Wzór propozycji Programu Mechanizm Finansowy EOG i Norweski Mechanizm Finansowy 2009-2014

Wzór propozycji Programu Mechanizm Finansowy EOG i Norweski Mechanizm Finansowy 2009-2014 1. Streszczenie Proponowany program dotyczący rozwoju i lepszego dostosowania opieki zdrowotnej do trendów demograficznych i epidemiologicznych składa się z trzech obszarów interwencji, w ramach których programy będą wdrażane, mianowicie: Poprawa opieki okołoporodowej - świadczenia z zakresu profilaktyki, diagnostyka i leczenie w celu zwiększenia liczby urodzeń Lepsze dostosowanie opieki zdrowotnej w celu sprostania potrzebom szybko rosnącej populacji osób przewlekle chorych i osób starszych wymagających stałej opieki Profilaktyka chorób nowotworowych mająca na celu zmniejszenie wskaźnika zachorowalności i śmiertelności z powodu nowotworów w Polsce Wdrażanie Programu przyczyni się do osiągnięcia ogólnego celu przewidzianego dla obszaru programowego, tj. poprawy zdrowia publicznego i ograniczenia społecznych nierówności w zdrowiu. Cel programu zostanie osiągnięty poprzez uzyskanie następujących rezultatów: Zwiększony dostęp do usług zdrowotnych i ich lepsza jakość, w tym opieki w zakresie zdrowia reprodukcyjnego i profilaktyki dzieci, jak również opieki zdrowotnej w zakresie problemów związanych ze starzeniem się społeczeństwa Zapobieganie lub zmniejszanie zachorowalności na choroby związane ze stylem życia. Natomiast rezultaty zostaną uzyskane poprzez osiągnięcie następujących wyników: Zakup sprzętu diagnostycznego i terapeutycznego Wspieranie podmiotów prowadzących działalność leczniczą poprzez budowę, rozbudowę, przebudowę lub renowację (modernizację) Zapewnienie szkoleń dla personelu medycznego Zapewnienie edukacji zdrowotnej oraz promocji zdrowia Organizacja edukacji zdrowotnej oraz wydarzeń związanych z promocją zdrowia Przeprowadzenie badań w ramach wdrożonych programów 1

2. Informacje podstawowe nazwa programu: Poprawa i lepsze dostosowanie ochrony zdrowia do trendów demograficzno-epidemiologicznych nazwa obszaru programowego, o którym mowa (w nawiązaniu do MoU): Inicjatywy w zakresie zdrowia publicznego nazwa Operatora Programu: Ministerstwo Zdrowia nazwa oraz kraj pochodzenia partnerów programu (jeżeli dotyczy): nie dotyczy 4. Geneza i uzasadnienie programu 4.1. Analiza wyzwań i potrzeb Obecna i przewidywana sytuacja demograficzna i epidemiologiczna Polski wskazuje na potrzebę wspierania trzech grup docelowych w głównych obszarach opieki zdrowotnej XXI wieku, tzn.: 1. Opieka okołoporodowa, której grupą docelową są matki i dzieci; 2. Opieka długoterminowa, której grupą docelową są osoby przewlekle chore i osoby starsze wymagające stałej opieki 3. Opieka onkologiczna, której grupą docelową są pacjenci chorujący na nowotwory oraz osoby o podwyższonym ryzyku zachorowania na nowotwory. Wyżej wymienione obszary są istotne, biorąc pod uwagę demograficzne i epidemiologiczne wyzwania Polski w najbliższej przyszłości, tzn. Zwiększanie ujemnego przyrostu naturalnego (różnica pomiędzy rokiem 2008 a 2035 będzie wynosiła 803 tysiące); Średni wiek urodzenia dziecka zwiększy się, w 2035 roku osiągając poziom 30,97 w miastach i 30,57 na wsi; Spadek dynamiki obniżania się liczby urodzeń martwych oraz wskaźnika wczesnych zgonów noworodków; Zwiększenie się liczby dzieci urodzonych z wadami rozwojowymi - w Polsce każdego roku rodzi się ponad 7 tysięcy dzieci z przynajmniej jednym poważnym problemem rozwojowym; Zmiany w strukturze polskiego społeczeństwa polegające na wzroście liczby osób w wieku poprodukcyjnym oraz wzroście liczby osób w wieku powyżej 80 lat; Obniżenie się wskaźnika potencjału opiekuńczego skutkujące niższą zdolnością rodziny do zorganizowania opieki dla osoby, która jej wymaga; Wzrost zapotrzebowania na świadczenia w ramach opieki długoterminowej - odnotowano wzrost liczby osób oczekujących na przyjęcie do instytucji opieki; Wzrost zagrożenia chorobami nowotworowymi związany ze starzeniem się społeczeństwa. Poprawa opieki okołoporodowej - świadczenia z zakresu profilaktyki, diagnostyka i leczenie w celu zwiększenia liczby urodzeń 2

Mimo, że w latach 2000-2010 liczba wczesnych zgonów noworodków zmniejszyła się - z 3,1 tys. w 2000 r. do 2,1 tys. w 2010 r., a liczba urodzeń żywych wzrosła z 378,3 tys. w 2000 r. do 413,3 tys. w 2010 r. - wskaźnik śmiertelności noworodków w Polsce ciągle należy do najwyższych w Unii Europejskiej. Wyższy wskaźnik można zaobserwować jedynie na Łotwie (9,4 ), Litwie (8,1 ) oraz na Słowacji (7,0 ). W 2004 r. wskaźnik śmiertelności noworodków w 15 państwach UE wynosił około 4, podczas gdy najniższy wskaźnik odnotowano w Norwegii i Szwecji (3 ). Biorąc pod uwagę złożoność przyczyn śmiertelności noworodków, należy podjąć działania mające na celu poprawę opieki nad kobietami w ciąży i noworodkami, w szczególności z uwagi na fakt, że 2-4% noworodków ma wrodzone wady rozwojowe, co stanowi główną przyczynę ich śmierci. Istotną kwestią jest więc zwiększenie świadomości zdrowotnej przyszłych matek oraz wczesne wykrywanie ciąż zagrożonych w celu skierowania pacjentek do lepiej wyposażonych ośrodków, które zapewnią bezpieczeństwo matce i dziecku. Brak sprzętu potrzebnego do leczenia i monitorowania pacjentów na oddziałach intensywnej opieki neonatologicznej również stanowi kluczowy problem w tej dziedzinie. Do tej pory Ministerstwo Zdrowia finansowało programy opieki okołoporodowej składające się między innymi z monitorowania i rejestrowania wrodzonych wad rozwojowych. Ponieważ jednak finansowanie jest ograniczone do monitorowania i rejestrowania, działania w ramach proponowanego programu będą stanowić uzupełnienie programów krajowych finansowanych przez Ministerstwo Zdrowia oraz przyczynią się do polepszenia stanu zdrowia społeczeństwa. Lepsze dostosowanie opieki zdrowotnej w celu sprostania potrzebom szybko zwiększającej się liczby osób przewlekle chorych i osób starszych wymagających stałej opieki Zgodnie z prognozami Głównego Urzędu Statystycznego, tendencje demograficzne mające wpływ na potencjalne zasoby siły roboczej będą spadkowe Liczba osób w wieku produkcyjnym będzie systematycznie spadać, a największy spadek będzie obserwowany w latach 2015-2020 (około 1,2 miliona osób). Zwiększająca się przewidywana długość życia odgrywa istotną rolę w procesie nagłego wzrostu liczby osób w wieku powyżej 80 lat. Ta tendencja przyczynia się do zwiększonego zapotrzebowania na świadczenia w zakresie opieki. Ponieważ tendencja ta ma ulec pogłębieniu, system finansów publicznych będzie miał poważne problemy z finansowaniem świadczeń społecznych oraz opieki zdrowotnej dla tej grupy społecznej. Dlatego też należy podejmować działania mające na celu rozwijanie umiejętności samoopieki wśród osób stale jej wymagających w celu zmniejszenia zapotrzebowania na całodobową opiekę instytucjonalną świadczoną przez specjalistyczne ośrodki, których liczba już teraz jest niewystarczająca. Na przykład wskaźnik liczby łóżek w ramach opieki geriatrycznej na 10 tysięcy mieszkańców wynosi 0,09, podczas gdy w Wielkiej Brytanii wskaźnik ten osiąga wartość 4,7, w Szwecji 3,45, a w Niemczech 1,98. W Niemczech, Austrii i Belgii przyjęto cel zwiększenia tej liczby do 5 łóżek na 10 tysięcy mieszkańców. W związku z tym działania w ramach programu powinny być skierowane również do zakładów opiekuńczo-leczniczych, zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych, zakładów opieki społecznej (domów pomocy społecznej) oraz domów opieki wspierających osoby wymagające ciągłej pomocy w codziennym funkcjonowaniu. Ponadto, do 2008 r. w Polsce funkcjonował system wynajmu sprzętu w ramach programu finansowanego przez PFRON (Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych). Program był bardzo popularny wśród organizacji pozarządowych, które w ograniczonym stopniu kontynuują to zadanie. Do tej pory ośrodki teleopieki nie były finansowane. 3

Profilaktyka chorób nowotworowych mająca na celu zmniejszenie wskaźnika zachorowalności i śmiertelności z powodu nowotworów w Polsce. Jednocześnie należy podejmować działania mające na celu zmniejszenie śmiertelności wskutek głównych przyczyn takich jak choroby nowotworowe, które stanowią drugą najczęściej występującą przyczynę zgonów w Polsce. Według OECD w 2006 r. standaryzowany wskaźnik zgonów z powodu chorób nowotworowych wynosił w Polsce 198 /100 tysięcy osób, podczas gdy w Niemczech osiągnął on poziom 156/100 tysięcy osób, a we Francji 162,6/100 tysięcy osób. Gorsza sytuacja niż w Polsce występuje wyłącznie na Węgrzech, gdzie standaryzowany wskaźnik zgonów z powodu chorób nowotworowych wyniósł 219,8/100 tysięcy osób. Obecnie wczesne wykrywanie chorób nowotworowych w Polsce jest nadal na niższym poziomie niż w Europie, co wynika nie tylko z niskiego poziomu świadomości społecznej dotyczącej zapobiegania chorobom nowotworowym, ale również z braku odpowiedniej infrastruktury. Ponadto, braki w infrastrukturze mają negatywny wpływ na skuteczność leczenia, ponieważ niektóre szpitale korzystają ze sprzętu, który ma ponad 10 lat, co nie zapewnia maksymalnego bezpieczeństwa świadczeń, na przykład jeżeli chodzi o promieniowanie jonizujące. Ilość specjalistycznego sprzętu wykorzystywanego w diagnostyce i leczeniu chorób nowotworowych, takiego jak: mammografy, urządzenia do tomografii komputerowej oraz do rezonansu magnetycznego, a także akceleratory liniowe, wpływa na wskaźnik dostępności do nowoczesnych technologii medycznych. Niestety, w porównaniu z innymi państwami członkowskimi UE Polska nadal posiada niewystarczającą liczbę wyżej wymienionego sprzętu. Dlatego należy podejmować działania mające na celu zwiększenie świadomości społecznej w zakresie zapobiegania chorobom nowotworowym oraz poprawienia poziomu infrastruktury i szkolenia personelu medycznego. 4.5. Uzasadnienie strategii programu Analiza głównych wyzwań w zakresie opieki zdrowotnej oraz poziomu infrastruktury ochrony zdrowia, a także świadomości społeczeństwa, w tym zakresie przedstawiona w punkcie 4.1 wskazuje, że należy podjąć następujące działania w ramach trzech obszarów interwencji: 1. Poprawa opieki okołoporodowej - świadczenia z zakresu profilaktyki, diagnostyka i leczenie w celu zwiększenia liczby urodzeń Zbiorowe formy edukacji zdrowotnej dla kobiet w ciąży Szkolenia zawodowe dla personelu medycznego dotyczące metod wczesnego wykrywania wad płodu oraz intensywnej opieki nad noworodkiem Rozwój ośrodków prowadzących kompleksową diagnostykę oraz terapię wewnątrzmaciczną płodu (poprzez zakup sprzętu, wdrożenie nowych technologii medycznych oraz budowę, rozbudowę, przebudowę lub odnowienie (modernizację ośrodków) Rozwój oddziałów intensywnej terapii noworodkowej (poprzez zakup sprzętu, wdrożenie nowych technologii medycznych oraz budowę, rozbudowę, przebudowę lub renowację (modernizację) infrastruktury Opracowanie systemu oceny jakości oraz nadzoru trzech poziomów referencyjnych opieki okołoporodowej 4

Profilaktyka stomatologiczna dla kobiet ciężarnych 2. Lepsze dostosowanie opieki zdrowotnej w celu sprostania potrzebom szybko powiększającej się populacji osób przewlekle chorych i osób starszych wymagających stałej opieki Ośrodki teleopieki, tzn. teleporady oraz natychmiastowa pomoc pielęgniarek i innych kadr medycznych na życzenie Opieka i pomoc pacjentowi w wypożyczaniu sprzętu oraz doradztwo dotyczące wyboru sprzętu, szkoleń w zakresie obsługi sprzętu i przygotowanie warunków do opieki domowej Zakup sprzętu diagnostycznego i terapeutycznego dla podmiotów prowadzących działalność leczniczą, w tym także dla ośrodków opieki długoterminowej Budowa, rozbudowa, przebudowa lub odnowienie (modernizacja) podmiotów prowadzących działalność leczniczą, łącznie z ośrodkami opieki długoterminowej Szkolenia dla pielęgniarek i innych kadr medycznych w zakresie opieki nad osobami starszymi Publikacje na temat standardów opieki długoterminowej 3. Profilaktyka chorób nowotworowych mająca na celu zmniejszenie wskaźnika zachorowalności i śmiertelności z powodu nowotworów w Polsce Programy profilaktyczne z uwzględnieniem badań przesiewowych oraz szkoleń dla personelu medycznego przeprowadzającego badania przesiewowe Edukacja zdrowotna i promocja zdrowia związana z badaniami profilaktycznymi i zdrowym stylem życia Budowa, rozbudowa, przebudowa lub odnowienie (modernizacja) oraz zakup sprzętu dla jednostek radioterapii Zakup sprzętu do wczesnego wykrywania chorób nowotworowych dla podmiotów prowadzących działalność leczniczą Wyżej wymienione działania przyczynią się do osiągnięcia spodziewanych rezultatów programu, mianowicie zwiększonego dostępu do usług zdrowotnych i podniesienia ich jakości, oraz zapobieganiu lub zmniejszaniu zachorowalności na choroby związane ze stylem życia poprzez szeroko zakrojone interwencje, łącznie z inwestycjami w infrastrukturę, zakupem sprzętu, szkoleniem personelu medycznego, promocją zdrowia oraz programami zapobiegania chorobom. 5. Cele i wskaźniki programu 5.1. Cel programu (spodziewane oddziaływanie) 5.2. Oczekiwany rezultat programu 5

# Rezultat Opis Wskaźnik wskaźnika Źródło weryfikacji 1 Zwiększony dostęp do usług zdrowotnych i ich lepsza jakość, w tym opieki w zakresie zdrowia reprodukcyjnego i profilaktyki dzieci, jak również opieki zdrowotnej w zakresie problemów związanych ze starzeniem się społeczeństwa Dostęp do świadczeń zdrowotnych jest utrudniony wskutek braku sprzętu i infrastruktury medycznej co ogranicza liczbę pacjentów z dostępem do odpowiedniej opieki. Działania mające na celu zapewnienie odpowiedniej liczby dostępnego sprzętu/infrastruktury medycznej oraz polepszenie kwalifikacji personelu medycznego poprawi dostępność oferowanych świadczeń zdrowotnych i ich jakość. 1. Liczba wdrażanych programów infrastrukturalnych (budowa/zakup sprzętu/budowa i zakup sprzętu) 2. Liczba osób starszych i niesamodzielnych, które korzystają z wynajmu sprzętu w ramach grantu EOG/Norweskich Mechanizmów Finansowych 3. Liczba osób pracujących w sektorze ochrony zdrowia, które przeszły szkolenia bazowa 0 0 0 docelowa 20 10 000 1000 Raporty okresowe oraz raporty końcowe z projektu 2 Zapobieganie lub zmniejszanie zachorowalności na choroby związane ze stylem życia. Działania w ramach promocji zdrowia i profilaktyki chorób, z uwzględnieniem badań przesiewowych oraz edukacja zdrowotna i doradztwo w tym zakresie to bezpośrednie metody zapobiegania zachorowaniom na choroby związane ze stylem życia. 1. Liczba wdrożonych programów profilaktyki chorób, z uwzględnieniem badań przesiewowych 2. Liczba osób uczestniczących w badaniach przesiewowych, z uwzględnieniem zapobiegania chorobom nowotworowym i opieki okołoporodowej 3. Liczba wdrożonych programów w zakresie promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej bazowa 0 0 0 docelowa 20 25 000 20 Raporty okresowe oraz raporty końcowe z projektu 4. Liczba osób uczestniczących w działaniach w ramach edukacji zdrowotnej, promocji zdrowia i doradztwa 0 10 000 6

5.3. Wyniki programu Rezultat Wynik Wskaźnik wyniku wskaźnika Opis Zwiększony dostęp do usług zdrowotnych i ich lepsza jakość, w tym opieki w zakresie zdrowia reprodukcyjnego i profilaktyki dzieci, jak również opieki zdrowotnej w zakresie problemów związanych ze starzeniem się społeczeństwa Zakup sprzętu diagnostycznego i terapeutycznego Wspieranie podmiotów prowadzących działalność leczniczą poprzez budowę, rozbudowę, przebudowę lub renowację (modernizację) Zapewnienie przeprowadzenia szkoleń dla personelu medycznego Liczba zakupionego sprzętu diagnostycznego i terapeutycznego Liczba podmiotów prowadzących działalność leczniczą, które otrzymały wsparcie w postaci budowy, przebudowy, rozbudowy lub odnowienia (modernizacji) Liczba przeprowadzonych szkoleń personelu medycznego bazowa 0 700 bazowa 0 15 bazowa 0 100 docelowa docelowa docelowa Liczba zakupionego sprzętu stanowi odpowiedni wskaźnik do oceny postępów we wdrażaniu programu dotyczącego rozwoju infrastruktury diagnostycznej i terapeutycznej potrzebnej do zapewniania świadczeń w zakresie opieki zdrowotnej. Liczba podmiotów prowadzących działalność lecznicza, które otrzymały wsparcie w postaci budowy, przebudowy, rozbudowy lub renowacji (modernizacji) jest obiektywnym wskaźnikiem pomiaru oddziaływania inwestycji w infrastrukturę. Liczba przeprowadzonych szkoleń stanowi odpowiedni wskaźnik do oceny wdrożenia szkoleń. Zapobieganie lub zmniejszanie zachorowalności na choroby związane ze stylem życia. Zapewnienie edukacji zdrowotnej oraz promocji zdrowia Organizacja edukacji zdrowotnej oraz wydarzeń związanych z promocją zdrowia Liczba udzielonych porad. Liczba wydarzeń zorganizowanych w związku z edukacją zdrowotną i promocją zdrowia (tzn. szkoleń, spotkań) bazowa 0 5 000 bazowa 0 150 docelowa docelowa Liczba zapewnionych świadczeń w zakresie udzielonych porad to odpowiedni wskaźnik do oceny oddziaływania wyżej wymienionych działań. Liczba wydarzeń zorganizowanych w związku z edukacją zdrowotną i promocją zdrowia (tzn. szkoleń, spotkań) to odpowiedni wskaźnik do oceny oddziaływania wyżej wymienionych działań. Przeprowadzenie badań w ramach wdrożonych programów Liczba przeprowadzonych badań w ramach wdrożonych programów bazowa 0 docelowa 35 000 Liczba przeprowadzonych badań w ramach wdrożonych programów to odpowiedni wskaźnik do oceny oddziaływania wyżej wymienionych działań. 7

6. Grupy docelowe programu Rezultat Bezpośrednie grupy docelowe Pośrednie grupy docelowe Zwiększony dostęp do usług zdrowotnych i ich lepsza jakość, w tym opieki w zakresie zdrowia reprodukcyjnego i profilaktyki dzieci, jak również opieki zdrowotnej w zakresie problemów związanych ze starzeniem się społeczeństwa Świadczeniodawcy zdrowotnych Władze lokalne Organizacje pozarządowe usług Uczelnie medyczne lub wyższe uczelnie prowadzące działalność dydaktyczną i badawczą w zakresie nauk medycznych kobiety w wieku rozrodczym, noworodki, osoby starsze, członkowie ich rodzin, pielęgniarki, terapeuci, opiekunowie medyczni pracujący w ośrodkach opieki długoterminowej, personel medyczny prowadzący badania przesiewowe Zapobieganie lub zmniejszanie zachorowalności na choroby związane ze stylem życia. Świadczeniodawcy zdrowotnych Władze lokalne Organizacje pozarządowe usług Uczelnie medyczne lub wyższe uczelnie prowadzące działalność dydaktyczną i badawczą w zakresie nauk medycznych Społeczeństwo polskie, ze szczególnym uwzględnieniem kobiet w wieku rozrodczym, noworodków, osób starszych, osób z podwyższonym ryzykiem zachorowania na choroby nowotworowe, pacjentów leczonych na choroby nowotworowe, personelu medycznego Operator programu przeprowadzi konsultacje społeczne dotyczące propozycji programu. Ponadto Beneficjenci będą zobowiązani do oceny poziomu satysfakcji grup docelowych, których dotyczą ich projekty. 8

7. Ryzyko i niepewność Nr rezultatu 1. Rezultat Opis ryzyka Prawdopodobieństwo [niskie/średnie/wysokie] Zwiększony dostęp do usług zdrowotnych i ich lepsza jakość, w tym opieki w zakresie zdrowia reprodukcyjnego i profilaktyki dzieci, jak również opieki zdrowotnej w zakresie problemów związanych ze starzeniem się społeczeństwa Opóźnienia w realizacji inwestycji z powodu problemów ze stosowaniem Prawa Zamówień Publicznych (odwołania, powtarzanie procedur) oraz inne czynniki (warunki pogodowe, zmiany na rynku materiałowym) Wysokie Ocena Oddziaływanie [niskie/średnie/wysokie] Średnie Plan zarządzania ryzykiem 1. Przed naborem wniosków Operator Programu zorganizuje szkolenia dla wnioskodawców w celu podkreślenia ryzyka związanego z realizacją inwestycji (wymóg stosowania Prawa Zamówień Publicznych oraz planowania harmonogramu w celu ograniczenia konsekwencji potencjalnych opóźnień). 2. Podczas realizacji programu Operator Programu będzie prowadzić systematyczne monitorowanie projektów w oparciu o analizę ryzyka, łącznie z ryzykiem potencjalnych opóźnień, w celu przyspieszenia działania łagodzącego konsekwencje opóźnień. Brak specjalistycznych szkoleń dla personelu medycznego w ofercie rynkowej Średnie Niskie 1. Wnioskodawcy będą zobowiązani do przeanalizowania oferty szkoleń dostępnych na rynku przed złożeniem wniosku, a w przypadku stwierdzenia wyżej wymienionego ryzyka - do 9

zaproponowania indywidualnych planów zarządzania ryzykiem dla danego ryzyka (np. stworzenie listy rezerwowej możliwych szkoleń). 2. Operator Programu będzie prowadzić systematyczne monitorowanie projektów w oparciu o analizę ryzyka, łącznie z ryzykiem potencjalnych opóźnień, w celu wczesnego wykrywania problemów związanych z realizacją planu szkoleń oraz ich przesunięcia/zmiany w sposób zgodny z celami projektu. 2 Zapobieganie lub zmniejszanie zachorowalności na choroby związane ze stylem życia Brak świadomości społecznej na temat kluczowej roli działań profilaktycznych w zapobieganiu i zmniejszaniu zachorowalności na choroby związane ze stylem życia, co skutkuje niskim poziomem uczestnictwa w przedsięwzięciach podejmowanych w ramach poszczególnych projektów Średnie Wysokie Beneficjenci będą zobowiązani do prowadzenia działań promocyjnych i informacyjnych podczas wdrażania projektu oraz dostosowywania ich do potrzeb grup docelowych. Głównym czynnikiem decydującym o powodzeniu całości programu jest jakość złożonych wniosków. Dlatego przejrzyste wytyczne dla wnioskodawców opracowane przez Operatora Programu oraz szkolenia potencjalnych wnioskodawców w znacznym stopniu podwyższą jakość składanych dokumentów. Specjaliści w zakresie opieki zdrowotnej odpowiedzialni za ocenę wniosków będą dysponować szerokim zakresem wiedzy specjalistycznej adekwatnie do poszczególnych tematów propozycji. Wyżej opisana procedura pozwoli na wybranie wniosków, które najlepiej przyczynią się do osiągnięcia rezultatów programu. 10

8. Stosunki dwustronne 8.1 Partner/ partnerzy programu z Państw-Darczyńców Program nie zalicza się do programów partnerskich z darczyńcami, więc nie ma Partnera Projektu. 8.2 Projekty partnerskie z darczyńcami Program będzie wspierał powstawanie potencjalnych partnerstw na poziomie projektów pomiędzy instytucjami z państw darczyńców a instytucjami polskimi w celu wymiany doświadczeń. Partnerzy projektu powinni spełniać następujące wymagania: będą pochodzić z Państw-Darczyńców (Norwegia, Islandia i Liechtenstein), ich uczestnictwo jest istotne dla realizacji projektu, ich partnerstwo opiera się na umowie pisemnej i nie osiągają oni żadnych korzyści finansowych z projektu. Operator Programu przydzieli 1,5% wartości grantu na Fundusz Współpracy Dwustronnej. W ramach Funduszu Operator Programu planuje wdrożenie następujących działań: 1. Strona internetowa, która będzie stanowiła pomoc dla potencjalnych i obecnych Beneficjentów w znalezieniu Partnerów Projektu z Państw-Darczyńców. Prowadzenie strony internetowej zostanie zlecone przez Operatora Programu. Jej celem jest wspieranie Beneficjentów w znalezieniu Partnera za pomocą otwartej procedury konkursowej. Korzystanie ze strony przez Beneficjentów i Partnerów Projektu będzie bezpłatne. 2. Seminaria kontaktowe dla potencjalnych i faktycznych Beneficjentów w krajach darczyńcach zorganizowane przez Operatora Programu. Uczestnicy, będący potencjalnymi lub faktycznymi beneficjentami, będą wybierani w drodze otwartego naboru... Obydwa działania są prowadzone w celu znalezienia partnera projektu, rozwoju partnerstw oraz wymiany doświadczeń. Operator Programu przeznacza również część Funduszu Współpracy Dwustronnej na fundusz przeznaczony dla Beneficjentów w celu ułatwienia poszukiwania partnerów projektu z Państw- Darczyńców, rozwoju partnerstw, wspierania procesu przygotowania wniosku do projektów partnerskich z darczyńcami oraz wspierania budowania sieci, wymiany, dzielenia oraz transferu wiedzy, technologii, doświadczenia i najlepszych praktyk pomiędzy faktycznymi i potencjalnymi Beneficjentami i podmiotami w Państwach-Darczyńcach. Beneficjenci mogą składać wnioski do funduszu przeznaczonego dla Beneficjentów podczas składania wniosków o grant w ramach programu. Suma wygenerowana po zakończeniu naboru projektów będzie dostępna w drodze otwartego naboru dla potencjalnych Beneficjentów dla działań kwalifikowalnych w ramach funduszu, które będą ogłaszane corocznie w ramach zaproszeń do składania wniosków w przetargu otwartym na przeznaczoną sumę. Granty będą przyznawane każdemu wnioskodawcy spełniającemu kryteria formalne do czasu wyczerpania się rocznych alokacji. Jedynym kryterium jest kolejność składania wniosków. Grant będzie przyznawany wnioskodawcom, których wnioski spełniają kryteria formalne. Lista uszeregowanych wnioskodawców będzie opierać się na dacie złożenia wniosku. Beneficjent może pokryć z przyznanego dofinansowania do 85% kosztów takiego działania (lub 90% w przypadku organizacji pozarządowych). 15% współfinansowania krajowego zostanie pokryte przez beneficjenta. Operator Programu nie zamierza dzielić wyżej wymienionej sumy na poszukiwanie partnerów projektu, tworzenie partnerstw i sieci oraz dzielenie się doświadczeniami. Operator Programu będzie wspierać zawieranie partnerstw w sposób przejrzysty. Operator Programu zweryfikuje umowę partnerska w celu sprawdzenia zgodności z zasadami udzielania zamówień publicznych. 8.3 Wnioskodawcy z Państw-Darczyńców Projekty będą wdrażane przez polskie podmioty. Jednak Beneficjenci będą zachęcani do tworzenia partnerstw z podmiotami Państw-Darczyńców, ponieważ ich doświadczenie i wiedza mogą wspomóc osiągnięcie celu projektu oraz mogą przyczynić się do wartości dodanej wdrażanych projektów,

np. w postaci kreowania potencjału. Instytucje Państw-Darczyńców również mogą być zaangażowane we realizację działań dotyczących projektów w ramach zamówień publicznych. 14.2 Harmonogram Przygotowanie Programu, łącznie z oceną propozycji programu przez BMF (Biuro Mechanizmów Finansowych ) 01. - 03.2012 04. - 06.2012 07. - 09.2012 10. - 12.2012 01. - 03.2013 04. - 06.2013 07. - 09.2013 10. - 12.2013 01. - 03.2014 04. - 06.2014 07. - 09.2014 10. - 12.2014 01. - 03.2015 04. - 06.2015 07. - 09.2015 10. - 12.2015 01. - 04.2016 05. - 06.2016 07. - 09.2016 10. - 12.2016 01. - 04.2017 Przygotowanie naboru Przeprowadzenie naboru Zakończenie procesu naboru wniosków Działania informacyjne i promocyjne prowadzone zgodnie z Planem Komunikacji Wdrażanie Projektu, z uwzględnieniem składania raportów kwartalnych przez Beneficjentów Kwalifikowalność wydatków w ramach poszczególnych projektów Wdrażanie Funduszu Współpracy Dwustronnej na poziomie programu Podmioty w Państwach-Darczyńcach będą zaangażowane w realizację programu dzięki Funduszowi Współpracy Dwustronnej na poziomie programu, uruchomionemu równolegle z naborem wniosków. Działania w ramach Funduszu, w szczególności strona internetowa wspierająca potencjalnych i faktycznych Beneficjentów w znajdowaniu Partnerów Projektu z Państw-Darczyńców będą realizowane przez cały okres wdrażania programu. 12

14.3 Nabory wniosków Proces naboru wniosków i procedura wyboru składają się z następujących etapów: ogłoszenie naboru wniosków, proces składania formularzy wniosku, procedura wyboru, sporządzenie listy projektów ocenionych przez Operatora Projektu i przekazanie jej Komitetowi ds. Wyboru Projektów, złożenie listy rekomendowanych projektów przez Komitet ds. Wyboru Projektów do Operatora Programu. Na podstawie decyzji Komitetu ds. Wyboru Projektów Operator Programu podejmie decyzję o przyznaniu dofinansowania poszczególnych projektów. Podpisanie Umowy w sprawie projektu kończy ten proces. Operator Programu przeprowadzi jeden nabór wniosków. Początek procedury wyboru projektów planuje się na drugą połowę 2012 r. Nabór wniosków zostanie ogłoszony w ramach procedury otwartej zgodnie z zasadą przejrzystości oraz zgodnie z Umową w sprawie Programu, Regulacjami w sprawie wdrażania Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego na lata 2009-2014 oraz Regulacjami w sprawie wdrażania Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2009-2014. Kwota dofinansowania dostępna w ramach naboru wniosków wynosi 46 995 275 euro (plus 15% współfinansowania wkładu własnego beneficjentów, tzn. 8 293 284 euro). Nabór wniosków będzie szeroko nagłośniony w celu dotarcia do potencjalnych wnioskodawców. Informacje o naborze wniosków i szkoleniach dla potencjalnych Beneficjentów na temat przygotowania projektu opisano w Planie Komunikacji Programu operacyjnego: Poprawa i lepsze dostosowanie ochrony zdrowia do trendów demograficzno-epidemiologicznych. Ogłoszenie naboru wniosków będzie zgodne z Regulacjami. Wnioski mogą składać wszystkie polskie podmioty publiczne i prywatne oraz organizacje pozarządowe stanowiące podmioty prawne i działające w interesie publicznym: Podmioty prowadzące działalność leczniczą świadczące usługi zdrowotne finansowane ze środków publicznych oraz ich organy założycielskie Podmioty prowadzące działalność leczniczą przekształcone w spółki kapitałowe Instytuty badawcze funkcjonujące w sektorze ochrony zdrowia Uczelnie medyczne lub wyższe szkoły publiczne prowadzące działalność dydaktyczną i badawczą w zakresie nauk medycznych Domy pomocy społecznej finansowane ze środków publicznych oraz ich podmioty założycielskie Organizacje pozarządowe działające w sektorze ochrony zdrowia. Całkowite koszty kwalifikowalne projektu nie powinny być niższe niż 300 tysięcy euro. Maksymalne całkowite koszty kwalifikowalne projektu wynoszą 6 milionów euro. Operator Programu będzie wspierać komplementarność działania infrastrukturalne i miękkie oraz zintegrowane podejście zgodnie z zasadą, że inwestycje w infrastrukturę w ramach projektów nie powinny przekroczyć 70% całkowitych kosztów kwalifikowalnych projektu. Wskaźnik grantu może osiągnąć do 85%, a w przypadku organizacji pozarządowych dofinansowanie może osiągnąć do 90%. 14.4 Wybór projektów Operator Programu zastosuje dwuetapową procedurę oceny wniosku. Proces wyboru będzie opierać się na dwóch rodzajach kryteriów: kryteria formalne (łącznie z kryteriami administracyjnymi i kwalifikacyjnymi) oraz kryteria merytoryczne. 13

W ramach pierwszego etapu procedury po zakończeniu terminu składania wniosków, Operator Programu przeprowadza początkowy wybór propozycji na podstawie kryteriów administracyjnych i kwalifikacyjnych. W przypadku wykrycia błędów lub braków w dokumentacji podczas oceny formalnej, Operator Programu zwróci się do wnioskodawcy o korektę lub uzupełnienie dokumentów. Operator Programu wysyła wniosek jako oficjalne pismo (oraz przesyła kopię faksem lub e-mailem). Wnioskodawca jest zobowiązany do udzielenia odpowiedzi w ciągu 3 dni od daty wysłania pisma. Jeżeli dokumenty nie zostaną skorygowane lub uzupełnione w wyznaczonym terminie, wniosek zostanie odrzucony. Skorygowane lub uzupełnione wnioski podlegają powtórnej ocenie. Jeżeli wynik formalnej oceny jest pozytywny, wniosek podlega ocenie merytorycznej. Jeżeli wynik jest negatywny, wniosek zostaje odrzucony. Wnioski, które nie spełniają kryteriów formalnych (administracyjnych, kwalifikacyjnych) nie podlegają dalszej procedurze oceny. Operator Programu informuje wnioskodawców na piśmie o negatywnym wyniku oceny oraz udziela informacji o prawie do odwołania i terminie składania odwołań. Procedura odwoławcza składa się z dwóch etapów. W pierwszej instancji odwołanie składa się do Operatora Programu. Jeżeli odwołanie zostanie rozpatrzone negatywnie, wnioskodawca może odwołać się do drugiej instancji, tj. Krajowego Punktu Kontaktowego. Jeżeli wynik formalnej oceny jest pozytywny, wniosek podlega ocenie merytorycznej. Jeżeli odwołanie zostanie odrzucone przez Operatora Programu (w przypadku, gdy odwołanie nie zostało złożone do Krajowego Punktu Kontaktowego) lub przez Krajowy Punkt Kontaktowy, dalsza ocena wniosku nie jest kontynuowana. Wnioski przywrócone do procesu oceny przez Punkt Kontaktowy podlegają ocenie merytorycznej. Ocena merytoryczna jest przeprowadzana przez zewnętrznych ekspertów wybieranych podczas konkursu otwartego zorganizowanego przez Operatora Programu. Wniosek jest oceniany przez 4 niezależnych ekspertów: - 2 ekspertów z zakresu ochrony zdrowia oceniających zgodność wniosków z założeniami programu oraz odpowiednim ustawodawstwem dotyczącym sektora zdrowia, - 2 ekspertów ds. finansów i zarządzania projektem oceniających wykonalność finansową, strukturę zarządzania oraz wskaźniki zastosowane we wnioskach. Na podstawie karty oceny merytorycznej przygotowanego przez Operatora Programu i zaakceptowanego przez Komitet ds. Wybory Projektów eksperci (z danej dziedziny) indywidualnie przyznają ocenę projektowi zgodnie z kryteriami wyboru opublikowanymi w ramach naboru wniosków. Na potrzeby sporządzenia listy rankingowej stosowana jest średnia ocen przyznanych przez ekspertów. Każdy z ekspertów jest zobowiązany do podania krótkiego uzasadnienia przyznanej oceny. Jeżeli różnica pomiędzy ocenami wydanymi przez dwóch ekspertów w danej dziedzinie wynosi ponad 30% wyższej oceny, Operator Programu powołuje trzeciego eksperta w celu niezależnej oceny projektu. W takich przypadkach przy sporządzaniu listy rankingowej pod uwagę brana będzie średnia dwóch najbardziej zbliżonych ocen. Kryteria merytoryczne będą odnosić się do takich aspektów jak zgodność projektów z celami i przewidywanymi rezultatami programu, mierzalność przyjętych wskaźników, znaczenie dla polepszenia stanu zdrowia grup docelowych, finansowa wykonalność i wydajność systemu zarządzania. Szczegółowe procedury i kryteria zostaną opracowane przez Komitet ds. Wyboru Projektów. W określonych przypadkach wniosek można skonsultować z innymi ekspertami, np. odnośnie kwestii prawnych. W przypadku negatywnego wyniku oceny merytorycznej, wnioskodawca ma prawo do złożenia odwołania. Procedura odwoławcza składa się z dwóch etapów. W pierwszej instancji odwołanie składa się do Operatora Programu. Jeżeli odwołanie zostanie rozpatrzone negatywnie, 14

wnioskodawca może odwołać się do drugiej instancji, tj. Krajowego Punktu Kontaktowego. Celem drugiego etapu procedury odwołań jest kontrola odpowiedniej oceny wniosku, tzn. zgodnie z procedurą wyboru przyjętą przez Operatora Programu. Wnioskodawca nie ma prawa do odwoływania się od decyzji Krajowego Punktu Kontaktowego. W ramach drugiego etapu procedury, lista rankingowa projektów jest przekazywana do Komitetu ds. Wyboru Projektów składającego się z 6 członków, w tym 3 przedstawicieli Operatora Programu i 3 ekspertów niezależnych. Komitet będzie działać zgodnie z zasadami opracowanymi przez Operatora Programu. Komitet dokonuje przeglądu listy rankingowej projektów i ma prawo wprowadzać zmiany zgodnie z wyżej wymienionymi zasadami. Uzasadnienie zmian należy zamieścić w protokole z posiedzenia Komitetu. Lista przyjęta przez Komitet zostaje przedłożona ministrowi/wiceministrowi zdrowia do zatwierdzenia. Lista zatwierdzona przez ministra/wiceministra stanowi podstawę do opracowania końcowych wyników naboru wniosków opublikowanych na stronie internetowej Operatora Programu. Minister/wiceminister przedstawi wnioskodawcom decyzję o przyznaniu grantu stanowiącą podstawę do podpisania Umowy w sprawie Projektu lub poinformuje o wyniku oceny (jeżeli dany wnioskodawca nie otrzyma dofinansowania). Informacje są przekazywane wnioskodawcom wyłącznie na piśmie. Osoby uczestniczące w procesie wyboru projektów (łącznie z pracownikami Wydziału Wdrażania Programów Pomocowych, ekspertami oraz członkami Komitetu ds. Wyboru Projektów) są zobowiązani do podpisania oświadczenia o bezstronności wraz ze zobowiązaniem do obiektywnej i bezstronnej oceny wniosków oraz zapewnienie o braku jakichkolwiek bezpośrednich lub pośrednich korzyści z wyboru danego projektu. Oświadczenie powinno być dołączone do każdego wniosku. 14.5 Zarządzanie finansowe Projekty realizowane w ramach Programu nie będą generowały zysku, np. oszczędności czy zwiększonego zysku. Świadczenia planowane w ramach projektów będą udzielane bez żadnych ograniczeń oraz bezpłatnie. Instytucja Certyfikująca w imieniu Ministerstwa Finansów otworzy rachunek przeznaczony na Norweskie Mechanizmy Finansowe i Mechanizmy Finansowe EOG, na który przekazywane będą fundusze z Komitetu Mechanizmów Finansowych EOG i Norweskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Rachunek będzie zarządzany zgodnie z Ustawą o finansach publicznych z 27 sierpnia 2009. W przypadku projektów wdrażanych przez organizacje pozarządowe lub partnerów społecznych, wkład rzeczowy w formie wolontariatu może stanowić do 50% współfinansowania wymaganego przez program dla projektu. Koszty jednostki prowadzącej wolontariat powinien być równy średniemu miesięcznemu wynagrodzeniu ze składkami na ubezpieczenie społeczne. Płatności będą przekazywane Beneficjentom w następujących formach: płatność zaliczkowa (maksymalnie 10% wartości grantu - wartość płatności zaliczkowej ogółem zostanie określona w Umowie w sprawie Projektu), płatności okresowe, płatność końcowa (5% wartości grantu - do wypłacenia po zatwierdzeniu końcowego raportu z projektu przez Operatora Projektu). Beneficjent będzie składać okresowe dokumenty sprawozdawcze co trzy miesiące. Okresy sprawozdawcze mogą być łączone za zgodą Operatora Programu. 15

wykorzystanych płatności zaliczkowych i okresowych zostanie zwrócona Operatorowi Programu poprzez odjęcie od wartości wnioskowanej w raporcie z projektu. Beneficjent składa wniosek o zaliczkę oraz okresowe dokumenty sprawozdawcze i końcowy z projektu do Operatora Projektu. Wniosek o płatność jest weryfikowany (pod kątem rachunkowym oraz pod względem formalno-merytorycznym) przez pracownika w Wydziale Finansów i Pomocy Technicznej Programów Pomocowych i pracownika w Wydziale Wdrażania Programów Pomocowych w Departamencie Funduszy Europejskich oraz zatwierdzony przez dyrektora/wicedyrektora departamentu. 16