ANALIZA POLITYK ROZWOJU GMIN WROCŁAWSKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO NA PODSTAWIE STUDIÓW UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMIN

ANALIZA POLITYK ROZWOJU GMIN WROCŁAWSKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO NA PODSTAWIE STUDIÓW UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMIN Wrocław, czerwiec 2014 1

OPRACOWANIE Instytut Rozwoju Terytorialnego ul. Świdnicka 12/16 50-068 Wrocław DYREKTOR Maciej Borsa Z-CA DYREKTORA Magdalena Belof Przemysław Malczewski Zespół projektowy Instytutu Rozwoju Terytorialnego Koordynacja prac Kamila Lesiw-Głowacka Niniejsza analiza została wykonana przez Instytut Rozwoju Terytorialnego w ramach Działania 3. Zadania 3.1. w projekcie pn.: Studium spójności funkcjonalnej we Wrocławskim Obszarze Funkcjonalnym, częściowo finansowanego przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007 2013. 2

SPIS TREŚCI WSTĘP 4 1. ROLA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO W KREOWANIU POLITYKI PRZESTRZENNEJ GMIN 6 2. METOLODOGIA ANALIZY POLITYK ROZWOJU GMIN ZAPISANYCH W SUIKZP 8 3. ANALIZA SUIKZP GMIN NALEŻĄCYCH DO WROF-U NA PODSTAWIE UOGÓLNIONYCH KATEGORII PRZEZNACZEŃ TERENU 11 4. ANALIZA SUIKZP GMIN NALEŻĄCYCH DO WROF-U PODZIALE NA BUFORY 20 3

WSTĘP Analiza polityk rozwoju gmin wrocławskiego obszaru funkcjonalnego na podstawie studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin dotyczy obszaru, który został wyznaczony na podstawie identyfikacji zasięgu oddziaływania Wrocławia na tereny przyległe, w oparciu o mierniki strukturalne oraz zależności funkcjonalno przestrzenne. Szczegóły delimitacji znajdują się w opracowaniu Delimitacja Wrocławskiego Obszaru Funkcjonalnego, wykonanym przez IRT w ramach niniejszego projektu w marcu 2014 r. MAPA 1. ZASIĘG PRZESTRZENNY WROF Opracowanie IRT na podstawie analizy delimitacyjnej WROF. Niniejsza analiza została stworzona w oparciu o Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego wszystkich 27 gmin z WrOF (poza Wrocławiem). Jej celem jest przedstawienie polityk 4

rozwojowych gmin z tego obszaru. Chodzi zatem o odtworzenie głównych kierunków rozwojowych poszczególnych gmin, jak i o znalezienie determinant kształtujących te polityki. W pierwszym rozdziale omówiono prawne aspekty wpływu SUiKZP gmin na kształtowanie ich polityk przestrzennych. W drugim rozdziale przedstawiona została metodologia niniejszej analizy. W trzecim i czwartym rozdziale dokonano analizy SUiKZP gmin należących do WrOF-u na podstawie uogólnionych kategorii przeznaczeń terenu. 5

1. ROLA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO W KREOWANIU POLITYKI PRZESTRZENNEJ GMIN Zadaniem studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (SUiKZP) jest określenie polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego. Według obecnie obowiązujących przepisów dotyczących lokalnego systemu planowania przestrzennego studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego mają znaczący wpływ na kształt miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Ustalenia studium są wiążące przy sporządzaniu planów miejscowych, dlatego jest ono dokumentem traktowanym jako stabilny program lokalnego rozwoju przestrzennego. Z kolei miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego musi być zgodny z konkretnymi ustaleniami studium. Sprzeczność planu miejscowego z zapisami studium skutkuje stwierdzeniem jego nieważności. Studium nie jest aktem prawa miejscowego, a więc nie zawiera przepisów powszechnie obowiązujących i nie może być podstawą do wydania decyzji administracyjnych. Ma za to charakter aktu kierownictwa wewnętrznego, obowiązującego w systemie organów gminy. Jest wiążące dla wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast przy sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i służy koordynacji ustaleń tych planów. Studium spełnia więc nie tylko funkcję określającą politykę przestrzenną gminy, ale również koordynacyjną dla ustaleń planów miejscowych. Wśród jego funkcji wymieniane jest również ukazanie gospodarczej i przestrzennej perspektywy rozwoju danej jednostki samorządu terytorialnego. W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego określone zostają kierunki i zakres przekształceń przestrzennych zagospodarowania gminy. Ponadto poprzez studium władze gminy podejmują ustalenia i wskazują tereny przeznaczone pod zabudowę, wstępną lokalizację infrastruktury technicznej, obszarów chronionych i innych wymienionych w art. 10 ust. 2 Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. W studium określa się również obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów rządowych, zawierających zadania, które służą realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym. Postanowienia studium dotyczące realizacji planowanych przedsięwzięć powinny być na tyle precyzyjne, aby na ich podstawie można było sporządzić miejscowy plan zagospodarowania lub wydać decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. 6

Projekt studium powinien również zawierać rysunek przedstawiający w formie graficznej ustalenia określające kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy. Oznaczenia graficzne powinny w jednoznaczny sposób umożliwiać powiązanie części tekstowej z częścią graficzną projektu studium. Poza ustaleniami dotyczącymi kierunków zagospodarowania gminy, rysunek studium zawiera także wiele elementów o charakterze informacyjnym, m.in. granice obszarów i obiekty chronione na podstawie przepisów odrębnych. Nie ma określonych standardów zapisu ustaleń na rysunku, jednak stosowane oznaczenia i symbole powinny umożliwiać porównanie ustaleń studium z projektem planu miejscowego. Przy sporządzaniu studium mogą być wykorzystywane mapy zasadnicze, katastralne, ortofotomapy itd. Sam rysunek sporządzany jest w skali od 1:5000 do 1:25000 na mapie topograficzne. Jeżeli w tekście studium znajdą się ustalenia dotyczące zagadnień związanych z małą retencją, m.in. lasów wodochronnych, terenów podmokłych, lokalizacji zbiorników małej retencji lub ochrony pasm roślinności towarzyszącej ciekom, to elementy te powinny znaleźć odniesienie i zostać wskazane w części graficznej opracowania. 7

2. METOLODOGIA ANALIZY POLITYK ROZWOJU GMIN ZAPISANYCH W SUIKZP Kompleksowym źródłem danych o kierunkach polityki przestrzennej gmin są studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowanie przestrzennego gmin. Ponieważ nie ma wspólnej metodologii ich sporządzania, trudno jest porównywać zawarte w nich założenia. Analizę przeznaczeń terenów należących do gmin z obszaru WrOF, określonych w części kierunkowej ich SUiKZP, przeprowadzono poprzez wektoryzację załączników graficznych (tzw. rysunków) oraz reklasyfikację oznaczeń. W ten sposób utworzono 7 podstawowych kategorii przeznaczeń terenu: M Zabudowa mieszkaniowa, mieszkaniowo-usługowa i zagrodowa. W tej grupie znalazły się wszystkie kategorie przeznaczeń terenu, na których dopuszczono funkcję mieszkaniową i zagrodową, także w połączeniu z usługami i aktywnością gospodarczą. AG Aktywność gospodarcza. W kategorii znalazły się tereny przemysłowe, składowe, magazynowe itp. W kategorii aktywność gospodarcza w niektórych gminach mogą znaleźć się także usługi. U Usługi (w tym sport i rekreacja). W tej kategorii znalazły się wszystkie rodzaje usług, z wyjątkiem usług towarzyszących zabudowie mieszkaniowej lub aktywności gospodarczej. Tereny przeznaczone pod usługi związane ze sportem, rekreacją i turystyką, mogą obejmować zarówno te przeznaczone pod zabudowę, jak tereny otwarte. R Rolnictwo i obsługa rolnictwa. Kategoria zawiera głównie grunty orne, łąki i pastwiska, a także sady, tereny gospodarstw rolnych (bez oznaczonych jako zabudowa zagrodowa), ogrodniczych, rybackich i leśnych; także tereny rolne, na których dopuszczono lokalizację elektrowni wiatrowych. W Wody powierzchniowe. Kategoria zawiera wody płynące i stojące, które były oznaczone na rysunku, niezależnie od pełnionej funkcji. Z Lasy, zieleń urządzona i nieurządzona. Kategoria obejmuje tereny zielone w tym lasy, parki, cmentarze, ogrody działkowe oraz podkategorię zawierającą tereny podmokłe, zalewowe, brzegi jezior i wały przeciwpowodziowe I Tereny pozostałe: tereny komunikacyjne, w tym drogi i linie kolejowe oraz obsługa komunikacji, tereny infrastruktury technicznej, m.in. ujęcia wody, tereny zamknięte i tereny górnicze. 8

Niektóre kategorie przeznaczeń terenu w Studiach nie dawały się zakwalifikować do żadnej z podstawowych kategorii. Wiązało się to albo z zastosowaniem specyficznej dla danego dokumentu kategorii przeznaczenia terenu lub nie uwzględnienia terenu w żadnym ze Studium. Ze względu na to, że konstrukcja Studium Wrocławia znacznie dobiega od zbliżonego modelu pozostałych studiów gminnych, i jednemu obszarowi można w nim przypisać nawet kilka potencjalnych przeznaczeń, miasto to zostało wyłączone z opracowania. Problemy i rozbieżności: 1) Zidentyfikowano tereny, dla których nie wskazano przeznaczenia. Najczęściej wynika to z niezgodności granic gmin na rysunku studium z faktycznymi granicami. Wystąpiły także przypadki odwrotne, kiedy gminy wprowadzały ustalenia dla terenów poza swoimi granicami - w tych przypadkach w opracowaniu ich nie uwzględniono. 2) Interpretacja wyników. Ta sama aktywność - w zależności od gminy - mogła znaleźć się w różnych kategoriach po reklasyfikacji. Wynika to z odmiennych klasyfikacji przyjętych przez gminy oraz konieczności interpretacji zapisów przez autora tego opracowania. 3) Trudności wynikały również ze zróżnicowanego podejścia gmin do oznaczania na rysunku studium obiektów liniowych, takich jak drogi, linie kolejowe i cieki wodne. Były one oznaczane w liniach rozgraniczających, symbolem liniowym lub nieoznaczane w ogóle. Przyjęto, że symbole liniowe odpowiadają faktycznym szerokościom obiektów, co może znacznie odbiegać od rzeczywistości. 4) Przyjęte założenia i uogólnienia powodują, że analiza ma charakter poglądowy. 9

MAPA 2. SYNTEZA PRZEZNACZEŃ TERENU Z SUIKZP GMIN Z WROF Oprac. IRT na podstawie SUiKZP gmin z WrOF 10

3. ANALIZA SUIKZP GMIN NALEŻĄCYCH DO WROF-U NA PODSTAWIE UOGÓLNIONYCH KATEGORII PRZEZNACZEŃ TERENU Analizie poddano 27 gmin z WrOF z wyłączeniem samego Wrocławia. Zapisy w Studiach gmin zostały zaliczone do siedmiu podstawowych kategorii określających przeznaczenie danego obszaru. Następnie podliczono powierzchnię obszarów przypisanych różnym przeznaczeniom w ramach poszczególnych gmin. Ostatecznie dla każdej gminy obliczono, jaki procent jej terenu wyznaczono pod dany rodzaj zabudowy, czy jaki nadano mu charakter. Na potrzeby niniejszego opracowania założono, że dominujące w danej gminie przeznaczenie terenu (i wskazane sposoby jego zagospodarowania) odzwierciedlają faktycznie przyjęte kierunki rozwojowe gminy. Ma to znaczenie o tyle, że teren jest pewnym ograniczonym zasobem o określonej wartości ekonomicznej, który pozostaje w dyspozycji gminy. Sposób, w jaki gospodarują one tym zasobem, wskazuje więc na priorytety rozwojowe, którymi się kierują, zwłaszcza że niektóre sposoby przeznaczenia terenu są wobec siebie konkurencyjne. Dla przykładu wyznaczenie znacznej liczby terenów pod aktywność gospodarczą przynajmniej częściowo ogranicza możliwość rozwoju zabudowy mieszkaniowej. Oczywiście, część przeznaczeń terenu wynika z przyrodniczych uwarunkowań gminy, a nie decyzji politycznych, niemniej jednak to od decyzji gmin zależy, jak zostaną one wykorzystane i powiązane z szerszym kontekstem przestrzennym. 11

MAPA 3. UDZIAŁ POWIERZCHNI GMIN W OBSZARZE WROF Oprac. IRT na podstawie SUiKZP gmin z WrOF Gminy WrOF-u, są dość zróżnicowane pod względem zajmowanej powierzchni terenu. Największa jest gmina Wołów - stanowi ona niemal 8,69% powierzchni całego WrOF-u, najmniejsza zaś to gmina miejska Oleśnica - 0,55% powierzchni obszaru. Ogólnie można zauważyć, iż obszarowo większe są gminy, które znajdują się na północy WrOF (wyjątek stanowi gmina Oława) i nie sąsiadują bezpośrednio z Wrocławiem (wyjątek stanowi gmina Długołęka). Oczywiste wydaje się być także to, że większe są gminy wiejskie i wiejsko-miejskie niż miejskie. Warto wskazać, że wielkość powierzchni gminy może w pewnym zakresie wpływać na wyniki niniejszego opracowania, bowiem bardziej rozległe gminy będą miały proporcjonalnie większą powierzchnię lasów i terenów rolniczych niż terenów zabudowanych, zaś w przypadku mniejszych gmin wystąpi odwrotna zależność. 12

MAPA 4. PRZEZNACZENIE TERENÓW W SUIKZP GMIN (ZABUDOWA MIESZKANIOWA) Oprac. IRT na podstawie SUiKZP gmin z WrOF W przypadku funkcji mieszkaniowej (jak również mieszkaniowo-usługowej i zagrodowej) największy procent terenu pod tę kategorię zabudowy przeznaczone zostało w gminie miejskiej Oleśnica (31,7%) najmniej zaś w gminie Mietków (zaledwie 5,2%). Przyczyną tego jest prawdopodobnie fakt, że na terenie gminy znajduje się spory zbiornik wodny, który w naturalny sposób ogranicza rozwój zabudowy. Proporcjonalnie (w stosunku do całej powierzchni gminy) najwięcej terenów przeznaczonych pod zabudowę mają gminy miejskie Oleśnica i Oława, a także te, które bezpośrednio sąsiadują z Wrocławiem, w szczególności: Czernica, Siechnice i Oborniki Śląskie. Relatywnie duży udział (w całej powierzchni gminy) przeznaczonego pod ten rodzaj zabudowy terenu posiadają także gminy położone na południe od Wrocławia. W stosunku do całej swojej powierzchni najmniej terenów pod zabudowę mieszkaniową wyznaczyły gminy oddalone od Wrocławia, przede wszystkim: Wołów, Oława i Dobroszyce. Takie zróżnicowanie można tłumaczyć pogłębiającym się procesem suburbanizacji. Gminy 13

położone bliżej Wrocławia, i w obszarze południowym WrOF lepiej komunikacyjnie powiązane m. in. poprzez obwodnicę autostradową), starają się wykorzystywać swój potencjał poprzez niższą cenę gruntów i bliskość przyrody, aby zachęcać nowych mieszkańców do osiedlania się na ich terenie. W tym celu wyznaczają duży procent terenu pod zabudowę mieszkaniową. MAPA 5. PRZEZNACZENIE TERENÓW W SUIKZP GMIN (AKTYWNOŚĆ GOSPODARCZA) Oprac. IRT na podstawie SUiKZP gmin z WrOF W przypadku terenów przeznaczonych pod aktywność gospodarczą ich największy procentowy udział w całkowitej powierzchni gminy notuje się w miastach: Oleśnica (16,65%) i Oława (15,3%), najmniejszy zaś w gminach: Wołów (0,48%), Mietków (0,75%) i Zawonia (0,76%). Należy zwrócić uwagę że Zawonia która osiągała średnie wartości jeśli chodzi o zabudowę mieszkaniową. Podobnie jak w przypadku funkcji mieszkaniowej, stosunkowo największy procent terenów przeznaczonych pod aktywność gospodarczą oferują gminy bezpośrednio sąsiadujące z Wrocławiem (Kobierzyce, Kąty Wrocławskie, Siechnice) bądź też położone na południe od miasta. Tu znaczącymi wyjątkami są: Długołęka (3,1%), Żórawina (3,1%) 14

i Oborniki Śląskie (2,3%). Warto zauważyć, iż te dwie ostatnie gminy osiągały wysokie wyniki w przypadku zabudowy mieszkaniowej. Pewnym wyjątkiem jest gmina Brzeg Dolny, która pomimo że nie graniczy z Wrocławiem i położona jest na północ od miasta - przeznacza aż 7,9% powierzchni pod aktywność gospodarczą. Należy założyć, że proporcjonalnie wyższy udział terenów o tym przeznaczeniu jest efektem wykorzystania przez gminy atutu w postaci przebiegu najważniejszych tras wylotowych z Wrocławia i bliskości autostrady A4. MAPA 6. PRZEZNACZENIE TERENÓW W SUIKZP GMIN (USŁUGI) Oprac. IRT na podstawie SUiKZP gmin z WrOF Najwięcej terenów przeznaczonych pod usługi wyodrębniło miasto Oleśnica (13,6%), dystansując znacznie pozostałe gminy. Na ostatnim miejscu jest gmina Borów która nie wyodrębnia tych terenów. Interesujące jest to, że w przypadku usług mamy do czynienia z dość dużą rozpiętością wartości w przypadku najwyższych wyników. Drugie miejsce (za Oleśnicą) zajmuje gmina Wisznia Mała (9,7%), kolejna zaś - gmina Długołęka - posiada wskaźnik prawie dwa razy mniejszy, bo tylko 5,2%. Wyraźnie 15

wyróżnia się inne miasto, mianowicie Oławę, która przeznacza tylko 3,2% terenów pod usługi. Większość gmin, które proporcjonalnie najwięcej swojej powierzchni przeznaczają pod tę formę działalności gospodarczej, sąsiaduje bezpośrednio z Wrocławiem i w większości znajdują się na północ od niego (wyjątkiem są gminy Kobierzyce i Sobótka). Lokalizacja usług jest zasadniczo pozytywnie skorelowana z lokalizacją dróg dojazdowych do Wrocławia. Wiązać to należy ze stosunkowo większą łatwością dojazdu do lokalizacji centrów usługowych zarówno z dalszych gmin WrOF, jak i z samego Wrocławia. MAPA 7. PRZEZNACZENIE TERENÓW W SUIKZP GMIN (ROLNICTWO) Oprac. IRT na podstawie SUiKZP gmin z WrOF W przypadku terenów przeznaczonych pod rolnictwo i obsługę rolnictwa wyraźnie dominuje gmina Domaniów (83,8% przeznaczonych gruntów), następną pozycje zajmuje gmina Kostomłoty (79,2%). Podobnie jak w przypadku usług, dwie pierwsze gminy wyraźnie wyprzedają pozostałe. Najmniejszy udział przeznaczenia terenów dla rolnictwa ma miasto Oleśnica (14,7%) ale kolejne z miast, Oława, ma ich dwa razy więcej, bo aż 28,5%. Można wskazać tendencję, iż gminy, które przeznaczają więcej terenu 16

pod działalność rolniczą i przetwórczą, znajdują się w południowej i południowo-zachodniej części WrOF i w większości nie sąsiadują bezpośrednio z Wrocławiem (wyjątkiem są Kobierzyce). Duży procentowy udział terenów przeznaczonych pod rolnictwo należy wiązać z występowaniem odpowiednich warunków przyrodniczych, w szczególności dobrej jakości gleb. Jednocześnie należy zwrócić uwagę, iż większość gmin o wysokim udziale przeznaczeń na cele rolnicze znajduje się przy zewnętrznej granicy obszaru funkcjonalnego. Gminy nie mające innych potencjalnych motorów wzrostu pozostają przy tradycyjnej branży, jaką jest rolnictwo. MAPA 8. PRZEZNACZENIE TERENÓW W SUIKZP GMIN (WODY POWIERZCHNIOWE) Oprac. IRT na podstawie SUiKZP gmin z WrOF W przypadku wód powierzchniowych mamy do czynienia z trochę innym przypadkiem, gdyż tu determinantą są głównie warunki przyrodnicze gmin, a w mniejszym zakresie ich polityka przestrzenna. Proporcjonalnie do swej wielkości najwięcej obszaru wód powierzchniowych posiada gmina Mietków (11,5%), żadnych natomiast nie posiada gmina Borów. W sytuacji determinanty zewnętrznej, jaką są 17

warunki naturalne, nie można wskazać na tendencje rozwojowe. Jedynie można zwrócić uwag, iż wody powierzchniowe, większy udział procentowy w powierzchni gruntów, stanowią w gminach w północnozachodniej i wschodniej części WrOF. MAPA 9. PRZEZNACZENIE TERENÓW W SUIKZP GMIN (LASY) Oprac. IRT na podstawie SUiKZP gmin z WrOF W przypadku lasów i zieleni (uporządkowanej i nieuporządkowanej) - podobnie jak w przypadku wód powierzchniowych duży wpływ mają warunki przyrodnicze oraz historia rozwoju gospodarczego poszczególnych gmin. Największy udział powierzchni przeznaczonej na lasy posiada gmina Dobroszyce (53,9%), a następnie gmina Wołów (46%). Wymienione gminy dość wyraźnie dominują nad pozostałymi. Najmniejszy udział terenu przeznaczonego na lasy i zieleń występuje w gminach Domaniów (0,8) i Żórawina (1,7%). Zasadniczo poza częścią południową i południowo-zachodnią gdzie lasów jest mniej (za wyjątkiem Sobótki, co wynika z jej specyfiki na jej terenie znajduje się masyw góry Ślęży) procent terenów przeznaczonych pod tę kategorię w gminach WrOF jest względnie równy. Warto zwrócić uwagę 18

na fakt, iż gminy z małą ilością lasów w większości przeznaczają sporą część powierzchni na działalność rolniczą. MAPA 10. PRZEZNACZENIE TERENÓW W SUIKZP GMIN (KOMUNIKACJA, INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I TERENY GÓRNICZE ) Oprac. IRT na podstawie SUiKZP gmin z WrOF W przypadku terenów pod infrastrukturę komunikacyjną i techniczną największy ich udział posiada miasto Oleśnica (12,3%), następna w kolejności jest gmina Siechnice (11,7%). Najmniejszy udział tej funkcji występuje w gminie Dobroszyce. Trudno jednoznacznie wskazać na ogólną tendencję w tym zakresie, niemniej jednak wydaje się, że większy procent swojej powierzchni na komunikację i infrastrukturę przeznaczają gminy bezpośrednio sąsiadujące z Wrocławiem i gminy miejskie. Można wnioskować, iż wynika to z procesów suburbanizacji. Zwiększająca się liczba osiedli domów jednorodzinnych w gminach sąsiadujących z Wrocławiem generuje automatycznie rozwój infrastruktury komunikacyjnej i technicznej. 19

4. ANALIZA SUIKZP GMIN NALEŻĄCYCH DO WROF PODZIALE NA BUFORY Analizie poddano także Studia gmin z WrOF, w podziale nie na poszczególne gminy, a na bufory. Bufory wyznaczane były od granic miasta Wrocławia w przedziale co 5 km. Zostało wyznaczonych sześć takich obszarów, w których skład wszedł niemal cały obszar WrOF(nie zmieściły się fragmenty gmin najdalej odsunięte od Wrocławia ok. 7% powierzchni WrOF). W każdym buforze przeznaczenia terenu zostały zsumowane, a następnie obliczono ich procentowy udział. Poniżej w wykresach kołowych została przedstawiona struktura z przeznaczeniami każdego z buforów. WYKRES 1. STRUKTURA PRZEZNACZENIA TERENU W BUFORZE I Bufor I: 0-5 km 1% 7% 14% 10% 8% AG I M 36% 24% R U W WYKRES 2. STRUKTURA PRZEZNACZENIA TERENU W BUFORZE II Bufor II: 5-10 km 2% 1% 20% 4% 5% 53% 15% AG I M R U W 20

WYKRES 3. STRUKTURA PRZEZNACZENIA TERENU W BUFORZE III Bufor III: 10-15 km 4% 4% AG 2% 1% 19% 12% I M R 58% U W WYKRES 4. STRUKTURA PRZEZNACZENIA TERENU W BUFORZE IV Bufor IV: 15-20 km 2% 1% 23% 4% 3% 54% 13% AG I M R U W WYKRES 5. STRUKTURA PRZEZNACZENIA TERENU W BUFORZE V Bufor V: 20-25 km 2% 3% AG 33% 9% I M 2% 2% 49% R U W 21

WYKRES 6. STRUKTURA PRZEZNACZENIA TERENU W BUFORZE VI Bufor VI: 25-30 km 1% 2% 7% 42% 45% 2% 1% AG I M R U W WYKRES 7. STRUKTURA PRZEZNACZENIA TERENU WE WROF-IE Cały obszar WrOF 23% 7% 4% 4% AG I nie zakwalifikowane 2% 1% 12% M R U 47% W Z Na podstawie danych dla poszczególnych buforów stworzony został wykres liniowy przedstawiający zmiany wartości (procentowy udział) dla każdego z przeznaczeń terenu w kolejnych buforach. 22

WYKRES 8. ZMIANY W PRZEZNACZENIA TERENU W BUFORACH 100,00 Przeznaczenie terenu w kolejnych buforach [%] 90,00 80,00 70,00 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 Bufor I Bufor II Bufor III Bufor IV Bufor V Bufor VI AG I M R U W Z Przeznaczenie na cele rolnicze dominuje w całym obszarze WrOF, stanowiąc prawie połowę jego powierzchni (47%). Jednocześnie należy zauważyć, iż jego rozkład jest dość nierówny. W pierwszym buforze stanowi ono 36% powierzchni, w trzecim osiąga poziom 58%, a następnie spada w ostatnim, szóstym buforze, do poziomu 45%. Następne w kolejności są lasy i tereny zielone, które zajmują prawie ¼ powierzchni WrOF (23%). Ich ilość rośnie wraz z odległością od miasta od 14% w pierwszym buforze do 42% w ostatnim. Warto tu także zwrócić uwagę na szczególnie duży przyrost obszarów tej kategorii, który zaobserwować można w dwóch ostatnich buforach. Funkcja zabudowy mieszkaniowej, która w pewnym sensie jest odbiciem lustrzanym funkcji lasów i terenów zielonych. Jej udział w poszczególnych buforach systematycznie maleje (od 24% do 7%), przy czym szczególnie duży spadek przypada na drugi i piąty bufor. Jeszcze silniejszy spadek odnotowuje się w przypadku usług, które w pierwszym buforze stanowią 7% powierzchni, a w drugim już tylko 2% (i w zasadzie tę wartość utrzymują do ostatniego bufora). Przeznaczenie terenu pod aktywność gospodarczą w całym WrOF-ie stanowi tylko 1% i co ciekawe wartość ta wzrasta do 2% w dwóch ostatnich buforach. Infrastruktura komunikacyjna i techniczna w powierzchni całego WrOF-u stanowi 4% i w przedziale od pierwszego do szóstego buforu systematycznie spada od 8% do 2%. Należy zwrócić uwagę że dodatkowa analiza w podziale na bufory potwierdza w dużej mierze wcześniejsze wnioski. Polityki przestrzenne gmin w dużej mierze podlegają wpływowi procesów suburbanizacyjnych. Jednostki, które bezpośrednio sąsiadują z dużym ośrodkiem miejskim, jakim jest 23

Wrocław, stają się w coraz większym stopniu jego zapleczem mieszkaniowym, dalsze zaś bazują wciąż na funkcjach rolniczych i zależnych od uwarunkowań przyrodniczych (w tym funkcje turystyczne). Należy się spodziewać nasilania się tego zjawiska. 24

25