxwu ko smsir vyky ] bhuiv n mry nw jmu pyky ] (pºw 798) I gu{ hirgoib<d swihb ny pwxw ko piri AQwvw Dwm~ kw qik bnwkr esi ile kt ikxw, #Xo<ik vh puxw~ Swi#q QwI[ anky ªwrw Dwm~ ky qik }p my< pwxw Dwwrxw krnw Dwm~-jgq ki Ad`Buq Gtnw QwI[ essy puv~ colw, mwlw, d<f, jny, km<fl Awid Dwm~ ky icnh mwny jwqy Qwy[ pwxw rwjwao< AOr Xo wao< kw hiqwxwr QwI[ pwxw Dwwrxw krny pr I gu{ hirgoib<d swihb sy ke~ Sn BI ike ge AOr AwSw<kwXy< BI ÛX#q ki ge~< ik
gurmiq zwn 13 vy I gu{ nwnk swihb ky p<qw sy dur ho ge hy<[ Eysy s<dyh anhy< hi ho rhy Qwy ijnho<ny I gu{ hirgoib<d swihb ky puv~ ky gu{ swihbwn ªwrw idkwe ge Dwm~ ky áv}p ko inkt sy smjw v jwnw nhi< Qww[ gu{ swihbwn ny iksi ibº Dwm~ Xw ivcwrdwwrw ki nhi< mwz prmwëmw ki bwq ki QwI[ prmwëmw ky guxw, aski mhwnqw Ev< bl hi gu{ swihbwn ki d i t my< Dwm~ Qww AOr mnu X kw prmwëmw sy mn kw smb<dw áqwwipq krnw hi Dwwim~k km~ Qww : jian ko dwqw myrw Bu ] purn prmysur suawmi Git Git rwqw myrw Bu ] rhwa ] qw ki ghi mn at ] b<dwn qy hoe~ Cot ] ihrdy jip prmwn<d ] mn mwih BE An<d ] (pºw 894) I gu{ Arjn swihb ky apro#q vcn my< Dwm~ AOr Bi#q kw swr inihq hy, ijsy AËX<q srl F<g sy ÛX#q ikxw gxw hy[ gu{ swihb ny khw ik swry s<swr kw Ek dwqw hy, prmwëmw hy[ vh swri Swi#qXo< kw ávwmi AOr s i t ky kxw-kxw my< apiáqwq rh kr s<swr kw pwln kr rhw hy[ vh Dwm~ hy[ mnu X kw km~ hy ik vh Apny mn ko aski Swrxw my< itkw dy[ aski Swrxw AOr pw sy hi jivn ky swry duk dur hoqy hy< AOr a wr hoqw hy[ prmwëmw swry suko< kw dwqw hy[ asy mn my< bsw lyny sy jivn suko< sy Br jwqw hy[ jo Dwm~ swry duko< kw nwsw kr, suko< sy BrpUr kr dyny vwlw ho, askw bl AkQX hi khw jwegw[ Xh mnu X ky vsw my< nhi< hy, Bly hi vh ikqnw hi Swi#qSwwlI AOr sm #Xo< n ho[ Dwm~ ky es bl kw stik qik pwxw QwI[ Xh sçci Swi#q QwI[ I gu{ hirgoib<d swihb ny dusri pwxw rwjsi Swi#q ky }p my< phni[ s<swr my< ADwm~ AOr ANXwX ijs qrh crm pr Qww, Dwm~ ky mwg~ pr cl pwnw As<Bv-sw Qww[ Xh KVg ki qiki Dwwr pr clny jysw Qww : gurmuik mwrig clxww K<fyDwwr kwr inbh<dw[ (Bwe~ gurdws ji, vwr 24:21) log Dwm~ ky sçcy, ik<qu iv wm mwg~ pr cl sky<, esy I gu{ hirgoib<d swihb ny hi suiniscq ikxw[ rwjsi Swi#q ki qik-- ' pwxw' mwg~ ki bwdwwao< ko dur krny ky ile QwI[ I gu{ hirgoib<d swihb ky swmny BI Sn KVy hue ik anho<ny do pwxwy< miri AOr piri ki #Xo< Dwwrxw ki hy<[ gu{ swihb ny ksmir my< iswvwji ky Dwm~-gu{ smrqw rwmdws sy khw Qww-- ''bwqn PkIrI[ jwhr AmIrI[ Swsqr grib ki rikaw[ jrvwxwy ki BiKAw['' anho<ny khw ik anki ivcwrdwwrw I gu{ nwnk swihb ki isw@wwao< ky Anu}p hy, esi ile anho<ny rwjw jysw vysw Dwwrxw ikxw huaw hy[ Xh vysw Dwm~ ki y Tqw ko kt krny ky ile hy, #Xo<ik s<swr my< e~svr AOr Dwm~ ki hi sáw cl rhi hy[ gu{ swihb ny khw ik anky SwáZ koe~ rwjpwt áqwwipq krny ky ile nhi<, inb~l AOr sqwe logo< ki r@ww Ev< ANXwXI kw nwsw krny ky ile hy<[ esky ibnw Dwm~ ki BUimkw smpuxw~ nhi< hoqi[ khqy hy< ik gu{ swihb ki Xy áp t AOr inbi~k bwqy< sunkr smrqw rwmdws ki s<qui t hue~[ Dwm~ sdyv sy mnu X ky sbi duko< kw indwn krqw AwXw hy[ Xh ibº-ibº piriáqwiqxo<
gurmiq zwn 14 my< ibº-ibº }po< my< huaw hy : B Qw<B qy inksy ky ibsqwwr ] hrnwksu Cyida nk ibdwr ] ae prm purk dyvwidw dyv ] Bgiq hyiq nris<g Byv ] (pºw 1194) I gu{ hirgoib<d swihb ny BI XhI ikxw Qww[ jb I gu{ nwnk swihb ky crxw-ápsw~ wîq áqwwn nwnkmqw swihb (aárwk<f) pr XoigXo< ny ipr sy mnmiq krni Swu} kr di qo I gu{ hirgoib<d swihb is#k syinko< ko lykr I Am qsr swihb sy vhw< AwE[ dyk kr hi XoigXo< kw dl BXBIq ho gxw AOr vhw< sy Bwg gxw[ gu{ swihb ny ibnw Swi#q- Xog ike kwx~ is ikxw[ Awj vhw< su<dr gu{ªwrw swihb is#k p<qw ky mjæbuq cwr-ky <«ky }p my< SwoBwXmwn hy[ es @wyz kw rwjw bwj bhwdur I gu{ hirgoiv<d swihb ky apdysw sunkr is#k bn gxw Qww[ Xid I gu{ hirgoib<d swihb ny miri ki pwxw n Dwwrxw ki hoqi qo XoigXo< kw dl BXBIq hokr picy n ht jwqw[ Xid gu{ swihb ny piri ki pwxw n phni hoqi qo rwjw bwj bhwdur is#k n bnqw[ gu{ swihb ny Swi#q kw Xog Dwmw~nuswr ikxw AOr asky A<iqm pirxwwm ky }p my< Dwm~ ki iq Tw áqwwipq hue~[ s<swr my< Awj ASww<iq esile hy, #Xo<ik Swi#q kw mnmwnw Xog ikxw jw rhw hy[ Dwm~ ky nwm pr jo BI ikxw jw rhw hy assy Dwm~ ki áqwwpnw ky áqwwn pr G xww, ih<sw AOr BydBwv hi bfæ rhy hy<[ Xh jwnnw cwihe ik Swi#q kw khw< AOr kysw Xog krnw hy[ Eysw qbi s<bv hy jb mn my< prmwëmw kw bl AOr DXwn ho, jo d i t ko infr hi nhi<, iniv~kwr AOr inrvyr BI bnw dyqw hy[ I gu{ hirgoib<d swihb ny s<swr ko smjwny ky ile esky ËX@w mwxw ide[ ijs jhw<gir ky AwdySw pr gu{ swihb ky ipqw I gu{ Arjn swihb ko Ash XwqnwE< dykr anky jivn kw A<q ikxw gxw, asi jhw<gir ki jwn bcwny ky ile I gu{ hirgoib<d swihb ny ApnI pwxw ky Ek vwr sy Swyr ky do tukvy kr ide Qwy[ jhw<gir q%n Qww[ ApnI jwn bcwe jwny ky bwvjud asny gu{ swihb ko kyd kr ilxw AOr ^vwilxr ky ikly my< b<di bnw kr rkw[ gu{ swihb ny inji ávq<zqw ky ile syink-swi#q kw Xog nhi< ikxw[ jb virqw idkwny ky Avsr AwE qo vy qb BI nhi< cuky[ jhw<gir ko jb gu{ swihb ki mhwnqw kw bodw huaw qo asny anhy< AOr anky khny pr bwvn ANX b<di rwjwao< ko, jo asi ikly my< v wo~< sy kyd Qwy, anky swqw hi irhw kr idxw[ jhw<gir ky bwd jb Swwhjhw< g I pr bytw qo iáqwiqxw< bdl ge~<[ gu{ swihb ko muglo< ky swqw cwr X lvny pvy AOr cwro< Xu o< my< anki ivjx hue~[ gu{ swihb ny en Xu o< my< ávx< phl nhi< ki[ gu{ swihb ny EysI virqw idkwe~ ik koe~ BI Xu qin-cwr idn sy AiDwk nhi< clw[ ankw hu#m Qww ik ft kr lvnw hy, ik<qu SwáZhIn AQwvw Bwg rhy SwZu ki pit pr vwr nhi< krnw hy[ anho<ny synw BI siimq rki QwI[ kbi BI Ek smx pr anki synw ki s<$xw bis hjæwr sy AiDwk nhi< rhi[ gu{ swihb Xu o< ky du pirxwwmo< ky bwry my< jwnqy Qwy[ anhy< mwnv-jivn kw muøx pqw Qww[ Xu anky ile A<iqm ivkøp ki qrh
gurmiq zwn 15 Qwy, jysw ik I gu{ goib<d is<g ji ny BI 'jæpærnwmw' my< ilkw hy[ ankw bl AOr synw mwz ÛXvhwirk AOr ApirhwX~ AwvSXkqwAo< ki puiq~ ky ile QwI[ vy jwnqy Qwy ik s<$xwbl sy AiDwk mhävpuxw~ AwËm-bl AOr d Fæ inscx hy[ AwiËmk d Fæqw sy bwhri bl ke~ gunw bfæ jwqw hy[ I gu{ goib<d is<g ji kw icivxo< sy bwj quvvwny AOr svw lwk vyri ky swqw Ek is#k ko lvvwny kw s<køp esi ivcwr pr itkw huaw Qww[ Awj ivsv ky swry Coty-bVy dysw ApnI synx-swi#q bfæwny my< lgy hue hy<[ swmwijk jivn ki AwvSXkqwAo< my< ktoqi krky BI synx bjt inr<qr bfæwxw jw rhw hy[ synwao< ky pws eqny syink AOr hiqwxwr jmw ho ge hy< ik ke~ swl qk Xu Anvrq clqw rh skqw hy[ Xid prmwxwu Xu ho jwe qo dykqy hi dykqy swlo< kw jmw hiqwxwro< kw B<fwr n t ho jwegw AOr synwao< kw nwsw ho jwegw[ kwøpink Kqrw KVw kr ilxw gxw hy AOr swry dysw assy bcny ki A<DwI dov my< lgy hy<[ iksi BI dysw ky pws n qo AwiËmk Swi#q kw koe~ mwnd<f hy, n es pr ivsvws hy[ esi ky kwrxw simwao< pr qnwv hy AOr inr<qr s<g w~ ki iáqwiq bni hue~ hy[ s<swr ky AwDwy sy AiDwk dysw esmy< ilîq hy<[ eskw Bwv mnu X ky jivn pr pro@w-apro@w }p sy pv rhw hy[ miri AOr piri ki AvDwwrxww hi es BXwvh iáqwiq ko bdlny my< smqw~ AOr EkmwZ ivkøp hy[ I gu{ hirgoib<d swihb ny synw qyxwr ki, SwáZ Dwwrxw ike, Xu BI ike, ik<qu anky jivn kw AiDwkw<Sw smx Dwm~ ki iq Tw AOr logo< ky AwiËmk ivkws my< hi lgw : ihrdy nwmu vswehu ] Gir byty gu{ idwawehu ] guir pury scu kihaw ] so suku swcw lihaw ] (pºw 621) I gu{ hirgoib<d swihb kw sbsy bvw apkwr is#ko< my< AwËmivSvws jwgrq krnw Qww[ jb vy ^vwilxr ky ikly my< Qwy ke~ is#k ansy imlny AwE[ is#ko< ny hmlw kr anhy< vhw< sy mu#q krny ki Awzw mw<gi[ gu{ swihb ny enkwr kr idxw[ anho<ny khw ik I Am qsr swihb my< I hirm<dr swihb ki ÛXváQww is#k ávx< s<bwly<[ esky ile anho<ny bwbw buf`fw ji v ANX is#ko< ko AwvSXk indy~ w ide Qwy[ is#k es pr Kry aqry AOr I hirm<dr swihb ki mxw~dw v swrw b<dw gu{ swihb ki AnupiáQwiq my< BI sucw{ }p sy clqw rhw[ Awj jb lokq<z AOr Swi#qXo< ky ivky<«ikrxw ki bvi-bvi bwqy< ki jwqi hy< qb BI Swi#q ÛXvhwirk }p sy Ek Xw kuc ÛXi#qXo< my< hi ismti njær AwqI hy[ prápr ivsvws AOr logo< my< AwËmivSvws ki kmi áp t idkwe~ dyqi hy[ essy qmwm smáxwxy< pydw ho rhi hy<[ s<swr ky es pird SX my< do v w~ qk is#k s<gq ªwrw ávx< I hirm<dr swihb ki mxw~dw kwxm rknw bvi AwdSw~ yrxww ki qrh hy[ Awgy cl kr I gu{ goib<d is<g ji ny pw<c ÎXwro< ko Am q Ckw AOr bwd my< ansy ávx< Am q Ck kr prápr ivsvws, smwnqw, Swi#qXo< ky NXwiXk ivky<«ikrxw ki esi Bwvnw ko iváqwr idxw Qww[ esy ABUqpUv~ Gtnw ky }p my< dykw jwqw hy[ I gu{ hirgoib<d swihb ny logo< ky mn
gurmiq zwn 16 ko prmwëmw ky swqw jovny pr sdw hi DXwn ky<i«q rkw Qww[ anky ile prmwëmw my< rm jwny ki AváQww mnu X ki sv~ y T AváQww QwI[ gu{ swihb sdyv s<gq ko Swu AOr EkwgR mn sy pwt krny ki yrxww dyqy Qwy[ Ek cilq swki ky Anuswr Ek bwr Dwm~ pr ccw~ ho rhi QwI qo gu{ swihb ny pucw ik kon mn lgw kr pwt kr skqw hy? as smx gu{ swihb ky drbwr my< apiáqwq Bwe~ gopwl Awgy AwE AOr gu{ swihb ki Anumiq sy jpu ji swihb kw pwt Awr<B ikxw[ ijs mnoxog sy vo pwt kr rhy Qwy asy dyk sbi log bvy Bwivq hue AOr gu{ swihb BI mn hi mn aski Sw<sw krny lgy[ gu{ swihb ny socw ik Eysy inm~l B#q ko qo bvw aphwr imlnw cwihe[ gu{ swihb ny g<birqwpuv~k soc ilxw ik vy Bwe~ gopwl ko gu{awe~ so<p dy<gy[ Bwe~ gopwl jpu ji swihb ki sy<qisvi< pavi-- ''sc K<if vsy inr<kw{ ]'' pr phu<c ge Qwy[ TIk asi smx anky mn my< ivcwr AwXw ik Xid gu{ swihb sº ho< qo anh<y an pw<c GoVo< my< sy Ek GoVw dy dy< jo DwnI ÛXwpwrI subwgw lykr AwXw hy[ gu{ swihb ny anky ivcwr ko Bw<p ilxw AOr gu{awe~ dyny ky áqwwn pr GoVw idxw[ essy I gu{ hirgoib<d swihb ki Dwm~ ky iq pwvn d i t kw s<kyq imlqw hy[ I gu{ hirgoib<d swihb Dwm~ qqww Dwwim~k v iá ko svo~ám mwnqy Qwy AOr esky ile Apnw sv~áv Ap~xw krny ko qyxwr Qwy[ anki d i t bhuq scyq AOr ghri QwI[ anhy< jysy hi Bwe~ gopwl ki vwáqivk eçcw kw Bwn Br huaw, anho<ny Apnw inxw~x bdl anhy< GoVw dy idxw, #Xo<ik vy esi ky Xo^X Qwy[ Awj s<swr ki XhI smáxw hy[ Xo^Xqw kw sçcw muøxw<kn nhi< hy[ ke~ log vh sb kuc wîq kr lyqy hy< ijsky vy Xo^X nhi< hoqy[ ijnky pws dyny ki Swi#q hy vy es Xo^X nhi< ik iksi ki Xo^Xqw ko prk sky< AOr DXwn my< rky<[ Awj Dwm~ AOr sc ky ile áqwwn km pvqw jw rhw hy[ s<swr my< Sww<iq AOr sd`bwv ky ile mn sy Swu AOr AwiËmk bl sy BrpUr qn cwihe[ I gu{ hirgoib<d swihb ny ijs qrh is#k qyxwr ike, s<swr kw hr ÛXi#q cwhy vh iksi BI Dwm~ ko mwnny vwlw ho, A<qr`-AváQww is#k vwli rky[ ivsv kw ihq miri AOr piri ky is w<q my< hi inihq hy[ ivsv ki giq ÛXwpwrIkrxw AOr apbo#qwvwd my< nhi<, Dwm~ ki iq Tw AOr Dwm~ ky ile sb kuc NXOCwvr kr dyny my< hy[ essy jivn ki smáxwxy< dur ho<gi AOr NXwXpUxw~ smwj ivkisq hogw : inhk<tk rwju Bu<ic qu gurmuik scu kmwe~ ] scy qkiq bytw inawa kir sqs<giq myil imlwe~ ] (pºw 1087)
gurmiq zwn 17 Bi#q Swi#q kw sy w<iqk qqww Eyiqhwisk pircx -s. suir<dr is<g inmwxww* gurmiq ky sux~ ky adx hony qqww kwswmwn hony sy puv~ Bwrqv w~ my< jhw< Ek Aor sguxw Bi#q ky nwm pr muiq~-pujw qqww ANX km~kw<fi apwsnw-ividwxw< cilq QwI<, vhi< g háqw-ëxwg BI prmwëmw ki Bi#q kw AtUt A<g bnw huaw Qww[ Xh ivcwr gurmiq ny hi phli bwr abwrw ik prmwëmw ki Bi#q ky ile g háqw-ëxwg mul }p sy BRmpUxw~ Dwwrxww hy[ XhI nhi<, g háqw Dwm~ ko puxw~ mwnxqw dyqy hue gu{ swihbwn ny Xh ivcwr BI bi$æswsw ikxw ik prmwëmw ki Bi#q qo Gr-pirvwr my< ivcrxw krqy hue hi ho skqi hy[ g háqw kw ËXwg krky prmwëmw ki Bi#q krny ky qqwwkiqwq qpiávxo<, nwqwo<-xoigxo<, swdwu-s<qo< ky sb dwvy JUTy qqww ÛXQw~ hy<, XQww: qjy igrsqu BeAw bn vwsi eku iknu mnuaw itky n itke~aw ] (pºw 835) Bi#q ky swqw-swqw Swi#q s<b<dwi BI swri duinxw my< AOr ivswy wq: Bwrqv w~ my< ke~ glq DwwrxwwE< cilq QwI<[ ke~ kwr ky Ek-dUsry ky ivrodwi AOr ke~ ávivrodwi BRm Bry s<køp logo< ky mn my< bs cuky Qwy[ Bi#q AOr Swi#q kw ivswy w }p sy s<b<dw qo Qww (#Xo<ik vwáqv my< Xh s<b<dw Awid-jugwid qqww ávwbwivk hy), pr<qu shi vw<icq }p my< n ile jwny ky kwrxw vh glq kwr ky GtnwŸm brqw rhw Qww[ is#k Dwm~ ky adx sy phly prmwëmw ki Bi#q mu$xq: 'krwmwqi Swi#q' wîq krny ky a ysx sy ki jwqi QwI[ Xh a ysx wîq ho jwny ky aprw<q duinxw ky køxwxw ki jgh duinxw ko BXBIq krny ky ile qqww ApnI mwnxqw bfæwny ky ile eskw eáqymwl ikxw jwqw Qww[ I gu{ nwnk swihb sy puv~ dysw Br my< hue s<qo<-b#qo< qqww supi PkIro< ny es idsww my< clny AOr Bi#q qqww Swi#q kw smnvx (imlwp) krny ki kwmnw ki; kuc wr<ibk Xws BI ike, pr<qu ke~ kwrxwo< sy an Xwso< ko vw<icq Pl n lg skw[ I gu{ nwnk swihb ny es iv wx pr BrpUr ic<qn ikxw[ phli bwr AwDXwiËmk AOr sw<swirk dono< kwr ky logo< ky pws gu{ ji Bi#q-Swi#q kw gurmiq mwfl lykr ge, ijsko AËX<q apxogi qqww AQw~pUxw~ qiq krqy hue as smx ky jnswdwwrxw ny kwpi ÛXwpk áqr pr ApnwXw AOr vy gurmiq-mwg~ pr clkr ApnI kwxw-køp krny lgy[ gu{ swihbwn ny Bi#q-Swi#q kw is w<q bi$æswsw krqy hue logo< ko áp t bqlw idxw ik prmwëmw ki Bi#q krny ky ile j<glo< my< jwny, qiqw~-áqwwno< pr Btkny, Bgvy váz phnny ki ibøkul koe~ AwvSXkqw nhi< : esu ByKY Qwwvhu igrho Blw ijqwhu ko vrswe ] (pºw 587) *4, h<sli #vwt~s~, qhsilpurw, I Am qsr swihb-143001; Pon: 88727-35111
gurmiq zwn 18 gurmiq-mwg~ ky Anuswr Swi#q ki AwvSXkqw BI bhuq aësuk Bwvnw sy mhsus ki ge~[ gurmiq ky Anuswr Xh Swi#q XoigXo< Xw qw<izko< ªwrw wîq ki jwny vwli qqwwkiqwq iri Xo<-isi Xo< vwli Swi#q ibøkul nhi<, Xh qo SwwrIirk, idmwgi AOr mwnisk jw~ hy, jo mnu X ko iq sw<swirk ká~ûx inbwny ky ile b$æswqi hy[ mnu X ny eskw AiDwk sy AiDwk sdupxog krnw hy[ es Swi#q kw s<cwr krky asny ApnI Gr-g háqwi ki gwvi ko bifæxw F<g sy clwnw hy[ eski ËXyk apxu#q ijmmydwri ko purw krny sy mu<h nhi< Pyrnw[ Gr-pirvwr hi qo e<swni smwj ki mul wr<ibk ekwe~ hy[ Bi#q-Swi#q is w<q kw Swi#q p@w hr kwr ky swmwijk, AwiQw~k As<quln, ANXwX, Asmwnqw, ibº-byd qqww AOr ke~ kwr ky rwjniiqk juøm-jbr ky iv{ Awvwjæ atwny sy lykr esky iv{ ftkr KVy hony qk hi nhi<, biøk esky ile ApnI jwn qk BI dy dyny ky ile yirq krqw hy[ I gu{ nwnk swihb ny ávx< eskw Swwndwr wr<b smx ky AËXwcwrI, AwŸmxwkwrI bwbr ªwrw sydpur (Eymnwbwd) pr AwŸmxw ky Avsr pr elwhi bwxwi ky ªwrw jordwr Awvwjæ atwkr qqww ANX Anyk ih<doáqwni kyidxo< ky swqw kwrwvws my< c#ki pis kr ikxw[ bwd my< bwbr kw gu{ ji ky Aifg inscx qqww anki inbi~kqw sy Bwivq hokr jyl my< ávx< Awkr slwm krnw vwáqv my< Bi#q-Swi#q ky s<køp ki phli áqwul qqww áp t ivjx QwI[ esky swqw }hwni qqww sdwcwrk ivjxo< kw inr<qr islislw clqw hmwry d i tgocr hoqw hy, ijsmy< dusry pwqswwh I gu{ A<gd swihb ªwrw gu{-drbwr my< AwXy mugl bwdswwh humwxu< ko KrI-KrI sunwnw adwhrxw ky qor pr ivcwr my< lwxw jw skqw hy[ v#q ky mugl Swwsko< ki Xh glq Dwwrxww QwI ik swmwijk qqww rwjniiqk kwxdy-kwnun ky Anuswr is#k gu{ swihbwn AOr anky is#k kyvl Bi#q ki rwh Apnw skqy hy<, mwz Bi#q kw hi cwr kr skqy hy<, pr<qu anko Swi#q ky swqw koe~ lynw-dynw nhi< rknw cwihe[ ankw Xh mwnnw Qww ik Swi#q qo bwdswwho< ky pws honi cwihe[ bwdswwh inr<kusw hy[ vh jysy cwhy, jb cwhy AOr jhw< cwhy Swi#q kw Xog krny ky ile ávq<z hy[ as pr koe~ pwb<di eëxwid nhi<[ vh logo< ky iq aárdwxi nhi<[ logo< pr mncwhy F<g sy hkumq krnw asko Kudw ki qrp sy imlw hk-hkuk hy[ I gu{ Arjn swihb ki Swhwdq ky s<g my< mugl bwdswwh jhw<gir kw 'qujæky-jhw<giri' my< A<ikq kqwn eskw ËX@w sw@wi hy[* gu{ swihbwn ny v#q ky mugl Swwsko< ki es soc ko n kyvl AávIkwrw biøk anho<ny esko s$æqi sy r krqy hue prmwëmw ko hi sv~swi#qmwn, svo~çc Swwsk dsww~xw[ anho<ny sw<swirk Swwsko< ko jn-køxwxwkwri niiqxo< ky Dwwrk hony ky ile jhw< elwhi *1. 'cunw<ic ibsxwry Ajæ swdw ih<du, biøk nwdwn muslmwny eálwm rw muköxdy Aqvwro Aojæwe Kud swkqw kus piri- -vlwxq vw bul<d Avwjæw grdwnidw bud[ rw gu{ mi< gupq<d v Ajæ AqrwPo jvwinb golwn-gul prásqw< bud rjuh Awvurdw ehqkwdy qmwm b Ajæhwr mi krd<dw[ Aj SwIh chwr pusq e~ dukwn rw gm~ mi dwswq<d[' 2. 'Prmudm ik rw bw isxwsq-v-b Xwsw rwmwn<d['
gurmiq zwn 19 bwxwi ky ªwrw yirq ikxw vhi< ávwbwivk Xw a ysxpuxw~ F<g sy hue~ By<to< ky smx BI es s<b<dwi in:s<koc Apnw mq ÛX#q krny sy picy n rhy[ I gu{ nwnk swihb ny qo v#q ky lodwi muslmwn Swwsko< ki anki jn-køxwxw sy ivhin Xw jn-ivrodwi niiqxo< ky kwrxw s$æq JwV-Jpt krqy hue 'sih' qk kh idxw : rwjy sih mukdm kuqy ] jwe jgweinh byty suqy ] (pºw 1288) qisry pwqswwh vfh<s rwg ki vwr my< 'rwjw' ko pirbwi wq krqy hue qqwwkiqwq rwjwao< ko es kwr nkwr rhy hy< : rwjy Aoe n AwKIAih ibiv mrih ipir juni pwih ] nwnk ivxwu nwvy nki vfi iprih sobw muil n pwih ] (pºw 590) jb I gu{ Arjn swihb ky smx my< v#q ky mugl bwdswwh ko Dwm~ qqww sëx kw cwr- swr bhuq hi cubny lgw, qo asny Kusro ki bgwvq my< gu{ ji pr aski shwxqw krny kw do w lgwkr anhy< SwhId kr idxw[ (vwáqv my< vh gu{ ji qqww is#k mq ki bfæqi loki Xqw ky kwrxw GbrwXw huaw Qww AOr gu{ ji ky iv{ koe~ n koe~ bhwnw FU<Fny ki qwk my< Qww[) qëpscwq I gu{ nwnk swihb ky smx sy cly Aw rhy Bi#q-Swi#q is w<q ky AiDwk abrny kw mwhol bn gxw[ vysy I gu{ Arjn swihb ny v#q ki AwvSXkqw ky m ynjær Bi#q- Swi#q kw Ek swqw AiDwkwiDwk s<cwr krny ki jæ}rq ko ApnI Swhwdq sy kuc v w~ phly hi mhsus kr ilxw Qww, ijskw Ek mwxw Xh hy ik Awp ji ny Apny supuz I gu{ hirgoib<d swihb ki SwáZ-iv w ky isw@wxw b<dw kw bwbw buf`fw ji ki ingrwni my< ikxw[ lwhor rvwnw hoqy smx gu{ ji ªwrw I gu{ hirgoib<d swihb ko SwáZ sjwkr ivcrxw krny kw Prmwn krny ky s<g BI imlqy hy<[ I gu{ hirgoib<d swihb ny gurg I ki ijmmdwri s<bwlqy hi ApnI inëx- iÿxw my< is#k Xuvko< ki kuisqxw< krvwnw Swwiml krky I hirm<dr swihb ky swmny Akwl bu<gy ( I Akwl q$æq swihb) ki s jnw krky qqww vhw< Bwe~ nëqww AOr Bwe~ AbduØlw nwmk FwifXo< sy vir-rsi vwro< kw gwxn krny ki pr<prw Awr<B krky Apny is#ko< qqww jnswdwwrxw ko Bi#q-Swi#q is w<q ko kmwny kw Aw wn ikxw[ v#q ky Ah<kwrI mugl bwdswwh jhw<gir ky ANXwXpUxw~ rwjniiqk b<dw ko n ávikwr krny kw hi nhi< biøk eskw SwáZb hokr swmnw krny kw ÛXvhwirk kdm I gu{ hirgoib<d swihb ny hi bfæwxw[ bwdswwhi injwm ky iv{ hue~ cwro< j<go< my< ivjx wîq krky gu{ swihb v anky is#ko< ny Xh is kr idxw ik vy Ab jwibr b<dw ko KËm krny ki @wmqw BI ivkisq kry<gy[ Bi#q AOr Swi#q anki rhni (rhn-shn) kw AiBº A<g bn ge~[ gu{-gr my< Bi#q-Swi#q is w<q ko AwdSw~ }p my< ÛXvhwirk }p sy lwgu hoqw dyk kr gu{- Gr ky qëkwlin is FwfI Bwe~ nëqww AOr AbduØlw ny gwxw: do qlvwri< b IAw<, ek miri di ek piri di[ ek Ajæmq di ek rwj di, ek rwki kry vjæir di[ ih<mq bwhw< kotgfæ, drvwjæw blk bkir di[ nwl ispwhi nil nl,
gurmiq zwn 20 mwr duswtw< kry qgir ji[ p^g qyri, ki jhw<gir di? I gu{ hirgoib<d swihb ky ªwrw smuci jivn-jwc hi Bi#q-Swi#q is w<q ky Anu}p FwlI ge~[ es s<b<dwi Bwe~ gurdws ji ny bvy su<dr ivvrxw ide hy< : Dwrmswl kir bhidw ekq Qwwa< n itky itkweaw[ pwiqswh Gir Awvdy giv civaw pwiqswh cvweaw[ amiq mhlu n pwvdi ntw ipry n fry frweaw[ m<ji bih s<qokdw kuqy rik iskw{ iklweaw[ bwxwi kir suixw gw<vdw kqwy n suxwy n gwiv suxwweaw[ syvk pws n rkiain doki dust AwgU muih lweaw[ scu n luky lukweaw crxw kvl is#k Bvr lubweaw[ Aj{ jry n Awpu jxwweaw ] (vwr 26:24) Xh bwq BI ámxwi~x hy ik hkumqi jbr ky iv{ en j<go< my< I gu{ qyg bhwdr swihb ny BI Bwg ilxw Qww, jb ankw nwm 'iqawg møl' Qww[ krqwrpur j<g my< bhwduri ky ivswy w johr idklwny ky kwrxw gu{-ipqw I gu{ hirgoib<d swihb ny sºqw my< Awkr Apny bhwdur Xo w spuq ko 'qyg bhwdr' ki apwidw b$æsw di QwI qqww XhI ankw nxw nwm cilq ho gxw[ I gu{ hirgoib<d swihb ky bwd cwhy I gu{ hirrwx swihb ky smx v#q ki hkumq ky swqw sidwy qor pr rwjniiqk Xw syink t#kr-qkrwr qo n hue~, pr<qu gu{ swihb ny 2200 is#k bhwdur syinko< ki synw sdyv qyxwr-br-qyxwr rki AOr is#k bhwduro< ky j<gi AÒXws qqww iswkwr-muihmo< kw islislw clwe rkw[ I gu{ qyg bhwdr swihb ny v#q ky kær Ev< mjæhbi bwdswwh AOr<gjyb qqww asky subydwr ky sqwe v Swrxw AwE ksmiri p<ifqo< ki Dwwim~k ávq<zqw hyqu Apnw bildwn dykr Dwm~ ky nwm pr juøm-jæbr ky cln ko rokny kw jæordwr XËn ikxw[ anky bildwn ny I gu{ goib<d is<g ji ko Bi#q qqww Swi#q kw phly sy BI AiDwk mjæbuq jov-myl krny ki idsww my< iÿxwswil ikxw[ gu{ ji ny Bwrq Br ky Awm logo< ko v#q ky juøm Bry b<dw ky iv{ s<gitq ikxw qqww puxw~ }p sy SwáZb hokr juøm v ANXwX kw swmnw krny ky ile qyxwr ikxw[ esi idsww my< gu{ ji ny 1699 e~. my< 1756 ib. ki vyswki vwly idn Kwlsw p<qw ki s jnw ki[ asky bwd kw is#k eiqhws Kwlsy ki AËX<q Swwndwr wiîqxo< kw eiqhws hy[ Bi#q AOr Swi#q Kwlsy ki rhni kw AiBº A<g bni[ esi Bi#q-Swi#q ky AwdSw~ smnvx ky AwDwwr pr I gu{ goib<d is<g ji ki AguAwe~ my< Kwlswe~ is#k ispwihxo< ny ''svw lwk sy Ek lvw <[ qby goib<d is<g nwm khw <['' ki khwvq ko A@wrSw: sëx is ikxw, cwhy vh cmkor ki gfæi QwI Xw ikdrwxwy ki Fwb-- I mukqsr swihb[ I gu{ goib<d is<g ji ny nw<dyv (di@wxw) sy mwdwodws byrwgi ko Kwlsw sjwkr, bwbw b<dw is<g bhwdur bnwkr asky swqw cuin<dw jw<bwjæ is<go< kw jëqww Byjkr Apnw AwSwIvw~d dykr p<jwb Byjw jo p<jwb Awkr bhuq bvi Swi#qSwwlI synw my< ivkisq ho gxw[ es synw ny v#q ky juømi b<dw ki jvy< ihlwkr rk di< qqww Kwlsw rwèx ki áqwwpnw ki[ I
gurmiq zwn 21 gu{ nwnk dyv ji- I gu{ goib<d is<g ji ky nwm pr is#kw clwxw qqww mukilsgfæ (lohgfæ) ko ApnI rwjdwwni bnwxw[ juømi b<dw ny cwhy Ek bwr ApnI swri qwkq Jo<k kr bwbw ji ªwrw áqwwipq is#k rwèx, ijsko shi AQwo~< my< lok rwèx khw jw skqw hy, ko AáQwwXI }p sy kuc pcwv idxw, pr<qu is#ko< ko Bi#q-Swi#q ky AwdSw~ s<xog sy ivcilq krnw Ab asky vsw my< nhi< Qww[ cwhy v#q ky hwikmo< ny is#ko< kw anky Gr my< jinw dusvwr kr idxw, anko j<glo<-phwvo< my< rhnw pvw, GoVo< ki kwitxw< hi anky Gr bn ge, is#ko< ky isro< ky muøx rky ge, do GØlUGwro< (jns<hwr) my< v#q ky hwikmo< qqww bwhri APgwn AwŸmxwkwirXo< ny gu{ ky is#ko< ko KËm krny kw hr s<bv XËn ikxw, pr<qu is#ko< ny hryk muiskl pl kw s<qo w v DwYX~ ky swqw swmnw krky A<q my< 18vI< sdi ky mdx ky bwd is#k imsly< áqwwipq kr li<[ ipr mhwrwjw rxwjiq is<g ki AguAwe~ my< ivswwl p<jwb qqww aárpiscmi Bwrq ky kwpi bvy @wyz my< Kwlsw rwèx kw Dvj JulwXw[ Xh sb gu{-b$æswy Bi#q-Swi#q is w<q kw hi kirsmw Qww[ Bi#q-Swi#q kw is w<q guris#k ko askw hlq-plq AQww~q` sw<swirk AOr AwiËmk jivn s<vwrny qqww smuh smwj ky køxwxw ky ile XQwws<Bv AiDwk sy AiDwk Xogdwn dyny hyqu aski AguAwe~ krqw hy[ Xh asko gurmuk ki apwidw qk phu<cwny ky s@wm hy[ es is w<q ky ABwv my< ivkws iksi kwr BI s<bv nhi<[ Xid Awj hm is#k khlvwkr BI Anyk kwr ki tyfæi-myfæi ÛXi#qgq, swmwijk, AwiQw~k, rwjniiqk, sw<á iqk qqww komi smáxwao< my< igry hue hy< qo hmy< socnw hogw ik Bi#q-Swi#q is w<q ko jivn my< kmwny qqww lwgu krny my< hmsy khw<-khw< FIl hue~ hy[ Awj bwhri }p sy dyky< qo XU< lgqw hy jysy Bi#q kw bhuq cln ho rhw hy[ jghjgh Bi#q bw<tny ky dwvy krny vwly mwfn~ 's<q' (s<qinxw< BI) ávx< hi 108 Xw 1008 ki apwidwxo< sy lys hokr logo< ko Apnw 'Bi#q-B<fwr' lutwny qqww ApnI Swi#q sy anki sb kwr ki smáxwao< kw smwdwwn krny kw Fo<g rcwe hue hy<[ jnswdwwrxw anky c<gul my< P<sw huaw anko Apnw sv~áv lutwny ky rwáqy pv cukw hy[ log an pr A<DwivSvws ike byty hy<[ Awj nkli s<qo< ky toly sykvo< hi ikámo< ky hy<[ kuc qo hmwri pwirvwirk aljno< kw smwdwwn dyny ky nwm pr hmwri AwiQw~k lut kr rhy hy< qo kuc idûx ÈXoiq idkwny kw dwvw kr rhy hy<[ hmy< en sbi sy bckr gurmiq ivcwrdwwrw qqww I gu{ gr<qw swihb ki Aot lyni hogi[ vhi< sy hmy< Bi#q-Swi#q kw TIk mwg~ iml pwegw AOr hm ApnI bhup@wix lut sy bc skqy hy<[ Awj hmwry dysw my< oqwao< ki s<$xw Xw SwimXwny-ápIkro< ki bhuqwxq ky ilhwj sy bhuq bvy áqr ky Bi#q smmyln BI hoqy idkwe~ dy rhy hy<[ enmy< s<q, zwni, bwbw, muin, AwcwX~, ávwmi eëxwid khlvwny vwly v#qw Apny vcno< sy kwpi loki X hue hy<[ anki splqw dyk kr inëx hi ne-ne cyhry qqwwkiqwq Bi#q smmylno< ky m<c pr swmny Aw rhy hy< qqww ti. vi. pr ivibº cynlo< ªwrw idkwe jw rhy hy<[ dsw~k- oqwgxw anki Tgny vwli BolI surq, lçcydwr Bw ww qqww mnmohk A<dwj Xw SwYlI eëxwid ky
gurmiq zwn 22 kwrxw anko Bu qk phu<cy hue hi nhi< biøk swkwr Bu hi mwn rhy hy<[ anky ªwrw Apny dsw~ko<- oqwao< ko vcno< ky ªwrw ijs Bu- Bi#q my< lgwny kw Xws ikxw jw rhw hy askw ghn ivsly wxw honw cwihe[ Xhw< qk ik gurbwxwi ki p<i#qxo< ko Apny a ysx ki puiq~ hyqu eáqymwl krny vwly kuc vcn dyny vwly cqur logo< ky vwáqivk a ysx ki jwnkwri rkni cwihe[ jnswdwwrxw ko snmr sujwv hy ik vy ËXyk vcn dyny vwly ky vwáqivk a ysx, aski Aw<qirk m<sww ki kuc n kuc jwnkwri AvSX rkni Swu} kry< n ik lçcydwr Bw wwjwl my< hi P<s kr rh jwe<[ logo< ko Xh BI áp t honw cwihe ik Bi#q koe~ ivsoˆw k@wo< my< icpkr Akyly G<to< bytkr Aw<Ky< mu<dy rknw Xw qqwwkiqwq Bi#q-swDwnw-iSwivro< my< Afol bytnw qqww qrh-qrh ky XogwÒXws krnw, mwlw Pyrnw, iksi ivswy w SwÑd Xw p<i#q ko hi dohrwe jwny eëxwid kmo~< kw nwm nhi<[ Bi#q iksi muiq~ ky smmuk bytnw, KVy honw Xw nwcnw-gwnw BI nhi< hy[ Bi#q qo AwËmivSly wxw hy Eysy Sno< kw ik my< kwm, ŸoDw, Ah<kwr, lob qqww moh ki iks kdr pkv my< hu<? my< enko khw< qk Apny vsw my< kr skqw hu<? #Xw myri d i t inm~l hy? esmy< bygwnw }p dykny-mwnny ki eçcw ki myl qo nhi<? mujy Akwrxw Xw inguxwi bwqo< pr guásw qo nhi< Awqw? mujy Apny }p, ApnI surq, ApnI jvwni, ApnI Dwn-s<piÁ kw Gm<f qo nhi<? my< pdwqwo~< ko EkZ krny ki dov my< khi< mwnvqwvwdi muøxo< ko qo nhi< qov rhw? my< Apny pirvwr ky moh my< P<sw huaw khi< dusry logo< ky AiDwkwro< ko qo nhi< CIn rhw? Eysy Anyko< Sno< ky smmuk hokr ensy pr atny ky ile sçcy }p sy eçcuk honw, ËXyk e<swn my< Bu kw nur dyknw; G xww, DwoKw eëxwid AmwnvIX burwexo< sy XQwws<Bv dur rhnw qqww prmwëmw ªwrw imly swdwno< sy s<qui t mhsus krqy hue s<qo w my< jivn- Xwpn krnw hi gurmiq ky Anuswr Bu ki sçci Bi#q hy[ gurbwxwi kw Prmwn hy ik Bu ki Bi#q ky ile hwqw kw kwx~ CoVny ki koe~ AwvSXkqw nhi< : nwmw khy iqlocnw muk sy rwmu s<mhwil ] hwqw pwa kir kwmu sbu ciqu inr<jn nwil ] (pºw 1375) ËXyk guris#k ázi-pu{ w ky ile gurmiq ky Bi#q-Swi#q is w<q ko Apny jivn-kwl my< sdw smmuk rknw qqww Aml my< lwnw prm AwvSXk hy[ Xh is w<q Awm logo< ky ile BI AËX<q apxogi qqww lwbdwxk hy[ vwáqv my< jnswdwwrxw ky køxwxw ky ile gurmiq ivcwrdwwrw sy bfækr ANX koe~ kwrgr ivcwrdwwrw es duinxw my< nhi< hy[ gurmiq is w<q hi hy< jo smuh mwnvqw ky Bly ko swmny rkkr s ijq ike ge hy< n ik iksi vg~ ivswy w ky ihqo< v ávwqwo~< ki puiq~ krqy hue[ lokwe~ ko Apny køxwxw ky ile A<q my< gurmiq ki Swrxw my< Awnw hi pvygw, #Xo<ik ''Avil Alh nu{ apweaw kudriq ky sb b<dy]'' jysi sv~swji qqww inm~l Bwvnw gurbwxwi ky ibnw AOr khi< sy imlni AËX<q muiskl hy[ AwAo! ApnI sbi kwr ki vq~mwn smáxwao< ky smwdwwn ky ile Bi#q-Swi#q is w<q ko Apnw kr Apnw qqww smuh s<swr kw køxwxw kry<[
gurmiq zwn 23 is#k Dwm~ ko smjny my< {ic rkny vwlo< ky ile miri-piri kw iv wx bhuq mhävpuxw~ hy[ miri-piri kw is w<q smuci is#k lhr ky s<g my< bhuq Ahm rol rkqw hy[ gurmiq ic<qn my< miri-piri is w<q Xw dsw~n hony ky swqw hi Eyiqhwisk soc ky }p my< hmysww kwxm rhw hy[ miri-piri kw ky<«ix rháx is#k p<qw ky ivkws my< ke~ }po< my< Alg-Alg s<køpo< ky mwdxm sy iv mwn huaw hy, jysy hlq-plq, din-duni, Bi#q- Swi#q, SwáZ-SwwáZ, gr<qw-p<qw, dyg-qyg AOr jog-bog Awid[ enmy< sy miri-piri ki jgh sbsy ÈXwdw eáqymwl ikxw jwqw SwÑd Bi#q- Swi#q hy[ miri-piri ko Dwm~ AOr rwjniiq ky nwm sy BI jwnw jwqw hy[ miri AOr piri dono< SwÑd swmi pr<prw qqww Bw ww my< sy AwE hy<[ enkw mul ArbI AOr PwrsI Bw ww hy[ 'miri' SwÑd PwrsI Bw ww ky SwÑd 'mir' sy bnw hy jo ArbI Bw ww ky 'AmIr' SwÑd sy ilxw lgqw hy[ 'mir' Xw 'AmIr' kw SwwiÑdk AQw~ hwikm, synwpiq Xw AwdySw dyny vwlw hy[ I gu{ nwnk swihb ny ApnI bwxwi my< bwbr ky ile 'mir' SwÑd eáqymwl ikxw hy : koti hu pir vrij rhwe jw mi{ suixwaw DwweAw ] (pºw 417) esi qrh 'piri' SwÑd BI PwrsI SwÑd 'pir' sy bnw hy, ijskw AQw~ hy-- Dwwim~k nyqw, Dwm~ kw apdysw krny vwlw Awid[ miri-piri kw s<køp -s. sukv<q is<g* gurbwxwi my < 'pir' lïjæ kw Xog ke~ áqwwno< pr huaw hy : gu{ pi{ sdwe m<gxw jwe ] (pºw 1245) Bwe~ gurdws ji ny gu{ swihbwn ky ile BI 'pir' SwÑd eáqymwl ikxw hy : p<ij ipawly p<ij pir CTmu pi{ bytw gu{ BwrI[ (vwr 1:48) gurmiq ic<qn AOr is#k eiqhws my< miri-piri kw smb<dw swdwwrxwqxw CTy pwqswwh I gu{ hirgoib<d swihb ky swqw hi jovw jwqw hy, pr<qu eskw qwëpx~ Xh nhi< hy ik gurmiq is w<q ky A<dr Xh s<køp phly mojud nhi< Qww[ miri-piri kw s<køp iksi BI Eyiqhwisk jæ}rq my< sy pydw nhi< huaw AOr n hi esko gurmiq jivn sy qov kr dykw jw skqw hy[ miri-piri ky s<køp kw AwDwwr hmy< I gu{ gr<qw swihb ki bwxwi my< sy wîq hoqw hy[ I gu{ nwnk swihb AOr B#q swihbwn ki bwxwi my< es ivcwr kw mul smwxw huaw hy[ gurbwxwi my< prmwëmw ko pwqswwho< kw pwqswwh, sbsy bvw rwjw khw gxw hy AOr aski mihmw q$æq Ev< drbwr jysy rwjsi pd-nwmo< ky swqw ki ge~ hy : vfw qyrw drbw{ scw qudwu qkqu ] (pºw 964) I gu{ nwnk swihb ny jhw< Dwwim~k nyqw ko asky igrqy Awcrxw ky ile qwvnw ki, vhi< rwjsi b<dwk ki nwlwxki ki BI s$æq SwÑdo< my< in<dw ki hy[ I gu{ nwnk *1382, gli n<. 6, Awjæwd rof, Cyhrtw, ijælw I Am qsr swihb- 143105; Pon : 8725929222
gurmiq zwn 24 swihb ªwrw clwe~ gu{qw-g I ki pr<prw ko gu{-gr ky rbwbi Bwe~ sáw ji AOr Bwe~ blv<f ji ny rwmkli ki vwr my< I gu{ nwnk swihb ªwrw clwxw rwèx khw hy jo ik sëx ki ni<v pr bnwxw gxw hy : nwnku rwju clweaw scu kotu sqwxwi niv dy ] (pºw 966) gu{ swihbwn kw Dwm~ kyvl inji jivn s<vwrny Xw Bi#q krny qk siimq rhny kw Dwm~ nhi< hy[ gu{ swihbwn ny jivn ky sbi p@wo<-- swmwijk, rwjniiqk AOr AwiQw~k Awid ko bwxwi ky mwdxm sy bxwn ikxw hy[ phly pw<c gu{ swihbwn qk AwDXwiËmk sur ki Dwwnqw ky bwvjud BI hmy< khi< swmwijk srokwro< ky iq adwsinqw idkwe~ nhi< dyqi[ I gu{ nwnk swihb ªwrw bwbr ky juømo< sy s<b<idwq açcirq bwxwi ky }p my< is Swbdo< ki qrp DXwn dyny sy gu{ ji ki rwjsi cyqnw ky dsw~n hoqy hy<, jo kyvl ivrodw AOr iv«oh qk hi siimq nhi< hy<, biøk cyqn }p my< pirvq~n ky AwDwwr ko s ijq krqy hy<[ gurbwxwi my < dj~ 'bygmpurw' AOr 'hlimi (ivnmr) rwj' SwÑd es cyqnqw ky ËX@w mwxw hy<[ es kwr I gu{ nwnk swihb sy lykr pw<cvy< pwqswwh qk sy w<iqk }p sy miri AOr piri kw sumyl Ad SX }p my< swqw-swqw clqw hy[ I gu{ Arjn dyv ji 1606 e~. my< SwhId hony ky bwd CTm` pwqswwh I gu{ hirgoib<d swihb ny is#ko< ko hiqwxwrb<d krny kw PYslw ikxw[ gu{ ji ny Kud do pwxwy< Dwwrxw ki<, ijnko miri AOr piri ki pwxwy< khw jwqw hy[ esi smx sy hi miri AOr piri kw s<køp ÛXvhwirk }p sy abr kr swmny Awqw hy[ siqgu{ ny miro< ki qrh klgi sjwnw Awr<B ikxw[ q$æq pr bytny lgy AOr s<gq ko GoVy Ev< SwáZ Awid By<t lwny ky ile khw gxw[ gu{ swihb ny I hirm<dr swihb ky swmny 12 Put <cw cbuqrw qyxwr krwxw AOr askw nwm Akwl bu<gw ( I Akwl q$æq swihb) rkw gxw[ siqgu{ q$æq pr byt kr is#ko< ky syink AOr rwjniiqk mwmlo< kw ËX@w nyq Ëv krny lgy[ is#k Dwm~ my< rwjniiq ko kbi BI glq nhi< mwnw gxw[ CTy siqgu{ kw syink Swi#q ko kt krnw ke~ logo< ko es qrh lgqw hy jysy gu{ swihb ny gurmiq pr<prw sy bwhr jwkr koe~ kwx~ ikxw hy[ es qrh ki bwq kyvl vhi kr skqw hy jo is#ki is w<q ky mul ko smjny ky p@w sy korw hy[ I gu{ hirgoib<d swihb ªwrw miripiri kw is w<q ÛXvhwirk }p sy kt krnw Eysw XËn Qww, ijsny is#k Dwm~ my< rwjniiq AOr Dwm~ ky imlkr clny ky BRm ko hmysww ky ile dur kr idxw Qww[ gurmiq ky is w<q AOr PlsPy kw mul srokwr ÈXoiq AOr jugiq (Xui#q) ki Eksurqw ko kwxm rknw hy, jo iksi BI kimq pr Alg nhi< ho skqi[ miri AOr piri ki pwxwy< Dwwrxw krny ky bwd BI ÈXoiq-jugiq ky is w<q ki koe~ aøl<gnw hoqi njær nhi< AwqI[ gu{ swihb ªwrw miri-piri ªwrw Dwm~ AOr rwjniiq kw Xh }p pysw krnw purbi Xw BwrqIX Dwmo~< ky cilq ivcwro< ki xwwli ky ile iksi e<klwb sy km nhi< Qww[ CTm` pwqswwh sy Awr<B hokr SwáZ AOr SwwáZ kw do pwxwo< kw spr inr<qr clqw huaw dsm pwqswwh qk phu<c kr Kwlsw-s jnw ky do-dwwry K<fy ky mwdxm sy kt hoqw hy[ siqgu{ Kwlsw ky mwdxm sy s<q-ispwhi }pi s<puxw~ mwnv ki vh bnwvt puri kr dyqy hy< ijsy phly pwqswwh ny 'jpu ji swihb' my< 'sicawr' khw hy[
gurmiq zwn 25 CTy pwqswwh ky smx sy hi miri-piri AOr Dwm~-rwjnIiq ky im xw ko glq swibq krny ki koiswswy< jwri hy<[ AwDwuinkvwdI Xw piscmi zwn- b<dw ky Bwv qly Dwm~ AOr rwjniiq ko Alg-Alg rkny kw mü w bwrbwr atwxw jwqw hy[ gurmiq PlsPy ki roswni my< enko Alg krnw As<Bv hy[ miri AOr piri dirxw ky iknwro< ki qrh hy<, ijnmy< jivn ki rvwni inr<qr bhqi hy[ Bi#q sy tuti hue~ Swi#q idswwhin hoqi hy[ asmy< inji ávwqw~ AOr rw@wsi v iáxw< jnm ly lyqi hy<[ Swi#q ky ibnw Bi#q BI SwUNXvwdI hokr rh jwqi hy AOr jæ}rq pvny pr Apnw bcwv BI nhi< kr skqi, esiile miri-piri ko dyg-qyg ky }p my< BI khw gxw hy[ gu{ swihbwn ªwrw AwDXwiËmk AOr duinxwvi Swi#qXo< ko Ek}pqw dyny ky bwvjud BI dono< kw s<quln hmysww kwxm rkw gxw hy[ n kbi miri piri ky pr AOr n hi piri miri ky pr hwvi hony di hy[ esi miripiri ky sumyl }p my< I hirm<dr swihb AOr I Akwl q$æq swihb Alg-Alg d tmwn hoqy hue BI Ek }p hy<[ apro#q swry GtnwŸm sy Xh smj lynw BI BUl hogi ik gurmiq ic<qn my< miripiri ko Ek-dUsry ky AiDwkwr-@wyZ my< dkl dyny ki CUt hy[ Eysw nhi< hy[ is is#k ic<qk AOr ivªwn fw. KVk is<g ky Anuswr- - ''miri piri ky ADwIn hy, rwj AOr Xog ki simw hy, Bi#q Swi#q ky Xog kw ivdwwn hy, Bog ky swqw Xog kw brqwrw hy AOr SwáZ hmysww SwwáZo< sy idsww grhxw krqy hy<['' I Akwl q$æq swihb ky swmny JUlqy do inswwn swihb es bwq ky suck hy< ik Dwm~ AOr rwjniiq ky smb<dw my< Dwm~ hmysww rwjniiq kw nyq Ëv krqw hy, pr<qu asmy< AnwvSXk dkl nhi< dyqw[ Dwm~ AOr rwjniiq kw nwpwk gtjov hmysww qbwhi kw kwrxw bnqw AwXw hy, jysy mdxkwlin smwj my< @wizx rwjw AOr brw³xwi puroihq-q<z kw gtjov qqww mugl hkumqo< ky smx smrwto< ky hr glq kwm ko kwjæi ªwrw Dwm~ ki ÛXw$Xw ky swqw shi Thrwnw eskw sbuq hy<[ en GtnwŸmo< ky ivpriq gurmiq is w<q my< Dwwim~k nyqw açc hoqw huaw BI rwjniiq kw kyvl mwg~dsw~k hy[ rwjniiqk qwkq hwisl krny ky bwd BI is#k Apny Dwm~ my< d Fæ rh kr iksi dusry ky Dwm~ ko KËm krny kw XËn nhi< krqw, biøk in p@w rhqw huaw sb Dwmo~< ko Plny-PUlny kw mokw dwn krqw hy[ eskw sbuq bwbw b<dw is<g bhwdur AOr mhwrwjw rxwjiq is<g ªwrw áqwwipq ike rwèx hy<[ gurmiq ky AwSwX ky Anuswr miri AOr piri sdw Ek-dUsry ky purk hy<[ enko Alg nhi< ikxw jw skqw[ en dono< p@wo< kw s<quilq sumyl hi inm~l p<qw kw AslI NXwrwpn hy[ shwxk puáqky< : 1. mhwn kosw : Bwe~ kwnh is<g nwbw 2. is#k e<klwb : s. jgjiq is<g 3. is#k PlsPy di BUimkw : fw. jsbir is<g AwhlUvwilXw 4. Dwm~ ADXXn AOr is#k ADXXn : fw. drswn is<g 5. gurmiq SwYlI : fw. mih<dr kor 6. Kwlsy di vwsi : s. siqbir is<g 7. nwnk kwsw pizkw (goøfn jubli ivswy ww<k) s<pw. fw. srbij<dr is<g 8. nwnk kwsw pizkw (ivsv Dwm~ bwni ivswy ww<k), s<pw. fw. srbij<dr is<g
< < gurmiq zwn 26 I Akwl q$æq swihb ki áqwwpnw AOr Bwv I Akwl q$æq swihb ny is#k p<qw ki Dwwim~k AOr rwjniiqk ijæ<dgi pr Aimt Cwp CoVI hy[ jb BI hm es s<áqww ky adx ky bwry my< ivcwr krqy hy< qo hmwrw DXwn shj hi miri-piri ky is w<q ki qrp ik<cw clw jwqw hy[ vwáqv my< I Akwl q$æq swihb ki s<áqww kw miri-piri ky is w<q ky swqw AtUt irsqw hy[ en dono< ny is#k p<qw ky rwjniiqk d i tkoxw ko indww~irq krny my< bhuq Xogdwn idxw hy[ Awj BI is#k p<qw ki rwjniiq AOr esky Swwsn ky iq rvyxy ko smjny ky ile miri-piri mul is w<q hy AOr esko ÛXvhwr my< lwny ky ile I Akwl q$æq swihb ki BUimkw ko njær-a<dwjæ nhi< ikxw jw skqw[ I Akwl q$æq swihb ki s<áqww I gu{ hirgoib<d swihb ªwrw is#k p<qw ky Dwwim~k AOr rwjniiqk AiDwkwro< ky ile mugl srkwr ky swqw lvy syink s<g w~ ki qik hy[ eski áqwwpnw ky Pláv}p is#k p<qw ki syink jëqwyb<di AiáqËv my < Awe~, ijsny is#k p<qw ko jbr-juøm sy AwvSXk sur@ww dwn ki[ es s<áqww ny is#k p<qw ko rwjniiqk Swi#q ky }p my< gitq krny my< BI Ahm Xogdwn idxw[ is#k p<qw ky Agly pvwv ko AnuBv krqy hue I gu{ Arjn dyv ji ny Bwe~ is<gw} AOr Bwe~ jyqy ko s<boidwq krqy hue vcn ikxw Qww ik ''Asw< jo SwsZ pkvny hyin, so gu} hirgoib<d dw }p Dwwr ky pkvny hyin[ smw< -fw. blv<q is<g* kljug dw vrqxww hy[ SwsZw< di ividaw kr mir di miri ikçc lyxwi hy qy Swbd di Iq kr pir di piri ly lyxwi hy[ qusw< CyvY < pwqswwh dy hjur rihxww['' esi qrh p<cm pwqswwh ny I gu{ hirgoib<d swihb ko Apny SwhIdI s<dysw my< ihdwxq ki QwI ik q$æq áqwwipq kro AOr XQwwSwi#q synw kw gtn BI kro[ I gu{ Arjn dyv ji ky apro#q AwdySwwnuswr I gu{ hirgoib<d swihb ªwrw I Akwl q$æq swihb ki áqwwpnw AOr miri-piri ky is w<q pr Aml sqhi áqr pr is#k Dwm~ ky buinxwdi is w<qo< ky iqkul lgqw hy[ ivsv- is eiqhwskwr AwrnoØf twxnbi ilkqw hy ik ''rwjniiq ky lob AOr SwáZo< ki cmk ny I gu{ hirgoib<d swihb ko Apny puv~jo< ky AwDXwiËmk mwg~ sy Btkw idxw Qww, ijssy is#k Dwm~ <cy Dwwim~k iswkr sy igr kr rwjniiq ki q<g-si nwli my < jw Gusw['' Eysy ivªwn BI hy ijnko I gu{ hirgoib<d swihb ky syink s<g w~ ky picy jwt s<á iq AOr eskw ikswni s<kt hi iÿxwswil lgqy hy <[ vwáqv my < en ivªwno< ny I gu{ hirgoib<d swihb ky syink s<g w~ AOr áqwwipq ike is w<q Ev< s<áqwwxo< ko is#k p<qw ky eiqhws ky Awnuswr AOr ivrwsq my < imly Dwwim~k v swmwijk ic<qn sy ibøkul Alg krky dykw hy[ drasl I Akwl q$æq swihb is#k p<qw ky rwjniiqk d i tkoxw ko s<áqwwe~ AwDwwr dwn krqw hy AOr eski áqwwpnw my ke~ Dwwim~k, swmwijk Ev< rwjniiqk phlu *BUqpUv~ fwxry#tr I gu{ gr<qw swihb Koj ky<«, gu{ nwnk dyv ivsviv wlx, I Am qsr swihb-143001, Pon : 98550-57624
gurmiq zwn 27 iÿxwswil hy <[ is#k Dwm~ kw cwr AOr s<gtn krqy hue is#k gu{ swihbwn ko A<d}nI AOr bwhri dono< qrh ki ivrodwi qwkqo< kw swmnw krnw pvw[ áqwwnix AOr w<qix áqr pr mugl hwikmo< ki e~ Xw~ ky Alwvw kærp<qwi molwno< AOr ih<du pujwri yxwi ki ivrodwqw BI shn krni pvi[ is#k p<qw ky A<d}nI ivgtnkwri qëvo< ny mugl hwikmo< ky swqw swjæbwjæ krky is#k gu{ swihbwn ki iáqwiq ko Tys phu<cwny ky XËn BI ike[ p<cm pwqswwh ky smx mixww s< dwx ny gu{ swihb ky bwry my< srkwri @wyzo< my< glqphmi PYlwny ki swijsw BI rci[ 1605 e~. my< bwdswwh Akbr ki m ËXu ky pscwq mugl srkwr ny Dwwim~k áqr pr p@wpwq AOr AshnSwIlqw ki niiq Dwwrxw kr li QwI[ kær suºi muslmwno< ny Bwrq my< eálwm ki punáqww~iîq ky ile Ek bvi lhr CyV rki QwI[ es vg~ ny bwdswwh jhw<gir sy aski shwxqw ky bdly eslwm AOr SwrIAq kw ivswy w }p sy $Xwl rkny kw vcn ly ilxw Qww[ 'qujæk-e-jhw<giri' ky Anuswr bwdswwh jhw<gir ko I gu{ Arjn dyv ji ky ADwIn is#k Dwm~ kw qyjæi ky swqw ho rhw ivkws ibøkul ps<d n Qww[ asy eqni nprq QwI ik vh cwhqw Qww ik Xw qo gu{ swihb ko eslwm my< pirviq~q kr ilxw jwe Xw ipr is#k Dwm~ ky cwr ko b<d krvw idxw jwe[ áp t hy ik bwdswwh is#k p<qw ko asky nyqw sy v<icq kr esky cwr AOr Bwv ko KËm krny kw eçcuk Qww[ drasl vh rwj-sáw ky jæor sy Ek }p swmwijk ÛXváQww AQww~q` eslwmi Bwe~cwrw áqwwipq krny ki niiq pr Aml kr rhw Qww[ essy gyr-musilm Dwwim~k s< dwxo< kw AiáqËv AOr Dwwim~k AwjæwdI Kqry my< pv ge~ QwI[ I gu{ Arjn dyv ji ki Swhwdq ny is#k p<qw ko Asur@ww kw Ehsws bvi isw q ky swqw krvw idxw Qww[ smx ki Xh mw<g QwI ik BwrqIX smwj my< bhu-bw<qix swmwijk ÛXváQww AOr Dwwim~k AwjæwdI ko XkInI bnwxw jwe[ es iáqwiq my< I gu{ hirgoib<d swihb kw I Akwl q$æq swihb ki áqwwpnw ky ªwrw Apny Dwwim~k AOr rwjniiqk AiDwkwro< ky iq dwvw aicq idsww ki qrp kdm Qww[ gurbwxwi my< Eysy Anyk hvwly wîq hy< ijnsy gu{ swihbwn ky rwjniiqk ivcwro< AOr smkwlin Swwsn ky bwry my< d i tkoxw ki jwnkwri imlqi hy[ aárwidwkwri ky ile Xo^Xqw ko hi mwpd<f ávikwr ikxw hy[ Swwsk vg~ sy jw ky iq sd`bwvnw, nyki AOr NXwX ki $vwihsw krqy hue rwj-ûxváqww my< sy juøm, irsvqkori, Swo wxw AOr nwe<swpi ko KËm krny ki mw<g ki ge~ hy[ rwjwao< ky dyvi rwjwidwkwr kw K<fn krqy hue anko nyki, sçcwe~ AOr açc nyiqk jivn-muøxo< kw pwln krny ki yrxww ki ge~ hy[ rwjsáw mwnvqw ky køxwxw ky ile hy n ik esky ivnwsw ky ile[ Xid Swwsk vg~ Apny Pj~ ki pwlnw krny my< in Pl hoqw hy qo shi soc AOr dyvi AwvySw wîq ÛXi#q mwnvqw ky Bly ky ile Swwsk vg~ ko cunoqi dyny, rwj-sáw sy Alg krny kw AiDwkwr rkqy hy<[ es qrh I gu{ hirgoib<d swihb kw I Akwl q$æq swihb ki áqwwpnw ky ªwrw bwdswwh jhw<gir ky p@wpwqi AOr jæwilmwnw ÛXvhwr ko cunoqi dynw is#k ic<qn ky ibøkul AnukUl Qww[ Bwrq pr bwbr ky hmly ky smx Awm logo< ko AOr Kws kr AOrqo< ko mugl syinko< ky hwqwo< bhuq duk v Apmwn shnw
gurmiq zwn 28 pvw[ I gu{ nwnk dyv ji ny bwbr ki bhuq s$æq SwÑdo< my< in<dw ki, #Xo<ik asky syinko< ny SwáZhIn logo< pr khr Bry juøm FwE Qwy[ gu{ swihb ki smkwlin Swwsko< ky ikrdwr ki in<dw Xh idkwqi hy ik vy Swwsk vg~ ky Anuicq ÛXvhwr ki nukqwcini krny ky AiDwkwr sy kbi BI dáq-brdwr nhi< hue Qwy[ is#k gu{ swihbwn ªwrw bwbr jysy AËXwcwrI Swwsko< ky jæwilmwnw ÛXvhwr ki Awlocnw AËXwcwrI Swwsn ky iq nwgirko< ky ÛXvhwr ko idsww dwn krqi hy[ I gu{ nwnk dyv ji ny jnqw ko Apmwinq hony ki bjwx AwËm-sMmwn ky swqw jivn jiny kw apdysw idxw[ anho<ny <cy AwdSw~ ky ile jivn NXOCwvr krny ko SwoBnIk kwrnwmw bqwxw[ kwxrqw ËXwg kr infr hony AOr sëx ko sëx khny ki jæ}rq pr bl idxw[ Eysy ivcwro< ny jw ko jwg}k hony ki yrxww di[ en ivcwro< my< nyiqk jivn-muøxo< sy ivhin AOr BR t rwjniiq ky iv{ s<g w~ ky bij iv mwn Qwy[ I Akwl q$æq swihb Eysy bij ki apj Qww ijsny logo< ko Apny AiDwkwro< ky iq cyqn hony AOr enki r@ww krny ky ile aëswihq ikxw[ I gu{ hirgoib<d swihb ny I Akwl q$æq swihb ky }p my< EysI s<áqww kwxm ki jhw< rwj ki niiqxo< ky iq ivcwr-ivmsw~ krny ky bwd is#k p<qw ko AwvSXk idsww-indy~sw ide jw sky<[ is#k Dwm~ ky adx sy puv~ Bwrq my< cilq Dwwim~k ivsvwso< AOr jivn-muøxo< ny logo< ky rwjniiqk njæire pr bvw nkwrwëmk Bwv fwlw Qww[ dyvi-rwjwidwkwr ky kwrxw Swwsk inr<kusw Qwy[ jw km~-pl ky A<DwivSvws my< jkvi hue~ QwI[ jwq-pwq ki ktorqw ny smwj ko ivibº jwiqxo< AOr vgo~< my< bw<tny ky swqw-swqw inmn vg~ ko vxw~-aw m-dwm~ my< sy inkl kr rwjniiqk @wyz my< vysw krny pr pwb<di lgw rki QwI[ I gu{ nwnk dyv ji ny smwj ki jwiqxo< ky AwDwwr pr ivbwjn ko AávIkwr ikxw[ essy smwj my< inmn vg~ ko AwËm-bl imlw, ijssy BRwq - Bwv pr AwDwwirq jëqwyb<dk jivn jiny ky drvwjæy Kul ge[ jwq-pwq ky Anuswr logo< ky Dwwim~k, swmwijk AOr rwjniiqk jivn pr lgi b<idswy< KËm ho ge~<[ I Akwl q$æq swihb ki áqwwpnw is#k gu{ swihbwn ky s<dysw ky Pláv}p logo< ki Apny AiDwkwro< ky iq Awe~ jwg}kqw kw hi ktwvw Qww[ inás<dyh hr is#k kw AwdSw~ smwj my< Amn-Sww<iq, ym-îxwr AOr Bwe~cwrw áqwwipq krnw hy, pr<qu eèjq-awb} Ev< jwn-mwl ki r@ww, ivdyswi hmlwvro< ko mu<hqov jvwb dyny qqww gulwmi ki j<jiry< qovny ky ile SwáZo< ky Xog ko kbi BI pwp nhi< mwnw gxw[ I Akwl q$æq swihb kw PlsPw AOr es pr j<gi Kylo< ky krqb BwrqIX jnjivn pr Dwwim~k ivsvwso< ky B y Bwv ky kwrxw pydw hue~ swhshinqw ko KËm krky ne~ jivn-cwl pydw krny ky ile XËn Qww[ BwrqIX Dwmo~< ny s<swr ko AsËX qqww imqxw kh kr prm l@x ki wiîq ky ile snxws ki apxoigqw ko cwirq ikxw AOr logo< ko inv iá mwg~ Apnwny ky ile yirq ikxw[ essy logo< my< aprwmqw PYlI AOr vy dysw ki swmwijk Ev< rwjniiqk iáqwiq ky bwry my< ibøkul lwprvwh ho ge[ logo< ny Bw^XvwdI AOr Bw<jvwdI {ic ei$qxwr kr li QwI[ Dwwim~k pu{ wo< ko cwhy bvw smmwn wîq Qww, p<rqu vy logo< ki swmwijk Ev< rwjniiqk dsww ky bwry my< ibøkul byprvwh Qwy[ adwsinqw
< < < gurmiq zwn 29 ky ghry smu«my< fuby Dwwim~k pu{ wo< ko jw ky AiDwkwro< ky bwry my< koe~ ic<qw nhi< QwI[ A<qq: Xh ivsvws Gr kr gxw ik rwjniiq Dwwim~k pu{ wo< kw kwx~-@wyz nhi< AOr anko rwjniiq my< {ic lyny Ev< dkl-a<dwjæi krny kw koe~ AiDwkwr nhi<[ EysI koe~ s<áqww Xw lok-p@w nhi< Qww, jo inr<kusw AOr AËXwcwrI Swwsko< ko anky durwcwri ÛXvhwr sy mnw kry AOr ivrodw kry[ apro#q iáqwiq my< I Akwl q$æq swihb ki áqwwpnw Swwsk vg~ ko lok-ivrodwi niiqxo< sy mnw krny AOr jw ko Apny ihqo< ky ile s<gitq krny ky ile bhuq bvi phlkdmi QwI[ I gu{ nwnk dyv ji kw Dwwim~k AnuBv Apny buinxwdi l@wxwo< ky kwrxw pyg<bri AnuBv kw ivl@wxw djw~ rkqw hy[ eskw yrxww-sroq sidwy qor pr wîq huaw dyvi AwvySw hy[ eskw a ysx s<swr ko hr kwr ki bdi sy mu#q krky nxw ivsv- Bwe~cwrw áqwwipq krnw hy, jhw< hk, sëx, nyki, e<swp, propkwr Awid jivn-muøx bfæ y<- PUly<[ bdi ky swqw smjoqw nhi<, biøk esky iv{ s<g w~ krnw hy[ swdwwrxwqxw ivªwn I gu{ hirgoib<d swihb ky syink s<g w~ pr itîpxwi krqy smx anky pyg<bri AnuBv ky Anuswr bdi ky iv{ s<g w~ krny ky dyvi AOr nyiqk Pj~ ko ibøkul njær-a<dwjæ kr dyqy hy<[ is#k Dwm~ kw hr is w<q burwe~ ky swqw smjoqw nhi<, biøk Asuro< kw s<hwr krny kw mwdw rkqw hy[ wluao< ko inb~x hokr burwe~ ky iv{ ftny ky ile nyiqk bl dwn krqw hy[ esi qrh is#k Dwm~, jgq ky iq aprwmqw kw s<dysw nhi<, biøk esko mwnv ki km~-buim ávikwr krqw hy[ s<swr my mwnv ky kwx~-@wyz ko pivz AOr ApivZ vgo~ my< nhi< bw<tw[ mwnv ko smwj ky iq ApnI ijmmydwirxo< ky iq scyq hokr sucw{ Xogdwn dyny kw s<dysw hy[ mwnv ki Swi$æsXq kw hr p@w AOr smwj ky sb @wyz asky Dwwim~k dwxry my< hy<[ EysI Swi$æsXq inscx hi rwjniiq ko Bwivq ike ibnw Xw rwjniiq sy Bwivq hue ibnw nhi< rh skqi[ XhI kwrxw hy ik is#k ivcwrdwwrw ky Anuswr mwnvqw AOr smwj ky Bly ky ile Dwwim~k pu{ w ky ile rwjniiq my {ic rknw koe~ gunwh Xw pwp nhi<[ vwáqv my< zwnvwn ÛXi#q kw Xh Pj~ hy ik vh Apny jysy dusry ÛXi#qXo< ko s<gitq kr bdi kw ivrodw krny ky ile nyq Ëv dwn kry[ askw Xh nyiqk Pjæ~ hy ik vh bdi ky iv{ hr smx AOr hr iáqwiq my< es ammid sy s<g w~ jwri rky ik A<qq: Akwl purk asy es dyvi imswn my< kwmxwbi dwn krygw[ apro#q sy áp t hy ik ivrwsq my< wîq hue is#k ic<qn ny I gu{ hirgoib<d swihb ko I Akwl q$æq swihb ki áqwwpnw ky ile yrxww AOr aëswh dwn ikxw[ I gu{ Arjn dyv ji ki Swhwdq ky kwrxw is#k p<qw kw AiáqËv AOr ávwibmwn Kqry my< Qww[ bdly hue Dwwim~k AOr rwjniiqk mwhol my< I gu{ hirgoib<d swihb ky pws do ivkøp Qwy[ vy Xw qo mugl srkwr ky juuøm AOr nwe<swpi ky Awgy smp~xw kr dy< Xw ipr eskw ivrodw kry<[ gu{ swihb ny is#k ic<qn sy yrxww lyqy hue bdi ky swqw smjoqw krny ki bjwx esky iv{ s<g w~ krnw aicq smjw[ apro#q a ysx ki Kwiqr anho<ny gu{awe~ áqwwnw<qrxw krny kw pr<prwgq F<g ËXwg kr miri AOr piri ki qik do pwxwy< Dwwrxw kr li<[ miri ki pwxw rwjniiqk Swi#q ki suck AOr piri ki pwxw AwDXwiËmk Swi#q ki qik QwI[ cwhy is#k gu{ swihbwn ny rwjniiqk @wyz my< {ic AOr vysw krny
< gurmiq zwn 30 pr koe~ áv-áqwwipq simwe< nhi< lgwe~ QwI< AOr n hi is#ko< ko rwjniiq sy dur rhny ki ihdwxqy< jwri ki QwI<, pr<qu I gu{ hirgoib<d swihb kw miri-piri kw is w<q ÛXvhwirk }p sy phlw XËn Qww, ijsny is#k p<qw my < rwjniiq ky bwry my< Xid koe~ BRm Qww qo asy sdw ky ile áp t kr idxw[ is#k Dwm~ AOr rwjniiq ky bic jo prápr A<qr AOr ivrodw idkwe~ dyqw Qww, asy imtw kr s<quln pydw krnw s<bv ho gxw[ Pláv}p Dwm~ AOr rwjniiq kw sumyl is#ki jivn kw AtUt A<g bn gxw[ miri-piri ky is w<q ny áp t kr idxw ik mwnv ki Swi$æsXq AOr ÛXvhwr ko Dwm~, smwj, rwjniiq Awid @wyzo< my bw<tnw bymwni hy[ mwnv ki ÛXi#qgq, swmuihk AOr AwDXwiËmk ijæ <dgi aski smuçcx Swi$æsXq kw AiBº A<g hy[ miri-piri ky is w<q ny áp t kr idxw ik hr mwnv ky Dwwim~k AOr rwjniiqk AiDwkwr hy < AOr en AiDwkwro< ki r@ww krnw askw buinxwdi AiDwkwr hy[ I Akwl q$æq swihb ki áqwwpnw ky bwd en AiDwkwro< ki r@ww ky ile iksi ANX rwjniiqk Swi#q ky pws PirXwd krny ki jæ}rq KËm ho ge~ AOr is#k p<qw ko Apny rwjniiqk s<b<dwo< kw in}pxw krny ky ile sy w<iqk AOr s<áqwwe~ AiDwkwr wîq ho gxw[ is#k-sroqo< ky Anuswr I gu{ hirgoib<d swihb ny gu{awe~ s<bwlqy smx gu{awe~ ki pr<prwgq váquao< ko qoswwkwny Byjny kw hu#m dyqy hue miri-piri ki qik do pwxwy< phni[ is#k p<qw ky sw<swirk nyqw ky }p my< ApnI BUimkw inbwny ky ile I Am qsr swihb my< I hirm<dr swihb ky swmny I Akwl q$æq swihb ki áqwwpnw kw a m ikxw[ ''is#k irvwxq ky Anuswr I Akwl q$æq swihb ki ni<v I gu{ hirgoib<d swihb ny Kud rki AOr esky inmw~xw my< isvwx bwbw buf`fw ji AOr Bwe~ gurdws ji ky ANX iksi BI ÛXi#q ko Swwiml nhi< ikxw[ mulbuq }p sy I Akwl q$æq swihb bwdswwho< ky q$æq ky smwn swdwwrxw mgr <cw is<hwsn hogw, jo bwd my< is#k p<qw ki duinxwvi iqbw ky sroq ky }p my< abr kr swmny AwXw[ I Akwl q$æq swihb ki áqwwpnw ny is#k p<qw ko Xh sbk d Fæ krvwxw ik aski Qwm vpwdwri Akwl purk ky ile hy n ik mugl bwdswwh Xw duinxw ky iksi ANX qwj Xw q$æq ky ile[ jb I gu{ hoirgoib<d swihb is#k p<qw ky sw<swirk nyqw ky }p my< pury rwjniiqk TwTbwT ky swqw I Akwl q$æq swihb pr suswoibq hue qo BÆo< AOr FwifAo< ny anki Sw<sw my< vwr<y gwe~<[ gu{ swihb Apny inëx km~ ky Anuswr Dwwim~k kwmo< sy Pus~q my< hokr I Akwl q$æq swihb pr drbwr lgwqy Qwy[ dysw-dysww<qro< sy Awny vwli s<gq es divwn my< Swwiml hoqi QwI[ I Akwl q$æq swihb pr sjy divwn my< gu{ swihb is#ko< ky inji AOr p<qwk mslo< ky bwry my< Apny PYsly sunwqy Qwy[ is#ko< my< vir rs pydw krny ky ile Xo wao< ky SwOX~ sy BrpUr burwe~ ky iv{ s<g w~ kt krqi vwry< gwny ki Qww BI clwe~[ esny is#k p<qw ky gum ho cuky AwËmivSvws ko ipr sy bhwl ikxw[ Xwd rhy ik s<kt ki iáqwiq my< is#ko< ky mnobl ko bnwny my< I Akwl q$æq swihb hmysww muk yrxww-sroq rhw hy[ I gu{ hirgoib<d swihb ny I Akwl q$æq swihb sy is#k s<gq ko hukmnwmy jwri ike ik gu{-drbwr my< Dwn-dOlq ki bjwx SwáZ AOr GoVy By<t ike jwe<[ is#ko< ny Xh mhsus kr ilxw Qww ik mugl srkwr ki is#k Dwm~ my< dkl<dwjæi ko rokny ky ile
gurmiq zwn 31 syink swdwno< kw Xog jwxj hy[ is#k p<qw ko syink p@w sy AwËminB~r bnwny ky ile is#ko< ny ApnI syvwe< Ap~xw krni Swu} ki<[ QwoVy idno< my< hi 400 SwUrvIr is#k I Akwl q$æq swihb pr I gu{ hirgoib<d swihb ky pws apiáqwq ho ge[ is#ko< ko mwnisk }p sy syink s<g w~ my< Swwiml hony ky ile j<gju ávbwv AOr syink isw@wxw ky Avsr pydw krny ky ile I Akwl q$æq swihb pr j<gi Kylo< ki Qww clwe~ ge~[ es qrh is#k p<qw kw wr<ibk syink b<dw I Akwl q$æq swihb ki CZ-CwXw qly AiáqËv my< AwXw[ vwáqv my< I Akwl q$æq swihb ky smucy mwhol ny is#k p<qw my< virqw AOr AwËmsMmwn ki lo Èvilq kr di QwI[ es virqw kw a ysx iksi ko mwrnw Xw kël krnw nhi< Qww, KuSwI-KuSwI sy Apnw Awp kubw~n krnw Qww[ is#k p<qw ky Dwwim~k, swmwijk jivn my< sy Ek EysI syink jëqwyb<di AiáqËv my< Awe~, ijskw a ysx rwjniiq nhi<, biøk Apny ÎXwry gu{ ky ile mr-imtny ki pivz Bwvnw QwI[ inás<dyh is#ko< ny eiqhws my< Apny Dwm~ ki pivzqw AOr sur@ww ky ile bhwduri ky ke~ AqulnIX kwrnwmy ike[ vwáqv my< is#k p<qw my< bhwduri AOr kubw~ni ki irvwxqo< kw jnmdwqw I Akwl q$æq swihb hi hy[ kubw~ni AOr nwe<swpi ky iv{ is#ko< ki j<g ki jwxj-krwri I Akwl q$q swihb ky PlsPy my< sy hi FU<FI jw skqi hy[ is#ko< ky syink b<dw kw eiqhws BI I Akwl q$æq swihb ky swqw ghrw s<b<dw rkqw hy, #Xo<ik Xh s<áqww is#k syinko< ky ile hmysww hi bvi yrxww-sroq rhi hy[ I gu{ hirgoib<d swihb ªwrw piri ky swqw miri ky iq dwvw, I Akwl q$æq swihb kw inmw~xw, rwjsi icnho< kw Xog, q$æq pr bytnw, drbwr lgwnw; nobq, inswwn, CZ kw Xog, POj AOr SwáZ ek w krnw Awid ny gu{-drbwr ko rwjsi Swwno-SwOkq dwn kr di QwI[ inás<dyh Xh sb kuc mugl srkwr ko cunoqi Qww[ apro#q ikám kw rwjsi TwT-bwT AOr rwj-sáw sy s<b<idwq icnho< kw Xog kyvl hwikm yxwi kw ivswy wwidwkwr Qww[ I Akwl q$æq swihb kw inmw~xw AOr essy s<b<idwq cilq dusri irvwxqo< ko mugl srkwr SwwhI hu#mo< ki aøl<gnw ky Alwvw rwjniiq sy yirq smjqi hogi[ rwjsi icnho< kw AiáqËv AOr Xog I gu{ hirgoib<d swihb ky es inscx ko d Fæ krvwqw hy ik koe~ ijmmydwr Dwwim~k nyqw rwj pr jæwilmwnw ÛXvhwr krny ky kwrxw Apny Dwwim~k smudwx ky ile pydw hue Kqry ko Aw<Ko< sy AoJl nhi< kr skqw[ I Akwl q$æq swihb pr jo srgim~xw< Swu} hue~<, anky bwry my< p<qw-ivroidwxo< ny is#ko< ky mn my< BRm pydw krny ky XËn ike[ Bwe~ gurdws ji ilkqy hy< ik I gu{ hirgoib<d swihb mwnisk }p sy Ash AváQww my< sy ibnw bqwe gujær rhy hy<[ vy Awgy cl kr áp t krqy hy< ik gu{ swihb ny syinkwnw ÛXvhwr s<gq ki sur@ww ky ile ApnwXw hy[ vy ilkqy hy< ik hmysww Aih<sw ki pwlnw mwnvqw ky ihq my< nhi<[ vy bqwqy hy< ik ijs qrh nwirxl my< sy igri, sw<p ky isr my< sy mxwi, ihrn ky pyt my< sy káquri, lohy ko SwoDwny ky ile Ahrn, pwni inkwlny ky ile mswk ko gly sy bw<dwny ky ile Swi#q kw Xog krnw pvqw hy, asi qrh propkwr ky ile Swi#q kw Xog jwxjæ hy[ Bwe~ gurdws ji ny Swi#q ky Xog kw jo is w<q áquq ikxw, aski pui t I gu{
gurmiq zwn 32 hirgoib<d swihb AOr mrwtw s<q smrqw rwmdws ky mdx hue s<vwd sy BI ho jwqi hy[ gu{ swihb ki synw, SwáZ AOr GoVo< pr hyrwni kt krqy hue s<q rwmdws ny anko Sn ikxw Qww ik ''ha< suixwaw Qww nwnk ki g I pr bytw hy[ nwnk gu} iqawgi swdwu Qwy[ qum SwáZ Dwwrxw kry hyn, GoVy POj rwki hy[ sçcw pwqswwh khwvqw hy[ kysw swdwu hy?'' I gu{ hirgoib<d swihb ny jvwb idxw Qww ik ''bwqn PkIrI, jæwihr AmIrI[ Swsqr gribi di ri#kaw, jrvwxwy di Bi#KAw[ bwbw nwnk s<swr nhi< iqawigaw Qww, mwxw iqawgi QwI['' gu{ swihb ky apro#q aár pr qsøli kt krqy hue s<q rwmdws ny khw Qww ik ''Xh bwq hmwry mn BwvqI hy['' apro#q s<vwd sy áp t hy ik I gu{ hirgoib<d swihb ªwrw is#k p<qw ko syink jëqwyb<di my< s<gitq krny AOr miri-piri ky is w<q pr Aml kw Xojn is#k p<qw ko AwËm-r@ww ky p@w sy AwËminB~r bnwnw Qww[ dusrw, Swi#q kw Xog gribo< ki r@ww AOr hmlwvr ky nwsw ky ile Dwwim~k }p sy jwxjæ Qww[ miri-piri ky is w<q pr Aml sy Xh qwëpx~ kdwicq nhi< Qww ik I gu{ hirgoib<d swihb ny I gu{ nwnk dyv ji ªwrw áqwwipq açc AwDXwiËmk jivn-muøxo< ko iqlw<jil dy di QwI[ Bwe~ gurdws ji ny I gu{ hirgoib<d swihb ki Swi$æsXq ko bxwn krqy hue anko SwUrvIr ky Alwvw bhuq bvy propkwri bqwxw hy[ anky smx ky is#k phly sy koe~ km Bi#q-Bwvnw vwly nhi< Qwy[ A<qr kyvl Xh Qww ik Bi#q AOr Swi#q (s<q AOr ispwhi) ky guxwo< ky kwrxw vy infr hokr bhwduro< ki kom bn ge Qwy[ Xid mwnvqw ky køxwxw ky ile is#ko< ko syink s<g w~ my< kudny ki iáqwiq pydw ho ge~ qo anho<ny s<g w~ ky dorwn mwnv jivn-muøxo< kw ËXwg nhi< krnw Qww[ I Akwl q$æq swihb mwnvqw AOr smwj ky Bly Ev< juøm kw ivrodw krny ky ile Swu} ike s<g w~ my< is#ko< ko nyq Ëv dwn krqw rhw hy[ kyvl XhI nhi<, Eysy s<g w~ ky s<cwln ky ile Bi#q AOr Swi#q ky r<g my< r<gy s<q-ispwihxo< ko lwmb<d hony ky ile s<dysw BI dyqw rhw hy[ is#k p<qw ky Eyiqhwisk AnuBv, mugl srkwr ky is#k p<qw ky iq rvyxy AOr is#k gu{ swihbwn ky rwjniiq ky iq d i tkoxw ki ADwUrI smj ky kwrxw bhuq-sy ivªwno< ny I gu{ hirgoib<d swihb ªwrw I Akwl q$æq swihb ki áqwwpnw AOr miri-piri ky is w<q pr Aml ko I gu{ nwnk dyv ji ki ivcwrdwwrw ky ivpriq jwnw hy[ cwhy I Akwl q$æq swihb ki s<áqww is#k p<qw ki Dwwim~k AOr rwjniiqk j}rqo< ky }p my< AiáqËv my< Awe~, pr<qu eskw is#k gu{ swihbwn ky ic<qn ky swqw koe~ ivrodw nhi< biøk ghrw smb<dw Qww[ Xh s<áqww is#k p<qw ko rwjniiq ky iq aprwmqw Xw bybsi kw apdysw nhi< dyqi, biøk Apny AiDwkwro< ky iq jwg}k hony ki yrxww dyqi hy[ eski áqwwpnw is#ko< ªwrw jbr-juøm ky iv{ lvy syink s<g w~ ki ËX@w imswl hy ijsny is#k mwniskqw ko hmysww hi akswxw hy[ is#k p<qw ki Dwwim~k AOr rwjniiqk }p sy svo~çc s<áqww hony ky kwrxw esny is#k p<qw ky eiqhws pr bvw ghrw Bwv CoVw hy[ 18vI< sdi ki is#k p<qw ki Dwwim~k-rwjnIiqk s<áqwwao<, jysy srbá Kwlsw, dl Kwlsw, imslo<, gurmqw Awid ky ile Xh AwDwwriSwlw swibq hue~ hy[ is#k p<qw ny bhuq-sy g<bir AOr nwjuk mslo< ky hl I Akwl q$æq swihb ki CZ-CwXw my< hi FU<Fy hy<[
gurmiq zwn 33 gurmiq dsw~n ky mhwn ivªwn SwhId Bwe~ mni is<g ji is#k kom ky mhwn SwhIdo< ki lwswni gwqww pfæqy-sunqy smx ro<gty KVy ho jwqy hy<, mn my< josw Br jwqw hy AOr AËXwcwr, ANXwX qqww ADwm~ ky iv{ jujny kw jèæbw pydw ho jwqw hy[ jæbr-juøm kw swmnw swhs, sbr, shnswilqw ky swqw kysy ikxw jw skqw hy, Xh sb is#k kom ky bhwdur v swhsi SwhIdo< ny pury ivsv ko idkwxw hy[ ijqny ÈXwdw SwhId is#k kom my< hue hy< aqny iksi ANX kom, s< dwx my < nhi< hue[ is#k eiqhws my< bwøxwváqww ky SwhIdo< sy lykr v wváqww qk ky SwhIdo< ki Swwndwr, sunhri v AiªqIX ivrwsq mojud hy[ esi mhwn ivrwsq kw Ek mhävpuxw~ A<g hy <-- b<d-b<d (A<g-A<g) ktvwkr AdMX swhs kw pircx dyqy hue SwhId hony vwly Bwe~ mni is<g ji[ is is#k ivªwn Bwe~ kwnh is<g nwbw ky Anuswr Bwe~ mni is<g ji kw jnm sunwm ky inkt ky<bovwl gw<v my< codwri kwlw ky g h my< huaw[ Bwe~ mni is<g ji ky pirvwr my< sy AOr BI ke~ is<g-is<ginxw< Kwlsw p<qw ki cfædi klw (Awn-bwn-Swwn) ky ile SwhId hue[ bwøxwváqww my< anhy< anky ipqw ji ny nvm` pwqswwh I gu{ qyg bhwdr swihb ki hjuri my< Aip~q kr idxw[ vy qmwm amr gu{ swihbwn ki hjuri (syvw) my< rhy[ I gu{ goib<d is<g ji ªwrw ike ge Xu o< my < vy ihásw -fw. kswmir is<g 'nur'* lyqy rhy[ sn` 1699 my< K<fy-bwty kw Am qpwn kr is<g sj ge[ sn` 1704 my< klgidwr pwqswwh ki Awzwnuswr mwqw su<dri ji qqww mwqw swihb kor ji ky swqw idøli ko cly ge[ ipr dmdmw swihb qlv<fi swbo Aw ge[ I gu{ goib<d is<g ji ny I gu{ gr<qw swihb my< I gu{ qyg bhwdr swihb ki bwxwi simmilq kr Bwe~ mni is<g ji sy ilipb kr ne~ biv qyxwr krvwe~[ es pwvn áv}p ko 'dmdmi biv' khw jwqw hy[ Bwe~ mni is<g ji I hirm<dr swihb I Am qsr swihb ky mu$x gr<qwi inxu#q hue[ bwbw b<dw is<g bhwdur ki SwhIdI ky bwd is<go< ky bic vycwirk mqbyd pydw ho ge[ qb Bwe~ mni is<g ji ky XËnáv}p qá Kwlsw v b<de~ Kwlsw ky bic JgVw smwîq ho gxw[ Bwe~ mni is<g ji gurmiq ivcwrdwwrw ky bhuq bvy ivªwn hue hy<[ Agr anhy< Bwe~ gurdws ji ky bwd açc koit kw ivªwn mwnw jwe qo koe~ AiqSXoi#q nhi< hy[ vy mhwn Dwwim~k AguAw, gurmiq swihëxkwr AOr smwj-sudwwrk Qwy[ anky ªwrw ricq 'igawn rqnwvli' qqww 'Bgq rqnwvli' do bhumuøx rcnwe< hy<[ enmy< anho<ny gurmiq dsw~n ko bwkubi g }p my< pysw ikxw hy[ jækirxw Kwn jb p<jwb kw gvn~r bnw[ qb asny is#ko< pr jbr-juøm krnw bfæw *bi-e#s. 925, mohølw s<qokpurw, hoiswxwrpur rof, jl<dwr-144004, Pon : 98722-54990
gurmiq zwn 34 idxw[ is#ko< ko anky Gr my < Sww<iqpUv~k rhny ko As<Bv bnw idxw[ is<g jëqwy bnw j<glo< v bihvo< my < rhny lgy AOr srkwr sy t#kr lyny lgy; asy s$æq cunoqi dyny lgy[ nvwb kpur is<g ki AwgvwnI my < is<go< ny ApnI gqiividwxw< qyj kr di<[ jkirxw Kwn is<go< sy AOr AiDwk icfæny lgw[ asny gu{ªwro< ko Fhwnw Swu} kr idxw[ ke~ gu{ªwro< ko sijdo< my < bdl idxw[ I hirm<dr swihb ky ed~-igd~ phry bytw ide, qwik koe~ wlu A<dr vysw n kr sky[ es smx Bwe~ mni is<g ji Apny kuc musilm imzo< ky shxog sy qqww sujbuj ky bl pr Xy phry atvwny my < kwmxwb rhy[ qëpscwq` Bwe~ mni is<g ji ny dykw ik srkwr ki ÈXwdiqXo< ky kwrxw bhuq km is#k I hirm<dr swihb my< Awqy hy<[ anho<ny I Am qsr swihb ky Swwsk AÑduØlw Kw< sy bwq ki AOr assy b<di CoV idvs pr is<go< kw Ek bvw ekt`t krny ki Anumiq mw<gi[ asny gvn~r jækirxw Kwn sy bwqciq kr es Swq~ pr Anumiq di ik b<di CoV idvs ky AwXojn hyqu srkwr ko ds hjæwr {pe kr }p my< Adw ike jwe<[ Bwe~ mni is<g ji Ek bvy ekt`t ªwrw is#k kom my< ne~ lhr pydw krnw cwhqy Qwy; nxw josw v aëswh Brnw cwhqy Qwy[ anho<ny s<dysw Byj ide ik s<gq b<di CoV idvs pr I Am qsr swihb phu<cy[ log qyxwri krny lgy[ anmy< aëswh v josw ki koe~ simw n rhi[ vy bhuq ÈXwdw KuSw Qwy[ is<go< ky aëswh kw smwcwr pwkr jækirxw Kw< ki nixq bdl ge~[ asny wf`x<z rcw ik jb is<g I Am qsr swihb my< ekt`tw ho< as smx hmlw kr sbi ko kël kr idxw jwe[ asny Ek bvi POj Byj di AOr AwdySw idxw ik Ek BI is<g ijæ<dw bckr nhi< jwnw cwihe[ sobw^x sy srkwri POj phu<cny sy phly hi Bwe~ mni is<g ji ko asky wf`x<z kw pqw cl gxw AOr s<gq ko I Am qsr swihb n Awny ko khw gxw[ jækirxw Kw< ŸoiDwq ho atw[ asny Bwe~ mni is<g ji ko igrïqwr krny kw hu#m dy idxw[ jb Bwe~ mni is<g ji ko jækirxw Kw< ky sm@w pysw ikxw gxw qo asny ds hjæwr {pe Adw krny ko khw[ Bwe~ mni is<g ji ny enkwr krqy hue khw, ''cfæwvw Awqw qo {pe ide jwqy[ qumny hmwrw ekt`t nhi< hony idxw, qo {pe iks bwq ky ide jwe<?'' Ah<kwrI v wf`x<zkwri jækirxw Kwn bolw, ''Xh rwisw Ek hi surq my < mwp ki jw skqi hy, Xid Awp eslwm Dwm~ my < Swwiml ho jwe<['' Bwe~ mni is<g ji ny d FæqwpUv~k AOr infrqwpuv~k aár idxw, ''my < Apny gu{ kw dwmn AOr Apnw Dwm~ iksi BI kimq pr nhi< CoV skqw['' es pr jækirxw Kwn ny Xh vwd molivxo< ky swmny pysw ikxw[ anho<ny Bwe~ mni is<g kw b<d-b<d kwtkr anko SwhId krny kw Pqvw sunw idxw[ Bwe~ mni is<g ji ky SwrIr kw b<d-b<d kwtw gxw[ vy mn hi mn gurbwxwi kw pwt krqy rhy[ sn` 1738 e~. kw smx, jb Bwe~ mni is<g ji ko SwhId kr idxw gxw[ es Swhwdq ny is#k kom my< Eysw josw Br idxw ik is<go< ny j<glo< my< sy inkl imsly< bnw li< AOr A<q my< ŸUr, ind~xi, ANXwXI, jæwilm srkwr kw q$æq plt kr rk idxw[
gurmiq zwn 35 SwhId Bwe~ qw} is<g ji : jivn v Áw<q I Am qsr-kymkrn átyt hwe~vy-21 n<br svk I Am qsr sy Jbwl-iB#KIiv<f my< sy hoqi hue~ Bwrq-pwikáqwn simw pr iáqwq Kymkrn jwqi hy[ es svk sy do iklomitr ki duri pr Ek Eyiqhwisk gw<v puhlw hy[ rylvy átyswn pæi Xhw< sy 25 iklomitr ki duri pr hy[ es gw<v kw fwkgr is<gpurw hy, ijskw ipn kof 143303 hy[ Bwrq-pwikáqwn ky b<tvwry sy puv~ Xh gw<v ijælw lwhor ki qhsil ksur my< pvqw Qww jo dysw-ivbwjn ky bwd ijælw I Am qsr my< Aw gxw[ Awjkl Xh gw<v ijælw qrnqwrn ki qhsil pæi my< pvqw hy[ pwikáqwn ky AiáqËv sy puv~ es gw<v ky pws sy gujærqi Xh svk ksur qqww I Am qsr ko Awps my< jovqi QwI[ lwhor sy BI Ek svk AwqI QwI, jo lwhor sy ib#kiiv<f my< sy hoqi hue~ hriky páxw phu<cqi QwI[ Xy dono< svk<y ib#kiiv<f ky pws Ek-dUsry sy imlkr coráqw bnwqi QwI<[ es coráqy sy fyfæ iklomitr ki duri pr Xh gw<v puhlw iáqwq hy[ esky swqw hi is<gpuirxw imsl ky muikxw nvwb kpur is<g kw gw<v is<gpurw iáqwq hy[ puhlw gw<v s<dwu Bwe~cwry ky jæo< kw invws-áqwwn hy[ s<dwuao< kw mu$x itkwnw I Am qsr Ev< lwhor ijæly Qwy, jhw< sy vy sqluj ki pri idsww my< A<bwlw ky phwvo< ky nicy ki idsww ki Aor, piscm my< gujrw<vwlw qqww purb my< isxwlkot -ismrjiq is<g* qk PYly hue hy<[ s<dwu Apnw mul surjv<swi rwjw rgu sy huaw mwnqy hy<[ rgu ky bwry my< khw jwqw hy ik kwdr ny ivámwd my< Awkr Ek Aiq su<dr knxw ki aëpiá ki[ jb aski amr ÑXwh Xo^X hue~ qo dyvqwao< Ev< rwjwao< ny asko ÑXwhny ki koiswsw ki[ A<q my< Ek rwjw spl ho gxw jo eqnw bhwdur Qww ijqnw ik surj[ asko rgu khw jwqw Qww[ es Gtnw kw ijæÿ krqy hue I gu{ goib<d is<g ji 'bicz nwtk' my< vxw~n krqy hy< ik : swdw krm jy purk kmwvy ] nwm dyvqw jgq khwvy ] kuiÿq krm jy jg my< krhi< ] nwm Asur iqs ko sb DwrhI< ] iqn qy hoq bhuq inrp AwE ] dçc prjwpiq ijn apjwe ] ds sh<sr iqih igrh Be~ k<inaw ] ijh smwn kh lyg n A<inAw ] kwl iÿaw EysI qh Be~ ] qy sb ibawih nrysn de~ ] rgu ki AOlwd rguv<swi khlwqi hy[ es rgu ny smucy Bwrq Ev< w<s pr rwèx ikxw Qww[ s<dwuao< kw ivcwr hy ik anky puv~jæ mhmud gjænvi sy kyd hokr Xw iksi AOr kwrxw sy mwjw @wyz my< lwhor ky pws Awbwd ho ge, mwjw my< srhwli, vltohw, BVwxww, mnwvw Awid mjyl s<dwuao< ky pris gw<v hy<[ *mu$x s<pwdk Ev< ap sicv, iswromixw gu{ªwrw b<dwk kmyti, I Am qsr-143006; Pon : 98148-98223
gurmiq zwn 36 srhwli gw<v ky invwsi puhly ny Awkr Apny nwm pr Ek gw<v puhlw Awbwd ikxw Qww[ es smb<dw my< pris ivªwn lykk ipr<: svrn is<g cuslyvv ny ApnI puáqk 'SwhIdI swkw Bwe~ qw} is<g ji' my< BI ijæÿ ikxw hy[ es gw<v ky Bwe~ jodw is<g ji ky Gr Bwe~ qw} is<g ji kw jnm huaw[ Bwe~ jodw is<g ji ki pëni Apny puz Bwe~ qw} is<g qqww Ek ivdwvw puzi bibi qwro ky swqw gw<v my < rhqi QwI[ bwbw b<dw is<g bhwdr ko 1716 e~. my< Gor XwqnwE< dykr mihroli (idøli) my< SwhId kr idxw gxw[ bwbw b<dw is<g ki SwhIdI ky bwd lwhor Ev< idøli ky q$æq ªwrw is#ko< ky isro< ky dwm lgwe ge qqww is#ko< ko dykqy hi mwr dyny ky Eylwnnwmy bwr-bwr ike jw rhy Qwy[ 1726 e~. my< AÑdusmd Kw< ko lwhor sy bdlkr mulqwn Byj idxw gxw qqww aski jgh pr asky puz jkirxw Kæwn ko p<jwb kw nxw subydwr inxu#q kr idxw gxw[ jkirxw Kæwn is#ko< kw kær ivrodwi Qww[ p<jwb kw subydwr bnqy hi asny is#ko< kw nwmo-inswwn imtwny ki Twn li[ eiqhwskwr fw. hri rwm guîqw ky Anuswr jkirxw Kæwn ny Elwn kr idxw ik is#ko< ky kysw kwtkr lwny vwly ko ibáqr qqww kmbl, is#ko< ky bwry my< Kæbr dyny vwlo< ko ds {px,y Agr koe~ ij<dw pkvkr Xw mwrkr lwxygw qo asko pcws {pxy enwm idxw jwxygw[ is#ko< ky Gro< ko lutny ki srkwr ªwrw puri qrh sy CUt QwI[ is#ko< ko pnwh dyny vwly ky ile moq ki sjæw QwI[ is#ko< ko dbwny ky ile jgh-jgh pr puils qynwq ki ge~ QwI[ jkirxw Kæwn ny is#ko< kw nwmo-inswwn imtwny ky ile Apny pury elwky my< Apny BrosyXo^X mukibr qyxwr kr mukibro< kw jwl ibcw idxw, ijnmy< codwri rwxww r<dwwvw GxwIE vwlw, CIny gw<v vwlw krmw, kwnhy gw<v vwlw rwx KuSwwlI s<dwu, Eymy vwlw nëqww aîpl, nyswihrw p<nuaw< gw<v kw mwnw, cswmy kw rwx hrc<d, noswihrw Fwlw gw<v kw swihb rwx s<dwu, jodww ngirxw kw Dwrm dws, idlbwg srwa, KoKr vwlw jodw, ksur kw BImw ifølo<, DwnySwty vwlw hybq møl, BwgUvwl gw<v kw BwgU kwhlo<, ib#ki vwlw lwlu ivrk, bu<dwliaw kw molk rwx s<dwu, Tt`Ty gw<v kw hxwq Kw<, mjity kw codwri md`do, gujrw<vwlw kw codwri idawlw vvwec, srw< kw hsnw s<dwu, sydyvwl vwlw idawlw kwhlo<, GrjwK gw<<v kw sxwm Swwh KZI, mæu gw<v kw guriaw, Akwl b^gw, rwx Qwwnwbwd, ct`ty gw<v kw pir muhmmd, noswihry gw<v kw mukymi igl, eámwel Kw< m<ifawlw isxwlkot kw, sodwry kw idxwnq rwx, btwly kw kjlw r<dwwvw, j<ifawly kw hirbgq inr<jinxw, Pæqh Kw< Gyb koyt-gyb gw<v kw, AOilXw Gyb gw<v kw, kwdr b$æsw infwl, Eymnwbwd kw agr syn KZI, BUry gw<v kw inbwhu s<dwu, swihb Kw< itvwxww, mwhlpuiraw, gulwb rwx KZI, kwcy kw imlkw s<dwu Awid srgm~ mukibr Qwy[ enmy< sy lwhor drbwr my< is#ko< ki Kæbr phu<cwny vwlo< my< sbsy Awgy j<ifawly vwlw hirbgq inr<jinxw qqww CIny vwlw krmw CInw Qwy[ anky bwry my< ' I gur p<qw prkwsw' my< s. rqn is<g (B<gU) aølyk krqy hy< : j<fxwly vwly bhuq PVwvY<, huqy gu} ek is#k khwv<y[ hrbgq inr<jniao< so khwvy,
gurmiq zwn 37 so Awgy hue is<gn PVwvY ]20]... krmw< CInw< CInI< rhy, ibdosy is<gn mwrq vhy[ (p T 308) hirbgq inr<jinxw j<ifawly vwly Bwe~ h<dwl ki v<sw my< sy Qww[ Bwe~ h<dwl I gu{ Amrdws ji kw AnNX is#k Qww, ijsko gu{ swihb ny m<ji b$æswkr elwky kw prcwrk inxu#q ikxw Qww[ Xh hr smx 'inr<jn' SwÑd kw jwp ikxw krqw Qww, esi kwrxw es s<prdwx kw nwm 'inr<jinxy' pv gxw[ Bwe~ h<dwl kw puz ibdwi c<d qqww aski s<qwn is#ko< ky iv{ kukm~ krny lg pvi[ hirbgq inr<jinxy ny is#ko< ko pkvkr qqww anki guîq sucnw dykr srkwr sy bvy e~nwm prwîq krny Swu} kr ide[ 1739 e~. my< nwidr Swwh APægwináqwn sy clkr mwr-kwt qqww lut-ksut krqw huaw p<jwb my< sy gujrkr sidww idøli phu<c gxw[ iksi ny BI asko rokny ki koiswsw nhi< ki[ Agr koe~ asky Awgy QwoVw-bhuq AVw qo vh mwrw gxw[ nwidr Swwh ih<doáqwn kw lutw huaw Dwn-mwl qqww hjæwro< ki ignqi my< b<di bnwe~ iázxo< ko lykr jb iswvwilk ki phwivxo< ky swqw-swqw lwhor ki qrp vwips jw rhw Qww qo is<g j<glo< my< sy inklkr as pr bwjæ ki qrh Jpt pvy AOr bhuq swrw Dwn-mwl qqww b<di bnwe~ iázxo< ko CuVwkr asky Gr phu<cw AwXy[ nwidr Swwh Xh sb kuc cikq hokr dykqw hi rh gxw[ asny jkirxw Kæwn ko pucw ik Xh kon-si musibq hy jo Acwnk hi muj pr Aw pvi[ jkirxw Kæwn ny nwidr Swwh ko is#ko< ky bwry my< iváqwr sy bqwxw[ jkirxw Kæwn ki bwqy< sunkr nwidr Swwh ny asko scyq ikxw ik enko ABI KËm kr do vrnw vo idn dur nhi< jb Xy qumsy rwèx- Bwg CIn ly<gy[ nwidr Swwh mn hi mn my< jæhr Golqw APægwináqwn vwips clw gxw[ nwidr Swwh ky jwny ky bwd jkirxw Kæwn ny is#ko< pr AOr s$æqi kr di[ I drbwr swihb, I Am qsr ky ed~-igd~ POj kw s$æq phrw lgw idxw gxw qwik koe~ is#k dsw~n-ánwn n kr sky[ esky bwry my< s. kysr is<g icñbr 'b<swvlinwmw dsw< pwqswwhiaw< kw' my< ijæÿ krqy hy< : A<imRqsr iná hovy lvwe~, mwjy ivic iprn Pajw<[ Gir Gir dykn jwe~, hlkwry iccry Fk dykdy iprn[ jo isk hiqw lgy, so ijæñhw krn[ (p T 222) eqny s$æq phry ky bwvjud BI is#k ApnI jwn qli pr rkkr, dusmn kw phrw qovkr Am q srovr my< ánwn kr jwqy Qwy[ mwvi k<bo vwlw Bwe~ su#kw is<g ke~ bwr brsqi goilxo< my< dusmn ko llkwr kr ánwn krky CU-m<Z ho jwxw krqw Qww[ Xh vo smx Qww jb jæwilm hwikmo< ko BRm ho gxw Qww ik swry is#k KæËm kr ide hy<[ Awm logo< ko Agr khi< Ek-do is#k dik pvqy qo vy smjqy ik Xy qo bhu{ipxy hy<, is<g qo Kæwn ny KËm kr ide hy<[ es qrh Apny AiáqËv ko dsww~ny ky ile do SwUrvIr is<go<- Bwe~ grjw is<g qqww Bwe~ boqw is<g ny jrnyli svk pr nur di srw< ky pws nwkw lgwkr mihsul agrwhw AOr ÛX<^XmXI F<g sy ic I Byjkr 'BwBI Kwno' ko ApnI qwkq kw
gurmiq zwn 38 Ehsws krvwxw[ Bwe~ qw} is<g ji ny Bwe~ mni is<g ji ky jëqwy sy Am q Ckkr puxw~ Kwlsw }p Dwwrxw ikxw Qww[ Bwe~ qw} is<g vw< qqww Bwe~ mni is<g ji ki SwhIdI ny Awpky jivn pr bhuq ghrw Asr fwlw Qww[ Bwe~ qw} is<g ji KyqIbwVI krky Apny pirvwr kw gujæwrw krqy Qwy[ Bwe~ qw} is<g ji ky Kyq gw<v sy lgbg fyfæ iklomitr ki duri pr piscm idsww my< Qwy[ Kyqo< ky Awgy phwv vwli idsww my< GnI ijvi (v @wo< kw smuh) QwI[ iksi smx Xh jwmun vwli JwVI qqww Cw<gy-mw<gy vwly j<gl kw hi ihásw QwI[ Xy dono< Ab pwikáqwn my< cly ge hy<[ an idno< mwjy ky is<g an j<gl-bylo< my< hi ivcrxw kr rhy Qwy[ rwq ko koe~ n koe~ is<go< kw jëqww es ijvi my< Aw itkqw qqww do-qin idn rhkr Awgy clw jwqw Qww[ Bwe~ qw} is<g ji rwq ko l<gr qyxwr krky bvi w-bwvnw sy Ckwqy qqww anki j}rq ky Anuswr váz Awid kw BI prb<dw krqy Qwy[ s. rqn is<g (B<gU) ' I gu{ p<qw prkwsw' my< ilkqy hy< ik : qw} is<g qih< KyqI kry, swqw ip<f vih hwlw BrY[ dyh hwkm kcu QwoVw KwvY, bcy is<gn ky pws pucwvy[ hy as ky es BYxw Ar mwe~, pis kut vy kr<y kmwe~[ Awp Kw<e vih {KI imási, moytw pihr Awp rih ilási[ jo bcy so is<gn dyvy, ae ibn is<gn AOr n syvy<[ (p T 346) puhlw gw<v lwhor ki Aor jwny vwli mu$x svk pr hony ky kwrxw Awny-jwny vwly XwiZXo< ko rwq ho jwny pr esi gw<v my< gujæwrni pvqi QwI[ Bwe~ qw} is<g ji bcpn sy hi swdw v iá qqww syvw Bwvnw vwly Qwy[ vy XwiZXo< ki ibnw iksi BydBwv ky l<grpwni ki syvw krqy qqww rwiz gujwrny ky ile cwrpwe~-ibáqr kw prb<dw krky XwiZXo< ki syvw kw puxx km~ kr rhy Qwy[ lwhor sy Awny-jwny vwly is<go< sy anko lwhor my< Gitq GtnwXo< kw pqw clqw rhqw Qww[ an idno< ÈXwdwqr GtnwXy< is<go< sy smb<idwq huaw krqi QwI<[ smx pr anko pqw cl jwny pr ke~ bwr ankw bcwv ho jwxw krqw Qww[ is<g, jo j<glo< my< idn kwt rhy Qwy, anky pws Kæbr phu<cny ki es pvwv ky Alwvw AOr BI ke~ swdwn Qwy[ Ek bwr pæi ky bvi amr ky POjdwr jwpr byg ny rhim b$æsw mwci ko DwmkwXw ik vo ApnI nojvwn su<dr puzi slmw kw inkwh asky swqw kr dy[ jb grib bwp ny esky bwry my< ApnI smjdwr puzi ki eçcw puci qo asny swp enkwr kr idxw[ POjdwr ny phly ke~ prkwr ky lwlc ide, ipr DwmikXo< pr aqr AwXw, pr<qu jb as pr koe~ Asr n huaw qo Apny AwdmI Byjkr asko atvw ilxw[ jb lvki ko asky swmny pysw ikxw gxw qo asny ipr swpæ enkwr kr idxw[ POjdwr ny asko hvyli ky Ek kmry my< b<d krky pr s$æq phrw lgw idxw[ rhim b$æsw ny lwhor jwkr SwwhI drbwr my< Kæwn bhwdur ky pws PirXwd ki ik aski puzi ko POjdwr sy irhw krvwxw jwxy[ jwpr byg, Kæwn bhwdur kw irsqydwr Qww AOr swqw hi askw imz BI, jo
gurmiq zwn 39 pæi ky pws is#ko< kw nwmo-inswwn imtwny my< prisi pw rhw Qww[ Kæwn bhwdur ny rhim b$æsw ki PirXwd ko Aor koe~ DXwn n idxw[ koe~ cwrw n clqw dykkr rhim b$æsw vwips gw<v ki Aor cl idxw AOr rwáqy my< puhlw gw<v ky pws asko rwq ho ge~[ vo rwq kwtny ky ile Bwe~ qw} is<g ji ky Gr {k gxw[ asny rwq ko swri Awp-bIqI Bwe~ qw} is<g ji ko bqwe~[ Bwe~ qw} is<g ji ny rhim b$æsw ko hoslw idxw qqww Akwl purk pr Brosw rkny ky ile khw[ an idno< ijvi my< lgbg 10 is<go< kw jëqww Thrw huaw Qww, ijnky ile l<gr-pwni Bwe~ swihb ky Gr sy hi jwqw Qww[ Bwe~ qw} is<g ji ny rhim b$æsw ki duk BrI khwni an jujw} is<go< ko bqwe~[ is<go< ny vwqw~ sunkr asi smx Ardwsw sodwkr pæi Swhr ki Aor práqwwn ikxw qqww slmw ko idn cfæny sy phly hi puhlw gw<v ly AwE[ rhim b$æsw do idn Bwe~ qw} is<g ji ky pws rhkr, ApnI puzi ko swqw lykr Apny irsqydwro< ky pws ksur ki Aor clw gxw[ I Am qsr ky koqvwl kwjæi AÑdul rhmwn ki m ËXu ky bwd jkirxw Kæwn ny Apny Kwsm-Kws gw<v m<ifxwli ky rhny vwly másw Kæwn r<gv ko I Am qsr kw koqvwl inxu#q kr idxw[ gw<v m<ifxwli, I Am qsr sy 8 iklomitr dur di@wxw ki Aor iáqwq hy, esile ivswy w kwm Xh Qww ik iksi BI is#k ko I Am qsr my< dwikæl n hony idxw jwe[ esny I drbwr swihb my < hi Amly-PYly smyq p#kw fyrw jmw ilxw[ I drbwr swihb ki pivzqw kw $æxwl ike ibnw Xh Apnw is<hwsn jmwkr nwm-bwxwi ky kiq~n ki jgh inëx vysxw kw nwc krvwny lgw qqww Swrwb-q<bwkU kw sryawm prxog krny lgw[ másy r<gv ki en kwx~vwihxo< sy is#ko< ky ¼dX kurydy ge[ jb I drbwr swihb ky ho rhy Apmwn kw pqw s. iswawm is<g ky jëqwy ko lgw, jo as smx rwjáqwwn ky m{áqwl my< pnwh ile bytw Qww, qo asny s. mihqwb is<g mirw<koyite qqww s. su#kw is<g mwvi k<bo vwly ko du to< ko sodwny ky ile Byjw[ en dono< SwUrvIr Xo wao< ny ikswno< kw }p Dwwrxw krky mwilxw dyny ky bhwny I drbwr swihb ky A<dr prvysw kr másy r<gv kw sr kwt idxw[ es qrh 1740 e~. my< másy r<gv kw kël krky is<go< ny asko asky ike ki sjæw di[ másy r<gv ky kël ky bwd Kæwn bhwdur kw Apny guásy pr kwbu n rhw[ hkumq ªwrw is<go< pr Gor s$æqi Swu} kr di[ mukibro< ko lwhor bulwkr ApnI ijmmydwri inbwny ky ile qwvnw ki ijssy mukibro< ny hwikmo< ki njæro< my< ApnI SwwK bnwny ky ile, is<go< ko pkvwny ky ile EVI-cotI kw jæor lgw idxw[ hkumq ªwrw 1726 e~. vwly hu#m ipr sy lwgu kr ide ge[ is<go< ko pnwh dyny vwly ky ile moq ki sjæw mukr~ kr di ge~[ subw lwhor ki s$æqi ky kwrxw is#k Gr-Gwt CoVkr iswvwilk ki phwivxo<, rwjáqwwn ky m{áqwlo< qqww l#ki j<gl Awid ki suri@wq jgh pr cly ge[ es smb<dw my< fw. hri rwm guîqw kw ijæÿ hy ik jo is#k Eysw n kr sky vy srkwri APsro< ky juøm Xw e~nwm hwisl krny vwly pvoisxo< kw iswkwr ho ge[ cy<cl s<dwu cicy vwly, hybq møl nyswty vwly puhlw gw<v ky pws vwly elwky ki sucnw
gurmiq zwn 40 rk rhy Qwy[ enko sucnw iml ge~ ik Bwe~ mihqwb is<g mirw<koitxw khw< icpw hy qqww vh Bwe~ qw} is<g ji kw purwnw imz hy[ jb hirbgq inr<jinxy ko es bwq kw pqw clw qo cwhy puhlw gw<v ki codwrweq asky AiDwkwr my< nhi< QwI, ipr BI asny jkirxw Kæwn ky pws jwkr mukbri ki ik puhlw gw<v kw Bwe~ qw} is<g j<glo< my< icpy is#ko< ki mdd krqw hy qqww vh mihqwb is<g mirw<koitxy kw imz hy[ zwni igawn is<g ny eskw ijæÿ 'p<qw prkwsw' my< bvy iváqwr sy ikxw hy : puly vwro qw} is<g Bgq sdwvy jo, is<gn ky pws so Krc pucwe hy[ Awp duk BUK syhy<, is<gn ko suk dyhy, BUjy cxwy cwby Awp roti any< dwe hy[ jwn ky Bgq qw<kw mw<nhy bcn log, Bog SwwhI corn ko horn qy dxwe hy[ AOr mirw< kotiaw mqwb is<g qw<ko Xwr, rwkq pxwrvy sunyrie sdwe hy[ is<g qw<ky swqw bhu DwwVw cori hy krwq, Awq Dwn jo qw} is<g ko dy jwe hy ]10] (p T 746) jkirxw Kæwn ny hirbgq inr<jinxy ki bwq sunkr momn Kæwn ki kmw<f qly 20 ispwihxo< ko Bwe~ qw} is<g ji ko ki igrïqwr krny ky ile puhlw gw<v Byj idxw qqww hirbgq inr<jinxy ki ijmmydwri Bwe~ mihqwb is<g ko igrïqwr krny ki lgw di[ momn Kæwn ny gw<v puhlw phu<ckr Bwe~ qw} is<g ji ko F<UFnw Swu} kr idxw AOr Bwe~ qw} is<g ji qqww aski bhn bibi qwro ko igrïqwr krky, hqwkivxw< qqww byivxw< bw<dwkr vo lwhor ki Aor cl pvw[ Bwe~ qw} is<g ji ko igrïqwr krky ly jw rhi POj ko gw<v BVwxww my< rwq pv ge~[ BVwxww gw<v lwhor sy 32-33 iklomitr dur purvdi@wxw idsww my< iáqwq hy[ Bwe~ AwlI is<g Ev< Bwe~ gurbksw is<g esi gw<v ky invwsi Qwy, ijnki Psly< noswihry vwly codwri ki GoiVXo< ny ajwv di QwI<, ijskw ivrodw krny pr bwq bfækr j<g qk phu<c ge~ QwI qqww Bwe~ qwrw is<g vw< sy lwhor ki POj ki lvwe~ hue~[ Xy dono< is<g vw< ki j<g my< SwhIdI prwîq kr ge Qwy[ esi gw<v BVwxww (pfwxww) my< SwwhI synw ªwrw rwq Thrny ki Xojnw bnwe~ ge~[ gw<v ky log ekt`tw honw Swu} ho ge[ jb anko pqw clw ik Bwe~ qw} is<g ji qqww anki bhn bibi qwro ko lwhor ki POj igrïqwr krky ly jw rhi hy qo vy guásy sy Br ge[ anho<ny ibnw iksi pirxwwm ki prvwh ike SwwhI synw pr hmlw krky Bwe~ swihb qqww anki bhn ko CuVwny ki Xojnw bnwe~[ s. rqn is<g (B<gU) ny ' I gur p<qw prkwsw' my< eskw ijæÿ es qrh ikxw hy : huqi BVwxwy gur iski iqn lk AwXo rohu[ qw} is<g Cufwe~E hoxwi hoe su hoe[ (p T 348) jb Bwe~ qw} is<g ji ky pws gw<v vwly ApnI Xh Xojnw bqwny ge qo Bwe~ swihb ny anko es qrh krny sy rok idxw qqww khw ik es qrh krny sy log khy<gy ik gu{ kw is#k moq sy frqw huaw swry gw<v ko musibq my< fwlkr ávx< dov gxw hy[ Bwe~ qw} is<g ji kw ivcwr sunkr gw<v vwlo< ny SwwhI synw sy lvny kw erwdw ËXwg idxw[ anho<ny SwwhI synw ko moti rkm dykr Bwe~ qw} is<g ji ki bhn ko CuVw ilxw[ esky bwry my< ' I gur p<qw prkwsw' my<
< gurmiq zwn 41 ijæÿ hy ik : AihdIAn ko kcu dy ky dwm, drswn krxo qw} is<g[ BYxw swqw QwI so PVI Awe~, so d<m dy lokn Cfvwe~[ (p T 348) dusry idn ispwhi Bwe~ qw} is<g ji ko lykr lwhor ki Aor cl ide[ nkws co<k, lwhor my< nwijæm lwhor jkirxw Kæwn ki kchri QwI, ijsky ed~-igd~ sur@ww ky ile Ek ghri Kwe~ bni hue~ QwI[ fw. hri rwm guîqw ky Anuswr bwbw b<dw is<g bhwdr ki SwhIdI ky bwd bhuq-sy is#ko< ko FU<Fkr mwrw gxw, bhuq-sy goli kw inswwnw bnwe ge, bhuq swry j<jæiry< fwlkr lwhor lwe ge, ijnko esi nkws co<k my< SwhId ikxw jwqw Qww[ s. rqn is<g (B<gU) esky bwry my< ' I gur p<qw prkwsw' my< ilkqy hy< ik : ke~ crk ke~ Pw<sI mwry[ ke~ qopn ke~ CurI ktwry[ ke~an ky isr mu<gli< kut`ty[ ke~ foby ke~ GsIt su sut`ty[ dñby t<gy b<dukn de mwr[ kon gny jy mwry hjæwr[ pw<q pw<q ke~ pkv bhwe[ swqw qygæn ky sis afvwe[ iksy hëqw iksy t<g ktvwe[ A#K kf iksy Kl kfvwe[ kyswn vwlo jo nr hoe[ bwl ibrdw lb CfY n koe~[ (p T 228) momn Kæwn ny Bwe~ qw} is<g ji ko hqwkivxw< Ev< byivxw< fwlkr jkirxw Kæwn ky Awgy pysw ikxw[ lwhor my< Bwe~ qw} is<g ji ke~ idn jyl my < rkkr ke~ idno< qk XwqnwE< di jwqi rhi< [ Bwe~ qw} is<g ji pr bwigxo< ko Swrxw dyny qqww anky ile AwvSXk váquao< kw prb<dw krky dyny ky do w lgwe ge[ jkirxw Kæwn ny Bwe~ qw} is<g ji ky Awgy do Swqy ~ rki< <-- eslwm kbul kry< Xw m ËXu[ Bwe~ qw} is<g ji ny jkirxw Kæwn ko pucw ik ''#Xw eslwm Dwwrxw krny sy moq nhi< AwEgI? Agr myry Dwm~ bdlny sy BI moq mujy ny kbi n kbiaw dbocnw hi hy qo my< Apny Dwm~ my< p#kw rhkr hi #Xo< n m}<['' Bwe~ qw} is<g ji kw jvwb sunkr guásy my< Awkr jkirxw Kæwn ªwrw Bwe~ qw} is<g ji ko crkvi pr cfæwny kw Pqvw idxw gxw qqww khw gxw ik aqni dyr crkvi pr GumwXw jwxy ijqni dyr qk Xh is#k Dwm~ ËXwgkr eslwm kbul nhi< kr lyqw[ hwikm Bwe~ qw} is<g ji ko hr hwl my< din-e-muhmmdi my< lwnw cwhqy Qwy qwik is#ko< ki d Fæqw ko kmjæor ikxw jw sky AOr eskw prcwr krky ANX is#ko< pr Dwm~ pirviq~q krny ky ile jæor fwlw jw sky[ fw. hri rwm guîqw ilkqy hy< ik jkirxw Kæwn ny ApnI bwq mnvwny ky ile Bwe~ qw} is<g ji ko crkvi pr cfæwny kw hu#m idxw qwik aski CwqI Ev< psilxo< ki hi Xo< ko qov idxw jwe[ jysy-jysy Bwe~ qw} is<g ji pr s$æqi bfæwe~ ge~, Bwe~ swihb AOr BI cfædi klw my< hoqy ge[ s. rqn is<g (B<gU) ky Anuswr : ijm ijm is<g ko qurk sqwvy<, iqm iqm muk is<g lwli AwvY[ ijm ijm is<g kcu pie nw Kwe, iqm iqm is<g s<qok Y Awe ]5] jivxw qy is<g Aws cukwe~,
gurmiq zwn 42 nih< ah ic<q su mrny kwe~[ sq s<qok DwIr mn qw<ky, gur kw Bwxww isr pr jw<ky ]6] ( I gur p<qw prkwsw, p T 367) Bwe~ swihb ny is#ki my< Atl ivsvws rkqy hue Akwl purk ky Awgy is#ki kyswo<- Svwso< s<g inb jwny ki Ardws ki[ jb es bwq kw pqw jkirxw Kæwn ko lgw qo asny Ah<kwr my< Awkr is#ki ki inswwni gu{ ki mohr 'kyswo<' ko kël krny kw sujwv kwjæi ko idxw[ drbwr my< kwjæi ªwrw Pqvw jwri krny ky bwd Bwe~ qw} is<g ji ky kysw kël krny ky ile nwexo< ko bulwxw gxw[ Bwe~ swihb ky cyhry pr jlwl dykkr iksi ki BI Bwe~ swihb ky kyswo< ko hwqw fwlny ki ihmmq n hue~[ s. rqn is<g (B<gU) es Gtnw kw iváqwr krqy hue ' I gur p<qw prkwsw' ky ilkqy hy< : qb nvwb ny n E lgwe, an ky s<d Ku<Fy ho AwE[ ijm ijm n E Pyr lgwvy<, iqm iqm an hqw BYVy pwvy< ]14] ijm ijm n An nvwb frwvy, iqm iqm n An hqw k<pwvy<[ klw Kwlsy qb EysI ke~, n An idr wt m<d qb Be~ ]15] nvwb khxo en jwdu clwxw, ky n An kcu lñb idvwxw[ Ab lxwvo moci do cwr, KoprI swqw idhu bwl aqwr ]16] (p T 371) jkirxw Kæwn ny hu#m ikxw ik enky kysw es qrh aqwry jwxy< ik dobwrw ag n sky<[ Aq: moicxo< ko bulwkr Bwe~ qw} is<g ji ki kyswo< sihq KopVI aqwr dyny kw hu#m ikxw gxw : qb nvwb bhu ŸoDwih Brw, so hukm an mocian krw ]8] es ki KoprI swqwy bwl, kwt aqwro r<bi nwl[ (prwcin p<qw prkwsw, p T 371) vhiswawnw F<g sy jæwilmo< ny Bwe~ qw} is<g ji ki KopVI Kurpy sy aqwrkr isr sy Alg kr di[ dykny vwly cikq rh ge Qwy ik Ek gu{ kw is#k ibnw apæ qk ike kysy AËX<q XwqnwXy< Jyl rhw hy : is<g ji muk qy si n kri, Dw<n Dw<n gurmuk khxwi sri[ hkwro dyk lok bhu Bry, jo soa suny< su hy hy kry ]2] lok isawxwy Eysy khy<, piqswwhi en ki nw rh<y[ ( I gur p<qw prkwsw, p T 371) nkws co<k my< jhw< swkw Gitq huaw vh áqwwn Awjkl lwhor rylvy átyswn ky iblkul swmny hy[ es áqwwn pr hi 'SwhIdg<j is<gxwiaw<' bnw huaw hy[ es áqwwn ko 'l<fw bwjæwr' BI khw jwqw hy[ Bwe~ swihb ki KopVI aqwrny ky bwd anko pws lgqi Kwe~ my< Py<k idxw gxw[ zwni igawn is<g ny KwPæI Kæwn kw hvwlw dykr ilkw hy ik Bwe~ qw} is<g ji ki KopVI aqwr dyny ky bwd jkirxw Kæwn ny anko Kwe~ my< ip<kvw idxw qwik ankw mws gidw, kuáy Awid jwnvr Kw jwxy<[ Bwe~ qw} is<g ji j$æmi hwlq my< BI gurbwxwi pfæqy ge[ qisry idn jb nvwb vhw< sy gujrw qo vo Bwe~ swihb ky muk sy Aw rhi gurbwxwi ki Awvwjæ sunkr bolw, ''Ary is#kw!
gurmiq zwn 43 qu ABI BI ij<dw hy, mrw nhi<?'' Bwe~ qw} is<g ji ny jvwb idxw, ''jkirxw Kæwn my< qujy AOr qyry puz ko Awgy lgwkr hi m}<gw['' Bwe~ qw} is<g ji ki KopVI aqwry jwny ky kuc idn bwd hi jkirxw Kæwn kw pyswwb b<d hony ky kwrxw vo mr gxw qqww askw puz iswkwr Kylny gxw GoVy sy igrkr mr gxw[ Bwe~ qw} is<g ji ki KopVI aqwri jwny ky bwd BI vy 22 idno< qk ij<dw rhy qqww gu{ ki bwxwi kw ptn krqy rhy[ zwni igawn is<g ijæÿ krqy hy< ik en idno< lwhor kw Ek bfæe~ hr roj Awkr hldi Awid kw lyp bnwkr Bwe~ swihb ky isr pr bw<dwqw rhw[ AwiKr, Bwe~ qw} is<g ji 25 v w~ ki AwXu my< 1 julwe~, 1745 e~. ko SwhIdI pw ge[ s. rqn is<g (B<gU) ny es Gtnw kw ijæÿ krqy hue ilkw hy ik : Twrw< sy pr due swl, swkw kixo qw} is<g nwl ]22] ( I gur p<qw prkwsw, p T 371) Bwe~ swihb ky SwrIr kw A<iqm s<ákwr lwhor ky idøli drvwjæy ky bwhr ikxw gxw[ A<iqm s<ákwr krny sy puv~ ankw A<iqm ánwn I drbwr swihb, I Am qsr sy pivz jl m<gvwkr ikxw gxw[ anki icqw ko Ai^n Bwe~ subyg is<g j<br ny di[ jpu ji swihb qqww An<du swihb kw pwt pfækr Ardws ki ge~ AOr kvwh prswd ki dyg bw<ti ge~[ es smb<dw my< s. rqn is<g (B<gU) ilkqy hy< ik : huqo A<imRqsr jl ju m<gwxo, Awp is<g ASwnwn krwxo[ kvwh prswwid kr XO qb hi, Swbd pfæwxo jpu ji sb hi ]4] An<d pfæwe krw Ardws, is<g sbhu< Tw<Fy iqs pws[ ( I gur p<qw prkwsw, p T 382) gq idno< pris is#k ivªwn, p<jwbi XUnIvis~tI, pitxwlw ky ap-kulpiq fw. jspwl is<g ky swqw myrw imlwp huaw qo anho<ny mujy bqwxw ik pris b<gwli ivªwn I rvi<drnwqw tygor ny Bwe~ qw} is<g ji ky bwry my< bhuq hi wpuv~k F<g sy kivqw }pi w<jil By<t ki hy[ kivqw kw SwI w~k 'prwrqwnw AoqI dwn' hy ijsky AQw~ 'mw<gny vwly ki eçcw sy ÈXwdw idxw gxw dwn' ike jwqy hy<[ kivqw my< I rvi<drnwqw tygor bxwn krqy hy< : ''SwhIdg<j ki DwrqI lhu-luhwn ho ge~ QwI[ ptwno<< ny bhuq swry is#ko< ko kyd kr ilxw Qww qqww anko SwhId kr idxw Qww[ Ab nvwb qw} is<g ki Aor muvw AOr khny lgw, 'mujy quj pr qrs Aw rhw hy, my< qyri jwn b$æsw dynw cwhqw hu<[' 'pr<qu myrw eqnw Apmwn #Xo<?' qw} is<g ny khw[ nvwb khny lgw, 'qu bhuq bhwdur hy[ my< Apnw guásw quj pr nhi< inkwlnw cwhqw, bs, my< eqnw cwhqw hu< ik qu Apny kysw mujy dy dy['' Bwe~ qw} is<g ny jvwb idxw, ''my< qyri nm~-idli Xwd rku<gw[ my< qujy assy ÈXwdw dynw cwhqw hu< jo quny mujsy mw<gw hy[ (myry kyswo< ko hwqw n lgwnw) myrw swbq-surq isr ly ly[''
gurmiq zwn 44 SwhId Bwe~ qw} is<g ji - I rmysw b^gw cohlw* is#k kom ny ijn muisklo< kw swmnw pydw ikxw ik Bwe~ swihb ApnI kmwe~ my< sy Apny jivn-kwl my< ikxw hy, aski imswl gu{-gr ky yimxo< ki syvw ky ile sdyv qëpr duinxw ky eiqhws my< khi< nhi< imlqi[ jhw< rhny lgy[ jæ}rqm<d gurmuk ÎXwry anky Gr is#k Dwm~ ky p<cm gu{ ko Apny d Fæ erwdy ke~-ke~ idn Thr kr prswwdw-pwni Ckqy ky kwrxw gm~ qvi pr bytnw pvw vhi< is#k Qwy[ kbi-kbi Bwe~ swihb inkt ky j<glo< my< Dwm~ ky AnuXwiXXo<-syvko< ko BI ApnI DwYX~SwIlqw invws krqy is#ko< ko rwswn BI phu<cwxw ky srmwe sy XwqnwE< Jylqy hue SwhId honw krqy Qwy[ propkwri qqww nyk ávbwv ky pvw[ ''inrba jpy sgl Ba imty'' vwly qqww mwilk hony ky kwrxw Aws-pws ky ih<duao< mrny ko sëx Ev< jiny ko JUT smj kr qqww muslmwno< my< BI ankw brwbr kw clny vwly is#k Xo w Amr SwhId ho ge[ sëkwr Qww[ jhw< swdwwrxw ÛXi#q m ËXu ky nwm pr Qwr- j<ifxwlw invwsi hrbgq inr<jinxw, Qwr kw<pqw hy, vhi< klgidwr ipqw sy AwSwIvw~d ijsky purko< kw shwrw I gu{ qyg bhwdr lykr jujny vwly is#k Xo w mwno m ËXu ky swihb bny Qwy, gu{-gr ky iq q%n swibq swqw Aw<K imcoli Kylqy rhy ho<[ Apny qn hony lgw[ gu{-gr kw DwNXvwdI hony ki qqww mn ko Akwl purk ki Amwnq smjny bjwx vh gu{-gr ky ÎXwro< ky ile Gwqk bn vwly is#k SwUrvIr jb iksi <cy qqww Swu kr byt gxw[ es Gwqk py<qry sy hi asny l@x ki puiq~ hyqu mydwn my< Aw jwqy hy< qo as lwhor ky gvn~r jækirxw Kwn sy jwkr khw l@x ki puiq~ ky ibnw mydwn ko KwlI nhi< ik ''puhlw gw<v my< rhqw (Bwe~) qw} is<g krqy[ Eysw krqy hue byswk anko Apny isr Apny Gr AwE bwgi is#ko< ko jhw< jlpwn ki KopVI BI aqrvwni pv jwe[ Eysy is<go< krvwqw hy vhi< rwq ko Thrny ko jgh BI my< hi Swwiml hy Dwm~ ky ile ApnI KopVI dyqw hy[ asky es qrh krny sy gw<v ky logo< aqrvwny vwly SwhId Bwe~ qw} is<g ji kw ko ApnI jwn qqww mwl kw Kqrw bnw nwm[ rhqw hy['' ke~ kwr ki AOr BI JUTI Bwe~ qw} is<g ji kw jnm 1720 e~. my< khwinxw< bnwkr inr<jnie ny jækirxw Kwn gw<v puhlw, ijælw qrnqwrn my< huaw[ bcpn ky kwn AÇCI qrh Br ide[ my< hi Bwe~ swihb ky ipqw ji Akwl clwxww dusri Aor srkwr qo Xh ammid lgwe kr ge Qwy[ mwqw ji bhuq hi nyk ávbwv byti QwI ik gw<vo< my< rhny vwly is#k jhw< qqww Dwwim~k v iá ky mwilk Qwy[ anho<ny Bwe~ srkwr ki hw< my< hw< imlwkr cly<, vhi< swihb ky mn my< gu{ swihbwn, gurbwxwi qqww srkwri injæwm ky iq vpwdwr BI rhy<[ is#k eiqhws ky iq Eysw ÎXwr qqww sëkwr srkwri ammid ky iblkul alt Bwe~ qw} *1348/17/1, gli n<. 8, ƒi w ngr E#sty<Swn, luidwxwnw 141001, Pon : 9463132719
gurmiq zwn 45 is<g ji Apny suk ki Kwiqr hi nhi< ji rhy Qwy, biøk vy Apny Xo w BweXo< ki AwvSkqw pvny pr ftkr shwxqw BI krqy Qwy[ esky Aiqir#q an BweXo< ko Awny vwly Kqro< sy swvdwwn BI krqy rhqy Qwy[ subydwr jækirxw Kwn ny hrbgq inr<jnie ki bwqo< my< Awkr qqww bgyr iksi pucqwc ky Bwe~ qw} is<g ji ki igrïqwri kw hu#m jwri kr idxw[ es hu#m ky ADwIn hi lgbg fyfæ dj~n ispwhi puhlw gw<v AwE qqww Bwe~ qw} is<g ji ko igrïqwr krky ly ge[ jb Bwe~ qw} is<g ji ko igrïqwr kr ly jw rhy Qwy qo puhlw gw<v ky invwisxo< ny Bwe~ swihb ky lok-køxwxwwqw~ kwxo~ < ko smmuk rkkr anki igrïqwri ky iv{ ro w kt ikxw, mgr eskw hkumq pr koe~ Bwv n pvw[ lwhor phu<c kr Bwe~ qw} is<g ji ko jyl my< fwl idxw gxw[ jyl my< Bwe~ swihb ko ke~ AshnIX XwqnwE< di ge~<[ jysy-jysy hkumq ky kwx~kqw~ Bwe~ qw} is<g ji ko k t dy rhy Qwy vysy-vysy anky cyhry ki cmk cfædi klw vwli hoqi jw rhi QwI[ A<q my< Bwe~ qw} is<g ji ko nvwb jækirxw Kwn ky swmny pysw ikxw gxw[ jækirxw Kwn ny ŸoiDwq hokr khw ik ''Awpny bwgi is#ko< ki mdd krky gunwh ikxw hy['' Bwe~ swihb ny aár idxw ik ''ijnhy< Awp bwgi kh rhy ho, vy Dwm~-Xu ky Xo w hy<['' nvwb ny khw ik ''qumhwri jwn kyvl muslmwn bnny sy hi b$swi jw skqi hy['' Bwe~ qw} is<g ji ny swhs ky swqw aár idxw, ''#Xw muslmwn bn jwny sy mujy moq nhi< AwEgI? #Xw muslmwn kbi mrqy nhi< hy<? Xid moq ny Ek idn Aw hi jwnw hy qo my< Apny Dwm~ sy bymuk #Xo< ho <?'' Bwe~ qw} is<g ji ki infrqw dyk kr jækirxw Kwn ky dw<q juv ge[ junun ki Awg my< mcw hony ky kwrxw asny jølwd ko bulw ilxw qqww hu#m ikxw ik es 'bwgi' ki KopVI kyswo< sihq isr sy Alg kr di jwe[ Bwe~ qw} is<g ji ny Dwm~ ko hwrny ki Apy@ww SwrIr ko hwrnw ávikwr kr ilxw[ hjæwro< logo< ki hwjæri my < jølwd ny ApnI qyj Dwwr vwli KurpI sy Bwe~ qw} is<g ji ki KypVI kyswo< sihq aqwr kr anky swmny rk di[ es k t ko shn krqy hue Bwe~ swihb ny ap qk nhi< ki, biøk Akwl purk ky Bwxwy ko mitw krky mwn ilxw[ Bwe~ swihb ko GwXlwváQww my< b<dig h my< b<d kr idxw[ Bgvwn ki lilw dyko, kuc idno< bwd jækirxw Kwn kw pyswwb b<d ho gxw[ jb pyswwb Kulvwny ky sbi Xws bykwr ho ge qo asy Apny ike pr pscwqwp hony lgw[ es pscwqwp ky kwrxw asny Bwe~ subyg is<g ªwrw Apnw mwpinwmw Kwlsw p<qw ko Byj idxw[ jb asky mwpinwmy pr Kwlsy ny ivcwr-ccw~ ki qo es ccw~ my< jækirxw Kwn ky elwj ky ile Bwe~ qw} is<g ji ki juqi jækirxw Kwn ky isr my< mwrny kw sujwv idxw gxw[ koe~ cwrw clqw n dyk nvwb jækirxw Kwn qqww asky Ahlkwro< ko Xh bwq BI mwnni pvi[ jysy-jysy Bwe~ qw} is<g ji ki juqi jækirxw Kwn ky isr pr pvqi rhi, vysy-vysy askw pyswwb BI Kul rhw Qww[ es kwr I gu{ nwnk dyv ji ky Gr ky ÎXwro< ki jwn kw dusmn jækirxw Kwn juqo< ki mwr Kw-Kwkr mr gxw AOr bwd my< Bwe~ qw} is<g ji BI Dwm~ pr Aifg rhnw iskwqy hue 1 julwe~, 1745 e~. ko SwhId ho ge[
gurmiq zwn 46 gurmiq ivcwrdwwrw : Ek ADXXn -fw. srbjiq kor* mdx kwl ky p<jwbi swihëx-ic<qn ki AwDXwiËmk lhr ky AwDXwiËmk dsw~n ªwrw áquq hue~[ es kwûx DwwrwE<-- B#q-bwxwI, supi kwûx AOr gurbwxwi lhr ko e<klwb idsww dyny vwly p<jwb ky Ek hi smx ki muk kwûx DwwrwE< hy <[ BwrqIX Xugpu{ w, AwDXwiËmk rhbr I gu{ nwnk dyv s<á iq AOr swihëx kw mul yrxww-sroq AwDXwËmvwd ji Qwy, ijnky jivn-anubv AOr ivcwro< ªwrw hy[ BwrqIX sòxwcwr AOr swihëx-ivkws-pvwv pr gurmiq ivcwrdwwrw kw ad`bv huaw['' 1 Dwm~ mu$x yrk Swi#q rhw hy[ mwnvix soc-smj ''mdx kwl my < BwrqIX smwj pqn ki KweXo< my < A<qr BI Dwwim~k s<dbo~ < ky A<qg~q hi AwXw hy[ my < Dw<s cukw Qww[ rwjwao< my < mwnvqw ki kmi QwI[ Bwrq ki DwrqI pr hr e<klwb Dwm~ ky ÎlytPwm~ vy rwjmhlo< sy bwhr Awkr kbi BI logo< ki ky jæirxy AwXw hy[ nwqwo<, Xoi^wXo<, is o<, jyinxo<, SwYvo< iswkwxqo< AOr qklipo< ki bwbq jwnkwri nhi< Awid sbi ny Apny ivcwro< kw Awr<B Dwwim~k lyqy Qwy[ XhI< bs nhi< hoqi, bwhri dyswo< ky hmlwvr ÎlytPwm~ sy hi Swu} ikxw hy[ piscmi Bwrq ky logo< pr AËXwcwr krqy Qwy qqww gurmiq ivcwrdwwrw ko jwnny sy phly Xh anki qklipy < bfæwqy Qwy['' 2 jwn lynw jæ}ri hy ik mdxkwlin p<jwbi swihëx Xh smx rwjniiqk aqwl-puqwl vwlw Qww[ ky l<by Arsy my< Ek sy AiDwk ivcwrdwwrk kwûx h w~vdw~n ki moq ky bwd koe~ BI s<gitq rwèx pr<prwe< Ek dusry ky smwnw<qr clqi rhi hy<[ Xy áqwwipq nhi< ho skw[ dusri qrp brw³xw vg~ kwûx pr<prwe< ivcwrdwwrk áqr pr jhw< Ek ki niiq ny smwj ko iqqr-ibqr kr rkw Qww qrp puv~kwlin pr<prw ky swqw s<vwd rc rhi hy< AOr swqw hi muslmwn hmlwvro< ky bwr-bwr vhi< dusri qrp ensy ibº BI hy<[ en kwûx hmlo< Ev< jbr-juøm ny BwrqIX smwj ko pr<prwao< my < ivcwr áqr pr ibºqw qo hy pr<qu kmjor kr idxw Qww[ brw³xw vg~ ny Dwm~ ko rcnwëmk áqr pr srokwr Ek dusry ky purk s<kixw~qw ki j<jiro< my< jkv idxw AOr Dwm~ ki hy <[ es gtjov ky qqx kw AwDwwr mdx kwl my< ivswwlqw ky p@w ko r krky Dwm~ ko s<kuicq hue ivcwrdwwrk AOr sw<á iqk s<sly wxw ko mwnw kr idxw[ mui#q kw is w<q cuin<dw vg~ ko idxw hy[ supi kwûx puri qrh sy swmi ic<qn sy gxw[ Dwm~ ki sv~ûxwpkqw ko BUl kr esmy< Bwivq hy AOr bwxwikwr BwrqIX ic<qn ky swqw kærqw, kptvwd, BydBwv AOr juøm vysw kr juvy hue hy<[ es s<sly wxw ky swqw EysI Dwrwql gxw[ km~-kw<f, jp-qp, qiqw~-ánwn, brw³xw ky bni, ijsky swqw do ivibº ic<qn Ek dusry ky AwdySwo< ki pwlnw AOr anko motw dwn dynw, njædik AwE, ivcwro< kw s<xog huaw, Ek dusry ko muiq~-pujw Awid ih<du Dwm~ ki Bi#q ky mu$x phcwnw, Ek dusry ko Bwivq ikxw[ swdwn bny[ ''mdx kwl my< gorvmxi ivrwsq ki ''duinxw ky ÈXwdwqr mhwpu{ w, Dwwim~k AOr giqswilqw, ivkwsswilqw AOr }pw<qrxwswilqw Bi#q swmwijk nyqw Apny smx my< ApnI swdwnw AOr *gw<v-fwk : s<q ngr, ijælw : isrsw, Pon : 9478658493
gurmiq zwn 47 AwiËmk mnobl sy Eysy AwdSw~mXI kiiq~mwn áqwwipq kr jwqy hy< ijssy s i t kw ibgvw s<quln iáqwrqw my< Aw jwqw hy['' 3 Bwrq ky Eysy Dwu<DwUkwry mwhol my< I gu{ nwnk dyv ji kw kwsw (jnm) hoqw hy[ anho<ny Apny AwDXwiËmk ic<qn ky swqw-swqw su@m d i t ky ªwrw smkwlin rwjwao<, Aihlkwro<, jo grib jnqw kw KUn cus rhy Qwy, pr qi@xw hwr ikxw[ es A<DwkwrmX iáqwiq kw s<kyq I gu{ nwnk dyv ji ki bwxwi my< wîq hy : kil kwqi rwjy kwswe~ Dwrmu p<k kir afiraw ] kuvu Amwvs scu c<drmw disy nwhi kh civaw ] ha Bwil ivku<ni hoe~ ] AwDwyrY rwhu n koe~ ] ivic hamy kir duku roe~ ] (pºw 145) es Dwu <DwUkwry my < sy gurmiq lhr AQwvw gurmiq ivcwrdwwrw kw Awr<B huaw[ es rwèxgdi~ AOr XuggdI~ ky mwhol my < sëx ky pu <j ky adx sy sëx ki roswni Èvilq hue~[ Xh roswni jivn AOr sòxwcwr ko inr<qr mwg~dsw~n dyqi rhi[ es roswni ko swihëxk AOr dwsw~ink áqr pr gurmiq ivcwrdwwrw kw nwm idxw jwqw hy[ es ivcwrdwwrw ny p<jwbi sòxwcwr my< swmwijk v rwjniiqk e<klwb pydw ikxw AOr l<by smx sy piivq jnqw my< ávwibmwn, gyrq qqww AwËmsMmwn ki zwn-roswni ko Èvilq ikxw[ Xh roswni ki ikrxw I gu{ nwnk dyv ji ki bwxwi ky swqw DwrqI ko kwswmxi bnwqi hy[ ibºqw esmy< hy ik esky mul srokwr DwrqI ky swqw juvy hy<[ Xh bwxwi kyvl br³w<f ki bwq hi nhi< krqi, biøk pwrloikk ko loikk ky JroKy ky mwdxm sy pysw BI krqi hy[ es ivcwrdwwrw ny, prmwëmw ki srl AOr shj iq qqww wiîq ny mwnv ko Ek EysI soc di jo BRm AOr Bys sy ávq<z QwI[ snwqni Dwm~ kw s<áqwwgq }p eqnw AmwnvIX Qww ik hr mwnv mui#q kw hkdwr nhi< Qww[ ''bwxwi kw ky<«-ib<du br³ ( Bu) hy[ Xh dwsw~ink s<køpnwao< ky ed~-igd~ GUmqI hy[ bwxwi, br³ #Xw hy? eskw AiáqËv #Xw hy? br³w<f ki lilw #Xw hy? jgq-iÿxw my< kon-sy buinxwdi inxm kwx~ kr rhy hy<? en dwsw~ink iv wxo< ko ApnI AwgoSw my< lyqi hy['' 4 ''iksi ivcwrdwwrw ki ivkws- iÿxw qb AiáqËv my< AwqI hy, jb vh pr<prw sy tutqi hy Xw áqwwipq mwnvqw kw ivrodw krqi hy; pr<prw ko ne~ idsww dykr eskw }pw<qrxw krqi hy[ ivkws kw Xh }p gurmiq ivcwrdwwrw pr puri qrh sy apxu#q hy[ es Dwwrw sy puv~kwlin BwrqIX smwj qin bvy AOr nukswndwxk qëvo< ky Bwv ADwIn gujær rhw Qww[ smwj ki giq my< sbsy bvw bwdwk qëv Qww-- vxw~-aw m-dwm~ ki áqwwiîq ko kwxm rknw; dusrw, ijæ<dgi ky iq ËXwgvwd ki {ic AOr qisrw, Aih<sw kw is w<q[ jyni kvy ËXwg ky smqw~k Qwy[ bu Dwm~ ky Aih<sw ky is w<q ny Bwrq ko gulwmi ki j<jiro< my< jkv idxw['' 5 gurmiq ivcwrdwwrw ny BydBwv sy mu#q hokr EkySvrvwd kw s<køp pysw ikxw[ prm Swi#q ApnI s ijq kwxnwq ky iqnky-iqnky ky swqw juvi hy[ es Swi#q ki wiîq ky ile n koe~ Bys Dwwrxw krny ki jæ}rq hy, n hi iksi ivswy w vg~ my< jnm lynw AinvwX~ hy[ prm AiáqËv ko wîq krny ky mwg~ my< sy hi jivndsw~n ki pirbw ww FU<FI jw skqi hy[ s<gq AOr p<gq kw is w<q mwnvix-smwnqw AOr Bwe~cwrk ym ky ile s<dysw Qww[ gurmiq ivcwrdwwrw kw mu$x mksd vg~ rihq smwj kw inmw~xw krnw Qww, jo Kwlsw p<qw ky }p my< swmny AwXw[ '' I gu{ nwnk dyv ji kw kqwn hy ik
< gurmiq zwn 48 sbi XogI, snxwsi, pir AOr AwDXwiËmk AguAw prmwëmw ky drvwjæy pr fyrw lgwqy Qwy, pr<qu sçcy gu{ ki pujw ky bgyr sb Koty Qwy['' 6 bwxwi my < prmwëmw Ek EysI prm Swi#q hy jo iksi r<g, }p, Bys, Awkwr AOr kwl ki simwao< sy pry sv~ûxwpk hy[ Xh vo Swi#q hy jo smuçcx s i t ki s jk hy[ es DwrqI pr EysI koe~ dusri Swi#q nhi< jo prm Swi#q qqww mwnv ky bic Aw sky[ s i t aski bnwvt hy AOr mwnv aski bnwvt hony ky bwvjud BI ADwUrw hy[ mwnv-s<puxw~qw qo as elwhi Swi#q ky swqw AByd honw hy[ bwxwikwro< ny Bysvwd ki jgh ''mu <dw s<qoku srmu pqu JolI idwawn ki krih ibbuiq ]'' kw ivcwr pysw ikxw[ es ABydqw kw BwgIdwr bnny ky ile bwxwikwro< ny Dwm~ kw srlikrxw krky smwj Ev< g háqw ky ËXwg ky ivcwr ko Ek qrp krky swmwijk AOr g háqw jivn ky duk-suk ky swqw juvny ki isw q ky ivcwr ko pysw ikxw[ es ic<qn my < duinxwvi jivn sy BgOVw honw nhi< idkwxw, biøk g háqw jivn my < duk-suk ky swqw s<g w~ krny ki Swi#q BrI hy[ gurbwxwi n qo iksi kitn ht-mwg~ ki Dwwrk hy, n hi iksi km~-kw<f my < ivsvws rkqi hy[ as smx ky cilq Dwmo~ < my Aw cuki igrwvt ko dykqy hue mwny jwqy muikxw- - musilm Dwm~ ky kwjæi, ih<du Dwm~ my < brw³xw AOr Xog mq ky XoigXo< ky ÛXvhwr ky bwry my < bwxwikwro< ny kvi Awlocnw ki hy: kwdi kuvu boil mlu Kwe ] brwhmxwu nwvy jiaw Gwe ] jogi jugiq n jwxwy A<Dwu ] qiny AojwVy kw b<dwu ] (pºw 662) '' I gu{ nwnk dyv ji ny Dwmo<~ my< pwk<fvwd, s<kixw~qw, rámo<-irvwxqo< AOr bwhri idkwvy ky iklwp cwr Swu} ikxw Qww[ I gu{ nwnk dyv ji ki bwxwi es kwr ky is w<qo< ky ivpriq hy[ I gu{ nwnk dyv ji ny bul<d Awvwjæ my< 'EkySvrvwd' kw nwrw idxw['' 7 '' I gu{ nwnk swihb ky Dwm~ kw s<køp Xh hy ik Dwm~ ny kom ko ávq<zqw AOr gyrq vwlw jivn dynw hy[ asky ile sëx ki r@ww ky ile swhs pydw krnw hy AOr kom ko <cw AwiËmk a ysx Ev< Awcrxw dynw hy[ Xh jivn ''siq suhwxwu sdw min cwa ]'' }p prmwëmw ki Bi#q ky swqw Awqw hy['' 8 ''bwxwikwr prmwëmw ko mwnvqw my< bsw khqy hy<[ vhw< vy kyvl prmwëmw AOr aski s jnw ki mihmw kw gwn kr rhy hoqy hy< n ik s jnw ko prmwëmw kw djw~ dy rhy hoqy hy<[ s jnw my< mwxw BI hy, e~svrix ÈXoiq BI hy[ s jnw ny SwuB Amlo< ky mwdxm sy mui#q wîq krni hoqi hy['' 9 gurmiq ivcwrdwwrw ky jivn-dsw~n my< EysI swmwijk ÛXváQww ki qrp BI s<kyq hy ijsky A<qg~q mwnv ko jivn jiny AOr mu#q hony kw puxw~ AiDwkwr hy[ bwxwikwro< ny mwnv ko Apny Awp ko coigrdy ki bjwx sëx ky swqw juvny kw apdysw idxw[ hvwly : 1. fw. AÇCr is<g (kwhlo<), gurmiq ivcwrdwwrw : ad`bv AOr ivkws qqww swihëxk wiîq, pzwcwr isw@ww, ku{@wyz XUinvis~tI, M. A. I., Sec. 1996-97, ku{@wyz, p T 117 2. apro#q[ 3. gu} nwnk dw ivi Ak PlsPw, p T 17 4. Dwm~ pwl is<gl, rivdws bwxwi ivcwr, p T 101 5. fw mih<dr kor (igl), gurmiq kwiv, p T 19-20 6. fw. AÇCr is<g (kwhlo<), gurmiq ivcwrdwwrw : ad`bv AOr ivkws qqww swihëxk wiîq, pzwcwr isw@ww, ku{@wyz XUinvis~tI, M. A. I., Sec. 1996-97, ku{@wyz, p T 117 7. gu} nwnk dw ivi Ak PlsPw, p T 24 8. apro#q, p T 21 9. fw. qwrn is<g, is#k, is#ki Aqy is w<q, p T 89
gurmiq zwn 49 koe~ BI (purwqn) is#k SwY@wixwk s<áqww EysI nhi< bni, ijsky ile JolI PYlw kr mw<gny nhi< jwnw pvw AOr ijsky ile grib sy grib is#k ny KuSwI-KuSwI ihásw n fwlw ho[ kyvl Swwndwr emwrqy< n dyko, es CotI-sI kom ny iks qrh AOr kon-sy hwlwq my< iks qrh esy bnwxw hy, Xh BI dykny kw XËn kro[ Xy bvi pivz kmwe~ AOr myhnq sy <cy AwdSwo~< ky ile bnwe~ ge~ hy<[ enkw nukswn AwdSwo~< kw A<g-B<g krnw hy[ koe~ Ek lvkw Xw lvki nhi< dwikl hoqi, asky swqw aski ninhwl AOr didhwl dono< pirvwr BI dwikl hoqy hy<[ dono< pirvwro< ki s<puxw~ ivrwsq asky swqw hoqi hy[ vy Apny gw<v kw iqinidw BI hoqi hy AOr gw<v kw mwfl BI[ Xh sb kuc hoqy hue BI vh Ek pirvwr kw AOr Ek gw<v kw iqinidw hoqw hy[ pr<qu jb vh is#k SwY@wixwk s<áqww my< sy pfæ kr bwhr inklqw hy, as smx vh swri is#k kom kw nmunw hoqw hy[ swrw s<swr asmy< sy asky SwY@wixwk s<áqww ky ADXwpko< ky, asky gu{ao< ky dsw~n AOr guxw FU<Fqw hy[ SwY@wixwk s<áqww my< dwikl hoqy smx vh cl kr AwXw Qww[ SwY@wixwk s<áqww ny asy p<k ide hy<[ Ab asny DwImI giq sy Xw Dwm~ AOr iv w -i <. nir<dr is<g soc (idv<gq) ci<ti-mwg~ pr nhi< clnw[ askw ivh<g-mwg~ hy, AwkwSw-mwg~ hy[ swri DwrqI aski ApnI hy[ jhw< cwhy vo jwkr bs skqw hy[ Ab asny gw<v ki copwl my< bytkr gîpy nhi< mwrni[ s<swr ki sòxqw vwli komo< ky swqw k<dwy ky swqw k<dww jovkr clnw hy[ pyirs ky Ek hotl my< Ek is#k ki bhuq is Gtnw hy[ Xh Gtnw is eiqhwskwr fw. g<fw is<g ky swqw GtI QwI AOr my<ny ivvrxw sihq AwlyK }p my< 'gurmiq kwsw' (p<jwbi-mwisk, julwe~, 1967 e~.)* my< kwiswq ki QwI[ hotl ki mynyjr ny wq: kwl drvwjæy ki dj~ my< sy askw Am q vylw dykw Qww[ asy ismrn krqy AOr inqnym krqy dykw Qww[ asy Apny su<dr kyswo< my< k<gw krqy, dsqwr sjwqy AOr SwISwy my< Apny gu{ ky ide áv}p ko dykqy hue dykw Qww[ is#k SwY@wixwk s<áqwwe< Awpky pyr nhi< bdlqi, pr<qu cwl phly vwli nhi< rhny dyqi[ Awpkw idmwg phly vwlw hi rhqw hy, pr<qu soc my< pirvwr ki jgh s<swr Aw jwqw hy[ sc puco qo sçcy AQwo~< my< is#k, is#k SwY@wixwk s<áqwwao< my< hi jnm lyqw, plqw AOr jvwn hoqw hy[ vh jhw< BI jwe, jhw< BI rhy, asky dwihny AOr bw<xy k<dwy pr is#k SwY@wixwk s<áqww AOr ADXwpk byty hue hoqy hy<[ phli bwq Dwm~ ki hy AOr dusri jæ}rq ki hy, qisri is#k s<áqww ki AOr coqwi SwY@wixwk *Xh AwlyK 'gurmiq kwsw' my< isq<br 2016 my< pun: kwiswq ikxw jw cukw hy[
gurmiq zwn 50 s<áqwwao< ki hy[ s<swr my< ijqny BI w iqk pdwqw~ hy<, hryk kw koe~ n koe~ mu$x Dwm~ hy[ vh mu$x Dwm~ assy koe~ CIn nhi< skqw[ koe~ pl, do pl CIn BI ly qo vh Apny Awp my< sy vhi Dwm~ AOr inkwl lyqw hy[ Xh Dwm~ aski jæ}rq nhi<, asky AiáqËv kw AwDwwr hy[ mwnvix Dwm~ kw Awr<B e~svr ki mwnxqw sy Awr<B hoqw hy AOr aski phcwn kwidr AOr kudrq ky lyko< sy hoqi hy; mwnvix s<b<dwo< sy hoqi hy[ mw< jnm-pivw lyqy smx AOr bçcw jnm lyqy smx dono< imlkr ek I Ardws kr rhy Qwy[ mw< ny jnm dykr AOr puz ny jnm lykr dono< ny e~svr kw SwuiŸXw ikxw[ n koe~ puri pivw bqwny ky ile SwÑd bnw hy AOr n hi koe~ pury SwuiŸXw ky ile SwÑd bnw[ Bw wwao< ky Fyr pr AOr Bw wwe< bnbn kr Fyr bnqi rhy<gi, mgr pivw AOr SwuiŸXw gu<gy ÛXi#q ky eswwry sy Awgy nhi< jw sky<gy[ puz ny jb mwqw sy phli bwr dudw kw phlw GU<t ipxw, e~svr ny phli bwr dono< ko godi my< lykr khw, ''Xh myrw Kyl hy[ Awp myry iklony ho['' bçco< ky cwro< qrp Dwm~ ikrxwo< ki qrh PYl gxw[ mw<-dwm~, ipqw-dwm~, Bwe~-Dwm~, bhn-dwm~, cwcw-dwm~, bvy kw Dwm~, Coty kw Dwm~, piq-dwm~, pëni-dwm~, pvosi kw Dwm~, cwr cupyrw Dwmo<~ kw[ pswu mw< BI mw<-dwm~ pwlqi hy[ vh pswu hony pr BI gobr ko mu<h nhi< lgwqi, mgr jb askw bçcw ml-muz ky swqw Brw huaw ho, qo vh ApnI jubwn ky swqw bçcy ko swp-suqwry kpvy ki qrh cmkw lyqi hy[ Apny j$æmi áqno< my< sy dudw iplw kr fkwr lyqi hy; ApnI Bw ww my< loirxw< sunwqi hy[ Biv X my< jv hri rkny ky ile B#q, Xo w AOr dwni ky ile wqw~nw ki jwqi QwI[ Gr my< bçcy ky Awny ki Kbr sunkr swry pirvwr ki Aw<Ko< my< KuSwI ki gudgdi hoqi QwI[ Xid iksi kwrxwvsw mw< ny dudw n dykr mw<-dwm~ ki pwlnw nhi< ki qo boql ny dudw iplw kr mw<-dwm~ ki kmi puri kr di[ #Xw hmny scmuc AnuBv kr ilxw hy ik is#k SwY@wixwk s<áqwwao< my< Dwm~ ki jæ}rq hy? roti jysi jæ}rq hy? pwni jysi jæ}rq hy? hvw jysi jæ}rq hy? kpvo< jysi jæ}rq hy? wxwo< jysi jæ}rq hy? mkwn jysi jæ}rq hy? Bwe~ swihb Bwe~ vir is<g ny TIk khw Qww, ''soc ji! hmy< is#ki kw nhi<, is#ki ki AwiqSwbwjæI clwny kw SwOk hy[ hm is#ki nhi<, is#ki kw qmwsww idkwkr logo< sy vwhvwhi lyny vwly lwlci hy<[ hm kyvl is#ki ki dsw~ni krnw cwhqy hy<, is#ki jivn jinw nhi< cwhqy[ hm qo is#ki ky sbsy <cy SwÑdo< sy G xww krny lg ge hy<['' 'Bwe~ mrdwinaw' I gu{ nwnk dyv ji kw sbsy phlw s<bodwn Qww[ amr Br n jwny vwli qivr BUK kw nwm is#ki hy[ 'is#ki' AOr 'Bwe~' SwÑdo< kw s<b<dw 'SwrIr' AOr 'AwËmw' jysw hy[ is#k ky ibnw koe~ Bwe~ nhi< bn skqw[ Bwe~ mrdwnw ji bwjuao< ki Bw<iq swri amr I gu{ nwnk dyv ji ky swqw rhy[ amr ny swqw CoVw, Bwe~ mrdwnw ji ny A<q qk BweXo< ki qrh duksuk my< swqw idxw[ gu{ bnny sy phly 'Bwe~ lihxww ji' bnnw jæ}ri hy[ 'Bwe~ jytw ji' bnny ky bwd hi koe~ pwqswwh bn skqw hy[ phly 'Bwe~ iqawg møl ji' AOr ipr ' I gu{ qyg
gurmiq zwn 51 bhwdr-ih<d ki cwdr' bnny kw smmwn imlqw hy[ jb sbsy bvi AOr SwwSvq swji pdvi is#ko< ko dyny ky ile KVg ki Dwwr pr pri@ww li qo BI an pw<c ÎXwro< ko 'Bwe~' ki pdvi di[ is#ki my< BI AOr p<jwbi my< BI dusrw SwÑd 'bwbw' hy[ Bwe~ gurdws ji ny esko I gu{ nwnk dyv ji ky ile eáqymwl ikxw hy Ab qo 'bwbw' SwÑd sy is#ko< ko fr lgqw hy[ DwUp ki bjwx kwli rwq AÇCI lgqi hy[ 'bwbw' SwÑd is#ko< ny AOr is<go< ny amr Br ky s<g w~ ky bwd wîq ikxw[ gu{-supuzo< ko s<g w~ ky kwrxw hi, Swhwdq dykr hi AOr gu{-supuz ky smmwn ky kwrxw hi 'bwbw' SwÑd ky swqw pukwrw AOr smmwinq ikxw jwqw hy[ Dwm~ ny pirvwr my< jnm lynw Qww[ pirvwr sy amr AOr ávwáqx lynw Qww[ pirvwr sy Dwm~ kw Adb lynw Qww[ DwmI~-mw< AOr DwmI~-ipqw sy Dwm~ ki loirxw< sunni QwI[ Dwm~-ivhIn bçcy is#k SwY@wixwk s<áqwwao< my< dwikl ho ge[ Xh dusrw pr<qu ijæ<dgi kw sbsy bvw pirvwr hy[ swry s<swr ky ipqw BI ek w ho jwe< qo BI vy ipqw hi rhy<gy, ADXwpk nhi< khlvw skqy[ ADXwpk-Dwm~ bhuq bvw Dwm~ hy, esi ile enky ile kominmw~qw SwÑd eáqymwl ikxw jwqw hy[ ADXwpk ApnI k@ww my< byty cwlis lvko< ko cwlis lvky nhi< ignqw, vy cwlis pirvwr hoqy hy<, aski byvi (nwv) my< cwlis pirvwr byty hue hy<[ smx kw dirxw puri cfæwe~ my< hy[ kpt AOr Cl mu<h PYlwE KVy hy<[ ijqnw mw< kw dudw ipxw hy, ADXwpk ko swrw jæor lgw kr byvi ko shi idsww my< rkkr amr Br clwnw pvqw hy[ ADXwpk kyvl zwn hi nhi< dyqy, vy iv wiqw~xo< ki Swi$æsXqy< BI bnwqy hy<; anko shi d i t BI dyqy hy<[ SwY@wixwk s<áqwwao< ky swry ADXwpk Ek pirvwr bn kr kwm kry<, Ek-dUsry ko purw shxog dy<[ iksi Ek iv wqwi~ ki Swi$æsXq ky mwhol my< koe~ kmjæori Aw rhi ho, qo sbi lvky jor lgwkr asy dur kry<[ SwY@wixwk s<áqww BI Ek pivz Dwm~ hy[ Dwm~-dSw~n ivzwn ki qrh pfæwnw BI pvqw hy AOr asy ÛXvhwr my< lwkr idkwnw BI pvqw hy[ Dwm~ ky ile mwfl ki jæ}rq hoqi hy[ Dwm~ bij nhi< hy, A<kur hy[ bij dxw hy[ dxw bhuq kmjæor-si lgqi hy, pr<qu Xh as Dwm~ ko pydw krqi hy, jo swry s<swr kw Bwr atw skqw hy[ Dwm~ kbi BI Akylw nhi< hoqw[ eski dwihni bwju @wmw ki hoqi hy[ Agr @wmw nhi< qo Dwm~ Apwihj hy[ s<g w~ AOr kmwe~ krny sy, bw<tny AOr kubw~ni krny sy Dwm~ kw kd <cw hoqw hy[ esky swmny KVy hokr koe~ lvny ki ihmmq nhi< kr skqw[ eskw kyvl Ek SwZu hy[ vh EysI Sw#l bnw lyqw hy, ijssy Dwm~ DwoKw Kw jwqw hy[ vo hy-- ŸoDw[ Dwm~ jødbwji my< Awkr Xh phcwn nhi< skqw ik Xh ŸoDw hy Xw josw[ josw my< dur<dyswi hoqi hy[ koe~ PKR krny vwlw AwdSw~ hoqw hy[ ŸoDw dub~lqw kw gidv hoqw hy, pr<qu asny josw vwly bñbr Swyr kw mukotw phnw hoqw hy[ vi. si. swhb AlIgFæ muiálm XUinvis~tI ny I gu{ nwnk dyv ji ky pw<c so v wi~x kwsw aësv ki dsw~ni kw ad`gwtn krqy smx ih<du, is#k AOr muiálm ky BwrI ek ko s<boidwq krqy hue khw Qww, ''soc ji ny jo is#k Dwm~ bqwxw hy, es Dwm~ ki miájdo< ko BI jæ}rq hy[ vhw< BI eskw cwr honw cwihe[''
gurmiq zwn 52 jblpur XUinvis~tI ky vi. si. swhb ny dsw~ni my< 'jpu' kw s<á q my< Anuvwd dyk kr ÛX<^X BrI njær ky swqw myri qrp dyk kr khw, '' I gu{ nwnk dyv ji ny logo< ki qrp {K krky spr ikxw Qww[ anki swri bwxwi lok-muki hy[ sidxo< qk esile spr krqi rhygi[ lok-boli (mwq -Bw ww) sy tutw huaw Dwm~ logo< my< ij<dw nhi< rh skqw[ Awp lok-boli sy ivmuk #Xo< ho rhy ho?'' anho<ny mujy gu{ nwnk dyv XUinvis~tI bnny sy phly XUinvis~tI bn jwny ki bdwwe~ di AOr khw, ''ijn qin sdáxo< ny XUinvis~tI bnny ki ispwirsw krni QwI, anmy< sy Ek my< hu<[ ispwirsw Byj di ge~ hy['' fw. hrbjn is<g soc, i <sipl, Kwlsw kwlyj ki koti my< I AK<f pwt swihb ki smwiîq ky bwd rwgi kiq~n kr rhy Qwy[ s. ibswn is<g smu<dri, vi. si. gu{ nwnk dyv XUinvis~tI rwigxo< ky swqw sur imlwkr kiq~n kr rhy Qwy[ smwiîq ky bwd my<ny khw, ''mujy nhi< pqw Qww ik Awp kiq~n BI kr skqy ho['' anho<ny pury PKR ky swqw khw, ''my< gu{ goib<d is<g Kwlsw hwe~ ákul, srhwli kw iv wqwi~ hu<['' ivsv- is pzkwr s. KuSwv<q is<g, s. gurdip is<g (vi. si. gu{ nwnk dyv XUinvis~tI) imly[ s. KuSwv<q is<g ki Swq~ mwn li ge~ ik swri ikqwb ki rwxøti phly di jwegi[ ''sisu diaw p{ isr{ n diaw'' my< AwE 'isr{' ky AQw~ pr mqbyd ho gxw[ s. gurdip is<g esy p<jwbi SwÑd 'isrv' (ht) kw ibgvw }p mwnqy Qwy, lyikn s. KuSwv<q is<g krwmwqi AQw~ krqy Qwy-- guîq Byd, e~svr ki di pyg<bri inswwni krwmwq[ ijs s<g my< es SwÑd kw Xog huaw Qww vh TIk Qww[ 'diaw' ny AQw~ ko iniscq kr idxw Qww[ A<qrw~ töix áqr pr pfæi jwny vwli is#ko< ki Eyiqhwisk puáqk n ilki ge~ AOr n CpI, kyvl Ek SwÑd ky AQw~-Byd ky kwrxw[ s. krnyl is<g ki koti my< miit<g QwI[ s. hukm is<g gvn~r rwjáqwwn AOr s. b. aèjl is<g gvn~r qimlnwfu, s. mihqwb is<g AOr ANX sdáx-sèjn Swwiml Qwy[ s. hukm is<g ny AOr s. b. aèjl is<g ny khw, ''soc ji ny jo kuc jxpur AOr m«ws my< Awkr hmsy khw Qww, vh krky idkw idxw hy[ s<q c<nxw is<g, Dwwn, iswromixw gu{ªwrw b<dwk kmyti ki qrp sy ic I Aw ge~ hy[ Awp Awgy lgo, hm Awpky swqw hy<[ vhw< s. KuSwv<q is<g ki ilki puáqk 'gu{ nwnk dyv' pr eqni nukqwcini nhi< ho rhi QwI, ijqni s. b. aèjl is<g ki ik anho<ny ibnw pfæy hi Apny BqIjy ki ikqwb ki BUimkw ilk di hy[ jb mwhol Sww<q huaw qo my<ny khw, ''Agr Awp cwhqy ho ik I gu{ nwnk dyv ji kw jivn ivdyswi log BI KrId kr pfæy< qo esko AvSX Cwpo['' s. hukm is<g khny lgy, ''AwpkI bwq TIk hy, pr<qu hm an logo< sy frqy nhi< Cwpqy, jo Kud qo kuc kr nhi< skqy, pr<qu kwm krny vwlo< ki tw<gy< KI<cny ky hunr my< aáqwd hy<[ TIk hoqy hue BI nhi< Cwp skqy['' ky<«ix srkwr ny AwjæwdI ky ile SwhId hue logo< kw jivn ilkny kw PYslw ikxw[ es kwm ky ile qin sdáxix kmyti bnwe~ ge~, ijsmy< isw@ww m<zi, r@ww m<zi AOr Ek fw. swihb (mujy es smx nwm nhi< Xwd), jo EfItr Qwy, ko Swwiml ikxw gxw[ esky ile Ek opwmw~ bnwxw gxw[ hr rwèx ky lok
gurmiq zwn 53 sbw ky sdáxo< ko Xh opwmw~ idxw gxw[ my<ny EfItr ko ic I ilki ik es opwmy~ my< jo isw@ww s<b<dwi kwlm hy, vh TIk nhi< hy[ cwhy EfItr l<gvw kr clqw Qww, pr<qu vh bhuq PuqI~lw inklw[ sidww iswromixw gu{ªwrw b<dwk kmyti ky kwxw~lx my< phu<cw AOr myrw pqw puc kr is#k ry y<s lwxbryri my< Aw gxw[ my<ny asky Awgy p<jwb ky SwhIdo< ki iláty< rk di< AOr khw, ''koe~ ilát atw lo, iksi nwm pr a<gli rk do, swry SwhId Dwwim~k AwdmI Qwy[ koe~ pwt krny vwlw Qww, koe~ pwt sunny vwlw Qww; koe~ Swbd pfæny vwlw Qww, koe~ divwn sunny vwlw Qww; koe~ l<gr ky ile vsuli krny my< bfæ-cfækr ihásw lyny vwlw Qww, koe~ jovo< (juqo<) ki syvw krny vwlw Qww; koe~ inxm ky swqw jnm-swki pfæny vwlw AOr koe~ sunny vwlw Qww; koe~ FolkI bjwny vwlw, koe~ CYxwy AOr hm sbkw qw} is<g qyry, ikrdwr ko slwm! quny kbi nhi< ikxw, 'drbwr' ko slwm! quny Piqh bulwe~ qo, Bo<cwl Aw gxw, qyri grj ko hy nmn, llkwr ko slwm! Xh jum~ iqnkw bn gxw, hwikm ki Aw<K kw, kwipr ny #Xo< nhi< ikxw, 'drbwr' ko slwm? kwjæi ny Pqvw dy idxw, kuaw~n Kol kr, krnw pvygw esko qo, srkwr ko slwm! sun kr Xh qw} is<g ny, h<s kr khw asy, qum BI krogy es myry, enkwr ko slwm! kwjæi vo idn BI AwXygw, qvwrik my< jæ}r, jb qum krogy kysri, dsqwr ko slwm! SwhId Bwe~ qw} is<g ji icmtw bjwny vwlw Qww['' en SwhIdo< ko SwhId hony ki, kubw~ni dyny ki yrxww bwxwi ny di hy[ Xy log bwxwi pfæqy Xw sunqy rhy hy<[ isw@ww ky kwlm my< bwxwi ki iv w pfæi QwI, ilkw jwe[ fw#tr swhb khny lgy, ''es qrh muslmwn khy<gy, isw@ww ky kwlm my< kurwn ilko, ih<du khy<ygy vyd ilko[ ipr sykulr vwli AwËmw qo bic my< sy inkl jwxygi['' my<ny anko bqwxw ik I gu{ gr<qw swihb my<< qo ih<du, muslmwn Awid cwro< vg~ ek y hy<[ Xh qo sykulr hony kw cwr so swl purwnw AOr drgwhi dáqwvyjæ hy[ fw. EfItr ny qqx dyk kr AOr bhuq SwhId is#k dyk kr myri bwq ko TIk mwn ilxw AOr khw, ''my< sbi qqx miit<g my< rku<gw[ kwlm my< 'bwxwi pfæi' ilkny my< iksi ko BI koe~ Eqrwjæ nhi< hogw['' (gurmiq kwsw, jnvri 1992 my< sy) -s. krnyl is<g 'srdwr p<ci'* my< Dwm~ Apnw CoVkr, musilm bnu< qo #Xo<? AOr #Xo< k}< my< di< ky, Tykydwr ko slwm? hwikm kw KOP hy, n prvwh moq ki, iblkul nhi< k}<gw my<, srkwr ko slwm! guásy my< Awky kwjæi ny, ipr hu#m XU< idxw, moimn bny qo esko BI, PUlo< kw hwr do! gr Xh n bwq mwny qo, jølwd sun lo qum, jiqy-ji eskw KupI~ sy, KopV aqwr do! ipr #Xw huaw ik KopVI, isr sy Alg hue~, gyrq bci qo dolq-e-e~swr bc ge~! isr pr rhi n KopVI, 'p<ci' qo #Xw huaw, swri ki swri kom ki, dsqwr bc ge~! *jyti ngr, mwlyr kotlw rof, Kºw-141401 (p<jwb) Pon : 9417091668
gurmiq zwn 54 is#k nojvwn pifæi ko s<bwlny ki mu$x jæ}rq is#k jgq ky pws Bw^XSwwlI inxwmq AOr mwnvqw ky Bly, KuSwhwlI, suk, Sww<iq, shnswilqw qqww cfædi klw ky ile I gu{ gr<qw swihb ki Swhd sy BI miti bwxwi Ev< sdw slwmq rhny vwli An<q rhmq ivrwjmwn hy[ Xh rhmq sçcy jivn ky ile jwgq ÈXoiq, zwn AOr ivsv Br ky ile prmwëmw ki wiîq hyqu Anmol Kjæwnw BI hy[ is#k kom es p@w sy BI Bw^XSwwlI hy ik esky pws gorvswwli eiqhws, PKR krny Xo^X sòxwcwr, purko< ki byswkimqi ivrwsq AOr krqw purk prmwëmw ki wiîq ky ile ávxw~mxi jivn-jwc kw sunhri jækirw hy[ is#k Dwm~ mwnvqw ko AwpsI ym, ÎXwr, ËXwg, nmrqw AOr ivsv-sww<iq kw pygwm dyqw hy[ Dwm~ hi mwnvqw ko sbr, s<qo w, hmddi~ AOr srbá ky Bly kw apdysw dyqw hy[ Xh ËX@w sëx hy ik sidxo< sy gu{ swihbwn, Xo wao<, SwUrvIro< AOr Xug-pltw mhwpu{ wo< ny es gorvmxi eiqhws ki s jnw kr hmy< sçcy v inm~l jivn ky ile s<dysw, AwdySw AOr apdysw BI ide hy<[ gorvswwli kwmgwro< AOr sçcy mhwpu{ wo< ny mwnvqw ko es Dwm~ ky iq smj AOr zwn kw kimqi Kjæwnw BI idxw hy[ smx-smx pr is#k jgq ki AwdrxwIX mwqwao< AOr byitxo<-bhno< ny Apny-Apny pirvwro< qqww AOlwd ki AwhuiqXw< dykr kimqi sòxwcwr AOr ivrwsq ki s<bwl krny kw hmy< gorv dwn ikxw hy[ Eysy km~xoigxo< ªwrw KUn-psIny sy Dwm~ *idv<gq[ -s. rgbir is<g (by<s)* ky ile ki hue~ ikrq-kmwe~ hmwry pws gorv BrI rw töix Amwnqy< hy<, ijnmy< hmy< kbi BUl kr BI KXwnq nhi< krni cwihe[ en dyndwirxo< ky }p my< kom ky pyrokwro< AOr AguAw logo< ki ijmmydwri bnqi hy ik vy Apny r#q-r<ijq Kjæwno< ko ym, ÎXwr, sëkwr, gorv AOr ApnI AwËmw ko Aw<qirk CwqI ky swqw lgw kr an Kjæwno< ki syvws<bwl krny my< Apnw puxw~ Xogdwn dyqy rhy<, qwik Biv X ki piifæxw< as ikrq-kmwe~ pr PKR krqy hue sdw Apny puv~jo< ky jivn ko mwg~dsw~k ky }p my< sëkwr dyqi rhy<[ Xh BI AwSww ki jwqi hy ik AwgwmI is#k piifæxw< BI ApnI AOlwd ko EysI kqww-khwinxw< sunwqi rhy<gi, ijs kwrxw Xh gorvmxi is#k eiqhws ivsv Br my< kwsw-áq<b ki qrh hmysww roswni dyny kw kwm krqw rhygw[ in k w~ }p my < jysy-jysy hm an mwg~dsw~ko< ky njædik hoqy jwxy<gy vysy-vysy hmy< ijæ<dgi ky asulo< ki smj AwqI jwxygi[ is#k AnuXwiXXo< ko scyq honw pvygw ik hmwry puv~jo< ki qrp sy Apny psiny AOr lhu sy sidxo< sy ki hue~ Anmol kmwe~ khi< hmwri bymuki ky kwrxw XU< hi bbw~d n ho jwe[ smjdwr log Apny puv~jo< ky pd-icnho< pr hi clw krqy hy< AOr Xh sbk hmy< nvin piifæxo< qqww mwnvqw ky Biv X ky r@wko< ko BI d Fæ krvwnw cwihe[ ApnI-ApnI ijæmmydwri ky Anuswr Xid mn ki eçcw ho qo Apny rhbro< ky kimqi Kjwny ki s<bwl krny ky ile Dwwim~k,
gurmiq zwn 55 rwjniiqk, swmwijk, sdwcwrk AOr sòxwcwrk AnuXwiXXo<, ticro<, Icro< qqww nyqwao< ko es prm sëx ko sdw ky ile ajwgr Ev< surjiq rkny ky ile phrw j}r dynw cwihe[ khqy hy< ik smx biqny ky swqw-swqw mnu X ApnI p TBUim ky iq lwprvwh BI ho jwxw krqw hy[ APsos ki bwq hy ik hmwri pdwqw~vwdi soc ny Ab bdnwmi BrI krvt ly li hy, ijsky Pláv}p ÈXwdwqr AnuXwXI is#ki áv}p AOr Dwwim~k asulo< ko iqlw<jil dykr Ek-dUsry ko jælil krny ky ile siÿx hue idkwe~ dy rhy hy<[ Ek-dUsry ko dbwny ky ile JUTw cwr ikxw jw rhw hy[ Xhw< my < Eysw nhi< khnw cwhqw ik Xh koe~ soci-smji swijsw hogi, pr<qu ivnqi j}r krni cwhu<gw ik dwinswm<d, isxwny AOr rw töix ihqo< ky ile jujny vwly sw<swirk ivªwno< qqww shj vwly sucw{ apdyswko< ko EysI soc sy dur rhqy hue Swy w logo< ko scyq krnw hogw[ es PwnI duinxw my< jivn-xwzw ki splqw ky ile gu{-mxw~dw ky Anuswr AÇCw km~ krnw hm sbkw Pj~ hogw[ Xh Xwd rknw BI hmwrw Pj~ hogw ik hmwry purko< ny mwnvqw ky Bly ky ile jo kubw~inxw< ki QwI<, vo anho<ny Dwm~, smwj AOr mwnvqw ky Bly ky ile Apnw Pj~ inbwxw Qww[ asmy< mwnvqw ky Bly kw ihq Qww[ EysI ijmmydwri inbwny my< anki Kud ki koe~ BI vwsnw Xw ihq njær nhi< Awqw[ iksi kom ki splqw Xw AsPlqw sy smb<idwq prk krni ho qo sxwny khw krqy hy< ik as kom ky AnuXwiXXo< ki Dwm~ ky iq w, eiqhws pr tyk, sw<á iqk jivn, anki mxw~dw, pr<prwao< AOr as kom ki mwq -Bw ww ki AmIr imtws ki ksoti ky ªwrw prk ki jw skqi hy[ sxwny Xh BI khqy hy< ik Xid iksi kom, smwj Xw Dwm~ kw @wx krnw ho qo as kom ky is w<qo< ko miln kr as kom ko qk~swilqw ki DwuAw<Dwwrqw ky swqw-swqw BRmpUxw~ dlilo< ky Awlm my< Jo<k do, qwik vh kom AiniScqqw ki Awg my< Kud-b-Kud jl kr rwk ho jwe[ apro#q lokoi#qxo< ky Anuswr Xid Awj ky is#k khlvwny vwly ke~ wluao< ki AwjæmweSw ki jwe qo lgqw hy ik srbá kw Blw mw<gny vwlo< ky puz-puizxo< kw QwoVwbhuq hrws qo AvSX hi ho gxw hogw[ pdwqw~vwd ki duinxw my< mnmiq, JUT, ku inji Swohrq, AÖXwSwI, isxwsq AOr DwVyb<dI ny mwnvix jivn-muøxo< ki kb sy DwiÈjXw< avwni Swu} kr di hy<[ sw<swirk cmk-dmk ki m g-q xww ky BRm AOr nvin ikám ki mn-bvkw qkniko< Ev< ipømo< ky Pláv}p nojvwn pifæi cu<idwxw ge~ lgqi hy AOr glq rwáqy pr clny ky ile jødi-jødi kdm atw rhi hy[ kwm, ŸoDw, lob, moh, Ah<kwr as pr hwvi ho gxw lgqw hy[ Eysy lgqw hy ik nswo< sy aëpº hony vwly mhw-ivkwro< ny anko KUb n t ikxw hy[ kwm-vwsnw ky kukm < ny mwnv jivn ky mwqwy pr kwly kl<k ky dwg lgw ide hy<[ Eysy kukm log Dwm~ ki AwáQww sy milo< dur hoqy jw rhy hy<[ Awm qor pr ke~ AnuXwXI sçci-suçci ikrq krny, bw<t Ckny, nwm jpny, srbá ky Bly, ivsv-sww<iq, AwpsI ym-îxwr, imzqw AOr w-bwv ko iqlw<jil dykr JUT ki duinxw ky XwZI bnqy jw rhy hy<[ sw<swirk burwexo< ny bhus<$xk logo< ko ApnI jkv my< ly ilxw lgqw hy[ rwqo-rwq AmIr bnny ki dov ny Awm qor pr Awj ki nojvwn pifæi ko rw töix inswwno< sy dur kr idxw lgqw hy[
gurmiq zwn 56 duinxwvi mwxw ky B<fwr ek w krny ky ile hm wx: ADXwËmvwd AOr sucw{ jivn-muøxo< sy koso< dur Bwgqy jw rhy hy<[ jærw DXwn sy socy < qo smj Awqw hy ik Xh moihq krny vwli mwxw JUTI Swohrq ki qrh hoqi hy-- ''pwpw bwjhu hovy nwhi mueaw swiqw n jwe~ ]'' es j<jwl sy bcny ky ile hmy < Ek mn-icá hokr gurbwxwi smjny ky ile scyq hony ki jæ}rq hogi[ smjw jwqw hy ik duinxwvi ckwco<dw ky Awk w~xw ky kwrxw hi nojvwn pifæi Apny Dwm~ sy dur jwny ky ile aqwvli idkwe~ dy rhi hy[ hm BUl ge hy< AOr lwprvwh BI ho ge hy < ik hmwry Awj ki Kwiqr iksi ny biqy kl ko Apny bçcy (swihbjæwdy) kubw~n ike Qwy, Kud grm qvi bytkr jivn ki Awhuiq di QwI, SwrIr icrvwe Qwy, b<d-b<d ktvwe Qwy, crkivxo< pr cfæy Qwy[ inás<dyh Xh mwnnw pvygw ik is#ki ky Dwury ko hm rswql ki qrp Dwkyl rhy hy<[ Xhw< Xh bqwnw BI vwijb hy ik bwhr ky muøko< my< is#ki ky iq ym my< ejwpw ho rhw hy[ Ab is#k duinxw ky lgbg 15 dj~n muøko< my< puri Awn AOr Swwn ky swqw rh rhy hy<[ myhnq krky anho<ny Apnw nwm kmwxw hy AOr is#ki ki cfædi klw ki qrp Jukwv BI bfæwxw hy[ is#k AnuXwXI <cy Aohdo< pr ivrwjmwn hy <[ vy açc #vwilti ky rwjniiqz hy<[ anky pws m<zi-pd hy< AOr vy AjIm {qbo< ky mwilk BI bn cuky hy<[ Ab is#ki ky Dwury ko s<swr Br my< s<bwlny ki jæ}rq hy[ sb kuc TIk ho jwegw, ijsky ile ivsvws ky swqw myhnq krni pvygi[ es cunoiq ki GVI my< kom ky bui mwn nyqwao< AOr Awm is#k jgq ko cwihe ik sw<swirk splqwxo< ky swqw-swqw hm Apny bçco< ko sçcy qqww ivswu e<swn bnwny my< Apny ihásy Awqw Xogdwn AvSX dy<[ Dwm~ ky swqw-swqw hm sw<swirk log BI hy<[ ijmmydwri ky swqw hmny ApnI Awny vwli pifæi ky bçco< ko sçcy jivn-muøxo< vwly DwYX~vwn is#k, pwxydwr ADXwpk, sucw{ cwrk, myhnqi vyzwink, dxwvwn fw#tr, inpuxw e<jiinxr, açc koit ky EátöonWt AOr bifæxw mwqwipqw BI bnwnw hy[ }hwinxq ky swqw-swqw anko gu{-awswx ky Anuswr nswy AOr piqqwváqww jysi burwexo< sy dur rknw BI hmwrw ká~ûx hy, qwik vy mwnvqw ky Bly ky ile Apnw bnqw Xogdwn hmysww dyqy rhy<[ ŸoDw ki Ai^n my< jl rhi mwnvqw ky Bly ky ile DwYX~, dxw, Amn AOr Sww<iq ky sbk ky Anuswr anko AÇCy A#s vwly bnwkr gu{ vwly sjwnw hy, qwik vy ivsv Br my< sc, hk, sçcy jivn, Swu Awcrxw, Sww<iq, ym, ÎXwr AOr srbá ky Bly kw pygwm dyqy rhy<[ apro#q l@x ki wiîq ky ile mwqwipqw, smwj AOr ivswy w }p sy Dwwim~k s<áqwwao<, rol-mwflo<, kom kw dd~ rkny vwly nyqwao< ky swqw-swqw nojvwn pifæi ko Apny- Apny AiBmwn, gutbwjæi, inji Ah< AOr BRm kw ËXwg kr e~mwndwri ky swqw p<qwk syvws<bwl ky ile Awgy Awnw pvygw[ mwnvqw ki syvw krnw hr ÛXi#q kw prm Dwm~ hy[ pøly bw<dwny vwli bwq Xh hy ik inji AOr sw<swirk cqurwexo< sy komo< kw Bw^X nhi< bnwxw jw skqw[ is#ki is w<qo< ky Anuswr hmy< Kud ko bdlnw hogw[ AwAo! gu{ vwly bn kr Kud bdly<, s<swr bdl jwegw[ is#ki is w<qo< ki PuØlqw ky ile Ek kdm atwny sy hjæwro< kos kw spr qx ho jwegw[ prm ipqw vwihgu{ hm pr pw kry<gy[
gurmiq zwn 57 klxug my< s<swr ky wxwi-mwz ky ináqwrxw ky ile I gu{ nwnk dyv ji mhwrwj krqwrpur rhmq brsw rhy Qwy[ do is#k-- Bwe~ iprqww AOr Bwe~ Kyfw soeri Xw sueni goz ky @wizx gu{-drbwr my< dsw~n ko AwE[ anho<ny pwqswwh ky crxwo< pr mwqww tykw[ bwxwi ki ivcwr cl rhi QwI[ dono< hjur byt ge[ gu{-swbd ki Awvwjæ kwno< my< pvny pr mn itk gxw[ dono< EkwgRicÁ ho ge[ dono< kw a ysx mn jovnw Qww jo asi smx juv gxw[ jb Swbd ki ivcwr s<puxw~ hue~ AOr bwqciq kw smx AwXw qo siqgu{ ny pucw-- ''Bwe~! jo kwmnw lykr AwE ho vo puco['' Bwe~ iprqww ny ivnqi ki--- ''grib invwjæ pwqswwh! hmy< Apny crxwo< ki Swrxw my< rko[ Xhw< suk ki bi$æswsw kro[ bs, XhI dwn do[ Xh s<swr Aswr hy (bykbr hy, gwipl hy)[ mn ko q iîq Ab Awe~ hy[ Xh bni rhy[ ÈXwdw kuc ki kwmnw nhi<[ jysy Awp ny vcn ikxw hy : Axwm<igAw dwnu dijy dwqy qyri Bgiq Bry B<fwrw ] (pºw 437) qyri Bi#q ky B<fwr kbi KËm nhi< hoqy[ phly BI is#k Kwkr Awn<d- sº Qwy, Ab BI Kwqy hy<, Awgy BI Kwqy rhy<gy[ hmy< XhI dwn do ik Awpkw hu#m hmy< mitw lgy[ AOr iprqww Kyfw soeri...2 -s. bliv<dr is<g jovwis<gw*. mw<gny ki AwSww KËm ho jwe[ bs, Awpky crxwo< ki Swrxw rhy[ Xh sun kr siqgu{ ny apdysw ikxw-- ''Awpny crxw-swrxw mw<gi hy[ myry crxw swdws<gq my< sdw rhqy hy<[ Awpny swdws<gq ki syvw krni hy[ Dwm~swl (gu{ªwry) dono< smx jwnw hy[ swdws<gq, siqgu{ AOr vwihgu{ my< koe~ Byd nhi< jwnnw[ Awp es smx Swbd sun kr juvy ho[ Swbd sun kr sdw juvy rhogy[ Swbd ki kmwe~ krogy qo Swbd ky swqw imlogy[ SwrIr qo sguxw }p hy[ Swbd ingu~xw }p hy[ SwrIr ky swqw juvogy qo ipr ibcuvogy[ Swbd ky swqw imlogy qo ibcuvogy nhi<['' es qrh nwm-dwn ki bi$æswsw Bwe~ iprqww AOr Bwe~ Kyfw pr kr gu{ ji ny apdysw idxw-- ''Dwm~ ki ikrq krni AOr j}rqm<d ky swqw bw<t kr Kwnw hy['' dono< ny siqgu{ ky hu#mwnuswr kmwe~ ki AOr Bvswgr sy pwr ho ge[ Bwe~ gurdws ji ny essy s<b<idwq vxw~n krqy hue khw hy : iprqww Kyfw soeri crn srxw suk shij invwsi[ (vwr 11:13) *Apr sicv, Dwm~ cwr kmyti (iswromixw gu.. kmyti), I Am qsr swihb-143006, Pon 98148-98212
gurmiq zwn 58 Kæbrnwmw iswromixw gu.. kmyti ky Dwwn Bwe~ lo<govwl ny p<qwk Ekqw ki ki ApIl I Am qsr swihb : 28 me~ : iswromixw gu{ªwrw b<dw kmyti ky Dwwn Bwe~ goib<d is<g lo<govwl ny smuh is#k jëqwyb<idxo<, s< dwxo< AOr cwrko< ko p<qwk Ekqw ky ile ApIl krqy hue khw hy ik vy I Akwl q$æq swihb ky nyq Ëv my< ek w hokr kom ki cfædi klw ky ile Xwes kry<[ jwri bxwn my< Bwe~ lo<govwl ny khw ik Awj jb is#k kom phly pwqswwh I gu{ nwnk dyv ji ki 550 v wi~x kwsw pv~ mnw jw rhi hy qo es Avsr pr kom ko ekjutqw ki AOr BI ÈXwdw jæ}rq hy[ iswromixw gu.. kmyti Dwwn ny khw ik Awj bhuq-si EysI Swi#qXw< kwx~swil hy<, ijnkw mksd kyvl p<qw ko ivgitq kr Apny m<subo< my< kwmxwb honw hy[ hmy< EysI Swi#qXo< sy swvdwwn hony ki jæ}rq hy[ anho<ny ik Xh ApsI j<g kom ky ihq my< nhi< hy[ Eysy my< Kwlsw p<qw ky ivroidwxo< ko hmlw krny ki AOr BI Swi#q imlqi hy[ Bwe~ logo<vwl ny khw ik is#k kom ky mslo< my< p<jwb ky mu$xm<zi kyîtn Amir<dr is<g kw dkl TIk nhi< hy[ anho<ny kyîtn Amir<dr is<g ko Apny dwxry my rhny ki nsihq dyqy hue khw ik vy is#k kom ki cwrk yxwi AOr is#k s<áqwwao< my< drwr fwlny my< guryj kry<[ anho<ny Xh BI khw ik is#k cwrko< my< pydw ho rhi duirxo< ko KËm krny AOr sbko I Akwl q$æq swihb ki rhnumwe~ my< ek w krny ky ile iswromixw gu.. kmyti g<bir XËn krygi[ is#ko< pr ho rhy nsli hmlo< ki Bwe~ lo<govwl ny ki in<dw I Am qsr swihb : 29 me~ : iswromixw gu{ªwrw b<dwk kmyti ky Dwwn Bwe~ goib<d is<g lo<govwl ny dysw-ivdysw my< bsy is#ko< pr ho rhy nsli hmlo< ki in<dw krqy hue Bwrq srkwr ko es qrp DXwn dyny ki ApIl ki hy[ jwri bxwn my< Bwe~ lo<govwl ny khw ik cwihe qo Xh hy ik Bwrq srkwr ªwrw ivdyswo< my< is#ko< ky iv{ hoqy nsli hmlo< ko rokny ky ile s<jidw kdm atwe jwqy, pr<qu duk ki bwq hy ik aøtw Apny hi dysw my< is#ko< ko dbwny ky mwmly swmny Aw rhy hy<[ anho<ny biqy idno< knw~tk ky gulbg~ my< 25 v wi~x is#k nojvwn Avqwr is<g ki mwrpit kw hvwlw dyqy hue khw ik dysw ky ile 80 iqswq sy AiDwk kubw~inxw< dyny vwly is#ko< ky swqw dysw my< nprq ki jw rhi hy[ anho<ny khw ik Xh AØps<$Xk is#ko< ky swqw Dw#kw hy AOr srkwro< ko EysI GtnwE< rokny ky ile s$æq kdm atwny cwihe[ dusri qrp Bwe~ lo<govwl ny biqy idno< Amyirkw ky Swhr isnisnwti my< nsli hmly kw iswkwr hue jyry-elwj s. js Iq is<g ki m ËXu pr BI APsos kt ikxw hy[ anho<ny khw ik knw~tk ki Gtnw ky doi wxo< ky iv{ Bwrq srkwr rwèx srkwr ko kwr~vwe~ krny ky ile khy AOr Amyirkw mwmly ky bwry my< BI ivdysw m<zwlx ky mwdxm sy doi wxo< ky iklwpæ s$æq kwx~vwhi ky ile dbwv bnwe[